Tíminn - 20.05.1933, Blaðsíða 3

TÍMINN
85
ið áður aí útvarpsráðinu. „pjóð-
ernishreyíingin" heíir enn eigi, svo
að kunnugt sé, lýst yfir j?ví, að hún
sé sérstakur landsmálafiokkur, enda
vitað, að þeir, sem að henni standu,
eru hiuti af ilialdsflokknum, eða e.
t. v. flokkurinn aliur. En svar út-
varpsráðsins verður vitanlega að
skiija svo, að það telji „hreyfinguna"
sétstakan iandsmálaflokk eða ofbeld-
isstefnu (sem þuríi að verja sig), og
þá vœntanléga fascisma, því að kom-
múnismi kemur vist ekki til mála í
þessu sambandil — En „forráða-
mönnum hreyfingunnar" stendur
nœst að gefa upplýsingar um hvað
rétt er í þessu efni frá þeirra sjón-
armiði. Telji þeir „hreyfinguna"
hvorki „landsmálaflokk'1 nó „oí-
beldisstefnu", er ekki gott_ að sjá,
hvaða erindi hún á út i þessar um-
ræður.
I _ . i __'_LJI_
Stjórnarskrárfrumvarpið
er komið gegnum 2. umr. í neðri
deiid. Tiliaga frá Framsóknarmönn-
unum í nefndinni um að fækka upp-
bótarsætum úr 12 niður í 10 og þing-
mönnum úr 50 niður í 48, var sam-
þykkt með atkv. alira Framsóknar-
manna (nema Ásg. Ásg.). Tiliaga í-
haldsmanna um iilutíallskosningu i
tvimenningskjördæmum var felld
með atkvæðum Framsóknarmanna.
Tillögur Halidórs Stefánssonar, Lár-
usar Helgasonar og Sveins Ólafs-
sonar, sem getið var um í síðasta
biaði, voru sömuieiðis felldar, þ. á
m. „sannfæringar" tillagan með 11
gegn 9 atkv., en 8 sátu hjá og tóku
tillöguna ekki alvarlega. — Jaínaðar-
menn tóku aftur breytingartiliögur
sínar tii 3. umræðu.
Gísli Sigurbjömsson
„skorar á Alþingl“l
í málgagni idnna kristilegu kom-
múnista („þjóðernishreyfingarinnar")
sem kom út á íimmtudaginn var,
birtist á fremstu síðu eftirfarandi:
„Áskorun til Alþingis.
pjóðernishreyfing íslendinga skor-
ar á Alþingi, að liiutast til inn, að
lramkvæmdastjórarnir Jón Ámason
og Svaíar Guðmundsson víki tafar-
laust úr stöðum sínum, sem banka-
ráðsíormenn Landsbanka íslands og
Útvegsbanka íslands h/f.
Báðir þessir menn hafa fengið
stöður þessar vegna stjórnmálaskoð-
ana sinna, en ekki af því, að þeir
hefðu til að bera neina sérþekkingu,
til þess að gegna þeim. þeir eru
báðir starfsmenn Sambands íslenzkra
samvinnufélaga, sem vitað er um,
að skuldar stórfé í ofannefndum
bönkum, og á nú við erfiðan fjárhag
að búa. í Landsbanka íslands munu
skuldir þess vegna lána og ábyrgða,
nema 12—14 miljónum króna.
pað er því reginhneyksli, að starfs
menn félagsins séu æðstu forráða-
menn beggja ofannefndra banka og
mundi ekki verða þolað í nokknru
slðuðu landl. Verði alþingismenn
eigi vlð þessarl áskorun, mun ttll fs-
lenzka þjóðin áiita þá rúna allri vei-
sæmistilfinningu.
F. h. þjóðernishreyfingarinnar
Gísii Sigurbjörnsson." >
„Áskorun" þessa kvað G. S. hafa
tekið saman á meðan ferðahugur-
inn var mestur í þeim nöfnum, áð-
ur en þeir lögðu af stað í trúboðið
vestur og norður. — Ekki veit Tím-
inn, hvort búið er að setja þá Jón
og Svafar af, en sjálfsagt verður það
fljótlega, því að tæplega munu þing-
menn vilja láta sjá sig úti um sveit-
ir „rúna allri velsæmistilfinningu"!
Og ekki þarf að „stóla upp á“ misk-
un hjá hakakrossberanum, þegar
liann kemur að norðan! — Ósann
indin um skuldir Sambands ísl.
samvinnufélaga munu innan skamms
verða hrakin hér i blaðinu. Er þá
jafnframt hrundið öðrum skröksögum
um fjárhug Sambandsins, sera
breiddar eru út áí kaupmannaliðinu
í Reykjavík.
Stefnuskrá nazista
skiptist eftir því, sem í málgagni
þeirra stendur, í fimm liði: Ríkis-
mál, Menningarmál, Velferðarmál,
Atvinnumál og Fjármál (allt með
stórum upphafsstaf í blaðinu). Mest
langar menn til að vita, hver „vel-
ferðarmálin" eru, því að eftir þessu
eru þau hvorki ríkismál, prenningar-
mál, atvinnumál eða fjármál! Út-
skýring á ríkismálunum og menn-
ingarmálunum er þegar komin í
blaðinu. „Ríkismál“ er það t. d., að
banna „stjórnmálaflokkum og blöð-
um að þiggja erlendan styrk til
stjórnmálastarfsemi". Margur myndi
uú segja, að þetta væri fremur einka-
mál nazista en „rikismál"! „Ríkis-
mái“ er það líka, að slita samband-
inu við Óani „svo fljótt sem unnt
er“. Varlega er það nú orðaðl „Menn-
ingarmál" er það t. d., að koma á
lót „ættgengisstofnun" — „á grund-
velli rnannkynbótafræðinnar". —
Ekkert er tekið fram um, hvort þetta
kynbótabú eigi að heyra undir Bún-
aðarféiagið eða heimatrúboðið, en
það skal viðurkennt, að þessi liður í
stefnuskrá „hreyfingarinnar" er al-
gerð nýjung i íslenzkri landsmála-
baráttul
Mannvinurinn mikli,
Garðar Gíslason, vill hætta að
styrkja fátæka, eins og i Bandarikj-
unum og banna mönnum að betla
eins og i Ítalíu (raunar er hvergi
betlað meira en þar). Liklega yrði
næsta skrefið aö banna mönnum að
deyja úr hungri, ef Garðar fengi að
ráða!
Vöxtur samvinnunnar.
Samkvæmt skýrslum frá I. C. A.
(Alþjóðasambandi samvinnuamnna)
um starfsemi samvinnuféiaganna i
þeim löndum, sem það nær yfir,
fyx-ir árið 1931, hefir meðlimataia
neytendafélaganna vaxið um 435 þús.
á árinu. Mest liefir fjölgunin orðið í
þessum löndum: Stói’a Bretlandi 187
þús., Fx-akkiand 90 þús., Finnland 63
þús,, þýzkaland 38 þús., Svíþjóð 30
þús., Tékkó-Slovakia 21 þús., Sviss20
þús. Hlutíallslega var fjölgunin mest
i Finníandi. En þar stendur svo á, að
samvinnuhreyfingin skiptist í tvennt.
Öðrumegin eru verkamenn kaupstað-
anna, en hinsvegar bændurnir. Sú
tala sem hér er nefnd, 63 þús., er
éingöngu liækkun félagsmannatöl-
unnar í bændaíélögunum. — Slíkur
er dómur finnsku bændanna um
samvinnuíélögin, að þangað leitaþeir
iielzt tx'austs, þegar erfiðleikarnir
vaxa, og svo mun lika fara hér, þrátt
fyrir skröksagnir og gífuryrði Morg-
unblaðsins og Garðars Gíslasonar, að
dómur ísienzku bændanna verður áð-
ur en yfir lýkur, á sönxu leið og
stéttai'bræðra þeirra i Finnlandi.
----------------o-----
Fréttir
Viðskiptasamningurinn milli Breta
og íslendinga var undirritaður í
London í gæi’.
Helgi Briem fiskfulltrúi á Spáni er
nýkominn heim og mun verða á
íundi með fiskimatsmönnum lands-
ins innan skamms. Hann hefir von
um að engar nýjar tálmanir verði
lagðar á veg saltfiskssölunnar á
Spáni, nema ef veruleg stefnubreyt-
ing verði í stjórnarháttum.
Sanmingamenn íslands liafa nú
lokið störfum í London og undirrit-
að samninga fyrir landsins hönd
um verzlunarskipti landanna nema
kjötvex-zlunina. í því efni þykjast
Bretar ekki viðbúnir að semja við
neina þjóð fyr en í sumar, af því að
áður vilja þeir halda fund með full-
trúum nýlendanna, sem nú vilja
sitja sem mest að markaðinum. Jón
Árnason brá sér .til Kaupmanna-
hafnar og kemur þaðan heim innan
skamms, Magnús Sigurðsson og
Stefán þorvarðsson munu vera á
leið heim, en Richard Thors fara
suður á bóginn vegna fisksölu.
Samvinnumenn í Skagafirði hafa
nú mikinn undirbúning með að
koma upp rjómabúi á Sauðárkróki
fyi’ir allt héraðið. Er það hið mesta
nauðsynjamál, með því að Skaga-
ljörður er eitt af þeim héröðum, þar
sem smjörframleiðsla og ostagerð
hlýtur að verða höfuð atvinna sam-
vinnubændanna.
Færeyjaförin. Skóladrengimir, sem
fóru til Færeyja, komu heim aftur
15. þ. m. Dvöldu þeir sex góðviðris-
daga í eyjunum og nutu mjög mik-
illar gestrisni og alúðar. Ferðuðust
þeir til Kirkjubæjar, Götu og Leir-
víkur og sigldu um sundið milli
Straumeyjar og Austureyjar. Auk
þess bauð færeyska kennarafélagið
hópnum í skemmtiferð til Vogeyjar.
Sýning var haldin í þórshöfn, á
skólavinnu bekkjarins, og vakti at-
liygli. Kennarafélag Færeyja annað-
ist móttökurnar af hinni mestu
prýði, og stóðu fyrir þeim Rikard
Long og Símun av Skarði. þessi
fyrsta utanför íslenzkra skólabarna
hefir heppnazt svo vel, að hvergi ber
skugga á. Drengimir komu fram
skóla sínum og landi til sóma. Kostn-
aður var liðugar 50 kr. á di'eng. Aðai-
steinn Sigmundsson kennari undirbjó
förina og stýrði henni.
Kaupíélagið i Borgamesi hefir nú
fullkomnað svo niðursuðuverksmiðju
sina, að það getur birgt landið allt
að niðursoðinni mjólk.
Kartöfluræktin á of fáa vini á Al-
þingi. Frv. um að takmarka kai'-
töfiuinnflutning, til að ýta undir
ræktun landsmanna sjálfi'a, var fellt
með jöfnum atkv. yið fyrstu umræðu
i efri deiid nú i vikunni. Allir Fram-
sóknarmenn 7 að tölu greiddu atkv.
með frv., en á móti aðrir sjö: Guð-
rún Lárusdóttir kvenfulltrúi, Jakob
Möllei', Jón þorl., Steinsen, Bjarni
iæknir Hafnfirðinga, Pétur i Búnað-
arbankanum og Jón Baldvinsson. Má
af þessu sjá hug ihaldsins til rækt-
unax-málanna.
Alþingi hefir í dag setið 95 daga að
störfum.
Orgel-Harmonium,
sam lítið notuð, önnur meira, hefi ég til sölu. Ýmsar gerðir, frá ein-
radda hljóðfærum til sjöradda. Verð frá kr. 175.00. — Hagkvæm
greiðslukjör.
Elías Blarnason,
Sólvöllum 5. Reykjavík.
„BURDIZZO“
fyrir nautgripi, liross, sauðté, svín
Geldingatöng
til geldingar án
blóðrásnr. —
o g h u n d a.
Hr. J. Thomson,
Kairange, N, Z. að
gelda fénað sinn,
2500 skepnur voru
geltar, en engri
varð meint af.
Gfeldingu má fram-
kvæma á hvaða
tíma árs sem vera
skal, og hvernig
sem viðrar, á stór-
um sem smáum
búpeningi á öllum
aldri.
Afgreiðsla Tímans er flutt á Lauga-
veg 10. — Sími eins og áður 2353.
— Skrifstofa Framsóknarflokksins er
í sama húsi og hefir sama síma.
pórir Baldvinsson húsagerðarmað-
ur, stai'fsmaður á teiknistofu Bygg-
mgai'- og landnámssjóðs, er nýkom-
inn heim úr ferð til Svíþjóðar og
pýzkalands í erindum fyrir Bygg-
ingarsamvinnufélag Reykjavíkur o.
fl. — Eru horfur á, að félagið geti
hafizt lianda um framkvæmdir í
sumar.
„Burdizzo“ geldingatengurnar skera ekki eða skadda skinnið yflr kólf-
inum, heldur er hann kraminn sundur undir húðinni. Engin blæðing.
Engin smitun. Enga sérstaka aðhlynningu þarf eftir geldinguna. Engin
áhætta. Engin óþægindi fyrir skepnurnar af flugum eða öðru.
Bændur! Geldingatengur, sem ekki eru
stimplaðar með vörumerki voru, eru ekki
ekta „Burdisso“. — Varist eftirlíkingar.
N.BURDIZZO
LA M0RRA<italia>
Myndalisti og verðlisti fæst endurgjaldslaust hjá einkaumboðsmanni
vorum fyrir Island.
H.f. Efnagerð Reykjavíkur, p. o. Box 897, Reykjavik.
Sölubúðin, sem Kaupfélag Reykja-
víkur er að láta reisa við Banka-
sti'æti, er nú nærri fullger, og mun
iélagið heíja þar starfsemi fyrir
næstu mánaðamót. Húsið er úr
timbi-i, ein hæð, húðað utan með
steypu og pi'ýðilegt að útliti, þótt lít-
ið sé. Skriistofa félagsins og vöru-
geymsla er í gömlu húsi, sem fólagið
hefir á leigu, áfast við búðina, og
liefir látið gera þar nokkrar endur-
bætur. — Helgi Lárusson frá Kirkju-
bæjarklaustri hefir vérið ráðinn
framkvæmdastjóri félagsins, en for-
maður íélagsstjórnarinnar er Ey-
steinn Jónsson skattstjóri.
íslendingar i Canada. Heimskringla
segir nýlega frá því, að samkvæmt
nýjustu manntalsskýrslum í Canada,
séu þar 19.382 íslendingar. þar ef
exu 9.872 karlmenn, en 9.510 konur.
Húsvíkingar hafa nú í hyggju að
efna til stórfelldra hafnarbóta. Hafa
þeir í því skyni keypt steinnökkva
mikinn, sem á að verða bryggju-
höfuð þar.
Franklin Roosewelt, hinn nýkjörni
foi-seti Bandai'ikjanna er mikið uin-
talaður mað.ur nú um víða veröld,
og vænta menn forgöngu hans um
lausn ýmsra kreppumála. Vii'ðist
Roosewelt og flokkur hans, Demo-
kratai', algex-lega hafa horfið frá ein-
angrunarstefnu þeirri, er Bandaríkin
liafa í’ekið síðan heimsstyrjöldinni
lauk, og vill hann í þess stað taka
upp sem nánast samstarf við Norður-
álfuþjóðirnar um lausn sameigjnlegra
vandkvæða. M. a. er búizt við, að
Roosewelt muni fyrir hönd Banda-
í'íkjanna viðurkenna Sovét-Rússland
og vinna að því, að það taki þátt í
samningum um afvopnunarmálin. En
í þeim efnum hefir forsetinn komið
fram með þá uppástungu, að sér-
hvert ríki skuldbindi sig til að fara
eigi með her út fyrir landamæri sín.
I Bandaríkjunum hefir nú verðlag
stórlega hækkað í sambandi við fall
dollarsins. Hefir foi-setinn nýlega
haldið x-æðu og skorað á atvinnu-
rekendur að hækka kaup verka-
manna til samræmis við hið hækk-
andi verðlag. — Síðustu fregnir
lierma, að Roosewelt hafi boðið
Frökkum (og jafnvel Englendingum
líka) að gefa þeim eftir % af skuld-
um þeirra við Bandaríkin.
Bókabremian í Berlín. Meðal þeirra
rithöfunda, sem bannfærðir voru við
bókabrennuna í Berlín á dögunum,
voru ýmsir, sem þekktir eru um all-
an heim og þ. á. m. hér á landi. Má
þar fyrst nefna skáldið Thomas
Mann, sem hlaut Nobelsverðlaunin
1929. þá má nefna hinn heimsfræga
höfund, Erich Maria Remarque, sem
ritað hefir „Tiðindalaust á vestur-
vígstöðvunum" og „Vér héldum
heim“, sem báðar eru til í íslenzkri
þýðingu eftir Björn Franzson, enn-
fremur Ludwig Renn, sem einnig
hefir ritað bækur uih stríðið. — Með-
al hinna bannfærðu er líka æfisögu-
höfundurinn frægi Emil Ludwig, sem
ritað hefir m. a. um Napoleon, Vil-
hjálm keisara, tildrög heimsstyrjald-
arinnar Ú.Júlí 1914") o. fl. Með því
Deerinfí rakstrarvélar.
Mikilsverðasta nýjungin, á sviði heyvinnuvélanna, sem hór hefir
verið reynd á síðustu árum, eru hinar nýju Deering rakstrarvélar
með stífum tindum. Þær eru nú notaðar á nokkrum tugum heimila
víðsvegar um land, og eiga tvímælalaust skilið sömu útbreiðslu eina
og sláttuvélarnar.
Samband ísl. samvinnufélaga.
Ko laverzlnn
SIGURÐAR ÓLAFSSONAR
Simm: KoL Raykjavik. Simi ÍMS.
Mynda- og rammaverzlun
Islenzk málverk
Freyjugötu 11. Simi 2105.
KAUPFÉLAG REYKJAVÍKUR
Bankastræti 2, simi 4562.
Bezt og ódýrast brauð og köknr
í Reykjavík. — Hart brauð selt
— í heildsölu út um land. —
FERÐAMENN
sem koma til Rvíkur, íá h«r-
bergi og rúm með iækkuðu
verði á Hverfisgötu S2.
að lesa þessar bækur, geta menn hér
á landi fengið hugmynd um, hvað
er „óþjóðlegt" og „óguðlegt" í augum
Nazistanna þýzku.
Ýmsar skrítnar sögur eru sagðar í
sambandi við þessa margumtöluðu
bókabremxu. Stúdentar úr flokki
Nazista komu inn í minnaháttar út-
lánabókasafn i Berlín og hittu þar
fyrir eiganda safnsins, sem var kona
af Gyðingaættum. Heimtuðu Nazist-
arnir allar Gyðingabókmenntir tafar-
l'aust framseldar til bálfararinnar.
Tíndi konuauminginn fram allar
bækur, s.em hún vissi um eftir menn
af Gyðingaættum, og kom loksins
skjálfandi á beinunum með sjálfa
biblíuna. — Sagan segir, að haka-
krossberarnir hafi hypjað sig burtu
í skyndi og konan fengið að halda
öllum bókum sínum!
þjóðabandalagið er að færast í
aukana út af Austur-Asíumálunum.
Hótar bandalagið nú, að hið nýja
ríki Japana, Mansjúría, skuli ekki
fá að njóta ýmsra alþjóðahlunninda
svo sem samvinnu um póst og síma,
sem nú er um allan heim. Sömuleið-
is, að vegabréf gefin út í Marsjúríu,
skuli ekki tekin gild í öðrum lönd-
um.
jgiumm
Tíminn kostar 10 kr. árgangurinn-
Gjalddagi 1. júní. Afgreiðsla og inn-
heimta á Laugavegi 10, Reykjavílc.
Sími.2353.
Reykjavik. Sími 1249 (3 línur).
Símnefni: Sláturfélag.
Áskurður (á brauð) ávalt fjrrir-
líggjandl:
Salami-pylaur."
Hangibjúgu (Spegep.) nr. 1, gild
Do. - 2, -
Do. — 2, mjó
Sauða-Hangibjúgu, gild
Do. mjó,
Soðnar Svína-rullupylsur,
Do. Kálfa-rullupylaur,
Do. Sauða-rullupylaur,
Do. Mosaikpylsur,
Do. Malacoffpylsur,
Do. Mortadelpylsur,
Do. Skinkupyleur,
Do. Hamborgarpylsur,
Do. Kjötpylsur,
Do. Lifrarpylsur,
Do. Lyonpylsur,
Do. Cervelatpylaur.
Vörur þessar eru allar búnar
til á eigin vinnustofu, og atand-
ast — aö dómi neytenda — sam-
anburð við samskonar erlendar.
Verðskrár sendar, og pantanir
afgreiddar um allt land.
Nfkomið: V atnsglös 0,30
Matardiskar 0,50
Bollapör 0,50
Skálasett 4,50
Mjóikurkönnur 1,60
Matarstell 6 m. 20.00
Kaffistell 6 m. 14.00
Kaffistell 12 m. 22.00
Matskeiðar alp. 0.75
Gafflar alp. 0,76
20o/0 afsláttur af öllum Bús-
áhöldum.
K. Einarsson & Björnsson
Bnkastræti 11.