Tíminn - 20.02.1935, Blaðsíða 4

28
T 1 M I N N
Mjólkurverðið og
mjólkurlögin
Framh. aí 1. aíðu.
inni. Og sú skipun varð að fá
lögvemd til hess að ná tilgangi
sínum.
Það var þetta er vakti fyrir
Framsóknarflokknun’., er hann
tók afurðasölumál bændanna
upp í málefnasamninginn við
Alþýðuflokkinn í sambandi við
stjórnarmyndunina síðastliðið
sumar.
Og einmitt þessi skilningur á
málinu kom skýrt fram í út-
varpsumræðu Jóns Baldvins-
sonar form. Alþýðuflokksins
nýskeð í umræðum um mjólk-
urmálið.
Enda var þess að vænta af
honum, að hann skildi nauðsyn
þess, að vérkumenn sveifanna,
— bændurnir —, fengju viður-
kenndan sinn kauptaxta, er
tryggði þeim eitthvert lágr.'.ark
þeirra lífsgæða, er aðrar stétt-
ir þjóðfélagsins ýmist kvefjast
eða hafa. Annars hlyti að því
að koma, að þeir, nauðugir
viljugir, yfirgæfu bú sín í hóp-
um og flykktust til kaupstað-
anna ofan á þá erfiðleika og
atvinnuleysi, sem þar er þó
fyrir.
Af því sem að framan er
sagt, verður það ljóst, að það
sem fyrst og fremst vakti fyrir
öllum þeim, sem gengust fyr-
ir afurðasölulögunum, voru
hagsmunir og sjónarmið bænd-
anna, og það eru þeir, sem
fyrst og fremst ber að taka til-
lit til við framkvæmd laganna.
Hitt er annað mái og um það
eru flestir sammála, að sjálf-
sagt sé að vinna að hagsbótum
þeirra þannig, að sem minnst
komi niður á neytendum og
unnt er, og snúa sér fyrst og,
fremst að því, að lækka sölu-
og dreifingarkostnaðinn svo
sem verða má. Og einmitt í því
á lausn þessa máls að vera
fólgin. En það verða allir að
gjöra sér ljóst, að hver sú
niðurstaða máls þessa sem ekki
tryggir bændunum viðunandi
afkomu, er engin lausn.
B. Ásg.
■
Nýiu
Rósarsápa, Möadlusápa. Baðsápa, Pálma-
sápa, jafnast fyllilega á við beztu erlend-
ar sápur. Biðjið um Sjafnar handsápur.
Fóðurbætír
Beztí föðurbætirinn er
S.I.S. - Fóduxfblanda.
Samband ísi. samvinnuíéiaga
Síml 1080.
Tilkynning
Smásöluverð
frá GJaldeyris- og innflutningsnefnd.
\
f
Þeir Islendingar, sem stunda nám í öðmm löndum,
eða aðstandendur þeirra, eru beðnir að veita nefndinni
upplýsingar um eftirfarandi atriði:
1. Nöfn námsmanna og hverjar náms-
greinar þeirra eru.
2. Hve mikið fó þeir þurfa að fá „yfir-
færtu á yfirstandandi ári til greiðslu
á náms- og dvalarkostnaði.
Upplýsingar þessar sendist nefndinni fyrir 15.
marz næstkomandi.
Gjaldeyris- og innflutningsnefnd.
RETEID
J. GRUNO’S
ágæta holienzka reyktóbak
VERÐ:
AROMATISCHER SHAQ koatar kr. 0,90 Vso kZ-
FEINRIECHENDER SHÁG — — 0,95-
Fæst í öllum verzlunum
Hesfamenn
Höfum til fóðurhafra
á smávindlum má ekki vera hærra en
hér segir:
Danitas 10 stk. pakkinn kr, 2,16
Perla 10 — — — 1,20
Mignon 10 — — — 1,40
Geysir 10 — — — 1,65
Sonora 10 — . — — 1,70
Phönix 10 — — _ 1,25
London 10 — — — 1,80
Bristol 10 — — — 1,65
Edinburgh 10 — — — 1,45
Mocca 10 — — — 1,60
Pepitana 10 — — — 2,20
Morgan 10 — — _ 1,95
Laudabilis, cerut 10 — — — 2,15
London Docks 10 — — - 2,35
Million 10 — — — 2,50
Collegio 10 — — _ 2,25
Golf 3 — — — 0,60
Danitas 100 — — — 21,60
Do. 50 — — — 10,80
Copelin 50 — — - 6,60
Patti cerut 50 — — — 12,30
Phönix . 50 — — — 6,25
Sirena 50 — — — 10,50
Salon loo — — — 15,30
Laudabilis, cerut loo — — — 21,5o
Roosevelt 5o — — - 9,5o
Pepitana 5o — — — 11,00
Morgan 50 — — — 9,6o
Utan Reykjavíkur og Hafnarfjarðar má álagning
í smásölu vera 3°/0 hærri vegna flutningskostnaðar.
Athygli skal vakin á þvi að hærri álagning á smávindla
í smásölu en að ofan segir er brct á 9. gr. reglugerðar frá
29. des. 1931 um eínkasölu á tóbaki og varðar frá 20—20ooo
króna sektum.
Reykjavík, 8. febrúar, 1935.
Tóbakseinkasala ríkisins.
beztu tegund
Samband isl. samvinnufélaga
TRYGGINGU
hafa menn fyrir að fá góðar
vörur með góðu verði, með því
að verzla við
Kaupfélag Reykjavíkur.
Kolaverzlun
SIOTJRÐAH ÓLAFUSONAB
Simn.: EOL. Reykjavik. Siml 1933
Prentsmiðjan Acta.
in vildi fara að laga Búnaðar-
félagið. Ég benti honum á dæmi
hliðstætt þessu: Óstjóm hans
á Reykjaskóla í Hrútafirði. Við
Framsóknarmenn komum þeim
skóla af stað. Þá gekk allt vel,
skólinn blómgaðist, aðsókn var
mikil og vaxandi tiltrú. En þá
snerist Hannes, sem oddamað-
ur í skólanefndinni, og myndaði
meirihluta með tveimur íhalds-
mönnum. Þá kom upp sundr-
ung og deilur í skólanum. Góðir
kennarar voru reknir og sví-
virtir af „vinum“ Hannesar.
Um leið og Hannes og íhald-
ið tók við ráðum í skólanum,
þvarr aðsókn og tiltrú. Ástand-
ið varð eins og á heimili, þar
sem mannskæð pest hefir geng-
ið. Dómur þjóðarinnar var
kveðinn upp yfir stjómarhæfi-
leikum Hannesar og Eggerts
Levy. í sumar gat Hannes lát-
ið Þorstein Briem framlengja
formennskuumboðið í þessari
skólanefnd. En hann þorði það
ekki. Hann vissi að skólinn
myndi sökkva dýpra og dýpra í
óáliti og vanrækslu og giftu-
leysi hans sem forráðamanns
koma enn gleggra í ljós. Hann-
es gerði rétt. í að gefast upp.
Skúli Guðmundsson kom í hans
stað sem formaður. Um leið
byrjaði sólin aftur að skína á
skólann. Hann fylltist af nem-
endum og friður ríkti í starf-
inu. Skólinn er aftur að verða
það, sem hann átti að vera:
Glæsilegt heimili fyrir ung-
menni úr þrem sýslum.
Ég benti Hannesi þrívegis á
þennan ófarnað hans, og að
ástæðan hefði eingöngu verið
sú, að hann og Levý voru of
litlir fyrir sér til að gera vel
það verk, sem þeir sóttust eft-
ir að fá að vinna. Ég benti á,
að vaxandi gengi skólans nú,
eftir að Hannes og hans lið
væri hætt að hafa þar afskipti.
Muninn er að þakka því, að nú
hafa hæfir menn tekið við af
óhæfum, um stjóm og forráð
skólans.
Ég benti Hannesi á, að ná-
kvæmlega sama sagan væri að
gerast í Búnaðarfélagi Islands.
„Vinir“ hans og stéttarbræður
hefðu ráðið þar húsum. Sundr-
ungin og giftuleysið hefir ver-
ið engu minna en á Reykja-
tanga. Reynslutíminn með fé-
lagið væri orðinn nógu langur.
Nú yrði að gera það sama í
Búnaðarfélagi íslands og á
Reykjum, að fá nægilega mik-
ið af nýju lífslofti í stofnunina,
koma þar á friði í stað sundr-
ungar og tvídrægni. Tillaga
fjárveitinganefndar væri miðuð
við þetta. Hún væri lyfseðill
byggður á mjög nákvæmri at-
hugun á eðli sjúkdómsins.
Hannes Jónsson fann að
þetta var sök, sem hann var
ekki maður til að hrekja. Þess-
vegna þagði hann og verður
að þegja, að sök snertir um
þessi tvö mál, það sem hann á
eftir ólifað.
Nú er sagt, að tveir lágsigld-
ustu undirráðamenn í varaliði
íhaldsins, tveir frændur, sem
ekki eiga sæti á búnaðarþingi,
séu að reyna að fá ihina gömlu
liðsmenn Sigurðar búnaðar-
málastjóra til að krefjast þess,
að hinn væntanlegi búnaðar-
málastjóri leyfi sér ekki að
hafa skoðun á landsmálum;.
Þessi síðasta aðgerð þeirra
frænda er mjög skemmtileg.
Hræsni þurfti að bætast ofan á
hinn andlega húsgangsbrag,
sem hefir einkennt vinnubrögð
þessara manna.
Því hvað gerði „varalið"
íhaldsins við Búnaðarfélag Is-
lands síðastliðinn vetur? Það
gerði Búnaðarfélagshúsið að
höfuðvirki þeirra manna, sem
reyndu að sundra bændum
landsins. Afgreiðsla þeirrar út-
gáfu af Mbl., sem þetta fólk
stóð að var sett í þetta hús.
Og nálega allir starfsmenn fé-
lagsins voru gerðir að fram-
bjóðendum. Tr. Þ. fór á Strand-
ir. Magnús á Blikastöðum ætl-
aði að koma sem kandidat í
Vestur-Húnavatnssýslu, en féll
við prófkjör fyrir dr. Bimi. Sig.
Sigurðsson fór í Ámessýslu og
sagðist vera „viss“. Pálmi Ein-
arsson var settur í Skaftafells-
sýslu, og svo sjálfsögð þótti
barátta hans þar, að á fram-
boðsfundi á Borðeyri, lýsti Tr.
Þ. því grafalvarlega yfir, að
hann væri nýlega búinn að eiga
símtal við Reykjavík, sem
sannaði að Pálmi væri „viss“.
Ragnar Ásgeirsson var af þeim
„bændum“ mjög hvattur til að
vera sprengimaður í Rangár-
þingi, en hann hafði næga
stjómkænsku til að láta ekki
renna sér ofan í vökina. Ás-
geir L., sem verið hafði naz-
isti af svörtustu tegund, var
settur austur í Múlasýslu til að
þjóna fhaldinú og fékk að laun-
um1 30 atkvæði, og mun hafa
þótt jafnræði um verðleika og
viðurkenningu.
Það skal að vísu; játað, að
þessi frammistaða er brosleg.
Það hlýtur að spilla fyrir stofn-
un, að forráðamenn hennar geri
hana fyrst að húsi sorgar og
sundurlyndis eins og segja má
um Búnaðarfélagið frá 1925—
1933, og síðan að breyta því í
gamanleikjahús eins og gert
var með framkomu íhaldsins og
„varaliðsins" vorið 1934 í kosn-
ingunum.
Ég álít, ag ef áberandi hæfi-
leikamenn starfa við Búnaðar-
félag lslands, þá sé skaðlegt
fyrir félagið og landið að vama
þeim þingsetu af því að þeir
séu starfsmenn við þá stofnun.
En hitt er áreiðanlega gífurleg
fjarstæða, sem1 íhaldið og vinir
þess gerðu sig seka um í vor,
að knýja áhuga- og þekkingar-
lausa menn út í framboð, og
nota að einhverju leyti til þess
aðstöðu þeirra sem vinnuþiggj-
enda í þágu búnaðarmála.
Þannig er þá sorgarsaga
Búnaðarfélags Islands frá 1923
—1935. Þórarinn á Hjalta-
bakka og lið hans verður ekki
beint ásakað fyrir framkomu
sína, því að það er hlutverk
íhaldsins að standa móti fram-
förunum. Það var í anda íhalds-
ins að leggja fjötra á Sigurð
Sigurðsson 1923, þegar hann
var með fulla starfsorku og
hinn mesta áhuga. En Sigurði
gengur til pólitískur vanmáttur
er hann lætur lokka sig í gildru
íhaldsins og framselur félagið.
Síðan tekur Tr. Þ. við, og
vegna deilunnar við Sigurð tek-
ur hann aðstöðu, sem raunar
hlaut að vera honum móti skapi
að halda félaginu í „jámum“
íhaldsins. En vegna þessarar
illkynjuðu deilu, þar sem hann
lendir, í góðri trú, raunveru-
lega við hlið Magnúsar á Blika-
stöðum, missir hann marks, og
geymir tækifærið að leysa fé-
lagið úr læðingi íhaldsins, og
hefja það til vegs og virðingar
í augum landsmanna, handa
eftirmanni sínum, núverandi
þingmanni Strandamanna.
Framsóknarflokkuriim er bú-
inn að draga Reykjaskóla upp
úr völcinni, þar sem íhaldið og
vinir þess skildu við þá stofn-
un. Nú er röðin komin að Bún-
aðarfélagi íslands. I fimm1 ár
mundi flokkur Framsóknar-
manna hafa fylgt Tryggva Þór-
hallssyni, ef hann hefði hvatt
hann til að styðja sig við að
bjarga félaginu. Sú ósk kom
aldrei fram. En það mun ekki
standa á hinum gömlu sam-
herjum Tr. Þ. og núverandi
stuðningsmönnum Hermanns
Jónassonar, að höggva af Bún-
aðarfélagi íslands alla óeðlilega
fjötra, að komá þar á friði í
stað ófriðar, vinna fyrir land
og þjóð í stað þess peninga-
freka iðjuleysis, seiri nokkuð
hefir gætt þar, og rök hafa ver-
ið leidd að áður í þessari grein.
En leiðtogar íhaldsins og
„vinir“ þess mega ekki vera
mjög undrandi, þó að ráðlegg-
ingar þeirra manna um búnað-
armál verði ekki tekin sérlega
alvarlega. Þeir hafa haft tæki-
færi með Búnaðarfélagið og
Reykjaskóla. Niðurstaðan er
hin sama á báðum stöðun-
um. Þörfin til að lækna gömul
mein var hin sama um báðar
þessar stofnanir. Og Fram-
sóknarmenn munu ekki skorast
undan því að leggja fram vinnu
til að græða sár félagsins, jafn-
vel þó að þau hafi verið opin
síðan 1923. J. J.