Tíminn - 16.07.1935, Blaðsíða 3

TlMINN
11»
Ef bændur nota ekki til eig-in þarfa allar húðir og
skinn, sem falla til á heitnilum þeirra ættu þeir að
biðja kaupfélag sitt að koma þessum vörum í verð. —
Samband ísl. sarnvinnufelaga seldi naufgpipahuðir,
hrosshúðir, kálfskinn. lambskinn og selskinn síðast-
liðið ár til útlanda fyrir fullar 80 þús. krónur. Nauf-
gpipahúðir, hrosshúðip og kálfskinn er bezt að salta,
en gera vetður það strax að lokinni slátrun. Fláningu
verður að vanda sem bezt og þvo óhreinindi og blóð af
skinnunum, bæði úr holdrosa og hári, áður en saltað er.
Góð og hreinleg meðferð, á þessum vörum sem öðrum.
borgar sig.
Þeir stúdentar, sem ætla að sækja um garðsvist
næsta vetur, sendi umsóknir sínar fyrir 1. ágúst næstk.
Garðstjórnin
Bændaskólinn
á Hólum í HJaltadal
starfar í tveiraur deildum næsta vetur. Kenndar verða
aðal greinar búfræðinnar, auk stuðningsgreina. Einnig
smíðar, söngur og ieikfimi. Verkleg kennsla verður vor
og haust. Nokkrir piltar geta fengið atvinnu sumarlangt.
Dvalarkostnaður s.l. vetur var tæpar 300 kró'nur.
Umsóknir um skólavist sendist undirrituðum að
Gunnarsholti á Rangárvöllum.
Krfstján Karlsson
9. — Hvít og mislit úrgangs-
haustull.
10. — Hvít haustulþ óþvegin, laus
vi8 skarnsnepla, blóðskorp-
ur og skinnsnepla.
11. — Öll mislit haustull óþvegin,
sem að öðru leyti en lit full-
nægir sömu skilyrðum og 10.
flokks ull.
2. gr. Sú ull, sem eigi er vel
þurr, er ekki hæf til útflutnings,
eigi heldur ull, sem ekki fullnægir
skilyrðum neins af íramangreind-
um flokkum, eða ull, sem talin
verður svikin verzlunarvara.
3. gr. Merkja skal ullarsekk
þannig:
Efst á hliðina sé stimplað orðið
„Icelund".
í línu neðar sé rómversk tala, er
sýni úr hvaða flokki ullin sé.
í línu þar fyrir neðun sé skamm-
stafað, þó ekki með færri en tveim
bókstöfum, nafn seljanda.
I línu þar fyrir neðan skal vera
áframhaldandi töluröð sekkja úr
hverjum flokki, svo að sjáist
sekkjatala sú af hverjum flokki,
sem liver einstök verzlun eða kaup
télfeg sendir eða selur til útflutn-
ings.
Reglur þessar eru hér með sett-
ar, samkvæmt lögum nr. 107, 11.
ágúst 1933, um ullarmat, til þess
að öðlast gildi og birtast til eftir-
breytni öllum þeim, sem hlut eiga
að máii.
Jafhframt falla úr gildi reglur
um sama efni frá 1. sept. 1926.
Atvinnu- og samgöngumálaráðu-
neytið, 1. apríl 1935.
Hermann Jónasson.
/Vigfús Einarsson.
Ég hefi nú þegar sent öll-
um ullarmatsmönnum í Suður-
landsumdæmi og öllum! ullar-
matsmönnum landsins ofan-
skráðar reglur og matsvottorð
í samræmi við þær, með beiðni
um að þeir sjái um útbreiðslu
þeirra sem mest meðal bænda
og annara manna, sem ull selja.
Auk þess vil ég birta þær í
þeim blöðum, sem víðast fara
um byggðir landsins, svo að
hver maður, sem þau les, geti
átt þær sér til leiðbeiningar við
heimaaðgreiningu ullarinnar, —
regla, sem nú orðið tíðkast all-
víða, en sem æskilegt væri að
yrði almennt upp tekin meðal
allra, sem ull selja og fram-
leiða.
Ég álít það þýðingarmikið
atriði, að bændur öðlist sem
beztan skilning og æfingu í
mati ullarinnar, með því að und
irbúa og aðgreina ullina heima
áður en metið er, og á þann
hátt flýta matinu að miklum
mun.
Eins vænti ég þess að ullar-
matsmenn ræki starf sitt af
vandvirkni og samvizkusemi,
fari sem allra mest eftir erind-
isbréfi og reglum þeim, sem nú
ligg'ja fyrir.
Og að endingu vil ég minna
á þetta þrent:
Bændur, munið, að gott kjöt
og góð ull fylgjast ávalt að.
Bændur, munið, að góð verk-
un ullarinnar er ykkar hagur.
Matsmenn, munið, að gott
og rétt mat vekur og viðheldur
tiltrú og trausti ullarkaupend-
anna og útilokar öll klögumál
og málaferli.
Farsælasta. og heilbrigðasta
ráðið til þess að draga úr yfir-
standandi kreppu og viðskipta-
öi’ðugleikum er vöruvöndun.
Bezta varan er ávalt seljanleg-
ust.
Þorvaldur Ámason.
yfirullarmatsmaðui-
FrétHr
Silelldir óþurkar hafa verið á
Suðurnesjum undanfarinn mánað-
artíma og hefir fiskur aldrei ver-
ið breiddur allan þann tíma.
Sláttur byrjaði snemma, en öll
hey eru óhirt og liggja þau undir
skemmdum.
Samkvæmt fregn, sem birzt hef-
ir i dagbiaði í Kaupm.höfn, hafa
danskir kaupmenn ákveðið að
kaupa 6 þúsund tonn af íslenzk-
um saltliski með það fyrir augum,
að fullverka hann á Amager og
flytja hann til Spánar, sem
dansk-íslenzkan þurrfisk.
Jónas Jónsson alþm. og frú fara
utan með Brúarfossi í kvöld. Fer
Jónas til að sækja fund lögjafn-
aðarnefndarinnar.
Hermann Jónasson forsætisráð-
herra kom í gær heim úr ferða-
lagi sínu um Strandasýslu.
í Dölum vestra hefir grasspretta
verið ágæt og er sláttur byrjaður
fyrir nokkru. En mjög óþurka-
samt hefir verið þar að undan-
förnu og hefir m. a. gengið mjög
erfiðlega með ullarþurkun.
Talsamband við útlönd. Undan-
farið hefir verið unnið að því að
fullkomna talsambandið við út-
lönd um hina nýju talstöð í Gufu-
nesi. Er hún orðin svo fullkomin,
að hægt er að tala á milli Reykja-
víkur og Kaupmannahafnar, en
stöðin verður þó ekki opnuð til
almennra afnota fyr en um 1. á-
gúst n. k.
För Staunings til íslands og
Ameríku hefir verið frestað um ó-
ákveðinn tima, og er ekkert látið
uppi um orsakir til þess að svo
stöddu.
Enska stjórnin hefir sett nefnd
á laggirnar til þess að rannsaka
bver muni vera heppilegasta flug-
leið milli Ameríku og Evrópu. —
Flugleiðin um ísland og Grænland
er að dómi sérfræðinga flugfélags-
ins Imperial Ainvays talin hin
bezta. Sömuleiðis hefir verið á-
kveðið að flugfélagið Imperial Air-
ways fái ríkisstyrk til þess að gera
tilraunir um smíði flugvéla, er
nota skuli á þesari leið.
V erzlunar jölnuðurinn. Fyrstu 6
mánuðina hefir innflutningurinn
numið 22,9 milj. kr. en útflutning-
ininn 16.6 milj. kr. Á sama tima
í fyrra var innfl. 24.5 milj. kr. en
útflutningurinn 10.2 milljónum
króna.
Afli og flskbirgðir. l. þ. m. var
iiskaflinn á öllu landinu orðinn
47.265 smál., miðað við fullverkað-
an fisk. Er það tæpum 10 þús.
smál. minna heldur en í fyrra. —
Fiskbirgðimar voru á sama tíma
í ár 38. 763 smál., en voru í fyrra
44.301 smál.
Útfiutningur á Laxi. Fyrstu sex
mánuði ársins hafa verið flutt út
7.670 kg. af laxi fyrir 13.900 kr. Á
sama tíma í fyrra var útflutning-
urinn 3.820 kg. fyrir 5.560 kr.
Á Melrakkaslóttu hafa verið
þurkar og blíðviðri seinustu daga.
Sláttur er ný byrjaður en tún eru
víðast illa sprottin.
Fjarðarheiði bílfær. Lokið er nú
við að hreinsa snjó af Fjarðar-
heiðarvegi og verður heiðin vænt-
anlega bílfær á næstunni. Hitar
eru nú dglega á Seyðisfirði og far-
ið að hirða fyrstslegin tún.
íþróttamót Borgiirðinga var háð
á bökkum Hvítár sunnud. 7. þ. m.
Sótti það fjöldi manna, en þó eitt-
hvað færra úr Reykjavík og lengra
að vegna ills veðurútlits. En veðrið
var gott allan daginn og fór mótið
tiið bezta fram. Nokkuð varð vart
þess að allmargir höfðu neytt á-
fengis, en þó ekkl svo að truflun
vlli eða friðarspjöllum. þátttaka í
íþróttum var ekki góð. Virðast þeir
vngri standa að baki þeim eldri
um getu eða vilja til að taka þátt
í þeim, því í gamla daga var þátt-
taka jafnan góð. Fyrstur í 100 m.
sundi varð Jóhann Sigurðsson frá
Vogi. í drengjasundi (50 m.) Jón
jJórisson frá Reykholti, í kvenna-
sundi (50 m.) þórdís þorkellsdóttir
Borgarnesi. Synt var í Norðurá. í
3000 m. hlaupi varð fyrstur Bjami
Bjarnason frá Máfastöðum, en ann-
ar Hjörleifur Vilhjálmsson, Tungu-
felli. I 100 m. hlaupi varð fyrstur
Jakob Sigurðsson Hömrum, annar
Kjartan Bergmann frá Flóðatanga.
I hástökki og iangstökki vann Jak-
ob Sigurðsson, Hömrum. Reiptog
ínr fram milli Borgfirðinga og
Mýramanna og unnu Borgfirðing-
ur eftir harða viðureign. Nokkrir
söngmenn úr Karlakór Reykjavík-
ur skemmtu öðru hvoru og gátu
þeir sér að vanda hinn ágætasta
orðstír. Ennfremur voru ræðuhöld
og loks stiginn dans af miklu fjöri
á danspalli, sem girtur var með
laufskrúði á aila vegu.
Embættisprófi í læknisíræði luku
nýlega þessir kandídatar: Bjarni
Jónsson, Guðmundur .Gíslason,
Kristján þorvarðsson og Ölafur
Gíslason, allir með I. eink. Daníel
Daníelsson, Erlingur Tulinius,
Kristján Hannesson, Ólafur Hall-
dórsson og Viðar Pétursson, allir
með II. betri einkunn.
Sundkunnátta bjargar mannslifi.
Nýlegu reyndi stúlka að fyrir-
fara sér á Akureyri með því að
fleygja sér í sjóinn fram af Ytri-
Torfunessbryggjunni. Háseti af síld
arskipinu Súlan, Gunnar Klemenz-
son frá Álftanesi, steypti sér eftir
henni og tókst honum með frábær-
um vaskleik að bjarga henni frá
drukknun á síðustu stundu.
Knattspyrna virðist sú íþróttin,
sem langmest ítök á t. d. í höfuð-
staðarbúum. í fyrrakvöld voru
þúsundir áhorfenda á íþróttavell-
inum til þess að horfa á fyrsta
kappleik, sem þýzkur úrvalsflokk-
ur knattspyrnumanna háði þar
við Knattspyrnufélag Reykjavík-
ur, og þó mátti telja, að veður
væri eins óhagstætt eins og það
getur orðið hér á Suðurlandi um
þetta leyti árs. Leikslok urðu þau,
að þjóðverjarnir skoruðu 3 mörk
cn íslendingamir ekkert. En allt
um! það var leikur þeirra sem
töpuðu um margt hinn röskvasti.
Og báðir léku mjög drengilega.
Hjónaband. 12. þ. m. voru gefin
saman i lijónaband Auður Jónas-
dóttir (Jónssonar alþm.) og Ragn-
ar Ólafsson lögfræðingur.
Forstjórarnir Bjami porsteinss.
oy Gústavsson frá Reykjavík Jiafa
verið á Seyðisfirði undanfarið að
tilhlutun stjórnarinnar, til að at-
liuga skilyrði fyrir frystihús, beina
mjölsverksmiðju o. fl.
Símablaðið, 1. og 2. tbl. yfirstand-
andi árg. er komið út. það er gefið
út af Félagi ísl. símamanna og eru
á þessu ári liðin 20 ár frá stofnun
þess og síðan blaðið hóf göngu
sína. Blaðið flytur að þessu sinni
margar greinar um símamál og
félagsmál símamanna.
Ferdameun
ættu að skipta við Kaupfélag
Reykjavíkur. — Þar hafa þeir
tryggingu fyrir góðum og ó-
dýrum vörum.
Munid
aö gjalddagi blaðs-
ins var 1. júní
flest undanfarin ár selt allt
kjöt sitt innanlands, og því
þótti varla gerlegt að takmarka
það nú. Smákaupmenn, sem
höfðu fátt sláturfé, fengu yf-
irleitt núklu hærri leyfi hlut-
fallslega, en sambandsfélögin.
Átti það og nokkurn þátt í
þessu, að félögin stóðu yfir-
leitt betur að vígi um útflutn-
ing, en margir aðrir.
Reynt hefir verið að æsa
menn til mótstöðu við kjötlög-
in og til fjandskapar við Sam-
bandið, með því að læða þeirri
hugsun inn, að bændur hér í
nærsýslum Reykjavíkur „eigi‘‘
Reykjavíkurmarkaðinn, hafi
„borgað“ hann með verðjöfn-
unargjaldinu, og því megi aðr-
ir þar ekki nærri koma. Til
þessa er því fyrst og fremst að
svara, að allir sem selja á inn-
lendum markaði, borga sama
verðjöfnunargjald, að enginn
„á“ markaðinn, umfram það
sem aðstaðan leyfir, og að
framleiðendur í nærsveitum
Reykjavíkur hafa verulega
taetri aðstöðu aðeins í slátur-
tíðinni, en frosið kjöt er nú
orðið jafn auðvelt að selja hér,
livaðan sem er af landinu, þar
sem aðstaða er til kjötfryst-
ingar.
Ég hefi áætlað, að bændur
hafi fengið 25 aura hærra verð
að meðaltali fyrir hvert kg. af
dilkakjöti sem selt var á inn-
lendum markaði frá haust-
kauptíð 1934, en árið áður.
Nemur þetta þá á dilkakjötið
um 450 þús. kr. Hér fyrir utan
er svo verðjöfnunargjaldið,
sem mun verða um 150 þús.
kr„ og ekki of í 1 agt, að á
öðru kjöti muni verðhækkunin
nema um 70—100 þús. kr. —
Verðhækkun alls vegna að-
gerða kjötlaganna nemur þá
um 700 þús. króna.
Ef ekkert hefði verið að-
hafst, er að vísu líklegt, að
reynt hefði verið hér í Reykja-
vík að setja verðið í kauptíð-
arbyrjun svipað því sem var
haustið 1933, þó lakar liti út
með sölu á dilkakjöti í Bret-
landi; en þegar komið hefði
fram á kauptíð og séð varð,
hvað fyrir kjötið fékkst á er-
lendum markaði, hefði verið
með öllu ómögulegt að halda
verðinu uppi. Tjónið, sem af
Jæssu hefði hlotizt fyrir fram-
leiðendur, reyni ég ekki að
meta til peninga.
Þann 1. júní voru óseld um1
190 tonn af dilkakjöti og 118
tonn af ærkjöti og sauðakjöti.
Þegar útflutningskjöt, um 74
tonn, er frádregið. Ennfremur
270 tn. dilkakjöt og 420 tn.
roskið, sem ætlað er til sölu
innanlands. Tel ég nokkumveg-
inn víst, að frosna dilkakjötið
verði allt selt fyrir júlílok og
rnikið af ærkjötinu. Saltaða
dilkakjötið ætti einnig að selj-
ast í júlí og ágúst, en hætt við
að menn brenni inni með eitt-
hvað af saltkjöti af rosknu fé,
en þó ætti að vera hægt að
selja það í sumar, ef verðið er
sett nógu lágt. Álít ég þennan
árangur ágætan, eftir því sem
útlitið var í fyrrahaust. Hefir
ekkert áskort um hrakspár
þeirra manna, sem óskuðu ó-
farnaðar öllu „skipulagi“ og
skynsamlegum vinnubrögðum í
sölumálum landbúnaðarvar-
anna. Mega samvinnumenn ó-
neitanlega vera ánægðir, að á-
rangurinn þessa fyrsta árs
liefir orðið svo góður, eins og
útlitið var ískyggilegt í haust.
Fisksölumálin.
Svo sem áður er getið, af-
greiddu Sambandsfundirnir til-
lögur um framtíðarskipun fisk-
sölunnar. Sambandsstjórnin
sendi þessar tillögur til stjórn-
ar Fisksölusambandsins, sem
lofaði að taka þær til athugun-
ar og koma þeim á framfæri
við fiskframleiðendur. Hélt svo
Fisksölusambandið fund um
málið í októbér og kallaði til
nokkra fulltrúa fré fiskfram-
leiðendum. Fyrir Sambandsfá-
lögin mætti V. Þór. Hélt hann
þar fast fram tillögum sam-
vinnumanna. Svo sem vænta
mátti vildi meirihluti fundar-
manna lítið gera og lauk þar
málum um sinn.
Framsóknarflokksmenn og
jafnaðarmenn á þingi sáu að
ekki varð hjá því komizt, að
löggjafarvaldið skærist eitt-
hvað í þessi mál, þar sem inn-
ílutningstakmarkanir í mark-
aðslöndunum gátu valdið hin-
um mestu vandræðum fyrir
fiskframleiðslu landsmanna.
Með harðfylgi þessara flokka
tókst svo að fá samþykkt lög
um Fiskimálanefnd.
Þegar að þeim tíma kom, að
úr því skyldi skorið, hvort
fiskframleiðendur vildu halda
Fisksölusambandinu áfram, var
ekki hægt að ganga fram hjá
lögum þessum. Fóru fram
samningar um málið milli
nokkurra forustumanna fiskút-
flutningsins og atvinnumála-
ráðherra Haralds Guðmunds-
sonar. Eftir að fullvíst þótti,
að ekki væri óbrúanlegt djúp
milli þeirra, sem mestu höfðu
ráðið í fisksölumálunum1 og
samvinnumanna, sem gert
höfðu tillögur um skipulags-
breytingar, boðaði Fisksölu-
sambandið til fulltrúafundar.
Var þetta óbeinlínis þvingað
fram í skjóli fisksölulaganna.
V. Þór mætti enn fyrir sam-
bandsfélögin á þessum fundi.
Varð niðurstaðan sú, að Fisk-
sölusambandið var stofnað í
höfuðdráttum eftir tillögum
samvinnumanna. Þó varð að
víkja all-langt úr leið um at-
kvæðisréttinn. Tel ég engan
vafa á því, að það er V. Þór
mikið að þakka, að svo góður
árangur náðist þó á fundinum,
sem raun varð á. Stofnun Fisk-
sölusambandsins í sinni núver-
andi mynd, er ef til vill stærsti
sigur sem unninn hefir verið í
samvinnumálum hin síðari ár
hér á landi. — Fyrirkomulag
íélagsins er ekki algerlega að
óskum samvinnumanna, enda
munu þeir vinna ótrauðir að
nauðsynlegum breytingum á
félagsskapnum. Grundvöllurinn
er lagður og er það aðalatriðið.
Við umræður og meðferð fisk-
sölumálsins hefir það komið
glöggt í ljós, að formælendur
samkeppninnar i viðskiptum
hafa tekið ekki svo litlum
sinnaskiptum. Nú heyrist
ekki á það minnst, að rétt sé
að taka upp aftur samkeppnis-
glundroðann, sem var einráður
í fiskverzluninni fram á síð-
ustu ár. Sigurinn er þó ekki
fullunninn enn, svo vel verður
að vaka yfir því, að ekki sæki
í gamla horfið, en ég hefi þá
trú á samvinnu og mætti sam-
takanna, að ekki þurfi að ótt-
ast um endanlegan sigur, eins
og málinu er nú komið.
Ég- hefi rakið nokkuð gang
afurðasölumálanna á árinu
sem leið og það sem af er
þessu árí. Það hafa verið unn-
in stórvirki, en verkefnin eru
óþrjótandi framundan. í við-
skiptastyrjöld þeirri, sem nú
er háð þjóða á milli, erum við
að lokast inni. Lokun markaða
fyrir aðalframleiðsluvörur okk-
ar eru nærstæðustu erfiðleik-
arnir. Ríkisstjórn og þeir sem
verzlunina eiga að annast,
verða að vera vel á verði um
samninga við viðskiptalöndin
og um hagnýtingu markaðs-
möguleika þar. — En við
verðum líka að haga okkur
viturlega heima fyrir. Bændur
mega ekki gleyma því, að þeir
verða sjálfir fyrst og fremst
að nota eigin framleiðslu til
matar og fata, eins og þeim er
unnt. Mér er sagt — veit þó
ekki fullar sönnur á því — að
þar sem bændur eiga auðvelt
með mjólkursölu, noti þeir
mjög lítið af mjólk, ostum,
smjöri og- skyri. Sé þetta rétt
verður að verða h ér breyting
á. Áður en langt líður verður
að fara að flytja út o sta og
smjör, ef nokkur ný mjólkur-
og rjómabú bætast við, og
mjólkurframleiðslan eykst enn,