Tíminn - 04.12.1926, Blaðsíða 2

202
TlMINN
r
►
►
►
►
w-w-
w

1
<
►
►
k
CITROÉN vöru- og fólks-flutningabifreiðarnar eru
smíðaðar sérstaklega með þarfir bænda fyrir augum. Að
útliti til eru bifreiðar þessar eins og venjulegar fólksflutn-
ingabifreiðar, en á nokkrum mínútum má taka aftursætið
burt og bifreiðin er þá hentug vöruflutningabifreið með
400 kílóa burðarmagni.
C I T R 0 É N bifreiðarnar eru ótrúlega ódýrar í rekstri,
eyða aðeins 8 til 10 lítrum af bensíni á hverjum 100 kíló-
metrum og skatturinn er ekki nema kr. 88,00 á ári. Allar
frekari uppiýsingar fást hjá umboðsmönnum verksmiðjunnar
Sambandi ísl. samviimuíélaga.
iife—líÉfcr ii í íi~íi^r"iiiiÉfe—l’Éiii—
4
i
Jörð til sölu.
Jörðin Kalmannstjörn í Hafnahreppf, 22 hndr. að dýrleik, fæst til
kaups og ábúðar í næstkomandi fardögum.
íbúðarhús er á jörðinni, stærð 12X16. Fjós og hlaða 9X33. Tvö
fjárhús járnklædd. Sömuleiðis fiskhús:
Nánari upplýsingar um kaup og ásigkomulag jarðarinnar fást hjá
Vilhjálmi Ketilssyni, Laugaveg 53, Reykjavík og hjá undirrituðum
eiganda jarðarinnar
Ólafi Ketilssyni
Kalmannstjörn.
Hinir margeftirspurðu grammófónar
„Sonora“ fyrirliggjandi
Samband ísl. samyinnufélaga.
Frá úílöndum.
Snemma í síðastl. mánuði komu
saman á fund í Odessa utanríkis-
ráðherrar Rússa og Tyrkja. Hef-
ir blöðum um alla Norðurálfu
orðið mjög skrafdrjúgt um þenn-
an fund. Er talið að það sé til-
gangur Rússa að sameina sem
flestar Asíuþjóðir undir sinni
forystu, gegn Norðurálfuþjóðun-
um og stofna þannig hliðstætt
ríkjasamband gegn Alþjóðasam-
bandinu, en Rússar líta það mjög
óhýru auga. — Tyrkir eru mjög
óánægðir með yfirstjórn Frakka
og Englendinga yfir trúbræðrun-
um í Mesópótamíu, Sýrlandi og
Gyðingalandi og enn óttast þeir
að Italir muni hugsa til landvinn-
inga austur þar. Þess vegna leita
Tyrkir nú bandalags við Rússa.
— Um miðjan mánuðinn sem
leið hélt innanríkisráðherrann
enski ræðu um kolamálið. Áætlaði
hann að tjónið sem orðið væri
mætti meta 400 miljónir sterling-
punda — þ. e. ca. 9 þús. miljónir
króna. Er það að mun hærri upp-
hæð en Búastríðið kostaði ensku
þjóðina. Hátt á fjórða hundrað
þúsund verkamenn voru þá taldir
atvinnulausir, auk námumann-
anna, vegna stöðvunarinnar á
námugreftinum.
— 15. f. m. sendu verkamanna-
félögin rússnesku 650 þús. rúblur
til styrktar kolanámumönnunum
ensku.
— Á eyjunni Java var hafin
uppreisn nýlega; reyndist mjög
erfitt að bæla hana niður, enda
voru þátttakendur gríðarlega
margir. Allvíða annarsstaðar að
úr nýlendum Norðurálfumanna
berast fregnir um óróa, sumpart
stafandi af undirróðri Kommún-
ista, sumpart af hatri til hvítra
manna. Er það fullyrt, að virð-
ingin fyrir hvítu mönnunum í
Austurlöndum fari stórkostlega
minkandi og ein aðalástæðan til
þess er talin lifandi myndirnar.
Kvikmyndahúsin hafa sprottið
upp, eins og gorkúlur - á haugi,
um allar smærri og stærri borgir
Austurlanda. Og myndirnar sem
þangað veljast til sýninga eru
venjulega síst af betri endanum
Þessar myndir sýna framferði
hvítu mannanna oft og tíðum í
alt annað en björtu ljósi og sumt
í ástalífi hvítra manna, sem ekki
er síst sýnt á myndunum er
Austurlandabúum blátt áfram
andstyggilegt. Er ekki að undra
tslenska saltkjötið
og Norömeun.
Að tilhlutun hr. Jóns Árnason-
ar, forstjóra í S. I. S., boðaði at-
vinnumálaráðuneytið yfirkjöt-
matsmenn vora á ráðstefnu hér
í fyrravetur. Var það gert í því
skyni að matsmenn gætu borið
saman ráð sín um ýmislegt er
kjötmatið snertir, svo að sem
best samræmi kæmist á í þeim sök
um. Á ráðstefnu þessari ræddu
kjötmatsmennimir meðal annars
um það, að þeim væri ekki alveg
ljóst, í hverju skemdir þær væru
fólgnar, sem Norðmenn kvörtuðu
undan öðru hvoru. Fyrir þá sök
fóru kjötmatsmennimir fram á
það við atvinnumálaráðuneytið
að eg færi til Noregs, til þess
að kynnast kröfum norsku kjöt-
matsmannanna. Þetta komst í
framkvæmd og nú hefi eg fundið
Norðmenn að máli.
Eg sneri mér fyrst til aðal-
kjötkaupmannanna í Noregi, og
því næst til dýralækna, sem skoða
kjötið. Þeir tóku mér fegins hendi,
og greiddu fyrir því á ýmsan
hátt að mjer tækist að skoða
með þeim mestan hluta af kjöti
því, sem flutt var til Noregs í
haust, með e.s. „Goðafossi",
að þetta, og vitanlega fjölmargt
annað miður iagurt, sem mynd-
irnar sýna, hafi mikil áhrií í
þessu eíni.
— Bókmentaverðlaun Nobels
voru nýiega veitt iiihum íræga
h'Sha rithöíundi, Bernhard Shaw.
En hann gaf iéð til sjóðsstofn-
unai' sem á að styrkja þaö að
kynna sænskar bókmentir á Eng-
iandi.
— Kosningar til ríkisþingsins
danska fóru íram i íyrradag.
Eru komnar aí úrshtunmn þess-
ar fregnir. Jafnaöai'menn fengu
53 þingsæti, en höiöu áður 55,
róttækir Vinstrimenn höfðu áður
2U nú 16, Vinstrimenn aður 44
nú 46, Ihaidsmenn áður 28 nú
30, þýski fiokkurinn eitt eins og
áður, Réttarílokkurinn, íylgjend-
ur kenninga Hemy George, íengu
nú tvö þingsæti, en höfðu ekkert
áöur. Konrmúnistar fengu færri
atkvæöi en áður og komu engum
að og sjálístjómarflokkur Corne-
iíusar Petersens kom heldur ekki
neinum að. Ófrétt er um úrshtin
á Færeyjum; hefir þaðan komið
Vinstrimaður og er búist við að
ekki verði breyting á því. Vaía-
iaust er að afleiðing kosninganna
verður sú, að Jaínaðarmanna-
stjórnin fer frá og' sennilega
verða það Vinstrimenn sem
mynda hina nýju stjórn. Annars
munu fáir hafa búist við svo
iitium breytingum við dönsku
kosningarnar.
---o----
£ÍM um
gin- og klaufnaveikina.
Atvimiumálaráðherrann situr
uppi í stjómarráði með hendm' í
vösum og hefst ekki að, þó að
einhver hættulegasti húsdýra-
sjúkdómur sem þekliist, sé kom-
inn tii Noregs, þess lands, sem
sendir hingað mikið af heyi með
hverri ferð sem fellur.
Aðalmálgagn landsstjómarinn-
virðir málið ekki umtals. Eins og
Kr. A. sé ekki ísama þó að drep-
sótt komi yfir fé bændanna. Hann
þart þá líklega ekki lengur að
láta fárast undan því að bænd-
urnir svíki skatt. Það verður lít-
ið að telja fram þegar búið er
að skera niður allan búpening
nema hestana.
Og Morgunblaðið dregur dár
að Tímanum og þeim öðrum sem
viija láta gera alvarlegar ráð-
stafanir til að hindra að farald-
„Lym“, „Novu“ og „Bro“, en
kjötið úr „Willemoes“ gat eg ekki
skoðað.
i Á fyrstu kjötkönnunarstöðvun-
um varð eg þess var að mats-
mennimir norsku fylgdu ekki al-
veg sömu grundvallarreglum
hvað könnun kjötsins snerti.
Þetta varð til þess að ferðalagið
varð umsvifamiera en ella, því
mér virtist nauðsynlegt að kom-
ast að raun um hvaða mælikvarði
væii yfirleitt lagður til grund-
vallar við könnun íslenska salt-
kjötsins í Noregi. Þegar til kom
reyndust grundvallarreglur kjöt-
matsmannanna mjög svipaðar, en
gæðakröfumar virtust heldur
færast í aukana á austurströnd
Noregs, einlcum hvað Oslo snerti.
Kjötkönnun
norsku dýralæknanna.
Yfirleitt er kjötið kannað þann-
ig að einn fimti hluti þess er
skoðaður. Tunnumar eru slegnar
upp, og dálítið tekið upp úr þeim
til flýtis fyrir hlutaðeigandi dýra-
lækna, sem framkvæma eftirlitið.
Könnun dýralæknis er aðallega
í því fólgin, að hann klýfur bóg-
inn lítið eitt frá síðunni, og at-
hugar hvort um súrskemdir' eða
ýldu sé að ræða. Kennimerkið er
fyrst og fremst lyktin, og svo
slepja eða aflitun á kjötinu. Verði
urinn berist hingað. Er sá róður
örðugur fyrir það vesæla mál-
gagn eftir að Englendingar hafa
bannað innflutning á norsku heyi,
eingöngu vegna smitunarhættu,
sem af þeim innfltuningi stafar.
Hinn 15 f. m. stendur í einu
áreiðanlegasta Kaupmannahafn-
arblaðinu fregn frá Noregi
um ástæðuna til smitunarinnar.
Skömmu áður en smitunarinnar
vaið vart kom á bæinn sending
frá Danmörku. Var stoppað með
ekki vart við skemdir undir bógn--
um er gáð að skemdum í lærun-
um, og reynist þau óskemd, er
lauslega litið á aðra hluta
skrokksins. Ennfremur er stimpl-
unin aðgætt, og styrkleiki salt-
lagarins athugaður einstöku sinn-
um. Verði skemda vart í kjöt-
tunnu, í bógstykki t. d., þá er
alt kjötið tekið upp úr henni og
skoðað vandlega. Komi skemdir
í ljós í nokkrum tunnum af sömu
sendingu, þá er alt kjötið skoð-
að ítarlega og flokkað ef með
þarf. Sé ekki um neinar skemd-
ir að ræða, gengur kjötkönnunin
mjög greiðlega, og kjöttunnunum
lokað þegar í stað, og pækill lát-
inn á þær ef þurfa þykir.
Skemdaumkvartanir.
Norsku dýralæknunum bar
saman um að þegar um skemdir á
íslensku kjöti væri að ræða, þá
bæri mest á súrskemdunum al-
kunnu, einkum undir bógnum.
Þeir voru mér samdóma um að
súrskemdirnar í ganglimum
myndu að miklu leyti stafa frá
því, að sauðfénu væri slátrað
þreyttu, enda yrði alloft vart við
þreytuskvap og æðabólgu í limun-
um. Þessu atriði yrði að gefa
gaum, engu síður en kælingu
kjötsins eftir slátrunina og öðr-
um nauðsynlegum varúðarreglum,
hálmi, og hálminum vai' kastað
í útihúsin. Er talið víst að hálm-
urinn hafi borið smitunina.
Getur þá ekkert vakið hin ís-
lensku yfirvöld af svefni and-
varaleysisins, ef ekki þessi tíð-
indi.
Englendingar telja^jálfsagt að
banna innflutning á norsku heyi
og öðru vitanlega sem smitunai'-
hætta getur stafað af.
Það er talið líklegt að hálmur
hafi borið veikina til Noregs.
er geymsluna snertir. Þá voru
aðrar skemdir sem Norðmenn
kvörtuðu updan, en það er sam-
loði kjötstykkjanna á stöku stað,
þar sem saltið eða pækillinn hef-
ir ekki komist að því. Skemdaein-
kennin eru þannig, að hvítir,
sápukendir blettir koma í kjötið,
og er nokkur þráalykt af blett-
unum. Minniháttar skemdir á
kjötinu svo sem marbletti við
hrygginn eða annars staðar gátu
Norðmenn einnig um.
Hvað viðvíkur verulegum
skemdum í íslensku saltkjöti, svo
sem megnum súr eða ýldu, þá
koma þær helst í ljós í því kjöti,
sem flutt er síðla vetrar eða á
vorin frá Danmörku. Norðménn
kváðu slíkar skemdir varla koma
fyrir þótt kjötið komi á áliðnum
vetri beint frá íslandi. Þeir gerðu
ráð fyrir því að mismunur þessi
mundi annaðhvort stafa frá því,
að kjötið væri metið á ný hér
heimá áður en það færi til Nor-
egs eða þá að kuldi og pæklun
réðu nokkru um geymslueigin-
leikana.
Kjöt það sem flutt var út í
haust, og eg skoðaði með norsku
kjötkönnunarmönnunum reyndist
svo að segja óskemt alstaðar, en
vitanlega rak eg mig á ýmsa smá-
galla og noltkuð misjafna verkun á
kjötinu, sem því miður ennþá á
Hvernig í dauðanum stendur á
aögeröaleysi landsstj ómai'imiar
íslensku?
Hefir atvinnumálaráðherrann
fuila hugmynd um hvað vofir
yfir landbúnaði Islands ef gin-
og klaufnaveikin berst hingað?
Veit ráðherrann hvíJíka feikn-
arábyrgð liann tekur á sig með
því að nota ekki þá lagaheimild
sem liann hefir til að banna hey-
innf lutninginn ?
Og hverju væri eiginlega spilt,
þó að síðar reyndist að tekist
hefði að stöðva veikina í Noregi?
Er þaö ekki lengur í gildi á
íslandi að allur er varinn góður?
Enn á ný vill Tíminn mjög al-
varlega skora á atvinnumálaráð-
herrann að banna innflutning á
norsku heyi og öðru sem smitun
gæti borið — og gilti það bann
fyrst og' fremst til Alþingis.
..o- —
JSftirmæjLi.
Hinn 23. júlí síðastl. andað-
ist á heimili sonar síns á Akra-
nesi, eftir stutta legu, hinn góð-
kunni dugnaðarmaður og smá-
skamtalaæknir Sigurður Jónsson
frá Litlalambhaga. Hann var
fæddur á Fossá í Kjós 2. maí
1843, og af góðum ættum kominn.
Faðir hans Jón Sæmundsson var
Húnvetningur af svonefndri Snæ-
bjamarætt, og voru þeir systkina-
synir hann, Amljótur sál. Ólafs-
son prestur og Bjarni Sigvalda-
son er síðast var prestur að Stað
í Steingrímsfirði. Sesselja móðir
Sigurðar var Sigurðardóttir
Ólafssonar er lengi var hrepp-
stjóri á Kjalamesi. Sigurður ólst
upp á Fossá til fermingaraldurs,
en fluttist þá með foreldrum sín-
um að Neðrahálsi í Kjós og dvaldi
þar til þrítugs. Giftist hann þá
Margréti Þórðardóttur frá Þern-
ey og byrjuðu þau búskap á Kala-
stöðum á Hvalfjarðarströnd. Eft-
ir 2 ár fóm þau að Hurðarbaki
í Svínadal, og þaðan aí'tur eítir
4 ár að Litla-Lambhaga í Skil-
mannahreppi. Bjuggu þau þar í
samfleytt 27 ár. Að þeim liðn-
um brugðu þau hjón búi og fóru
þá að Lambhúsum á Akranesi.
Þar átti Sigurður á bak að sjá
sinni góðu konu, er andaðist 31.
júlí 1917, og ennfremur tveimur
efnilegum fósturdætrum um tví-
tugt. Eftir 16 ára dvöl á Akra-
nesi fluttist Sigurður til Reykja-
víkur og hafði dvalið þar 4 ár
er hann andaðist.
sjer stað. Mér vanst ekki tími til
að flokka kjötið eftir útliti með
tilliti til framleiðslustöðvanna,
sökum þess að kjötkönnunar-
mennimir norsku vom svo marg-
ir að skoðunin gekk greiðlega, og
fullerfitt var fyrir mig að fylgj-
ast með þeim, einsamlan. Þótt alt
kjötið reyndist óskemt í haust,
ber vitanlega að taka tillit til
þess, að það var svo að segja
alt nýsaltað, ög koma beint héð-
an til Noregs. Það sem helst bar
á af skemdatagi voru saltlausir
samloða blettir í kjötinu, en lítil
brögð vom að þessu.
U mbótatillögur.
Hvað snertir vamir gegn súr-
skemdunum, þá töldu dýralækn-
arnir norsku er kjötkönnunina
höfðu á hendi, að neðanskráðar
reglur væm bráðnauðsynlegar. 1
fyrsta lagi, að kæla kjötið ræki-
lega áður en það væri saltað, og
láta það ekki verða of gamalt,
áður en það tekur saltið í sig.
I öðru lagi, að hvíla sauðfjeð um
sólarhring áður en því er slátr-
að, eða reka það mjög hægt til
slátrunarstöðvanna, einkum sé um
langa leið að ræða. I þriðja lagi,
að gera hnífstungu undir bóginn,
og fylla hana með salti, um leið
og raðað er ofan í tunnumar.
Líka er gott að spýta saltlegi í