Tíminn - 29.05.1926, Page 3

Tíminn - 29.05.1926, Page 3
TIMINN 99 íslanciscieilciixx. (XJtd.ráttu.r ixr slfýrslxx *y£Lr 19í3B)_ 1&3 i-M Nýtryggingar: Tryggingarskjöl skráð samtals á árinu 405. — Tryggingarupphæð samttals 1501,000 krónur (1924: kr. 1341,000). — Iðgjöld nýtrygginga þessara um kr. 30,000. önnur iðgjöld um 51,000 kr. — Greiddar dánarbætur kr. 20,000. — Keypt íslensk verðbréf fyrir 05,000 kr. . íslaiidsdeildin hefir nú samtals liðug 1200 tryggingar, og er tryggingarupphæð þeirra liðugar 4000,000 króna samtals. Skiftast tryggingar þessar því sem næst þannig milli stétta (fyrri talan er fjöldi trygginga, en hin síðari tryggingarupphæðin í hundraðstölu, °/0): kvæði. í Ed. voru þeir sr. Eggert og annar íhaldskaupmaðurinn úr Eyjum með þessari einkasölu, en Fenger tókst að fá Ingibjörgu, Eggerz og fimm aðrar Mbl.-sálir til að drepa frv. og hjálpa honum til að halda „einkasölu" sinni eitt árið enn. 5. Seint á þingi komu þrír Mbl.- menn, ólafur Thors, Líndal og Sigurjón (og einn Framsóknarm-, Sv. Ól.) með frv. um einkasölu á síld. Ólafi var mjög hugleikið að koma þessu fram, og gekk með þessum félögum sínum þrásinnis á : íðkvöldum í myrkri til Magnúsar Guðmundssonar til að fá hans hjálp til að unga út einokun þess- ari. Meginhluti íhaldsmanna i báðum deildum samþykti „einok- un“ þessa. Veslings B. Kr. og Jóhann í Eyjum stóðu þrútnir í andliti, með svitadropa á enni og stamandi tungur við að verja „einkasöluna" og sögðu þá, út úr neyð, það sem satt er, að þegar mikið liggur við, verður að grípa til einksölu bæði í baráttu við ,.leppa“ og „hringa". Munurinn á aðstöðu Framsókn- ar og íhalds til einkasölu er sá, að þó að báðir flokkamir gripu til einkasölu undir hér um bil sömu kringumstæðum, þ. e. þeg- ar mikið liggur við, þá viðurkenn- h Framsókn þetta hreinskilnislega og skoðar einkasölu með- vissar vörutegundir, alveg sjálfsagt úr- ræði. En íhaldsmenn eru svo hræddir við milliliðina að þeir af- neita öllu sínu einkasölubraski, annan daginn, en skoða það sem Iffakkeri hinn daginn. Ólafur Thors og Jón þorl. bjóða sig fram til að granda allri einkasölu, en berjast svo fyrir einkasölu um leið og skórinn kreppir að þeim. En yfirburðir M. Kr. fram yfir aðra ísl. einkasölumenn eru þeir, að hann hefir hugsað skarpast um málið, veit best um eðli og takmark einkasölunnar. Auk þess er hann einn af þeim fáu Islend- ingum, sem hefir kunnað að reka landsverslun fyrir almenning eins og þegar góðir búmenn stunda eigin atvinnu. X. ——e------ laldið sleikir tinífinn. þar sem viðvaningar í kurteisi eða dónamenni sitja að snæðingi saman, kemur það ekki ósjaldan fyrir að þeir bregða upp í sig hnífnum, sem þeir nota jöfnum höndum til að draga að sér af sameiginlegum vistum. þegar ein- hver sleikir hnífinn tekur það venjulega af lyst til matarins hjá Heiðurslaun síra Kjartans Helgasonar. fBrot úr ræðu Jónasar Jónssonar frá Hriflu við 2. umr. fjárlaganna í Ed., er hann svaraði sr. E. P., sem vildi fella tillöguna um heiðurslaun og um leið hindra, að héraðsskóli Sunnlen'dinga fengi að njóta sr. K. H. sem forstöðumanns]. Eg var ekki við þegar hv. frsm. (E. P.) hélt. ræðu sína og mælti á móti þeirri till. fjvn. að greiða sr. Kjartani Helgasyni í Hruna full prestlaun, þó að hann tæki við skóla- stjórastarfi við Suðurlandsslcólann. Eg hefi þó haft veður af helstu rök- um hv. frsm. Satt að segja finst mér þessi mótmæli koma úr hörðustu átt, þar sem um er að ræða stéttarbróð- ur þingmannsins, prófastinn i ná- grannasýslu hans. Maður þessi hefir nú verið svo lengi i þjónustu lands- ins, að ekki væri um neina goðgá að ræða, þó að honum væri veitt lausn frá embætti með fullum launum. Nú er það ekki tilætlunin, heldur gengur till. í þá átt, að sr. Kjartan fái að halda fullum iaunum, þó að hann 1. Bændur og sveitam. 20,37% (17,8) 2. Sjómenn ..........18,11% (23,8) 3. Verkam. í kaupt. .. 4,42% ( 4,8) 4. Handiðnarmenn.. .. 4,26% ( 5,0) 5. Opinb. starfsmenn .. 2,42% ( 3,0) betur mentum borðfélögum. Og þeir sem sleikja hnífinn þykja ekki vel hæfir til að sitja við borð, sem betur mentir menn eru við. Fyrir íhaldið íslenska hafa komið í vetur og vor nokkur brot á almennum velsæmisreglum, hliðstæð því þegar borðgestir sleikja hnífinn. 1. Einn af þingmönnum flokks- fiytjist að öðru starfi. Máli þessu er þannig varið, að reynt hefir verið undanfarin ár að fá samstarf um skóla í Árnes- og Rangárvallasýslu. ]>etta hefir samt ekki tekist, þvi að hvor sýslan um sig vill hafa skólann hjá sér. þegar rætt var um styrk handa þessum slcóla á þinginu í fyrra, var nokkurnveginn ljóst, að ekki mundi fást samstarf þessara sýslna um skóla, og hallaðist þingið þvi réttilega á þá sveif, að sú sýslan sem fyrri yrði til þess að koma upp skóla skyldi fá styrk. Var bent á, að rétt væri að setja engin skilyrði fyrir styrkveitingunni, sem orðið gætu til að tefja skólamálið. Nú hefir það gerst í málinu ■ síðan, að sýslunefnd Árnessýslu hefir samþ. að setja skól- ann á stofn, og þó að nú sé nokkur sveitardráttur um, hvar skólinn skuli standa, er því þegar slegið föstu, að Árnessýsla byggi skóla fyrir sig, sem sennilega verður þá sóttur úr Rangár- vallasýslu líka og líklega víðsvegar af landinu eins og venjulegt er um slíka skóla. Nú er það vilji skólavinanna i Ár- nessýslu að fá þennan merka pró- fast til að taka að sér forstöðu skól- 6. Nemendur.......... 2,92% ( 3,3) 7. Kaupsýslumenn.. .. 5,18% ( 8,7) 8. „Lausamenn" .. .. 7,18% ('8,0) 9. Kvenmenn.......... 4,51% ( 4,0) 10. Börn............. 30,72% (21,60) ins liggur í ófremdarástandi í öðru landi vikum saman, sem sendi- rnaður tslands til erlendrar stór- þjóðar. Maðurinn, sem fann af- brot sitt mun hafa viljað segja af sér þingmensku, en flokks- bræðurnir vildu ekki missa at- kvæðið og tóku með opinberri at- kvæðagreiðslu sekt hans á bak flokksins. ans. það er líka vilji sr. Kjartans að taka þetta starf að sér, og það er víst, að hann gerir það. En nú mun fiárhagur skólans ekki verða betri en það, að laun skólastjórans hljóta uð verða mun lægri en prestlaun sr. Kjartans. pað mun hinsvegar álit margra, að skemtilegra sé fyrir þá, sem vilja njóta hæfileika sr. Kjart- ans til að móta skólann, að hann liði ekki verulegan halla við að skifta um starf. En það væri óhjákvæmilegt, eí hann ætti að sæta venjulegum launa- kjörum við svona skóla, launakjörum sem ungir menn geta miklu fremur sætt sig við. Skólastjórinn á Laugum t. d. hefir miklu lægri laun en aldr- aðir prestar hafa. Eg held, að þegar hv. frsm. (E. P.) athugar, að þetta er ekki borið fram eítir ósk sr. Kjartans, að hann veit víst ekki um að það er borið fram, og að hann er ákveðinn í að taka við forstöðu skólans án þess að spyrja um laun, þá sér hann, að upp úr því að fella þetta hefst ekki annað en það, að gera lakari lífskjör þessa manns síðustu ár æfinnar, þessa merka manns, sem gengur í eldinn til þess að vinna að hugsjónamáli Með hinni gömlu, viðurkendu og ágætu gæðavöru Herkulesþakpappa sem lTamleidd er á verksmiðju vorri .„Dortheasmindeu frá því 1896 — þ. e. : 30 ár — liafa nú verið þaktir í Danmörku og ^.slandi. ca. 30 milj. fermetra þaka. Fæst alstaðar á Islaudi. Hlutafélagið }m laússis FÉier Köbenhavn K. 2. Um sama leyti kemur út bók, eftir íhaldsmann, þar sem verið er jöfnum höndum að espa erlenda þjóð til að ná pólitísku valdi yfir þjóðinni, og hinsvegar freistað að lokka íslendinga til að gefa sig undir vald þessarar þjóðar. Höf. var þegar í stað stimplaður sem landráðamaður í víðlesnasta bæjai’blaðinu. En í stað þess að hegna honum, lét landsstjórnin sitt viðurkenda mál- gagn hæla manni, sem hafði fram- Sunnlendinga. Eg veit að hann gerir það glaður, en mér finst ekki rétt | að nota sér fórnfýsi hans. það hefir i verið minst á, að með þessu væri | skapað óheppilegt fordæmi. En svona | t.ilefni eru mjög sjaldgæf. Sr. Kjartan er valinn til þessa starfs með þegj- andi samkomulagi, enginn annar er tilnefndur. Hann er búinn að þjóna prestembætti með sæmd í 30 ár, og þessi laun ber í raun og veru ekki að skoða nema sem samúð- armerki fyrir það sem hann er búinn að gera og í trausti þess sem hann aitlar að gera. En til þess að sýna að þetta er ekki neitt fordæmi, skal eg minna á, að fyrir skömmu hefir ágætum manni, Bjarna Sæmunds- syni, verið veitt lausn frá embætti með fullum launum, svo að hann gæti starfað hetur að hjartfólgnasta áhuga- máli sínu, náttúrufræðinni. Enginn ef- aðist um að hann mundi vinna öllum stundum að þessu áhugamáli sínu ems og áður. Lík-t er ástatt með sr. Kjartan. Hann hefir verið prestur og kennari í 30 ár og unnið sér ágætan orðstír. það er því engin hætta fyrir Alþingi að láta hann halda fullum launum, þar sem hann heldur áfram ið þyngsta brotið sem hægt er að vinna móti þjóð sinni, fyrir sterka og hreina föðurlandsásfr. 3. í Nd. spyr ritstjóri Tímans þegar rætt var um verslun opin- berra starfsmanna, hvernig sé háttað verslun Jóns þorl. í þeim efnum. Spurt var með mikilli hæ- versku og á þinglegan hátt. Jón þorl. reiðist yfir sig, og biður um leyfi deildarinnai' að mega lög- sæikja Tr. þ. þá bauð Tr. þ., til að gera Jón sem berastan að bjánaskap, að endurtaka spurn- inguna utanþings í blaði sínu. En það var Jóni ekki nóg. þá bað Tr. deildina að leyfa Jóni að fara í mál út af hverju einasta orði sem hann hefði sagt í garð ráðherra í vetur. Ekki vildi Jón þetta, held- ur bað um að mega fara í mál eftir óleiðréttu handriti einhvers þingskrifara. þá ofbauð deildinni jafnt frekja og heimska Jóns. Var hann þá settur á hné margra deildarmanna eins og óþægur, illa vaninn og ósiðaður götupiltur, sem þarf að kenna mannasiði og tók Jón þá plagg sitt aftur. 4. Um sama leyti var Ihaldið í Ed. í standandi vanda með Sig. gamla þórðavson. Mbl. hafði heimtað mál á hann, þó ekki fyrir landráðakenningarnar. En þó hann hefði brúgðið Jóni M. og Jóh. um hina mestu spillingu og s agt í Mogga, að það stappaði nærri æruleysi, að ráðast ekki á réttarfarsmeðferð þeirra, þá vildu þeir ekki fara í mál. En í örvingl- an sinni fær Jón þorláksson þeim dagskrá, þar sem tekin voru upp fúkyrði úr skammagrein í stjórn- arblaðinu, um einn af þingmönn- um í deildinni. Hver einasti sið- aður maður í forsetastól hefði vísað frá þingskjali með skræl- ingjalegum blaðaskömmum í. En íhaldið sleikti enn um hnífinn og framdi brot á mannasiðum, sem jafnvel hið auma blað Fengers varð að viðurkenna að hvergi gæti komið fyrir nema hjá Ihaldinu ís- lenska. Steinsen forseti má eiga það, að hann var skömmustulegur, það sem eftir var þingsins, eins og vel ættaður sauðaþjófur, sem er búinn að meðganga. Honum er það ljóst, að hans verður jafnan minst sem þess eina íslenska for- eta, sem ekki hefir kunnað manna- siði — sem forseti hefir hann sleikt hnífinn. Og fjórum sinnum á vetrinum hefir íhaldsflokkurinn sleikt hnífinn. J. J. Morgunblaðið dylgjar um að Danir, stjórn þeirra og sendiherra í Reykjavík blandi sér í störf Al- þingis með húsbóndavaldi. Blaðið er skyldugt að sanna þetta eða eta það ofan í sig. svipuðu starfi. Fordæmið er komið þar sem Bjami Sæmundsson er, óg það hlýtur að koma fyrir um nýta menn, við og við, að svona ráðstaf- anir séu gerðar. því miður eru slíkar menn svo sjaldgæfir, að það er engin hætta á að þeir þyngi á fjárlögunum, þó að þeir séu metnir að verðleikum, þá sjaldan þeir koma fram. ----o---- Krónuseðlarnir. Eins og áður hefir verið auglýst falla krónu- seðlamir úr gildi 1. ágúst næst- komandi. En endurheimt þeirra gengur seint. Eru enn úti, meðal almennings, eða í verslunum um 120000 krónur. Er hérmeð vakin athygli almennings á því, að losna við seðlana áður en það er um seinan, er þeir verða verð- lausir. Liggur beinast við að losna við þá í verslanir nú í vorkaup- tíðinni, en þeim er síðan hægur- inn hjá að koma þeim rétta leið. „Thórsfjólan“ í næstsíðasta blaði Tímans um „svikulan hund“ var sýnishorn af orðbragði Jóh. Jóh. í þingi og í Morgunblaðinu. A.V. íslandsdeildin leggur öll iögjöld imi i Landsbankann og skiftir eingöngu við hann. Reykjavík 1. janúar 1926. Helgi Valtýsson, forstjórí. Póstliólf 533. Heima: Grundarstíg 15. Sími 1250. P. W. Jacobsen&Sön Timburverslun. Símnefni: Granfuru*. Carl Lundsgade Stofnað 1824. Köbenhavn Afgreiðum frá Kaupmannahöfn bæði stórar og litlar pantanic og heila skipsfarmu frá Svíþjóð. — Sís og umboðssalar annast pantanir. .- Eik og efni i þilfar til skipa. — Sparið. Kaupíð.

x

Tíminn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.