Tíminn - 23.04.1927, Blaðsíða 3

TfMINN
67
Með rannsókn þeirra Tr. Þ. og
J. Á. voru markaðar allar aðal-
línur í kjötmálinu. Bygt skyldi
kæliskip með atbeina landssjóðs,
en rekið af eimskipafélaginu.
Reist skyldu kælihús, smátt og
smátt við helstu útflutningshafn-
ir, og legði landið til árlega ríf-
legt lán í því efni.
Aldrei hér á landi hefir nokk-
urt nefndarálit í nokkru þjóðmáli
haft eins mikil og skjót áhrif eins
og álit minni hlutans í kæliskips-
málinu. Og- aldrei hefir nokkur
milliþinganefnd, sem launa skyldi
á annað borð, verið jafn kröfulág
um kaupið*).
Þingið félst mótmælalaust á
lánin til kælihúsabygginganna.
Hannes Jónsson kaupfélagsstjóri
á Iivammstanga reið þar á vaðið,
og á Hvammstanga vai' síðan
bygt hið fyrsta kæhhús með
stuðningi af lánsheimild þeirri, er
bygð var á áhti J. Á. og Tr. Þ.
Víða hafa verið umleitanir um að
hefjast handa með kælihúsabygg-
ingar. En þó undarlegt megi virð-
ast hefir J. Á. verið sá maður
sem þar hefir hvatt tii mestrar
vai-færni. Hann vill þoka málinu
áfram með föstum skrefum en
ekki stökkum.
Næst kom sjálft kæliskipsmál-
ið. Hin erlendu félög Sameinaða
og Björgvinjaríélagið hafa hér
grimmilega samkepni við Eim-
skipafélagið. Voru hinar beinu
hraðferðir erlendu félaganna
einkum hættulegar Eimskipafél.
meðan það átti ekki nema þrjú
skip, sem urðu að fullnægja kröf-
um smáhaínanna, sem útlendu
félögin létu sitja á hakanum. Jón
Árnason er umboðsmaður lands-
stjórnarinnar í stjóm Eimskipa-
íélagsins. Hann hafði jafnan
haldið fram þeirri skoðun, að
Eimskipafél. yrði að hafa fleiri
skip, leigði skip tíma úr árinu,
þegar mest væri að flytja, ef ekki
væri annars kostur. Vegna hinn-
ar vaxandi erlendu samkepni,
fékk þessi stefna byr undir báða
vængi. En félagið gat tæplega
lagt út í skipabyggingu nema
með hjálp landssjóðs. Jón Árna-
son sá að hér mátti sameina þörf-
beggja,, landsins og félagsins.
Hann lét landsstjórnina vita,
að félagið mundi nú allfúst að
byggja skip, og væri gott 'tæki-
*) Hvor þessara manna mun hafa
fengið 500 kr. þóknun fyrir að leysa
þennan vanda. J. J.
Maltöl
Bajerski: öl
Pilsner
Best. — Odýrast.
Innlent.
færi, að landið yrði í samlögum
um kælitækin. Stjórnin tók þessu
vel og hófust að því búnu samn-
ingar milli landstjórnarinnar og
Alþingis annars vegar en Eim-
skipafélagsins hins vegar um
samlög í hið nýja skip, Brúar-
foss. Svo mjög breytti ransökun
Tr. Þ. og J. Á. viðhorfi manna í
þessu efni, að á þingi 1926 voru
íramlögin í kæliskipið samþykt
með öllum atkv. í báðum deildum.
Þegai' kom til skipsbyggingar-
innar greip Nielsen forstjóri inn
í rnálið i annað siim, og á þann
hátt, sem vænta mátti af honum.
Nielsen réð mestu um gerð
skipsins og alla tilhögun og vakti
yfir, að það yrði á ailan hátt sem
best úr garði gert og vandaöast.
Lítur út i'yrir, að kæliútbunaður-
inn allur sé í besta lagi, og þann-
ig fyrir komið, að nota má ein-
stök kælihólf í skipiiru þótt önn-
ur sé í það skifti notuð fyrir vör-
ur eða liíandi skepnur. Farþega-
rúm er lítið í skipinu, en afbragðs
gott, svo að það mun bera af því
sem áður hefir sést í íslenskum
skipum.
Brúarfoss og Goðafoss fara nú
til skiftis hraðferðir um landið
milli helstu hafna á leið til og
frá Kaupmannahöfn, Hamborg,
Hull og Edinborg. Er íslendingum
nú keift að draga að sér flestar
vörur frá öðrum löndum með sín-
um eigin skipum.
Kæliskipið á að verða hjálpar-
hella allra íslenskra bænda, og um
leið, er það þýðingarmikill liður
í hinni þjóðlegu baráttu Eim-
skipafélagsins til að koma sigl-
ingunum í hendur landsmanna
sjálfra. J. J.
Kjöttunnur,
L. Jacobsen,
Köbenhavn Símn.: Gooperage V a 1 b y
alt til beykisiðnar, smjörkvartel o. s. frv. frá stærstu beykissmiðjum
í Danmörku. Höfum í mörg ár selt tunnur til Sambandsins og margra
kaupmanna.
Kappreiðar.
Hestamannafélagið Fákur hefir ákveðið að tvennar kapp-
reiðar .skuli háðar á skeiðvellinum við Elliðaár á sumri komanda:
Þær fyrri annan hvítasunnudag 6. júlí og þær síðari sunnu-
\daginn 3. júlí n. k.
Verða þær með sama sniði og áður: sprettfæri vekringa 250
m., en stökkhesta 300 m. Lágmarkshraði til I. verðl. á skeiði er
25 sek. og stökkhesta 24. sek. Enginn vekringur hlýtur verð-
laun, ef hann er yfir 27 sek. (250 m.) og stökkhestar heldur ekki,
séu þeir yfir 26 sek. (300 m.). — Auk þessa verður sérstakt
hlaup fyrir hesta á aldrinum 5—6 vetra, og hlaupvöllur þeirra
250 m.
Ekki er enn ákveðið um verðlaun á síðari kappreiðunum og
verður það auglýst síðar. En á fyrri kappreiðunum — annan
hvításunnudag — verða þrenn verðlaun veitt: 200, 100 og 50 kr.
fyrir hvorttveggja stökk og skeið en 50 , 30 og 20 kr. í folahlaupi.
Auk þessa er heitið 50 kr. fyrir nýtt met, bæði á stökki og skeiði.
— Flokksverðl. — 15 kr. — hlýtur fljótasti hesturinn í hverjum
flokki stökkhestanna, þó ekki þeir, sem aðalvérðlaunin hljóta.
Gera skal aðvart um hesta þá, sem keppa eiga á fyrri kapp-
reiðunum, form. félagsins, Dan. Daníelssyni dyraverði í stjórn-
arráðinu (sími 306) eigi síðar en miðvikudaginn 1. júní n. k. kl.
12 á hádegi. Lokaæfing verður fimtudaginn 2. júní og hefst á
skeiðvellinum við Elliðaár á miðaftni. Þeir hestar einir geta feng-
ið að keppa, sem koma á lokaæfingu og eru innritaðir í flokka-
skrá.
Reykjavík 16. apríl 1927.
STJÓRNIN.
Sparisjóðurinii Grullfoss
Ágrip af ársreikningum 1926.
A. Borgað inn og út.
I n n:
1. í sjóði f. f. á............kr. 3970.34
2. Borgað af lánum ... - 15648.8H
3. lönieystir vixlar ... - 27474.90
4. Sparisjóðs-innlög ... - 41758.52
5. Vextir af lánum, vixl-
um o. fl....................- 19279.85
6. Frá bönkum (hlaupar.) . - 48262.96
7. Lán tekin ..................- 22500.00
8. Ýmislegt ...................- 80.65
Samtals 180976.08
Út:
1. Lán veitt .............kr. 13767.66
2. Vixlar keyptir .... - 23181.20
3. Útborgað innstæðufé . . - 75207.03
4. Kostnaður ................- 2548.28
5. Til banka (hlaupareikn.) - 44903.44
6. Afborgun og vextir af skuld - 17774.00
7. Ýmislegt..................- 67.64
8. í sjóði við árslok ... - 3526,83
Samtals kr. 180976.08
B. Hagnaðar-reikningur
T e k j u r:
1. Vextir af iánuöi . . . kr. 21672.07
2. Vextir af víxlum ... - 970.15
3. Vextir af innst. i bönkum - 134.93
4. Aðrar tekjur............- 18.90
Samtals kr. 22796.05
G j ö 1 d:
1. Rekstrarkostnaður
a. þóknun til
starfsm. kr. 1755.83
b. þóknun til
endurskm. — 80.00
e. annarkostn. — 712.48
--------- kr. 2548.28
2. Vextir af skuld sjóðsins . — 774.00
3. Vextir af innst.fé, 5i/2°/o . — 16744.43
4. önnur gjöld.............— 2.64
5. Hagnaður á árinu . ■ . — 2726.70
Saintals kr. 22796.05
C. Eignareikningur 31. des. 1926.
E i g n ir:
1. Skuldabróf fyrir lánum
a. gegn fast-
eignaveði kr. 167214.25
b. gegn sjálf-
skuldaráb. — 165614.36
c. gegn áb.
sveitarfél, — 1945.38
d. gegn hand-
veði . . .— 787.66
------------kr. 335561.65
2. Víxlar óinnleystir . . — 10250.60
3. Verðbréf..............— 100.00
4. Innstæða i bönkum . . — 1835.84'
5. Aðrar eignir .... — 1928.72
6. Peníngar í sjóði ... — 3526.83
Samtals kr. 353203,64
S k u 1 d i r:
1. Innstæða 552 viðskm. . kr. 301166.33
2. Skuld við banka ... — 12500.00
3. Fyrirfr. greiddir vextir — 10781.09
4. Varasjóður................ 28756.22
Samtals kr. 353203.64
Hruna 21 febr. 1927
Haraldur Sigurðsson. Kjartan Helgason.
Reikninga þessa höfum við rannsakað
og boríð samau við bækur og skjöl sjóðs-
ins, og ekkert fundið atkugavert.
Guðm. Erlendsson. Pdll Stefdnsson.
í þeim ham sem hún hefir stund-
um birtst feðrum okkar og mæðr
um? Þetta geta ekki orðið neinir
Islendingar“. Og gamli maðurinn,
sem annars var stiltur, var heit-
ur orðinn og æstur. Eg hefi
stundum minst þessara orða
gamla og góða íslendingsins. En
ljósast runnu þau upp fyrir mér
er eg nýlega horfði á hina sömu
sjón í Rvík. Vinur minn bauð
mér inn á gildaskála Rosenbergs.
Þar hafði eg ekki komið fyr. Þar
mátti líta margt slangurmennið.
Þó veitti eg einkum eftirtekt
mannskjátu einni, sem sat þar
einn yfir bolla og reykti vind-
linga, skimaði um salinn, strauk
sig og ræskti og pataði með fingr-
unum útí loftið. Þannig hafði eg
séð haim sitja á öðrum stað
sama daginn. Eg spurði vin minn
hver þessi „typiska“ tildurrófa í
karmannsbúningi væri. Hann hló.
„Þú þekkir þá ekki Kristján
Albertson, ritstjóra Varðar!“ Nú,
þarna er maðurinn, sem þykist
ætla að ganga af J. J., Tr. Þ. og
Tímanum dauðum! Þetta er mað-
urinn, sem stýrir blaðinu, sem
Ihaldsmenn segja að blása eigi
lífi og kjarki í sveitamennina,
Þama er þá sá, sem telja á bænd-
unum, sem berjast fyrir tilver-
unni í sveita síns andlitis, trú um
að þarna sé áhugamaður fyrir
þeirra málum? Trúa þeir þessu
Þórarinn Jónsson og Sigurður frá
Veðramóti? Getur Jón á Reym-
stað felt sig við þetta? Eg spurði
sjálfan mig og vin minn í sífellu,
Eg botnaði ekkert í þessu, fanst
mér þá. Nú skil eg þetta alt-
saman. Þetta er alt sami skrípa-
leikurinn sem leikinn var einn
þátturinn í við síðasta landskjör.
Brennivínsberserkir beita sér fyr-
ir kosningu templai-a (auðvitað
af áhuga fyrir bindindi!) Fólkið
trúir. Bændur hrinda bóndanum
frá kosningu. Sjálfur Stórtempl-
ar trúir. En hvernig reynist svo
þessi hjálparhella bindindismann-
anna í þingi? Greiðir atkv. móti
réttmætu og sjálfsögðu frum
varpi,, sem alvarlega hefði stjak-
að við Bakkusi og dýrkendum
hans. Rvíkurvaldið ræður. Krist-
ján Albertson er ritstjóri. Og
ómenningin er að leggja undir
sig landið.
Úr Skagafirði 16. mars.
Tíminn er hið eina blað, sem
út kemur í Rvík, er berst fyrir
því að tryggja í framtíðinni, and-
legt, efnalegt og stjómarfarslegt
sjálfstæði lands og þjóðar, og
leiðin sem Tíminn fer til að
tryggja okkur þessa dýrmætu
hluti, er hin eina rétta, sem sé
sú, að vinna að viðreisn sveitanna,
og verndun sveitanna og sveita-
menningarinnar íslensku, fyrir
erlendri sníkjumenningu og öllu
því illa sem henni fylgir. Eins og
nú standa sakir, er okkur lífs-
spursmál að vemda af alefli
fengið sjálfstæði : öllum svið-
um, og auka við það. Það gerum
við best með því: 1. að efla ment-
un og þjóðlega félagsmenningu í
landinu, en varast skaðleg er-
lend áhrif. 2. Með þvi að gera
sveitirnar lífvænlegri fyrir fólk-
ið, svo að þjóðstofninn geti hald-
ist þar við, og þurfi ekki að flýja
sveitirnar, því það varðveitir
þjóðina frá erlendri spillingu, að
búa í sveit. 3. Að forðast það af
alefli, að þjóðin verði háð er-
lendum hagsmunum í verslunar-
málum eða fjármálum. 4. Með
því að verjast eftir megni allri
erlendri ásælni á hvaða sviði sem
er, en hagnýta eftir megni þau
menningartæki, þótt erlend séu,
sem hér mega að gagni koma.
Alt eru þetta áhugamál og
stefnumál Tímans og Framsókn-
arflokksins, og þess vegna er mér
ánægja að vinna því blaði og
þeim flokki gagn.
Undur má heita, hvað íhalds-
mönnum tekst hér í Skagafirði
að loka augum bænda fyrir
þeirra eigin hagsmunum (c:
bændanna) með blekkingum og
blaðagjöfum. Nú mun ísafold
vera send hér á um nær helming
allra sveitaheimila í Skagafirði,
líklega flestum gefins, og er því
ekki furða þótt Valtýr gumi mjög
að því, að hún muni vera eins
víðlesin í sveitunum og Tíminn.
Margir hér verða fegnir að fá
þessar blaðagjafir frá Fenger
og kaupa svo ekkert annað blað,
til að spara sér peninga, svo vita
þeir ekkert annað en þann blekk-
ingavef, sem Valtýr og Jón
Kjartansson setja fram í ísafold,
fyrir hönd sinna erlendu hús-
bænda. Það er þetta, ásamt per-
sónulegri vináttu við ýmsa á-
hrifamenn íhaldsflokksins hér
og ef til vill veikri eiginhags-
munavon, í því sambandi, sem
orsakar það, að margir eru hér
Ihaldsmenn, en ekki fyrir það, að
lífsskoðun þeirra allra sé í sam-
ræmi við stefnu íhaldsins.
Líka hefir viljað hnjóta í því
hér, að íhaldsmenn hafi reynt
að gera forgöngumönnum Fram-
sóknar hér erfitt fyrir í fjái*mál-
um og atvinnurekstri og reynt
að draga dár að þeim og gera á
allan hát lítið úr þeim persónu-
lega, svo að fólk hér tæki minna
tillit til þess sem þeir segðu. En
þrátt fyrir alt þetta vinnur þó
Framsókn altaf jafnt og þétt á í
héraðinu og er vonandi að það
haldi áfram.
Úr Borgarfirði 6. apr. Tíðin
er indæl. Þíða og blíða alla Góuna
og það sem af er Einmánuði. Bú-
ið ' að sleppa fé fyrir löngu á
mörgum betri beitarjörðum. Ork-
ar mjög tvímælis hvort ekki sé
stórhagur að kaupa fóðurbæti og
gefa með beitinni þar sem land-
létt er, fremur en mýrarhey mis-
jafnlega verkað og aflað með
dýru kaupafólki.
Nýlátinn er Sigurbjöm Bjöms-
son bóndi í Hrísum í Flókadal,
ættaður og uppalinn í Hreppun-
um j Árnessýslu, en fluttist það-
an með sr. Guðm. Helgasyni að
Reykholti og bjó svo í Hrísum
30—40 ára skeið. Einstaklega
vandaður maður og vel látinn af
öllum er hann þektu. Og í gær-
kvöldi varð brákvaddur á Hvítár-
bakka. Jón Guðmundsson fyr
ráðsmaður á Vífisstöðum faðir
Guðm. bónda á Hvítárbakka, Jó-
hanns skipstjóra á Óðni og þeirra
bræðra. Dugnaðar- og sæmdar-
maður.
Framsóknarfélag Borgfirðinga
hélt aðalfund sinn 2. apríl. I fé-
laginu eru fast að 100 manns og
þar á meðal margt af áhuga-
mönnum héraðsins um almenn
mál. Var fundurinn hinn ánægju-
legasti og endaði með ágætum
fyrirlestri fluttum að sr. Þor-
steini Briem. Bauð félagið ölluf
að hlýða á hann er vildu, og
þáðu það um 100 manns auk fé-
lagsmanna.
Vaknaður er nú mikill áhugi
frjálslyndra og framsækinna
maiina sunnan Hvítár á að skifta
um þingmann og fá í stað sem
nú er einhvem sem „sér út yfir
asklokið“ og þá helst duglegan og
víðsýnan maxm, sem treysta megi
að geti staðið á eigin fótum fyrir
góðum málefnum.
----o-----