Tíminn - 29.03.1930, Blaðsíða 1

©íaíbfcr!
o$ afgrd6sluma&ur CEimaní tt
Hannocig þ o r s 11 i n $ 6 ó 11 i r,
Sambantefyteimi Srffjapit
XIV. hc.
Trúin á landið
I síðasta tbl. Tímans birtist
skýrsla Búnaðarfélagsins inn unn-
ai' j arðræktarf ramkvæmdir í
iandinu árið 1928 (mældar 1929)
og styrk þann, sem ríkið hefir
veitt til þessara framkvæmda,
samkvæmt jarðræktaifögunum.
Jafnframt skýrslunni birti Tím-
inn samanburð, sem Sigurður Sig-
urðsson búnaðai'málastjóri hefir
gjört á jarðræktai’framkvæmd-
um einstakra héraða og landsins
í heild árin 1924—28, síðan jarð-
ræktai-lögin gengu í gildi.
Jarðabótastyrkurinn fyrir árið
1928 er fiitun himdruð og þrettán
þúsundir króna, og er meiri nú
en nokkru sinni áður — nál. 140
þús. kr. hærri en styrkurinn 1927.
Til túnræktar og garðræktar
hafa íslenzkir bændur fengið úr
ríkissjóði nál. 430 þús., og til þess
að byggja áburðai-hús nál. 80 þús.
kr. á árinu 1928.
Á þeim fimm árum, sem hðin
eru, síðan ríkið fór að styrkja
jarðabætur eftir jarðræktarlögun"
um frá 1923, nemur styrkurinn
alls fast að hálfri annarí miljón
lcróna. Helmingur þeh-rar upp-
hæðar er greiddur fyrir árin 1927
og 1928.
í einu héraði, Þingeyjarsýslu,
hafa bændurnir gjört 11 sinnum
meiri jarðabætur árið 1928 held-
ur en þeir gjörðu árið 1924. 1
öllum héröðum landsins hafa
j arðabæturnar stórlega aukizt,
minnst tvöfaldast. Alls hafa í
landinu verið gjörðar 7 sinnum
meiri jarðabætur árið 1928 held-
ur en árið 1924.
Þetta eru talandi tölur.
íslenzku bændumir eru sjö
sinnum athafnameiri í því að
bæta jarðir sínar nú en þeir voru
fyrir hálfum áratug.
Hvað veldur?
Ekkert annað en það, að mál-
staður bændanna hefir nú loksins
fengið áheyrn hjá þeim, sem ráða
í landinu, ekkert annað en það,
að augu meirahluta þjóðarinnar
hafa opnast fyrir því að landið
þarf að batna.
Ríkið hefir lagt fram fé í rækt-
un landsins, og á þann hátt tekið
þátt í ræktunarkostnaði bænd-
anna og örfað þá til framkvæmda.
- Ríkið hefir gjört bændunum
kleift að nota tilbúinn áburð,
með því að koma á hagkvæmum
innkaupum, sem lækkað hafa
verð áburðarins um þriðjung.
Ríkið hefir styrkt bænduma til
verkfæra- og vélakaupa, og gjört
þeim á þann hátt mögulegt að
beita nýtízku vinnuaðferðum við
jarðræktina.
Bændurnir hafa fengið sína
eigin peningastofnun.
Og bændurnir hafa fengið sína
eigin landsstjóm. Bændurnir
ráða atkvæðum stærsta stjóm-
málaflokksins á Alþingi. Vöxtur
landbúnaðarframkvæmdanna á
fyrst og fremst rót sína að rekja
til þess, að vald bændanna yfir
löggjöfinni hefir farið vaxandi.
En það, sem mest er um vert
og greinilegast kemur fram í
hinum mikla jarðræktaráhuga, er
það, að trúin á landið fer vax-
andi.
Trúin á landið, trúin á mátt ís-
lenzkrar moldar til þess að skapa
menningarþjóð lífsskilyrði, er
það, sem úr sker um framtíð ís-
lenzks landbúnaðar. Svo framar-
Clmans er < Sambanbsþústnu.
(Dpin baðlega 9—\2 f. 4.
Shnt ^9«.
lega, sem þjóðin trúir því, að
landbúnaðurinn geti borið sig í
samkeppni við önnur störf, er at-
vinnuvegur bændanna tryggður.
En sú trú getur ekki haldizt
nema því aðeins, að landbúnað-
urinn fái að reyna sig, að bænd-
unum sé veitt aðstaða til þess,
að reka búskap með nýtízku sniði,
á sama hátt og sjávarútvegurinn
er nú rekinn og hefir verið rek-
inn í tvo áratugi.
Fyrir tíu árum steðjaði að ís-
lenzku þjóðinni sá regin voði, að
bændurnir sjálfir voru að glata
trúnni á landið. öllu því erlenda
veltufé, sem inn í landið kom,
hafði þá verið veitt í sjávarút-
veginn. Útgerðarmennimir höfðu
notað þessa erlendu peninga, til
að kaupa gufu- og mótorskip í
stað árabáta og nýtízku veiðitæki
í stað handfæranna. Það sýndi
sig, að fiskimiðin íslenzku gáfu
í'íkulegan arð. Þá tók þjóðin nýja
trú, trúna á sjóinn, sem í ýmsum
tilfellum varð oftrú. Búskapur-
inn, sem rekinn var með þúsund
ára gömlum aðferðum, gat ekki
gefið eins mikinn arð og hinn nýi
atvinnuvegur. Þá kom upp van-
trúin á landbúnaðinum, vantrúin
á landið. Sú vantrú var á röng-
um rökum byggð. Hún var
sleggjudómur yfir atvinnuvegi,
sem ekki gat neytt sín vegna
fjárskorts. Villan var álíka og ef
borin væru saman verk manns,
sem hefir aðra hendina bundna á
bak aftur, við verk annars
manns, sem hefir báðar hendur
lausar.
Þar, sem nægilegt fjánnagn
hefir verið fyrir hendi, t. d. á
Korpúlfsstöðum í Mosfellssveit,
hefir reynslan sýnt, að íslenzka
mýrajörðin er miklu frjósamari
en menn yfirleitt hefir grunað.
Bændastéttin verður að stefna
að því, og það verður að komast
í kring sem allra fyrst, að hægt
verði að afla allra heyja handa
íslenzkum búpeningi á ræktuðu
landi, túnum eða flæðiengjum. Því
takmarki verður náð á tvennan
hátt jafnhliða: Með því að brjóta
óræktað land og með því að auka
eftirtekjuna af því ræktarlandi,
sem nú þegar er til. Það mun láta
nærri, að hver hektari (3 dagsl.)
í íslenzku túmmurn, eins og þau
eru nú, gefi af sér 38 hesta að
meðaltali á ári. Væru túnin hins-
vegar öll slétt og fengju nægileg-
an og hentugan áburð mun óhætt
að áætla 50 hesta af hektara að
meðaltali. Má af því ráða, hversu
brýn nauðsyn er á að bæta úr
áburðarþörfinni og hvílíka geysi
þýðingu hentug innkaup á tilbún-
um áburði hafa fyrir landbúnað-
inn.
Islenzka þjóðin verður að gjöra
sér það ljóst, enda virðist hún
vera að komast í skilning um það
nú á síðustu árum, að bændastétt,
sem býr á óræktuðu landi, getur
ekki veitt sér þau lífsskilyrði, sem
menningarþjóðir gjöra kröfur tll
á tuttugustu öldinni.
Eftir kosningarnar 1927 tók sá
stjórnmálaflokkur við völdum á
íslandi, sem byggir stefnu sína
og starf á triinni á landið.
Síðan -hefir landstjórn og meiri-
hluti Alþingis gjört allt, sem
hægt var til að útbreiða þá trú.
Síðan hefir jarðabótamönnum
á Islandi fjölgað um þriðjung.
Og skýrslan um jarðabóta-
styrkinn sýnir það, að þessi trú
er að verða almenn í sveitum
landsins.
Reykjavík, 29. marz 1930.
„Sérfrædin“
á ICJLeppi
Morgnubl. og Vísir hafa undan-
j iai'ið leitast við að verja málstað
; kviksetningannannanna á Kleppi
gegn vaxandi ofurmagni almennr-
ar andúðar og fyrh'htningar á
stærsta hneyksli í stjórnmálasögu
viðreisnartímabilsins. Og eina
málsvörnin, sem þessi ringluðu og
sektarhlöðnu áeggjimarfífl hafa
fram að bera, er sú, að dæmalaust
illmæli og níðingsverk Helga Tóm-
assonar á heimili dómsmálaráð-
herra sé framið í nafni sérfræð-
innar. „Sérfræðin" er, í þeirra
málsreifun, það dómsorð, sem
enginn skyldi dirfast að andmæla,
Þar ber ekki að krefjast fleiri
vitna!
Nú er það vitanlegt, að „sér-
fræði“ er hugtak eitt, en enginn
óskeikull veruleiki. Þessvegna
getur hún ekki orðið við neinum
ákveðnum kröfum. Eru og til þess
ljós og fjölmörg dæmi, að hún
bregzt vonum manna og niður-
stöðum reynslunnar. Enda er sér-
fræðin í sjálfu sér ekki annað en
leit að ákveðnum sannleika, sem
er í fæstum efnum kannaður til
hlítar.
Þegar nú svo er háttað um sér-
fræði almennt talað, hvað verður
þá um „sérfræði“ svonefndra
„ sálsý kisf ræðinga* ‘ á Kleppi?
Helgi Tómasson og Þórður Sveins-
son hafa nýlega haldið því fram,
í nafni sérfræðinnar, að dóms-
inálaráðherrann væri geðveikur.
Reyndar hefir sjálfur fiugumað-
urinn, Helgi Tómasson, fallið frá
þeirri staðhæfingu, og talið þetta
vera aðeins g r u n þeirra „sér-
fræðinganna“!
Nú er það alveg víst, að þessi
atburður er einstæður í sögu ís-
lenzkra stjórnmála. Að almennu
mati skipar hann samskonai’ sess
í atburðum þessarar aldar,eins og
heimsókn Vatnsfirðinga að Sauða-
felli á Sturlungaöld, þar sem veg-
ið var að konum og bömum. Það
er því ekki ástæðulaust að gera
lítilsháttar athuganir um „sér-
fræðina“, sem stendur að baki
þessu dæmalausa níðingsverki
þeirra félaga á Kleppi.
Þórður Sveinsson hefir um
langt skeið verið einn svonefndur
geðveikralæknir á Islandi. Skiln-
ingur hans á geðveikinni og lækn-
ingatilraunir er hvorttveggja
reist á þeim „vísinda“-grundvelli,
að öll geðveiki stafi af því, að
sjúklingamir séu haldnir (besat)
af illum öndum. Lækningaaðferð-
ir hans þær, sem nefndar verða
því nafni, hafa því hnigið í þá
átt, að gera líkama sjúki-
inganna óhæfilegan bú-
stað fyrir djÖfla með
margvíslegum pyndingum, eins og
fáheyrilegum sveltum, kaffæring-
um, rafmagnspínslum o. fl. Fer
það orð af þessum lækni, að hann
hafi með sveltum sínum teflt
miklu djarfara en góðu hófi
gegndi. Fyrir nokkrum árum hóf
einn fyrverandi sjúklingm’ árás
á hendur Þórði Sveinssyni fyrir
ósæmilega framkomu gagnvart
sjúklingum á Kleppi. Var vöm
hans sú, að boða til almenns
fyrirlestrar í Nýja bíó í Reykja-
vík um vatnslækningar! Árásun-
um svaraði hann engu.
Hefir nú hér verið lýst „sér-
fræði“ Þórðar Sveinssonar.
Nú víkur sögunni að Helga
Sendisveit
Bandarikjanna
Bandaríkin í Norður-Ameríku
senda hingað í vor fimm fulltrúa,
sem verða gestir íslenzku þjóð-
arinnar á Alþingishátíðiimi. Hef-
ir dr. Rögnvaldur Pétursson, sem
Peter Norbeck.
nýkominn er hingað til lands,
góðfúslega gefið Tímanum eftir-
farandi upplýsingar um sendi-
sveitina.
Foimaður sendisveitaiinnar er
Peter Norbeck öldungadeildar-
maður frá Suður-Dakota. Nor-
beek er fæddur í Dakota 27. á-
gúst 1870, af sænskum og norsk-
um ættum. Missti föður sinn 7
ára gamall, en ólzt upp í ný-
byggðinni nálægt Redfield í S.
Dak., átti við þröngan kost að
búa og brautzt fram til mennta
af eigin ramleik. Átján ára gam-
all innritaðist haim í ríkisháskól-
ann í S. Dak. og lagði síðan
stund á brunnbomn og veitir for-
stöðu stóru félagi, sem það stai’f
hefir með höndum. En svo hagar
til á stóru svæði um þessar slóð-
ir, að neyzluvatns verður að
leita djúpt í jörðu og eigi fáan-
legt að öðrum kosti. Hefir Nor-
beck sagt í gamni, að hann hafi
grafið fleiri brunna en nokkur
maður annaj’ í veröldinni; mun
tala þeirra bmmna, sem hann hef-
ir látið grafa nema nál. 40 þús.
— Kvæntur er hann norskri
Tómassyni. Mælt er að hann líti
á orsakir geðveikinnar mjög á
annan veg en Þórður Sveinsson
og telji veikina sprotna af líkam-
legum orsökum einvörðungu.
Jafnvel fer orð af því, að hann
telji þá menn ekki með öllum
mjalla, sem hafa trú á sambandi
við annan heim. Um það skal þó
ósagt látið. Vísindaniðurstaða
hans um líkamlegar orsakir geð-
veiki er nægilega ótviræð mót-
setning við niðurstöðu Þórðar
Sveinssonar.
Eins og að líkindum lætur hafa
þessir tveir „sérfræðingar" djúpa
fyrirlitningu hvor á annars „sér-
fræði“. Mun eigi fjarri að ætla,
að þeir hefðu, til skamms tíma,
verið fáanlegir til, að gefa hvor
öðrum geðveikisvottorð! Eigi að
síður hefir sameiginlegt hatur
þessara manna á dómsmálaráð-
herranum, stutt og uppæst af
samtökum og valdránstilburðum
læknaklíkunnar, orkað því,að þeir
hafa tekið höndum saman til þess
illvirkis, sem kunnugt er orðið.
Hvað segir nú heilbrigð skyn-
semi um slíka „sérfræði“? Þórð-
16. blað.
prestsdóttur. I 12 ár átti Norbeck
sæti í öldungadeild ríkisþingsins
í S.-Dak., en varð síðar ríkisstjóri
í sama ríki. Árið 1920 varð hanri
fulltrúi S.-Dak. á Sambandsþingi
Bandaríkjanna*). Árið 1924 átti
hann sæti í lagafrumvarpanefnd
á allsherjarflokksþingi Republik-
ana-flokksins, sem haldið var í
Cleveland í Ohio. Einnig sat hann
á flokksþinginu 1928, þegar Hoov-
er var kjörinn forsetaefni. Telur
hann sig til þess hluta Republik-
ana, sem nefnir sig Framsóknar-
flokk (Progressive) og á stuðn-
ing sinn hjá bændum. Á hann
miklu fylgi að fagna í átthögum
sínum og hlaut t. d. við síðustu
kosningar nærri helmingi fleiri
atkvæði en sá frambjóðandi, sem
næst komst. —
Norbeck telur mjög til frænd-
semi við Norðurlandabúa, talar
norsku og sænsku prýðilega og
hefir kynnt sér íslenzku talsvert.
Olger B. Burtness, annar full-
trúinn í sendisveitinni, er einnig
Olger B. Burtness.
Norðurlandabúi að ætt, fæddur í
Grand Forks County í Norður-
Dak. 14. marz 1884. Eru foreldr-
ar hans báðir af norskum ættum.
Kom faðir hans vestur 1865, þá
unglingur, en móðir hans er
fædd í Bandaríkjunum. Voru for-
*) Hvert ríki velur 2 fulltrúa í
öldungadeild Sambandsþingsins, en
neðri deildin er lcosin eftir kjördæma-
skipun, sem miðuð er við fólksfjölda
alls landsins.
ur Sveinsson og Helgi Tómasaon
eru réttnefndir andfætlingar um
grundvöllinn undir „sérfræði“
sinni. Þeir virðast báðir haldnir
af fráleitum öfgum og vísinda-
hroka. Og þó að þeir byggi þann-
ig á gersamlega gagnstæðum
niðurstöðum, þykjast þeir báðir
vera sérfræðingai’, færir til þess
að dæma menn frá vitinu, hvenær
sem þeim býður við að horfa!
Og forráðamenn Mbl. og Vísis
telja að dómur þessara manna sé
goðsögn; „sérfræði“ þeirra óyggj-
andi!
En er unnt að hugsa sér að
„sérfræði" komist í heimskulegri
ógöngur en orðið er í þessu máli.
Almenningur sér í gegnum yfir-
skyn vísindanna. Ósamhljóða
menn um meginniðurstöður i vís-
indagrein sinni verða ekki ein-
ungis hlægilegir heldur fyrirlit-
legir er þeir freista þess, í nafni
vísinda og sérfræði, að búa and-
stæðingi sínum gröf, til þess að
ryðja honum úr vegi óréttmætra
klíkusamtaka gegn ríkisvaldinu.
J. Þ.
----o-----