Tíminn - 09.05.1934, Síða 3

81
T 1 M I N . N
með skattaálögum og með því að tak-
marga mjög lánveitingar til þeirra. Um
leið sé komið upp „smákóngum'^ að nýju,
sem hafi „forsjá“ í verzlun og framleiðslu.
íhaldsmenn dreymir um að koma á aftur
hinu „gamla, góða fyrirkomulagi“, þar
sem engin samvinnufélög voru um útgerð
eða verzlun, til þess að grípa fram fyrir
hendur „hinna útvöldu“. Skilji menn hvert
íhaldið stefnir, rætast aldrei draumar
þess. Jafnframt því, sem umbótamenn
landsins sækja fram til nýrra umbóta og
eflingar samstarfi vinnandi fólks, fylkja
þeir sér til vamar því, sem þegar hefir
áunnizt.
Landbúnaðarlánin.
Einn liðurinn í baráttu Framsóknar
flokksins um veltuféð var og er aukning
lánastarfseminnar til landbúnaðarins. Á
meðan íhaldsmenn réðu, var landbúnaður-
inn algjörlega hafður út undan í þessum
efnum, Á stjómartímabili Framsóknar-
flokksins varð gjörbreyting á þessu. Þá
var stofnaður Byggingar- og landnáms-
sjóður og síðar Búnaðarbankinn. Á móti
hvorutveggju hafa íhaldsmenn barizt. Þó
mikið sé á unnið þarf enn að efla lána-
starfsemina til landbúnaðarins og gera
lánin hagfelldari, — lengri og vaxta-
lægri —. Lánastarfsemi til bygginga í
sveiturn verður ekki haldið uppi nægilega
hagfelldri nema með tillagi úr ríkissjóði,
til þess að bæta lánskjörin — svipað og
átt hefir sér stað um Byggingar- og land-
námssjóð. Til þess þarf peninga í ríkis-
sjóðinn. Þeir verða að takast með skött-
um og þó fremur með verzlunargróða. Á
móti því eru íhaldsmenn. Þeir vilja leggja
niður gróðafyrirtæld ríkissjóðs. Það er á
móti þeirra stefnu, að ríkissjóður leggi
fram fé til þess að bæta lánskjör á bygg-
ingarlánum bænda. Það segja þeir að
vísu ekki berum orðum fyrir kosningar,
en niðurfelling allra framlaga af þeirri
tegund er innifalin í fyrirheitinu um að
leggja niður ríkisfyrirtækin, og það er
niðurfelling slíkra framlaga, sem á máli
íhaldsmanna nefndist „spamaður“. Mögu-
leikar bænda og ungra manna búlausra,
sem vilja stofna heimili í sveit, til þess
að fá nógu ódýrt lánsfé til byggingafram-
kvæmda, eru algjörlega komnir undir því,
að Framsóknarflokkurinn fái aðstöðu til
þess að ráða á næsta Alþingi.
Barátta Framsóknarflokksins í veltu-
fjármálinu hefir þannig verið tvíþætt.
Annarsvegar baráttan um alinenna dreif-
ingu veltufjárins og hinsvegar baráttan
um lán til landbúnaðarins og framlög rík-
issjóðsins til kjarabóta á þeim lánum,
einkum til bygginga í sveitum. 1 þessari
baráttu hefir hann átt á móti íhaldsmönn-
um að sækja og mun eiga framvegis.
III.
Utanríkisverzlunln.
Grundvöllurinn undir sjálfstæði þjóðar-
innar er fjárhagslegt sjálfstæði hennar
sem heildar. Þegar til lengdar lætur er
fjárhagslegt sjálfstæði hennar undir því
Ivomið, að hún eyði ekki meira en hún
aflar. Á þessu verður að hafa vakandi
auga og kjark til þess að gera þær ráð-
stafanir, sem með þarf, til þess að
greiðslujöfnuður þjóðarinnar sé viðun-
andi.
Innflutningshöftin 1931 voru sett til
að vernda sjálfstæði þjóðarinnar.
Eftir að kreppan skal á og verðfall
íslenzkra afurða, varð það sýnilegt heil-
skygnum mönnum, að þjóðin hafði ekki
nægilegt útflutningsverðmæti, til þess að
standast þær greiðslur til útlanda, sem
inna þurfti af höndum, ef engar hömlur
væri settar um innkaup frá útlöndum.
Þótt þjóðin í heild væri þannig ekki fær
um að annast greiðslur sínar leiddi það
af misskiptingu tekna og eigna, að ekki
var hægt að búast við að kaupgetan inn-
anlands yrði fullnægjandi hemill á inn-
flutninginn. Vel gæti svo farið, ef ekkert
væri gert, að jafnhliða því, sem A flytti
inn skartgripi gæti B ekki aflað sér frá
frá útlöndum kornvara og annara nauð-
synjavara. Framsóknarflokkurinn sá þessa
hættu glöggt og hafði kjark til þess að
taka á málinu. Innflutningur óþarfa vam-
ings var takmarkaður og bannaður. Sú
regla tekin upp, að áður en þjóðin keypti
inn óþarfavörur, yrði að sjá henni fyrir
nauðsynjavörum og gjaldeyri til vaxtæ-
greiðslna af erlendum skuldum o. s. frv.
Innflutningshöftin voru sett 1931, seint á
árinu. Áhrif þeirra komu glöggt í ljós
1932. Það ár var greiðslujöfnuður þjóð-
arinnar við útlönd góður. 1983 aftur lak-
ari, enda var þá linari framkvæmd inn-
flutningshaftanna — vafalaust að ein-
hverju leyti vegna þess að íhaldsmenn
höfðu þá náð meiri tökum í landsstjóm-
inni.
Eiginhagsmunaatefna miililiðanna
Fljótt á litið mundu menn sjálfsagt
álíta, að ekki mundi ágreiningur um þetta
mál. En því er ekki svo farið. Stærsti
stjórnmálaflokkur landsins er málinu and-
vígur. Hvernig getur staðið á því? Get-
lu það verið, að svo margir líti þannig á,
að menn eigi að flytja inn óþarfa, þó að
það kosti þjóðina vanskil út á við eða
skort nauðsynlegs varnings að öðrum
kosti. Nei, því er ekki þannig farið. Það
eru þeir, sem ráða í flokknum, er þannig
líta á. Þeir, sem vegna innflutningshaft-
anna hafa misst aðstöðuna til þess að
græða á sölu óþarfs vamings og þeir,
sem þeirra vegna hafa orðið að neita sér
um einhvern munað. Þó að íhaldsmenn
þori aldrei að kannast til fulls við ástæð-
una fyrir því, að þeir vilja afnema inn-
flutningshöftin, þá eru alltaf fleiri og
fleiri að átta sig á því — jafnvel margir,
sem hingað til hafa fylgt þeim að mál-
um —, að hin raunverulega ástæða er krafa
kaupmannanna um að fá að flytja inn ó-
þarfavarning til þess að græða á! Ekkert
sýnir betur hin afgjörandi áhrif millilið-
anna hjá íhaldsmönnum en afstaða þeirra
í gjaldeyrismálunum. Milliliðimir sjást
ekki fyrir og reka í þessu efni hina
skammsýnustu eiginhagsmúnapólitík. í-
haldsmenn sýna með afstöðu sinni í gjald-
eyrismálinu, að þeir láta sig fjárhagslegt
sjálfstæði þjóðarinnar minna skifta en
afkomu milliliðanna- Sú afstaða þeirw
sýnist ekki, frekar en önnur verk þeirrn,
eiga vel við nafn það, sem flokkurinn
hefir valið sér — „Sj álfstæðis“-flokkur!
IV.
ÁlyktunaroFð.
Ég hefi nú rakið nokkuð afstöðu íhalds-
manna og umbótamanna í fjármálum. Að
lokinni þessari athugun sýnist mér það
liggja fyrir, að aðalmunurinn á stefnu
íhaldsmanna og Framsóknarmanna er í
því fólginn, að íhaldsmenn miða framr-
komu sína og stefnu til framdráttar þeim,
sem lifa á vinnu annara, yfirráðastéttinni,
en Framsóknarflokkurinn miðar sína af-
stöðu við þarfir vinnandi fólks, sem
minna ber úr býtum en eðlilegt er. eftir
heildarafkomu. þjóðarinnar. íhaldsmenn
vilja lága beina skatta og litlar fram-
lívæmdir. Þeir vilja að bankamir styrki
einstaka menn á kostnað fjöldans. Þeir
vilja að kaupmennirnir græði á óþarfa
varningi, þótt það eyðileggi afkomu
þjóðarinnar út á við. Þeir vilja í einu og
öllu styðja vald og hag tiltölulega fárra
einstaklinga á kostnað allrar alþýðu.
Framsóknarmenn vilja háa, beina
skatta, verzlunargróða lianda ríkinu og
þá jafnframt há framlög til verklegra
fyrirtækja og bættrar aðstöðu almenn-
íngs. Þeir vilja að bankarnir styðji þá,
sem sjálfir vinna að framleiðslunni, til
sem beztrar afkomu. Þeir vilja stjóma
gjaldeyrismálunum með hag alþjóðar fyr-
ir augum, en ekki kaupmannastéttarinn-
ar einnar.
1 öllum atriðum fjármálanna — fjár-
málum ríkissjóðs, bankamálum og gjald-
eyrismálum — eru línumar glöggar ef
málin eru krufin til mergjar og afstaða
íhaldsmanna skoðuð í réttu ljósi.
Framsóknannenn treysta því, að sem
flestir kjósendur afli sér þekkingar í
þessum málum nú fyrir kosningamar og
taki afstöðu til þeirra að lokinni eigin at-
hugun. Geri menn þetta, er það víst, að
fylking íhaldsmanna og aftaníhnýtinga
þeirra, forstjóra „einkafyrirtækisins“,
verða þunnskipaðar við kosningamar í
vor, en fylking Framsóknarmanna þétt-
skipaðri en nokkru sinni fyr.
Eysteinu Ján—on.
Tilkynnm^
Tek að mér viðgerðir og hreinsun- Orgel-
harmonia. Vinnulaun verða ekki ósanngjörn.
Útvega eins og áður orgön til kirkna og
Skóla. Tek notuð hljóðfæri upp í andvirði
nýrra, ef óskað er og um semur. Hagkvæm
greiðslukjör.
ELI AS BJARNASON
Sólvöllum 5, Reykjavík.
Tpyggvi Þórhallsson
með höfuðbókina
Það vakti talsverða eftirtekt og
undrun hjá mörgum, hvemig
Tryggvi Þórhallsson byrjaði
framsöguræður sínar á hinum
pólitísku fundum í Ámessýslu á
dögunum. Hann byrjaði sem sé á
því, að skýra frá framkvæmd
sinni sem starfsmanns á lánveit-
ingum úr Kreppulánasjóði og í
það fór að jafnaði þriðjungur
ræðutímans.
Hversvegna er Tryggvi Þór-
hallsson að skýra frá lánveiting-
um Kreppulánasjóðs á pólitískum
fundum? Lítur hann sjálfur svo
á, að lánveitingamar séu pólitisk-
ar?
En þessi pólitisku ræðuhöld
Tr. Þ. um Kreppulánasjóð eru
alveg hliðstæð bréfaskriftum
þeirra „bændaflokksmanna“ út
um land í vetur. Mikill hluti
þeirra bréfa er um lánveitingarn-
ar úr Kreppulánasjóði.
Þessi aðferð Tr. Þ. og félaga
hans — allt þetta umtal um lán-
veitingarnar — í pólitískum bréf-
um og á pólitiskum fundum —
minnir óneitanlega nokkuð mikið
á selstöðukaupmennina fyrir 30 -
—40 árum, sem mættu með höf-
uðbók verzlunarinnar á kjörstað
og flettu upp á reikningi kjós-
andans í höfuðbókinni um leið og
hann gakk að kjörborðinu.
Hvað svo sem Tr. Þ. og félag-
ar hans meina, þá er þetta skraf
þeirra um Kreppulánasjóð við
bændur, sem þeir eru að biðja
fylgis, í mesta máta ósmekklegt.
Tr. Þ. kvað hafa sagt frá því
austur í Árnessýslu, að nú þegar
væri búið að veita nokkur hundr-
uð lána úr Kreppulánasjóði. Þetta
er alveg rangt. Úr sjóðnum er
ekki, svo að Tímanum sé kunnugt,
búið að veita eitt einasta lán enn-
þá. Allmargir skuldaskilasamning-
ar hafa verið undirritaðir. En lán_
in eru óveitt enn, með því að
stjórn sjóðsins hefir ekki ákveðið
lánstímann. Sú ákvörðun mætti a.
m. k. vera komin áður en Tr. Þ.
leggur af stað með „höfuðbókina"
í næstu ferð.
Ranglæli íhalds-
manna í Skagafirði.
íhaldsmenn í yfirkjörstjóm
Skagafjarðarsýslu, hafa nú alveg
nýskeð sýnt af sér þá rangsleitni
og yfirgang, sem seint mun fyrn-
ast í sögu lýðræðisins hér á landi.
Hofshreppur í Skagafirði, sem
nú hefir um 330 kjósendur á kjör-
skrá hefir farið fram á skiptingu
í kjördeildir samkvæmt kosninga-
lögunum. Um þetta liggja fyrir
bæði lögmætar umsóknir frá
hreppsbúum og samþykkt hrepps-
nefndar. Engin frambærileg . rök
Trúlofunarhringar
alltaf fyrirliggjandi
Haraldur Hagan
Austurstræti 3. Sími 3890
ftllt með islenskiim skipm!
Tilbúinn | | |
| 11 áburður
liggja til þess að neita um svo
sjálfsagða ósk. En yfirkjörstjórn
Skagafjarðarsýslu neitar.
Af hverju er þetta furðulega
gerræði framið? Eingöngu vegna
þess, að íhaldsmönnunum í yfir-
kjörstjórninni er kunnugt um, að
mikill meirihluti af kjósendum í
Hofshreppi fylgir Framsóknar-
flokknum að málum. Þessvegna á
að svifta þá þeirri aðstöðu til að
nota atkvæði sín, sem kosninga-
lögin tvímælalaust gera ráð fyrir.
En ekki nóg með það. Kjós-
endur í nyrðra hluta Akrahrepps,
sem er einn víðáttumesti hreppur
sýslunnar, hafa líka farið fram á
að fá sérstaka kjördeild. Þar á
Framsóknarflokkurinn einnig alL
mikið fylgi. En yfirkjörstjómin
neitar líka þessum kjósendum
um að fá að hafa sérstaka kjör-
deild. Á sama tíma ákveður hún
þó nýja kjördeild syðst í hreppn-
um, til þess að geta haldið til
haga nokkrum íhaldsatKvæðum.
Aðferð eins og hér er viðhöfð
er nokkuð átakanlegt dæmi þess,
að íhaldsmenn svífast einskis og
virða enga mannasiði, ef þeim eru
lögð slík völd í hendur, sem hér
er um að ræða.
Um allt land hlýtur svo ódrengi-
leg bardagaaðferð að vekja megn-
ustu andúð. Undarlega mætti
Skagfirðingar vera skapi famir,
ef þeir risu ekki gegn þvílíkum
yfirgangi sem þessum. Og mjög
hljóta íhaldsmenn að óttast um
fylgi sitt nú í Skagafirði, úr því
að þeir þykjast þurfa að grípa til
svona ráða.
Þessar tegundir af tilbúnum áburði
ern komnar:
Nitrophoska I G
Kalksaltpétur Noríg
•
Kalkammonsaltpétur
Superfosíat 18°|0
Kali 4O°|0
Brennisteinssúrt Kali
Brennisteinssúr stækja
Kaupendur í Reykjavík og nærsveitum
eru beðnir að vitja pantana sinna sem
allra fyrst, 06 varaðir við að láta það
dragast lengi.
r
Aburðarsala
ríkísins