Tíminn - 14.11.1925, Blaðsíða 4

198
TlMINN
með langmesta móti. Hveitiupp-
skeran er 8,7% meiri en í fyrra
rúguppskeran 39% meiri, bygg-
uppskeran 16% meiri, hafraupp-
skeran 5% meiri og maísuppsker-
an 21% meiri. Ef Rússland hefði
verið með hefði útkoman orðið
enn glæsilegri, því að uppskeran
þar hefir verið með langbesta
móti.
— Hermálaráðherra Rússa,
Mikhail Frunse, er látinn. Var
einn hinna kunnustu byltinga-
manna á dögum keisarastjórnar-
innar, tók þátt í byltingunni og
í vörninni gegn gagnbyltingatil-
raununum. þegar Trotskí féll í
ónáðina varð hann hermálaráð-
herra. Var búist við af sumum,
að Trotskí mundi nú aftur verða
hermálaráðherra, en ekki hefir það
orðið.
— íbúar Tjekkó-Slafalands eru
um 131/2 miljón. þá er ríkið var
stofnað töldust um 10 miljónir
rómversk-katólskir, en þeim hefir
fækkað um meir en eina miljón
síðan. Margir hinna burtförnu
hafa stofnað þjóðlega katólska
kirkju, sem ekki hlýtir yfirráðum
páfa, en hnígur mjög að kenning
um þjóðarhetjunnar Jóhanns
Húss. Ilm 600 þús. eru grísk-ka
tólskir, 354 þús. Gyðingar og 700
þús. eru utan allra safnaða. Spíri-
tistar eru taldir 100 þús.
iJOWII!
Mi.
Skilvindur: Nú má heita að á
hverjum bæ sé farið að nota skil-
vindur. það er engum lengur dulið
hve það er mikill búhnykkur, en
hitt er vandinn meiri að velja
sér góða og trausta skilvindu.
Hér voru síðast augl. í blað-
inu finskar skilvindur, Lacta og
Milka af Mjólkurfélagi Reykja-
víkur. það má segja að það sé ekki
nýtt að sjá auglýstar nýjar skil-
vindur á markaðinum. En á þess-
um skilvindum er rétt að vekja
athygli, fyrir þá sem þurfa að
kaupa sér skilvindu. þær hafa að-
eins verið á markaðinum í nokkra
mánuði, en sem sjá má af um-
mælum eins kaupandans, sem
hér fara á eftir, hefir hans skil-
vinda reynst sjerstaklega vel:
„Lacta skilvindan nr. 3, sem eg
keypti frá Mjólkurfélagi Reykja-
víkur hefi- eg nú notað í þrjá mán-
uði og er mjög ánægður með
fengna reynslu á henni. Skilvindan
er sterkleg og einföld og mjög
auðvelt og fljótlegt að hreinsa
hana. Vinnur fljótt og vel. Hefi
áður notað tvær skilvindutegund-
ir, sem báðar voru taldar góðar,
en tel „Lacta“ skilvinduna besta
að öllu leyti.
Björnólfsstöðum, 20. júlí 1925.
Gestur Guðmundsson.
þessar skilvindur hafa breiðst
út um allan heim nú á seinni ár-
um, og í Noregi eru þær nær ein-
göngu notaðar, t. d. selja norsku
samvinnufélögin ekki aðrar skil-
vindur. Höfuðkostir skilvindanna
eru:
1. Hve auðvelt er að hreinsa þær
og fara með í alla staði.
2. Styrkleiki skilvindanna, og
má þar sérstaklega benda á
hinn trausta en þó einfalda út-
búnað um hálslegið, sem ger-
ir skilvinduna altaf rólega í
gangi.
3. Hve hún er ódýr, þrátt fyrir
sína miklu kosti fram yfir aðr-
ar skilvindur. Hið lága verð á
skilvindunum er mest að þakka
hinu lága gengi á finskum
peningum.
Lacta skilvindan ber nafn sitt
með rentu, þar sem er kölluð kon-
ungur allra skilvinda.
Strokkar: það er nú sem von-
legt er, farið að minka um gömlu
bullustrokkana, þeir eru bæði erf-
iðir og seinvirkir, svo nú þegar
mannshöndin er orðin svo dýr, að
sveitabúskapurinn fær varla rönd
við reist, þá veitir ekki af að
nota sem mest vinnusparandi vél-
ar. það kemur fljótt í Ijós gróð-
inn við þá ráðstöfun.
það má segja að ekki sé eins
mikill vandi að velja sér strokk
eins og skilvindu, en það er samt
ekki nema sjálfsagt að kaupa það
sem best er, það verður altaf
ódýrast í reyndinni. Nú vill svo
vel til að hinir vönduðu finsku
strokkar, sem hér vorru auglýstir,
eru sérlega ódýrir.
Smjörhnoðarar: Smj örhnoðarar
eru búsáhöld, sem hér eru lítið
þekt áður, nema við stóra fram-
leiðslu t. d. á smjörbúum og þ. h.
En eins og auglýsing Mjólkurfé-
lagsins ber með sér, hefir félag-
ið náð í slíka smjörhnoðara sem
fást við allra hæfi, hvort sem það
er handa heimili með 1—2 kýr
eða heimili með 100 kýr í fjósi,
og hvaða stærð sem er þar á milli.
Smjörhnoðarar þessir hafa mikla
kosti, t. d. fyrir heimili sem fram-
leiða smjör til sölu. það vita allir
sem reynt hafa, að kaupandinn
vill hafa smjörið jafnlitt en ekki
skjöldótt, en það er mjög erfitt að
jafna smörlitnum um smjörið, ef
það á að hnoðast með höndunum,
enda er það mjög leiðinleg með-
ferð á smjörinu, þó hendurnar
séu hreinar. það er líka feiki-
mikill vinnusparnaður að þessum
smjörhnoðurum, og það mun nú
líka víða vera það slæmar kven-
fólksástæður á sveitaheimiliunum,
að ekki væri ósanngjamt þó létt
væri undir húsfreyjunni með bú-
verkin, líka þegar það er hægt á
svo ódýran hátt sem í þessu til-
felli.
þeim sveitabændum sem þurfa
að fá sér upplýsingar um mjólkur-
eða smjörgerðartæki, er opinn að-
gangur hjá Mjólkurfélagi Reykja-
víkur, hvort það er um áminst
tæki eða önnur.
Eyjólfur Jóhannsson.
Syndarjátning. Ritstjóri Tímans
verður að játa á sig stórsynd —
í latneskri málfræði. Latneska
orðið „flos“ er karlkyns en ekki
hvorugkyns, og fleirtalan því ekkí
,,flora“, eins og sagt var í síðasta
blaði. — Svona er að trúa latínu-
rnanni, góðum þó, ofvel, þeim er
sagði þetta, en ritstj. Tímans
mundi ekki hið rétta og vanrækti
að aðgæta. — Morgunblaðið ritar
um þetta langa grein í dag. Alt
er hey í harðindum. En í dálkin-
um við hlið greinarinnar er talað
um „jarðepli". Hvað segir hinn
strangi Valtýr um það, að tala
um epli í jörðinni? Á sama stað
eru kýr kallaðar búsáhöld! „Fylgt
geta 3 kýr ásamt fleiri búsáhöld-
um“, stendur þar. Verður ekki um
það vilst, að þessi málblóm eru af
Valtýsfjóluættinni.
Gefin saman í hjónaband ung-
frú Anna Eiríksdóttir frá Sand-
haugum í Bárðardal og Bjöm
Sigurbjörnsson, gjaldkeri, á Sel-
fossi.
Nýja tilraun gerði sáttasemj-
ari til að miðla málum í kaup-
gjaldsdeilunni. Voru nú teknir
fyrir í einu lagi bæði samningarn-
ir við Sjómannafélagið og verka-
mannafélagið Dagsbrún. Stakk
hann upp á nýrri miðlunarleið og
fór nokkru nær kröfum sjó-
manna. Voru tillögurnar þvínæst
bornar undir atkvæði í félögunum
Urðu úrslit þau að útgerðarmenn
samþyktu miðlunartillöguna. En í
Sjómannafélaginu var hún feld
með 165 atkv. gegn 142, en mjög
margir greiddu ekki atkvæði og
á fundi Dagsbrúnar var miðlunar-
tillagan feld með yfirgnæfandi
meirihluta atkvæða.
þjóðsögur. þriðji flokkur af
þjóðsagnasafni Sigfúsar Sigfús-
sonar frá Eyvindará er nýkominn
út. Eru það draugasögur. Er þessi
flokkur langlengstur, 20 arka bók,
og merkilegastur. Útgáfan er öll
hin vandaðasta. Kostar þetta bindi
10 krónur. Allir sem unna íslensk-
um sagnafróðleik, þurfa að eign-
ast þessa bók.
SMÁRA
StlieRLÍKÍ
IKIa.\ipféla.gsstj órar I
Munið eftir því að haldbest og smjöri líkast er
„Smára“ - smjörlíki
Sendið því pantanir yðar til:
H.í. Smörlíkisgerðin, Reykjavík.
Deering- sláttuvélar
og varastykki í þær útvegar
Helgi Jónsson Stokkseyri.
Pantanir þurfa helst að koma fyrir 1. febrúar næsta ár.
Leitið upplýsinga sem fyrst.
Nokkur varastykki fyrirliggjandi.
Vefnaðarnámsskeið heldur Heim-
ilisiðnaðarfélag íslands um þessar
mundir, í húsi Listvinafélagsins.
Fjórtán stúlkur eru á námsskeið-
inu. Er verulega ánægjulegt að
koma þangað og sjá vinnubrögð-
m. Kennari er ungfrú Jónína
Sveinsdóttir eins og í fyrra. Flest-
ar eru stúlkurnar úr sveit.
Ný ljóðabók. Bætist enn ein í
hópinn ljóðabókanna sem út eru
gefnar í haust: Uppsprettur eftir
Halldór bónda Helgason á Ás
bjarnarstöðum í Norðurárdal í
Mýrasýslu. Hafa oft birst á prenti
kvæði Halldórs.
Kosningar. Borgarstjórakosninv
á að fara fram hér í bænum í jan-
úar. Ennfremur á að kjósa fimm
bæjarfulltrúa. Eiga þessir að
ganga úr bæjarstjórninni: Sigurð-
ur Jónsson skólastjóri, Gunnlaug-
ur Claessen, Pétur Halldórsson
Ólafur Friðriksson og þórður
Bjarnason.
Langt nef! „þór“ stóð enskan
togara að veiðum í landhelgi, náði
honum og fór með til Akureyrar.
Enginn vafi leikur á sekt skipsins.
Lá togarinn við bryggju og beið
dóms. Mjög mikill afli var í skip-
inu, sem að sjálfsögðu hefði verið
dæmdui upptækur. En áður en til
kæmi gat togarinn strokið burt.
sigldi út Eyjafjörð og gaf Eyfirð-
ingagoðanum „langt uef“. Skip-
verjar á þór voru margir í landi
enda höfðu þeir lokið sínu starfi
Varð ekki úr eftirför.
Dýrtíðaruppbót embættismanna
verður 67i/3% á næsta ári sam-
kvæmt útreikningi hagstofunnar
Er í ár 78%.
Borið er til baka að Magnús
Guðmundsson atvinnumálaráð-
herra sé í stjórn útvarpsfélagsins,
enda var fregnin ótrúleg. Engin
stjórn hefir enn verið kosin í fé-
lagmu.
Stórstúka íslands hefir höfðað
meiðyrðamál gegn ritstjóra „Is-
lendings“ á Akureyri. — Skifta
þau orðið mörgum tugum meið-
yrðamálin, sem nú eru fyrir dóm-
stólunum. Hvað ætli það séu
margir menn á íslandi sem nokk-
urt mark taka á þeim hégóma?
Kaupdeila stóð yfir nokkra daga
í Vestmannaeyjum nýlega. Vildi
útgerðarfélag þeirra Gunnars
Ólafssonar og Jóhanns Jósefsson-
ai' lækka kaup verkamanna í landi,
en verkamannafélagið neitaði.
Fóru svo leikar, í bili a. m. k„ að
verkamenn urðu hlutskarpari og
helst kaupið.
Vér brosum. Garðar Gíslason
ætlar að fara að lifa á málaferlum
einkanlega út af meraverslun
sinni. Eru mál hans því stundum
kend við tilefnið. Hann hefir átt
í illdeilum af því tægi við kaup-
mann á Blönduósi, kaupstjóri á
Hvammstanga, ýmsa bændur hér
og þar um land og við Tímann.
Að síðustu hefir Garðar farið í
meiðyrðamál við félagsbróður sinn
einn í stjóm Mogga, M. E. dýra-
lækni út af grein í sjálfri ísafold,
þar sem dýralæknir segir frá skoð-
un sinni um G. G. sem baðlyfja-
millilið. Geðsmunir Garðars eru
eitthvað órólegir. Hefir líklega
vonda drauma frá síldinni.
Víða er frægð Valtýs komin.
það fyrsta sem börnin raula þeg-
ar þau skríða úr vöggunni er
skopljóðið um fjólupabbann. Og
eitt af því fyrsta sem erlendir
ferðamenn nema hér og snúa á
móðurmál sitt eru þessi þrú orð:
„Fjóla“ og „Vér brosum“.
Á fundi í Reykjavík, þar sem
saman voru komnir allmargir
menn úr sveit, nú í þessari viku,
deildu þeir um baðlyfin, M. dýra-
læknir og Garðar, báðir úr stjórn
Mogga. Valtýr var áheyrandi 0.
fl. héðan úr bænum. þegar dýra-
lækni þótti úr hófi keyra
heimska og fáfræði Garðars,
sagði hann að ekki væri
hægt að hafa annað orð um sumt
í framsetningu G. G. en að kalla
það „fjólur“. Litlu síðar gekk
Valtýr út og kom ekki aftur.
Sennilega hefir honum runnið til
rifja eymd sín og niðurlæging
síðan hann fór að taka laun í silfri.
Einu sigrar Kjartansens eru
þeir sem hann vinnur á tengda-
föður sínum, póstmeistara, og er
þar þó ekki feitan gölt að flá.
I fyrra færðu þeir kumpánar tvo
aukapósta í Skaftafellssýslu þann-
ig að þeir gætu verið til minna
gagns en áður. Nú færa þeir bréf-
hirðinguna í sömu sýslu úr alfara-
leið. Sennilega finst póstmeistara
að þessi þrekvirki réttlæta það að
stjórnarráðið borgar honum hálf
embættislaun, bak við löggjöfina
í ofan á lag á lögmælt laun.
Komið hefir til orða að láta
hinn alkunna orðabókarhöfund
Jóh. á Kvennabrekku byrja, sam-
hliða hinu mikla vísindaverki sínu,
að kenna málfláum mönnum rétt
mál. Fyrsti lærisveinninn yrði lík-
lega Guðm. sýslumaður Borgfirð-
inga. Hann varð nýlega að at-
hlægi á 400 manna fundi fyrir að
segja „flaga“ í stað „fluga“. Flá-
mæli af þessu tægi óprýða mjög
mál sumra af lakast mentu borg-
urum landsins. Nóg er nauðsyn-
in. Og varla vantar dugnaðinn
hjá gamla Jóhannesi.
Hér á dögunum skrifaði orða-
bókar-Jóh. skammagrein um Tíma-
menn fyrir að vilja festa krónuna.
Litlu síðar hittu einhverir gár-
ungar úr hópi embættismanna
sama karlinn og sögðu: „Hvílíka
fásinnu fremur maðurinn! Hann
vill lækka dýrtíðaruppbótina með
þessum fjanda!“ Síðan Jóh. vissi
um þessa skissu sína nær hann
ekki upp í nefið á sér fyrir frum-
hlaupinu í Vísi.
þunnar munu sögur Guðm. á
Sandi hinar síðustu, því að Jón
H.f. Jón Sigmundsson & Co.
Millnr
og alt til upphluts
sérlega ódýrt.
Skúfholkar
úr gulli og silfri.
Sent með póstkröfu
út um land ef óskað er.
Jón Sigmundsson gulismiður.
Sími 383. — Laugaveg 8.
Sjé- og bruna
vátryggingar.
Símar:
Sjótrygging .... 542
Brunatrygging . . . 254
Framkvæmdarstjóri . 309
Vátryggið
hjá
íslensku
félagi.
Baldvin Einai-sson aktýgja-
smiður, Hverfisgötu 56 a.
Bækur Bókafélagsins:
Hjá Ársæli Árnasyni og öllum
bóksölum: Islandssaga II. Verð
3,50. Dýrafræði I. (Spendýrin).
Verð 3,50.
Hjá nálega öllum kaupfélögum
og nokkrum bóksölum: íslands-
saga I, Dýrafi'æði II (Fuglarnir),
Nýju skólaljóðin. Verð hverrar
af þessum bókum 2,50.
Söðulsessa tapaðist í Skeiðarétt-
um í haust. Skilist að Tryggva-
skála.
Ingibjörg Jónsdóttir, Fjalli.
Jörð til ábúðar.
þjóðjörðin Ánastaðir í Hjalta-
staðahreppi er laus til ábúðar í
fardögum 1926. Semja má við
Svein Ólafsson, Firði.
Kaupendur Tímans, sem verða
fyrir vanskilum, eru beðnir að
gera afgreiðslunni viðvart þegar
í stað.
Björnsson, höf. hins bersynduga,
fer hörðum orðum um leirburðinn
og andleysið. Ætti Guðm. að
kunna svo vel mannasiði að hann
tæki ekki á móti skáldalaunum
þeim sem Mbl.-menn beittu sér
fyrir á þingi í fyrra. Kunnugt er
að sumir sem greiddu atkvæði með
fégjöf þessari, vildu með því halda
siðferðispróf yfir Guðm. Hann
hefir drjúgum talað um að ekki
mætti reyta landsjóð til fram-
kvæmda í þingeyjarsýslu. Ef hann
vill vera trúr sparnaðarsnakki
sínu, má hann ekki snerta einn
eyri af fúlgu þessari.
Blómavinur.
Ritstjóri: Tryggvi þórhallssou.
Premtsmiðjan Acta.