Tíminn - 04.08.1928, Síða 2

140
T2MINN
fóður sparist á einhverri jörð,
og þá er spumingin hvort heldur
eigi að fækka ánum eða fá fóður-
bæti.
Þetta fer náttúrlega nokkuð
eftir verðlagi á sauðfjárafurðum
í haust og verðlagi fóðurbætisins
hinsvegar. Hvorugt er fastákveð-
ið enn, en miklar likur eru til að
það verði svo, að betur borgi sig
að gefa fóðurbæti, en fækka sauð-
fjárstofninum.
Búnaðarfélag Islands ætlar sér
að láta rannsaka töðu, svo mynda
megi sér skoðun um hvemig hún
er, mun þá verða reynt að hlut-
ast til um að bændur geti fengið
sem besta og ódýrasta fóður-
blöndu, til að gefa kúm með töð-
unni, og verður reynt að skrifa
ítarlega um það eins fljótt og
hægt er.
Þá verður líka fengin vissa um
kjötverð, og þó verðlag fóðurbæt-
is breytist nokkuð, þá verður þá
komið svo nærri haustinu að hæg-
ara verður að ræða um það þá
en nú.
En nú vildi eg segja þetta:
Bændur, fóðríð ekki óþarfa
hross — tamin eða ótamin — á
þeim litlu heyjum, sem þið fáið.
Reynið að losa ykkur við þau.
Fóðrið ekki stritlur, sem aldrei
komast nema í 8—10—12 merkur
eftir burð, hvernig sem dekrað
er við þær, og athugið hvort þið
ekki getið sparað töðu með því að
gefa færri kúm en þið nú gerið,
en gefa þeim betur.
Eg er sannfærður um, að mikið
hey má fá aflögu til fjárins með
þessu tvennu, og til þess að fá
ykkur til að hugsa um það yfir
orfunum það sem eftir er sláttar-
ins hefi eg skrifað þessa grein, í
þeirri von að einhverjir komist að
sömu niðurstöðu og hafi þessa
not.
28. júlí 1928.
Páll Zóphóníasson.
----o----
Á víðavanáí
Tryggingarstofnun ríkisins.
Síðasta þing samþykti, að sam-
eina Brunabótafélagið, Slysa-
trygginguna og Samábyrgð fiski-
skipa undir einni stjórn. Nefnast
þessar stofnanir í einu lagi
Tryggingarstofnun ríkisins. For-
stjóri hennar á að hafa 4 þús.
kr. að byrjunarlaunum auk dýr-
tíðaruppbótar, en á 9 árum hækka
þau upp í 5 þús. kr. Nú er rekst-
ur þessara stofnana ákaflega dýr.
1926 kostaði stjóm þeirra sem
hér segir:
Forstj. Brunabótafél. .. 6038,50
Forstj. Samábyrgðar .. 9500,00
Stjórn Slysatryggingar .. 6000,00
Samtals 21588,50
Tölumar tala.
HVer er ástæðan?
Mbl. hefir látið sér mjög ant
um að reikna út dagkaup ríkis-
gjaldanefndarinnar og telja al-
menningi trú um, að hún hafi
orðið óhæfilega dýr. Sannleikurinn
er sá, að nefndarmenn í ríkis-
gjaldanefndinni hafa fengið háð-
ungarborgun samanborið við það,
sem venja var að greiða fyrir
nefndarstörf á stjómartíma 1-
haldsmanna. Og annað hafa þeir
gert, sem furðulegt hefði þótt í
nefndum Ihaldsins: Þeir hafa ein-
ungis tekið kaup fyrir þann tínaa,
sem þeir hafa unnið. En meðal
annara orða: Hvar var Mbl. og
Jón Þorláksson með reikningslist
sína árið 1926, þegar einum skrif-
stofustjóranum í stjómarráðinu
voru greiddar kr. 56,25 til jafn-
aðar á dag alt árið fyrir störf í
þágu hins opinbera og banka-
stjóra í Islandsbanka kr. 109,59 á
dag? Því þegir Mbl. um dagkaup
þeirra Guðm. Sveinbjömssonar og
E. Claessen, en ætlar af göflum
að ganga, þó að Bjöm Bjamar-
son, Hannes Jónsson og Haraldur
Guðmundsson fái aðeins lítið brot
af hinum ríflegu daglaunum 1-
haldsáranna? Skýringin er þessi:
Mbl. er illa við ríkisgjaldanefnd-
ina.
Kaupmenn og kinnroði.
Jón Þorláksson og Sig. Eggerz
héldu nokkurskonar pólitískan
fund með búðarþjónum úr Rvík
á Álafossi í fyrradag. Þá sagði J.
Þ. meðal annars, að kaupmanna-
stéttin hefði sömu þýðingu fyrir
þjóðfélagið eins og blóðið fyrir
líkamann. Síðan talaði Jón mjög
fagurlega um hinn töfrandi roða,
þegar blóðið hlypi fram í kynnar
unga fólksins. En hann hefði
gjarnan mátt halda líkingunni á-
fram og vekja athygli á því, að
íslenska þjóðin hefir oft haft á-
stæðu til þess að roðna fyrir
kaupsýslumenn sína.
Pétur dugir betur!
Eesendum Varðar má vera í
fersku minni, að þeir Pétur Jar
kobsson frá Skollatungu og Jón
Þorláksson hófu báðir í einu árás
á 9. gr. laganna um Byggingar-
og landnámssjóð. Ritsmíðar
beggja voru þunnmeti, en þó
meira vatnsgrautarbragð að grein
Jóns. Var sýnt í upphafi, að Pét-
ur mundi lengur þrauka. Nú er og
raunin á, að Jón gafst upp eftir
að hafa fengið áminningu í Tím-
anum, en Pétur heldur uppi vöm-
inni fyrir báða í síðasta tbl. Varð-
ar. Má vel óska Ihaldinu til ham-
ingju með að eiga í fylkingar-
brjósti þvílíkt pólitískt skart-
menni sem málafærslumanninn
frá Skollatungu.
----o----
Frá útlöndum.
— Enskir kristniboðar hafa fundið
upp það snjallrœði að reka trúboð
með auglýsingum. Gefa þeir til kynna
ýmiskonar fróðleik um kristindóminn
og bjóðast til að útvega bækur um
hann. Japanar eru fróðleiksgjamir og
lestrarfúsir og þykir þessi aðferð bera
góðan árangur.
— Englendingar nokkrir fóru í vor
í bifreiðum yfir Kalaharieyðimörkina
i Suður-Afriku, 400 enskar mílur á 12
dögum. Sú leið, sem þeir fóru hefir
aldrei áður verið farin af hvíturn
manni.
— Eitt elsta skip heimsins er enska
herskipið „Victory", sem sjóhetjan
íræga Nelson barðist á við Trafalgar.
það er nú 169 ára gamalt. Vitanlega
er það ekki iengur notað í sjóorust-
um, en Englendingar líta á það, sem
helgan grip. Hefir nýlega verið gert,
við það, og þvi breytt svo, að það líti
út sem líkast og það var um það
ieyti, sem hin mikla sjóorusta stóð
við Traíalgar. þó að „Victory" só að-
allega þekt sem „skip Nelsons" hefir
það borið fjölda af frægustu sjófor-
ingjum Breta og tekið þátt i mörgum
stórorustum og jafnan reynst sigur-
sælt. Síðan 1912 hefir það legið á
höfninni í Portsmouth, en þar er ann-
að aðalherskipalægi Englendinga.
— Dauðaliafið, s.em allir þekkja úr
sögunni um Sódóma og Gomorra,
hefir á síðustu árum dregið mjög að
sér athygli hinna hagsýnni Evrópu-
manna, sem nú hafa forráð landsins
helga. Vatn þetta liggur 400 metrum
neðar en yíirborð sjávar og á sér þvi
ekkert afrensli. En Jordan hefir nú
óldum saman borið út i það allskon-
ar föst efni og efnasambönd úr fjöll-
unum íyrir norðan og þau hafa sest
að í vatnsbotninum. Er vatnið fyrii'
löngu svo salt orðið, að þar má ekk-
ert venjulegt vatnadýr lifi halda, og
af því hefir það nafn sitt. En nú
hafa menn uppgötvað, að í framburði
Jordan séu fólgin ómetanleg auðæfi.
Eru það ýmiskonar „sölt“, sem hægt
er að nota til áburðar. Mundi hag-
nýting þeirra auka stórkostlega
áburðarframleiðsluna i heiminum.
Ýms félög hafa sótt um sérleyfi til
að vinna þessi efni úr Dauðahafinu.
Hafa sérleyfisbeiðnir þeirra verið til
umræðu i parlamentinu enska, því að
Englendingar ráða mestu i Gyðinga-
landi, þó að það heiti sjálfstætt ríki.
Baunar er það undir vemd þjóða-
bandalagsins og sömuleiðis hin svo-
nefnda Transjordania, landið íyrir
austan Jórdan. Er hagnýting verð-
mætanna í Dauðahafinu því alþjóða-
mál og má búast við reipdrætti um
hana. Auk þess verður hún vegna
erfiðra náttúruskilyrða allmiklum
erfiðleikum bundin. þarf að leggja
járnbraut yfir torfærur miklar .frá
Miðjarðarhafi austur. þá er það al-
varlegt atriði að loftslagið niðri við
Dauðahafið er mjög óholt, svo að eng-
in tiltök væru að hafa þar verka-
mannabústaði. Ef eigi fyndust ráð til
að draga úr óheilnæmi þess, yrðu
verkamennimir að búa uppi í fjöll-
unum fyrir vestan og mættu eigi haf-
ast við niðri i dalnum, nema þann
hluta dagsins, sem þeir vœm við
vinnu. Og sennilega verða einhverjir,
sem óttast, að á þá muni rigna eldi
og brennisteini eins og hina óguð-
legu, sem þennan stað bygðu á dög-
um Abrahams.
— Fiskimenn i Manitobafylkinu i
Canada eru nú 1 þann veginn að
stofna með sér sölusamlag. Hin stóru
vötn Canada eru mjög fiskauðug, og
er allmikið flutt út úr landinu af
veiðinni. En fiskverslun hefir undan-
farið verið svo að segja eingöngu í
höndum nokkurra manna í New
York. Hefir það fyrirkomulag reynst
fiskimönnum harla óheppilegt, því að
hinir erlendu milliliðir hafa hirt
hróðurpartinn af andvirðinu. Er
nokkuð síðan samlagshugmyndinni
var hreyft á sambandsþingi Canada,
og má nú vænta henni eindregins
stuðnings írá hálfu löggjafarvalds-
ins.
Fréttir.
Hrossasýningar voru haldnar í vor
í Eyjafjarðar-, Skagafjarðar og Húna-
vatnssýslum. í Eyjafirði voru haldn-
ar 2 héraðssýningar, fyrir innri hluta
sýslunnar í Reykárrétt, en fyrir ytri
hluta sýslunnar á Reistará. í Skaga-
firði voru haldnar 2 héraðssýningar,
önnur i Garði, hin í Stokkhólma í
Vallhólminum. I Austur-Húnavatns-
sýslu var haldin héraðssýning á Kag-
aðarhóli. í Vestur-Húnavatnssýslu
voru haldnar 2 héraðssýningar, önn-
ur að Tjörn á Vatnsnesi, hin á Stað-
arbakka í Miðfirði. Auk þess voru
3 afkvæmasýningar í Skagafirði. (Af-
kvæmin borin saman við mæðurnar
til þess að sjá hvaða áhrifum stóð-
hesturinn hefir valdið). Af saman-
burði á sýningunum fyrr og nú virð-
ist augljóst, að stóðhestum fækki, an
batni, og má sennilega þakka það
hrossarœktunarfélögunum. þau eru
nú 23 alls og starfa nokkur þeirra
með fleiri en einum stóðhesti. Á sýn-
ingunum í vor voru sýndir 49 stóð-
hestar fullorðnir og 17 þriggja vetra.
Fimtán hlutu fyrstu verðlaun, en
átján önnur verðlaun. Tilhögun 1.
verðlauna er nú sú, að 50 kr. eru
veittar úr Sýningarsjóði, en auk þess
leggur Búnaðarfélag íslands til verð-
launanna 50 kr. á hvern hest, er fær
1. verðlaun. Eru því 1. verðlaun ii
hest alls 100 kr. Svipaðar reglur gilda
um önnur verðlaun og afkvæmasýn-
ingar.
Jóhannesi Reykdal á Setbergi hefir
verið veittur styrkur til þess að kaupa
heyþurkunarvél. Upphaflega stóð til
að fá heyþurkarvélina írá Englandi,
en al þvi varð ekki, heldur er hún
smíðuð i Hvammi, eftir enskri fyrir-
mynd, en teikningar að vélinni gerði
Ben. Gröndal verkfræðingur. Af hálfu
Búnaðarfélags íslands verður við til-
raunimar verkfæratilraunanefndin,
en.í henni eru Árni G. Eylands verk-
færaráðunautur, Halldór Vilhjálms-
son skólastjóri á Hvanneyri og Magn
ús þorláksson bóndi á Blikastöðum.
Páll Zóphóniasson ráðunautur Bún-
aðaríélags íslands í nautgriparækt og
sauðfjárrækt, er nýkominn úr ferða-
lagi um ýmsar sýslur landsins. Naut-
gripasýningar voru haldnar í Norður-
þingeyjarsýsiu, Norður- og Suður-
Múlasýslu og Austur-Skaftafellssýslu,
alls 32 sýningar. Sýndar voru 889 kýr
og 51 naut. Önnur verðlaun íengu 98
kýr. 317 fengu 3. verðlaun, 1 naut 2.
verðlaun og 12 fengu 3. verðlaun.
Fyrirlestra hélt ráðunauturinn 34 alls
í íerðalagi þessu. Voru þeir um naut-
gi'iparækt. — í sýslum þeim, sem hér
er minst á, eru engin nautgriparækt-
unarfélög sem stendur, en áhugi er
að vakna fyrir stofnun þeirra.
Sandgræðsla. Við Strandakirkju er
ákveðið að setja sandgræðslugirðingu
í sumar. Verður hún um 8 kílómetra
löng og nær 400 hektarar að flatar-
máli innan hennar. Vandað efni til
girðingarinnar er þegar pantað. Bygg-
ingar (bæjar- og peningshús) er verið
að undirbúa í Gunnarsholti, stærstu
sandgræðslustöðinni austanfjalls. Er
hún yfir 2000 ha, að stærð. í fyrra
fengust í stöðinni um 1800 hestar af
heyi. Aðeins lítill hluti af stöðinni er
grasi gróinn enn þá. Gott útlit með
grasvöxt þar nú. — Nýjar sand-
græðslustöðvar hafa nú í ár verið
settar í þykkvabæ, Rangárvallasýslu.
þar eru girtir allir sandamir, sem
liggja meðfram sjó, milli þjórsár og
Hólsár. Var sett girðing á milli ánna,
10 kílómetra löng. Svæðið þar fyrir
framan er nær 3000 ha. stórt. Sand-
græðslugirðing var lögð á Kambsheiði
í Holtum. Eru það einir 7 bæir, sem
eiga land að henni. Er sandgrœðslu-
við barnaskólann á Akureyri er laus frá 1. okt. næstkom-
andi. Umsóknir, ásamt meðmælum, sendist skólanefndinni
fyrir 1. sept. Þess só getið, hverjar námsgreinir umsækjandi
telur sér hentast að kenna.
við barnaskólann á Siglufirði er laus frá 1. okt. næstkom-
andi. Umsóknir, ásamt meðmælum, sendist skólanefndinni
fyrir 1. sept. Þess sé getið, hverjar námsgreinir umsækjandi
telur sér hentast að kenna.
Kvöldskóli Ríkarðs Jónssonar
fyrir hagleiksmenn og hannyrðakonur
á öllum aldri, byrjar snemma í október. Kent er:
Fríhendisteikning, mótun útskurður (íslenskur stíll).
Lækjargötu 6 A. Sími 2020
Lýðháskólinn í Voss
Lýðháskólinn í Vosa byrjar 7. október næstkomandi og stend-
ur yfir til páska.
Undirritaður gefur skýringar um skólann og tekur á móti um-
sóknum.
Um 60 Islendingar hafa stundað nám í lýðháskólanum í Voss.
öystein Eskeland,
Voss, Noreg.
Athug’ið þetta:
Að sjálf efnarannsóknastofa ríkisins telur nú kaffibætinn
„Sóley“ jafngóðan eða betri en erlendan, þá er fengin trygg-
ing fyrir gæðunum.
Kaffibrensla Reykjavíkur
girðing þessi 8 kílómetxa löng. Svo
hei'ir verið sett girðing á Keldum á
Rangárvöllum. Loks hefir verið kom-
ið upp sandgræðslustöðvum á Mýri i
Bárðardal og Bjamaslöðum í Bárðar-
dai. Eru það fyrstu sandgræðslustöðv-
arnar norðanlands. Sandgræðslustöðv-
ar eru oi'ðnar um 20 alls.
Sunnudaginn 5. ágúst gengst Ung-
inennasamband Borgarfjarðar fyrir
skemtisamkomu á iþróttamótssvæö-
inu hjá Ferjukoti, sem er skamt fra
þar sem verið er að reiða hið mikla
mannvirki, Hvítárbrúna. Á samkorri-
unni verður háður knattspyrnukapp-
leikur á milli Reykdæla og Borgnes-
inga, kappreiðar fara fram, ræðuhöld,
dans o. fl. Aliur ágóði af samkom-
unni á að renna í alþýðuskólasjóð
Borðíirðinga. Er skemtunin einn lið-
ur í íjársöfnun borgíirsku ungmenna-
félaganna til að reisa nýjan alþýðu-
skóla i héraðinu, en það er mesta
áhugamál félaganna nú.
Tuttugu tófuhvolpum náði maður
nokkur á Vopnafirði í vor og seldi
þá fyrir 1700 krónur alla. Fékk hann
230 kr. fyrir mórauða og 30 krónur
íyrir gráa. Annar maður í Jökulsár-
hlið náði 10 og fekk 1300 krónur fyr-
ir þá.
2200 hesta af töðu er Thor Jensen
búinn nð fá í hús í sumar á búum
sinum i nágrenni Rvíkur. Sáðslétt-
urnar á Korpúlfsstöðum hafa aldrei
verið betur sprotnai' en í ár.
Á Norðfirði gerðist fyrir nokkrum
dögum atburður, sem þótti tíðindum
sætu. þangað kom franskt fiskiskip,
sem átti ógreidd hafnargjöld á Fá-
skrúðsfirði og Hornafirði og hafði
hreppstj. á Norðfirði, sem mun vera
Páll G. þorinar, verið falið að inn-
lieimta þau. Fór nú hreppstjóri til
fundar við skipsmenn, en hafði af
þeim kaldar viðtökur og varð að
hröklast i land aftur við erindisleysu.
En eigi vildi hreppstjóri þola ofbeldi
útlendinga þessara, og fór því um
borð á ný vel liðaður. Ætlaði skip-
stjóri i fyrstu að verja hreppstjóra
og mönnum hans uppgöngu á skipið,
en þeir náðu henni eigi að síður.
Tókst lireppstjóra á þann hátt að
koma lögum yfir ofbeldismennina og
innheimta lögmælt gjöld. Réttarhöld
munu hafa staðið yfir á Norðfirði út
af máli þessu.
Undaniama daga hefir verið unnið
að jarðborun hjá þvottalaugunum við
Reykjavík i því skyni að leita að
heitum vatnsæðum. Hefir þegar tekist
að finna eina slíka æð og ætla menn
að hún muni nægja a. m. k. til þvotta
fyrst um sinn.
Verðfall
Gef 10°/0 afslátt
frá verði því,
sem skráð er í
verðskrá minni
frá’1927.
Athugið verð-
skrána. Biðjið
um verðskrá.
Vönduð vinna
fljót afgreiðsla
Einar® O. Kristjánsson
gullsmiður ísafirði.
Slys. Mótorbátur frá Vestmanneyj-
um fór 20. þ. m. upp að Eyjafjalla-
sandi með farþega. í lendingu var
skotið út báti og ætluðu 7 menn í
honum í land. En bátnum hvolfdi
í lendingunni. Ein kona druknaði,
Elsa Kristjánsdóttir í Vestmannaeyj-
um, og annar maður slasaðist tals-
vort.
Skýrslur ríkisgjaldanefndarinnar II.
IV„ eru nýkomnar út. II. skýrsla er
um rekstur nokkurra þjóðfélagsstofn-
ana, ásamt skrám um starfsmenn
þeirra og launakjör við þær árið 1926.
í III. skýsrlu eru ýmsir útgjaldaliðir
greindir sundur til glöggvunar, og
loks er þar stórmerkilegt yfirlit, yfir
heildartekjur ýmsra starfsmanna rík-
isins eða opinberra stofnana. Er þar
f;ert í eitt föst laun og aukatekjur, og
dylst engum, sem það les, að mörg
ei' matarholan hinna meiri aflamanna
í þjónustu lanrlsins. IV. skýrsla er
um kostnað ríkissjóðs af framkvæmd
berklavarnalaganna árin 1925—1926.
Er hann þar sundurliðaður eftir
föngum. — Allir þeir sem láta sig
máli skifta hversu fé ríkisins hefir
vqrið varið á undanförnum árum,
eiga að lesa skýrslur þessar.
Foreldrarl Ávalt skal vefja nafla-
liindi (Flonelsbindi) um barnið fyrstu
6 víkurnar. Kaupið Mæðrabókina eft-
ir próf. Monrad. Kostar kr. 4,75.
(Augl.).
Ritstjóri: Jónas Þorbergsson.
Símí 2219. Laugaveg 44.
Prentam. Acta.