Tíminn - 09.07.1932, Blaðsíða 4

114
TlMINM
Deeríng rakstrarvélar
með stífum tindum eru bestar.
jJJJJJJl
Tvær stærðir 6\ fets og 8 feta.
Samband ísl. samvinnufélaga.
Landbúnaðurinn
og kreppan
Fulltrúar bænda voru sl. vetur
saman komnir á auka Búnaðar-
þingi í Reykjavík til þéss sér-
staklega að ræða vandamál land
búnaðarins nú í kreppunni.
Tilraun hafði verið gjörð til
þess áður en Búnaðarþingið kom
saman, að safna sem ailra ná-
kvæmustum uppiýsingum um
fjárhagslega afkomu, landbúnað-
arins í hinum ýmsu héröðum
landsins árið sem leið*).
Eins og við mátti búast er lýs-
ingin víðast hvar næsta dapurleg.
Eitt af búnaðarsamböndunum
ritar Búnaðarfélagi Islands á
þessa leið:
„Það borgar sig ekki að kaupa
áburð. Það borgar sig ekki að
kaupa síldarmjöl. Það borgar sig
ekki að kaupa vinnu, aðeins búa
að sínu“ ...
Framkvæmdarstj. eins stærsta
og myndarlegasta samvinnufé-
lagsins í landinu tekur í sama
strenginn:
„Eins og verðlag er nú á af-
urðum, þá borgar sig ekki fyrir
bóndann að kaupa áburð. Það
borgar sig ekki að kaupa kjarn-
fóður. Það borgar sig ekki að
kaupa vinnu. Það er tap á því
öllu. Það er tap á rekstrinum, og
bændur missa móðinn ... verði
ekkert hægt að gjöra'.
Það er verðfall afurðanna, hið
mikla, ógurlega verðfall tveggja
síðustu ára, sem þessu veldur.
Einn af merkustu bændum
Vesturlands, Jón H. Fjalldal á
Melgraseyri við ísafjarðardjúp,
sem fært hefir reikninga yfir bú-
rekstur sinn í 20 ár, gefur glögga
hugmynd um verðfallið. Haxm
segir svo:
„Ég get sýnt það með óhrekj-
andi tölum, að verðfalhð á sauð-
fjárafurðum einum er samanborið
við árið 1929 allt að 70%. Árið
1929 slátraði ég 180 dilkum, og
meðalverð þeirra var 30 kr. 1
haust slátraði ég einnig 180 dilk-
um. Meðalverð þeirra er kr. 13—
14. 1929 fæ ég fyrir 180 dilka kr.
5400, en í haust fyrir sömu tölu
aðeins kr. 2340. Mismunurinn er
kr. 3030. Og mismunur á vorull
nú og 1929 er kr. 450 á sama
ullarmagni. Mismunur alls á verð-
mæti framleiðslu á þessum tveim
árum er hvað mitt bú snertir,
kr. 3480“.
Það er þetta skyndilega mikia
verðfall afurðanna, sem gjörir
það að verkum nú um stundar-
sakir, að bændur neyðast til að
draga úr kaupum á kjamfóðri og
tilbúnum áburði, að kaupgjaldið,
að dómi reyndra manna, þarf að
*) Sig. Sigurðsson búnaðarmála-
stjóri ritaði í því skyni á sl. hausti
búnaðarsamböndum, bændaskólum
og ýmsum einsökum mönnum víðs-
vegar um landið og bar fram ýms-
ar spumingar í þessu efni. pað sem
hér er tilfært, er úr svömm, sem
honum hafa borizt.
Reykjavík. 8imi 240 (8 Ilnur).
Simnefnl: Sláturfélag.
Áakurður (á brauð) ávait fyrir-
llggjondl:
Hartgibjúgu (Spegep.) nr. 1, gtkl
Do. — í, —
Do. — 2, mjó
Sauða-Hangibjúgu, gild,
Da mjó,
Soönar Svina-rullupylsur,
Do. Kálfa-rullupylsur,
Do. Sauða-mllupylsur,
Do. Mosaikpylsur,
Do. Malacoffpylsur,
Do. Mortadelpylsur,
Do. Skinkupyleur,
Do. Hamborgarpylaur,
Do. Kjötpylsur,
Do. Lifrarpylsur,
Do. Lyonpylsur,
Do. CerveJatpylsur.
Vömr þessar eru allar búnar
til á eigin vinnustofu, og stand-
ast — aö dómi neytenda — sam-
anburð viS samskonar srlandar.
Verðskrár sendar, og pantanlr
afgreiddar um allt land.
lækka um þriðjung í sveitunum,
að stöðva verður í bili allar þær
framkvæmdir á jörðunum, sem
mikil fjárútlát hafa í för með sér,
og að fjöldi bænda berst nú í
bökkum með að inna af hendi
samningsbundnar greiðslur vaxta
og afborgana.
Þeir miklu og voveiflegu at-
burðir, sem orðið hafa í viðskipta-
lífi heimsins síðustu tvö árin, eru
óviðráðanlegir íslenzkri bænda-
stétt, það eru óvenjulegir at-
burðir. Af þeim má engar álykt-
anir draga um raunverulega af-
komumöguleika íslenzks landbún-
aðar.
Bændastéttin var athafnasöm í
góðærinu síðasta. Hún gjörði þá
meira en nokkru sinni áður að
því að undirbyggja framtíð land-
búnaðarins. Þess á hún eigi að
gjalda heldur njóta. Þjóðfélaginu
ber skylda til að gjöra það, sem
í þess valdi stendur, til þess að
koma í veg fyrir að að þung og
óvænt áföll hindri bændastéttina í
því að halda viðreisnarstarfinu
áfram, þegar aftur rofar til.
Ef til vill hefir íslenzki land-
búnaðurinn aldrei staðið á alvar-
legri tímamótum en nú. Viðskipta-
styrjöldin hefir skollið yfir hina
ungu framsókn sveitanna eins og
vorhret yfir nýgrænkaða jörð.
öll þau öfl, sem andvíg eru land-
búnaðinum fá byr undir báða
vængi, þegar svo stendur á.
Spekúlantar malarinnar boða van-
trúna á landið.
Hjá andstæðingum landbúnað-
arins hefir það komið fram oftar
en einu sinni, að átök undanfar-
inna ára myndu vera farin að
beygja sveitafólkið. Sumir af
máttarstólpum „Reykjavíkur-
valdsins“ virðast álíta, að nú í
erfiðleikunum sé hentugur tími til
Með hinni gömlu, viðurkenndu
og ágætu gseðavöru,
Herkules þakpappa
sem framleidd er á verksmiðju
vorri „Dorthetsminde" frá því
1896 — >. e í 80 ár — hafa
nú verið þaktar 1 Danmörku
og Islandi.
margar milj. fermetra þaka.
te
Hlutafélagið
lm Vita íÉittv
Fæst alataðar á Islandi.
Kalvebod sbrygge 2.
að kúga bænduma til að láta af
hendi aðstöðu sína til áhrifa á
löggjöf landsins.
En bændum landsins er það vel
Ijóst — um það eru einróma
raddir hvaðanæfa — að aldrei
hefir þeim riðið meira á að standa
saman um rétt sinn en einmitt
nú á tímum þrenginganna.
-----o----
Kaupgjald og skattar
í skýrslu þeirri, sem stjóm Eim-
skipafélags íslands gaf hluthöfum
og umboðsmönnum þeirra á síðasta
aðalfundi félagsins, er þess getið, að
stjórnin hafi gert tilraun til að
lækka laun starfsmanna félagsins
um 12%% á síðastl. vetri, en eigi
getað komið því fram, vegna and-
stöðu starfsmannanna. Munu þó
ýmsir af starfsmönnum E. f. hafa
svo rífleg laun, að þeir hljóta að
teljast aflögufærir, en hagur félags-
ins eigi betri en svo, að full þörf
er að draga úr rekstrarkostnaði
þess.
En það er víðar en hjá Eimskipa-
félaginu, sem kaupið helzt óbreytt,
þrátt fyrir fjárhagsörðugleika yfir-
standandi tíma. Hjá bönkunum og
ýmsum öðrum fyrirtækjum, sem
hafa marga hátt launaða þjóna, mun
engin launalækkun hafa átt sér
stað. Verður þó að telja það mjög
ósanngjarnt, að þeir menn, sem
taka há starfslaun, goldin í pening-
um, haldi þeim óskertum, á sama
tíma sem bændur, sjómenn og aðrir,
sem vinna að framleiðslu fyrir eigin
reikning, verða fyrir stórkostlegum
tekjumissi af völdum verðfallsins á
framleiðslunni.
því miður er ekki útlit fyrir að í
nánustu framtíö takist að koma á
TryggiH aðeins hjá íslensku fjelagl.
Pósthólf:
718
Símnefni:
Incuranoe
BRUNATRY GGINGAR
(hús, innbú, vörur o.fl.). Sími 264
SJÓVATRYGGINGAR
(skip, vörur, annar flutningur o.fl.). Sími 642
Framkyæmdastjöri: Sími 309
Snúið yður til
Sjóvátrygginéaljelags Islands h.f.
Eimskipafjelagshúsinu, Reykjavík

P.WJacobseti&Sðn
Timburverzlun.
Símnefni: Granfuru. Carl Lundsgade
Stofnað 1824. Köbenhavn.
Afgreiðum frá Kaupmannahöfn bæði stórar og litlar pantanir og
heila skipsfarma frá Svíþjóð. Sís og umboðssalar annast pantanir.
:: :: :: EIK OG EFNI í ÞILFAR TIL SKIPA. :: :: ::
Prentsm. A C T A
er flutt á Laugaveg 1 (bverzk%i8i)
Hrífurnar frá okkur eru með
aluminiumtindum og alúminium-
stýfuðum baus, einungis smíðaðar
úr góðu efni og vandaðar að öll-
um frágangi. Þær eru orðnar þekt-
ar um alt land l'yrir gæði og nú
eru þær miklu ódýrari en í fyrra.
Höfum líka oi*f og oi'fefni ,
úr fyrsta flokks furu og eski.
Trésmiðjan Fjölnir,
Kirkjustræti 10 — Reykjavik.
Sími 2336.
launalækkun og því samræmi i
launagreiðslum, sem þörf er á. Verð-
ur því að leita annara úrræða til að
ná nokkru af því fé, sem of hátt
launaðir menn hafa nú til umráða.
Á síðasta Aiþingi báru tveir Fram-
sóknarmenn í efri deild þingsins,
þeir Ingvar Pálmason og Páll Her-
mannsson, fram frumvarp tii laga
um viðbótarskatt af háum tekjum
og miklum eignum. Var þar gert
ráð fyrir, að lagður yrði sérstakur
stighækkandi skattur á tekjur, sem
næmu 2000 krónum eða þar yfir, 1
netto, að frádregnum persónufrá-
drætti og opinberum gjöldum. petta
frumvarp varð því miður eigi sam-
þykkt. Mætti það verulegri andúð og
mótmælum frá Sjálfstæðismönnum.
Hafði Morgunhlaðið stór orð um
skaðsemi þess, og taldi, að frumv&rp
þetta, ef það yrði að lögum, myndi
verða rothögg á atvinnuvegi lands-
manna. En samhliða þessari kenn-
ingu hélt Mgbl. því fram, vafalaust
að miklu leyti með réttu, að mörg
atvinnufyrirtæki hefðu verið rekin
með tapi að undanförnu, og að hag-
ur þeirra væri slæmur. því miður
munu mjög fáir atvinnurekendur
hafa grætt síðastliðið ár, og horga
þau fyrirtæki þá vitanlega engan
tekjuskatt. En það mun öllum hul-
ið, öðrum en rökfræðingum Sjálf-
stæðisflokksins, sem rita Mghl.,
hvernig hækkun á tekjuskatti getur
SJálfs er höndin
hollust
Kaupið innlenda framleiðslu
þegar hún er jöfn erlendri og
ekki dýrari.
framleiðir:
Kristalsápu, grænsápu, stanga-
sápu, handsápu, raksápu, þvotta-
efni (Hreins hvítt), kerti alls-
konar, skósvertu, skógulu, leður-
feiti, gólfáburð, vagnáburð, fægi-
lög og kreólins-baðlög.
Kaupið HREINS vörur, þær
eru löngu þjóðkunnar og fást í
flestum verzlunum landsins.
H.I. Hreinn
Skúlagötu. Reykjavík.
Sími 1325.
sligað þá, sem engar skattskyldar
tekjur hafa. Og þótt sú hækkun á
eignaskattinum, sem gert var ráð
fyrir í frumvarpinu, hefði verið lög-
fest, væri eignaskatturinn hveríandi
lítill útgjaldaliður.
Vonandi er að þetta mál verði tek-
ið til meðferðar á næsta Alþingi, og
þá samþykktur viðbótarskattur á
miklar tekjur, eigi minni en álcveð-
ið var í frumvarpi því, sem hér
li.efir verið minst á. Mun torvelt að
finna réttlátari tekjustofn fyrir ríkið,
eins og nú standa sakir.
Skúli Guðmundsson.
Ritstjóri: Gísli Guðmundsson
Mímisveg 8. Sími 1245.
Prentsmiðjan Acta.