Tíminn - 06.03.1926, Blaðsíða 4

44
TIMINN
lægra, hin árin er það talið jafn-
hátt, eða hærra, svo vel má við
það una, ef íslenska kjötið nær
því áliti á breskum markaði að
það seljist fyrir sama verð og
Argentínukjöt.
þó mikið tap verði á tilraun
þeirri, sem gerð var með kjötsölu
til Bretlands í haust sem leið,
þegar söluverð frosna kjötsins er
borið saman við saltkjötsverðið í
Noregi, þá blahdast mér ekki hug-
ur um, að líkurnar fyrir því, að
hægt sé að vinna markað íyrir
íslenskt kjöt í Bretlandi, séu svo
miklar, að ekki komi til mála ann-
að en halda tilraununum áfram.
En þá þarf fyrst og fremst að
útvega hentugri flutningatæki en
nú virðist vera kostur á. Farm-
gjaldið, sem greiða varð fyrir
þessa tilraunasendingu var um
kr. 7.40 fyrir skrokk, en eftir áliti
sérfróðra manna ætti það ekki að
vera nema kr. 3.00—3.50 fyrir
skrokk, ef hentug skip eru notuð
til flutninga.
Sú stefna virðist meira og
meira vera að riðja sér til rúms,
að leggja beri hina mestu áherslu
á, að auka ræktun landsins og
minka framleiðslukostnaðinn. Og
þar sem alt bendir til, að fram-
leiðsla sauðfjárafurða verði enn
um skeið arðmesta tekjugrein
landbúnaðarins, þá væri það hin
mesta skamsýni, ef ekki væri,
jafnframt aukinni framleiðslu,
kostað kapps um að leita nýrra
markaða fyrir aðalframleiðsluvör-
una, kjötið, jafnvel þó það kunni
að kosta talsverð fjárútlát um
nokkurra ára skeið.
Reykjavík, 28. febrúar 1926.
Jón Árnason.
----o----
Samband
Sláturhúss -og kaupfélags í Vík
í Vestur-Skatfafellssýslu.
Grein með þessari fyrirsögn
stóð í ísafold nýlega.. Höf. nefn-
ir sig „Skaftfelling", líklega er það
ekki eiginheiti hans, því að ekki
er kunnugt að neinn hér beri
þetta nafn nema bátsútgerðar-
félag og báturinn okkar, sem eins
og kunnugt er heitir „Skaftfell-
ingur, en hann hefir nú öðru þarf-
ara að sinna heldur en að „yrkja
níð“ og kasta auri á heiðvirða
menn, enda er hann til orðinn
vegna drengilegra samtaka fram-
sýnna manna eins og ýmsar aðr-
ar framkvæmdir, sem hér hafa
verið gjörðar undanfarin ár, og
bætt hafa og bæta munu hag hér-
aðsbúa meira en hægt er að gera
sér grein fyrir.
Höf. byrjar grein sína með
harðyrtri skammarklausu um Jón
Sigiírðsson frá Ystafelli. Eg ætla
ekki að fara að bera blak af hon-
um því hann er fullkomlega mað-
ur til að svara fyrir sig sjálfur,
ef honum þykir ómaksins vert oð
yrðast við „Skaftfelling“ þenna,
sem líklega hefir sviðið undan
orðaskeytum „listamannsins“.
sannast hér sem oftar að sann-
leikanum verður hver sárreiðast-
ur, en ekki er nú hugprýðin meiri
en svo að í skugganum kýs hann
sér hæli og kastar þaðan skamm-
aryrðum sínum.
Höf. er mjög gramur út af því,
að kaupfélagið skuli eiga slátur-
húsið í Vík og jafnframt út af
hinni nánu samvinnu, sem er milli
.sláturdeildarinnar og kaupfélags-
ins. þetta er nú ekki svo undar-
legt, þegar þess er gætt, að hann
er án efa einn af þeim mönnum,
sem ekki mega heyra né sjá neitt
það, er samvinna eða samband
getur heitið, án þess að ærast eins
og naut við rauða dulu.
Eg held það ætti fremur að
þakka en lasta þær framkvæmdir,
að bygt var hið myndarlega slát-
urhús, einkum þegar þess er gætt,
að Sláturfélag Suðurlands var
tregt eða jafnvel ófáanlegt til að
byggja hér hús til að slátra í,
SMARA
StlÍBRLÍKÍ
ZECau-pfélagsstj ór ar I
Munið eftir því að haldbest og smjöri líkast er
„Smára“ - smjörlíkí
Sendið því pantanir yðar til:
H.í. Smj örlíkisgerðin, Reykjavík.
r'jýS.5SÍ&SP
en allir sjá að ekki er mögulegt
að slátra mörgu fé úti, eða í
mjög litlum húsum, slíkum sem
völ var á í Vík áður en slátur-
húsið var bygt.
Að vísu man eg eftir, að þeir
kaupmenn Halldór Jónasson og I.
P. T. Bride létu slátra undir beru
lofti kindum þeim, sem þeir fóru
að kaupa fyrst framan af. örðug
mundi slátrunin þykja nú með
þeim tækjum, og margir aurar af
hverir kind mundu tapaðir ef slík
aðferð hefði haldist til þessa.
Að samvinna og samband slát-
urdeildarinnar og kaupfélagsins
sé „í óþökk meginþorra sláturfé-
lagsmanna“, held eg að sé nokkuð
freklaga að orði komist. Og tæp-
lega mun „Skaftfellingur" verða
viðurkendur „listamaður“ fyrir þá
uppgötvun, og ekki munu þeir
margir sláturfélagsmenn, sem
sárt svíður undan kjaftshöggi því,
er hann nefnir í grein sinni. Og
það er víst, að ef kindurnar mættu
llaníel og hrossin.
Fullur vandlætingar skrifar hr.
Daníel Daníelsson um kynbætur
hrossa, í Morgunblaðið 25. iebr. s.
1. Viröist hann loga af áhuga fyrir
andi. í öðru lagi hefir B. I. gengist
fyrir að haldnar væru hrútasýn-
ingar á haustin. Kosta þær B. í.
álíka mikið og hrossasýningarnar
á vorin. Virðist mér þetta vega
á móti því að hallað sé á hrossin,
því bændur eiga meiri höfuðstól 1
sauðfé en hrossum.
mæla, þá mundu þær þakka fyrir | Þessu nauðsynjamáli, og er það
réttina, sem bygð var í sumar og
flestir Ijúka lofsorði á, sem séð
hafa.
Höf. segir, að mönnum hér hafi
þótt sem „skörin færðist fullmikið
upp í bekkinn, og það með skam-
inu“, o. s. frv. Stjórn sláturfélags-
ins eða aðrir, sem ráðið hafa,
þurfa ekki að roðna, þótt einhver
finni að því, að þingeyingur sé
látinn fræða Skaftfellinga um fé-
lags- og samvinnumál. Sannarlega
þyrftum við Sunnlendingar að
kynnast betur þingeysku menn-
ingunni, og vel væri, ef við tækj-
um hana til eftirbreytni.
En meðal annars, ætli að skam-
ið af skörinni eða eitthvac annað
hafi hrokkið í minnisglufu
„Skaftfellings“, eða hvað veldur,
að hann segir, að fyrir 8 árum
hafi verið farið að slátra fé í Vík ?
Mig minnir að nokkuð lengra sé
síðan.
Eg ætla ekki að eltast við
dylgjur og hnífilyrði þessa hu’.du-
manns, heldur vil eg eindregið
hvetja Skaftfellinga og aðra til
þess að fylkja sér sem fasíast
saman í einhuga samvinnu og
sambandi; hér skortir svo tilfinn-
anlega mörg þægindi, en margt
má lagfæra með sameinuðrm
kröftum, sem ekki er unt með
öðru móti að framkvæma. Mikið
er þegar aðgert, en margt er líka
þörf að gera og verður án efa
gert, ef samtaka verður ekki
vant. það er samvinnan ein, sem
getur lyft Grettistaki örðugleik-
anna og framkvæmt margt og
mikið til hagsbóta almenningi.
„Hvað má höndin ein og ein,
allir leggi saman“,
segir skáldið víðsýna. Og þau orð
eru „tímasannleikur", þ. e. sann-
leikur, sem tíminn ekki getur
máð.
Skaftfellingar! höldum félags-
skap vonim vakandi og vinnandi
og höldum einhuga trygð við fé-
lög þau, sem hér eru starfandi.
Sýnum hver öðrum tiltrú í orði
og verki, og leggjum stund á að
læra ekki einungis hver af öðrum,
heldur og af reynslu annara lands-
hluta fyr og nú. Og þó að einhver
ótímasál við og við hreyti ónotum
til fyrirliða vorra á félagssviðinu,
þá ætti slíkt ekki að hafa aðrar
afleiðingar en þær, að þjappa fast-
ar saman fylking félagsskapar-
ins. Einar Sigurfinnsson.
-----o----
Slys. 3. mars s. 1. hreptu bátar
úr Sandgerði rok með stórsjó. þá
tók tvo menn fyrir borð, sinn af
hvorum bát og druknuðu báðir.
Hétu þeir Óskar þorgilsson stýri-
maður úr Hafnarfirði; kvæntur
maður er lætur eftir sig konu og
barn — og Bergþór Ámason,
stýrimaður, átti hann heima á
Akranesi. — Mótorbátur úr Hafn-
arfirði misti tvo menn fyrir borð,
en annar náðist. Sá, sem druknaði,
hét Jóhann Bjömsson og var ætt-
aður úr Norðurlandi.
gott og dýrmætt, svo margir sem
eru eaKi eiaínmr af þessum
ástæðum. Afskitti Búnaðanel. ls-
lands af hrossaræktinni kallar
hann sKrípaleik, og telur að það
hafi vanð litlu fé til þessa og
óneppdega, svo undantekning
megi þao heita, ef merki þessarar
viöieitm sjáist á hrossunum. Síoar
í greininni kemst hann aö þeirn
niöurstöðu, að hrossin séu olnboga-
böm hjá B. I. gagnvart hinum bú-
fjártegundunum. þessi umsögn
staíar annaðhvort af ókunnug-
leika greinarhöíundar eða af mis-
skilningi, því að hún er röng.
Til umbóta hrossaræktinni valdi
B. í. tvær leiðir. Fyrst og fremst
að styrkja þær sveitir, er stofnuðu
hrossaræktunarfél. með Vs a*
verði kynbótahestsins, og fé þetta
ítti ekki að endurgreiðast væri
hesturinn notaður 5 ár eða lengur.
Nú var sú festa í starfsemi félag-
anna, að þau hafa aldrei þurft að
endurgreiða styrk þennan, borgar
því B. í. hvem einasta kynbóta-
hest, er félögin lcaupa í samráði
við það að V3- Hafa nú flest
hrossafél. notað sér þetta oig sum
með fieiri en einn hest.
þegar félögin fengu reynslu
með starfsemi sinni, fundu þau að
þeim var nauðsynlegt, að eiga
girðingar til að geyma kynbóta-
hestana í að sumrir.u. B. I. skyldi
vel þessa þörf þeirra og styrkti
þau einnig til þessa, um alt að
V3. girðingarverðsins.
Síðasta Búnaðarþing vildi þó
auka dálítið við hjálpina til
hrossafél. og ákvað aC styrkja
þau:
1. i/3. af verði kynbótahests.
2. i/4. af verði girðingar fyrir
kynbótagripina, og
3. 1.50 kr. á ári, fyrir hverja
hryssu, sem leidd er til kmbóta-
hests.
Nú er ekki djörf áætlun, að nota
megi fullorðinn hest handa 50—
70 hryssum á vori. Læt eg svo
hvem og einn um að finna út hve
miklum hluta hestfóðurs styrkur
þessi nemi, eftir staðháttum sveit-
anna.
Hin leiðin sem B. I. hefir farið,
er að stofna til sýninga á hross-
um, og kosta þær að y%. Hafa I.
verðlaun stóðhesta vanal. verið
50 krónur, þar til s. 1. sumar, að
þau voru hækkuð í 75 kr. Er það
einnig stuðningur fyrir þá sem
eiga ágæta hesta, því sýningarnar
hafa verið annað hvert ár, en
verða hér eftir þriðja hvert ár.
Ennfremur geta þeir, sem haldið
hafa stóðhesta sína lengi, fengið
sýningu á afkvæmum þeirra, það
ár sem héraðssýning verður í því
héraði. þau verðlaun greiðir B. I.
eitt. I. verðl. eru 300 kr.
Af því greinarhöfundur telur
hrossin olnbogabörn B. í. skal eg
benda honum á, til samanburðar,
að B. í. hefir styrkt sauðfjárrækt-
ina þannig, að sauðfjárkynbótabú-
in fá 200 kr. styrk hvert á ári
gegn 100 kr. styrk frá hlutaðeig-
andi héraði. Nú eru 4 slík bú starf-
þao sem greinarhöí. segir um
árangui' ai þessari viðleitni, er
ómaKiegt vanþakkiæti til þeirra er
brutu ísmn, bæðí þeim er bundust
féiagsskap til að vmna að kynbót-
unum og Si-gurði ráóanaut er
stjórnaði þessu aí Búnaöarfél.
háiíu irá þvi það vai- stofnað og
franr til ársioka 1920. Allir sem
þekkja til búíjárkynbóta, vita að
þær kosta mikinn tíma, og því er
ekki enn að búast við stórbreyt-
ingum. þó má benda á þau áhrif
úrvalsins, að skjótt hross eru að
hverfa. Einnig þori eg að iuilyrða,
bæði fyrir sögusögn merkra
manna og samanburð við sveitirn-
ar í kring, að miklar umbætur
hafa orðið í sumum félögum, t.
d. í Austur-Landeyjum og Hruna-
mannahreppi og svo eg nefni ann-
aö dæmi norðanlands, þá bar sýn-
ingin á aíkvæmum kynbótahests-
ins í Rípurhreppi það glögglega
með sér, að þar var um mikla
framför að ræða, borið við tím-
ann, sem félagið hefir starfað.
Greinarhöf. leggur til að komið
só á fót kynbótabúi, sem ríkið
eigi eða B. I. og vandað sé til
þess sem mest. þykir mér það
enginn galli á tillögu þessari þó
að tillögumaðuriim rölti þarna á
slóðina Skagfirðinga og, Húnvetn-
inga, sem báðir hafa reynt þetta,
en þó skilst mér aö þetta sé nokk-
urt vandaverk, því að hvorugu
þessara kynbótabúa varð langra
lífdaga auðið, þó til þeirra væri
vandað og tel eg það mikinn
skaða.
Mörgum mun fyrst verða litið
á kostnaðarhlið þessa máls, því
bæði er það, að mikið fé þarf til
að stofna búið, ef gripirnir eiga
að vera ágætir, og svo hljóta að
líða nokkur ár áður en búið fái
tekjur sem nokkru nemi, af sölu
kynbótahrossa. Greinarhöfundur
virðist reiðubúinn að semja kostn-
aðaráætlun fyrir stórt og gott
hrossakynbótabú, og nú bið eg
hann þess, og vona að hann
verði vel við þessari bæn minni,
þó eg sé ekki í stjórn B. I. held-
ur aðeins einn af leikurunum í
„skrípaleiknum".
þó eg sé greinarhöf. sammála
um að nauðsyn sé að stofna og
starfrækja fyrirmyndar hrossa-
kynbótabú, tel jeg víst að það taki
langan tíma, að rækta svo þennan
stofn, að hann valdi nokkurum
verulegum straumhvörfum í
hrossarækt okkar íslendinga. Ekki
er það mótbára móti slíku búi,
heldur viðvörun, að búast ekki við
of fljótum árangri af starfsemi
þess, og víst gæti slíkri umbóta-
viðleitni komið það illa, ef al-
menningur legði sama mælikvarða
á það, og greinarhöf. hefir lagt
á starf hrossaræktarfl. Altaf er
mjög varhugavert að rífa niður
í hugsunarleysi það sem aðrir
hafa bygt, og þetta er engin
undantekning. Hrossaræktarfl.
þurfa að lifa og starfa því þau
eru sú almenna starfsemi í hrossa-
Bændur!
munið eftir að panta í tíina
sláttuvjelina DEERING og vara-
stykki í hana.
Helgi Jónsson,
btokkseyri.
T H U L E-fótknettir eru og verða
þeir bestu. Lægst verð.
Sportvöruhús Reykjavikur
(Einar Björnsson).
Sími 1053. Box 384.
kynbótunum, en þarna, eins og
annarsstaðar, veltur mest á vinnu
þeirra sem reka sjálían atvinnu-
vegmn, og í öðru lagi eru það
iirossaræktarfl. sem að sjálísögðu
keyptu kynbótahesta þá, sem
vænranlegt kynbótabú íramleiddi.
Gremarhöf. finst illa farið að
lélegu hryssurnar skuli eiga fol-
öid, en þar er eg ekki sammála
honum. Mér virðist heppilegt
íyrir hrossaeigendur að haía þær
hryssur með íolöldum sem hrossa-
vinna og aðrar ástæður leifa, því
flestir slátra nú lakari folöldum
sínum á bú sín, og telja ódýran
siáturpening.
þá er B. í. ámælisvert í augum
greinarhöf. fyrir það að fara altof
troðna vegi en brjóta sér ekki
nýja. Er von að hann taki hér
skýrt til orða, þar sem hann hef-
ir markað stefnu á svo mörgum
stöðum hrossaræktar í bók sinni
Hestar, þar sem hann segir fyrir
um byggingu hesta, ganglag,
fóðrun og úrval. því ekki vanta
þar nýmælin. þó efast eg, og
máske fleiri sem eru á eftir tím-
anum, um gildi þeirra. Mér virðist
því ekki rétt að horfa með van-
þakklæti og lítilsvirðingu á það
sem gert hefir verið, og flýta
sér út af gömlu slóðinni, því eftir
henni hafa frændur okkar Norð-
menn haldið og orðið mikið
ágengt. þeir halda enn við hrossa-
ræktarfl. um alt landið, og telja
þau ómissandi. þar hleypur ríkið
líka undir bagga á þann hátt, að
það kaupir ágætustu hestana, sem
koma fram og lánar þá vægu verði
til afnota. Tilgangurinn með þessu
er sá að stuðla að því að bestu
hestarnir geti eignast sem allra
flest afkvæmi.
þó eg unni hugmyndinni um
hrossakynbótabú, tel eg þetta spor
auðveldara og áhrifameira í náinni
framtíð, og því beri að stíga það
fyrst um kynbætur hrossa.
Frumvarpið sem nú liggur fyrir
Alþingi, er að sönnu ekki strangt,
og tel eg það rétt, því að víða
lifa hrossin eins og villidýr. Mundi
það óframkvæmanlegt að breyta
tilhöguninni úr tingvun í stranga
rækt alt í einu. Frumvarpið segir
líka að hert verði á kröfunum
1930, og þá vona eg að því verði
bætt við að ríkið kaupi allra bestu
stóðhestana, til þess að tryggja
notkun þeirra í þarfir ræktunar-
innar, og að því fengnu vonast
eg að kynbótabúið komi.
Um vanrækslu mína í að brína
fyrir bændum nauðsyn þess að
fara vel með hrossin læt eg ósvar-
að, því að hvort sem eg ber það
af mér eða ekki, vita bændur sem
eg hefi talað við, hvað eg telji
að liggi við, ef menn geti ekki
sóma síns í viðbúðinni við þarf-
asta og igöfugasta þjóninn, en
svo vanmáttugur er eg í þessu, að
full þörf er á að greinarhöf. bjargi
við málinu, með orði sínu, hvað
sem eftirdæminu líður.
3. mars 1926.
_________________________Th. A.
Ritstjóri Tryggvi þórhallsson.
Prentsmiðjan Acta.