Tíminn - 12.05.1937, Page 1

,2^ýgrett>sla
og tnntjeiima $)afnar0tt. 1Ö
öfmi 2353 -- 1^001^011 ð*Ö1
©jaíbbagi
b I a 6 e l n » et I |6at
Áteanauritin foutar 7 ft.
XXI. ár.
Reykjavík, 12. maí 1937.
21. blað.
,Glöggt er gests augað'
Sænskur rithöfundur, sem
í'erðast hefir mikið hér á landi,
hefir ritáð um nútímahorfur á
íslandi. Hann telur að sam-
vmnumenn tslendinga hafi síð-
an kaupfélagsstefnan hófst,
verið í fararbroddi um fram-
farabaráttuna. Hann lýsir hik-
laust yfir að bæjaflokkarnir,
íhaldið og socialistar, gefi sér
ekki tíma til að „byggja upp“.
Þessir flokkar berjist um
bráuðmolana innbyrðis og hafi
þess vegna á eðlilegan hátt
dregizt aftur úr í hinni al-
mennu sókn að hefja land og
þjóð í heild sinni. Hann vonar
hinsvegar, að bæjaflokkamir
muni með meiri reynslu verða
færari til hinna almennu borg-
aralegu starfa.
Það er enginn vafi á, að
gestsaugað er glöggt í þessum
efnum. Samvinnumenn hafa á-
orkað svo miklu á síðustu 50
árum, af tvennu. Þeir byggðu
á þeirri einu menningu, sem til
var í landinu, sveitamenning-
unni, og í öðru lagi tóku þeir
hina frjálsu samhjálp, sem
starfsaðferð. Kommúnistar
hafa tekið byltinguna sem að-
ferð, íhaldið hina grunnu og
siðlausu einstaklingsbaráttu,
og socialistar ábyrgðarlausan
félagsrekstur. Engin af þessum
leiðum er fær á íslandi. Ihaldið
hefir orðið að gefast upp á
hinni blindu samkeppni. Kom-
múnistum er frá hinni erlendu
stjórn, er þeir hlýða, bannað
að minnast á byltingu. Og soc-
ialistar eru búnir að reyna
nægilega mikið af bæjarrekstri
til að þekkja gallana á því
skipulagi.
Framsóknarflokkurinn geng-
ur út í þessar kosningar með
mikla sögu að baki sér. 1 hálfa
öld hefir samvinnustefnan í
•framkvæmd verið líftaug þjóð-
arinnar. í tuttugu ár hafa
samvinnumenn á hinum pólit-
iska vettvangi verið leiðtogar
um alla skapandi löggjafar-
vinnu. Hróður flokksins hefir,
fyrir þessar aðgerðir, réttilega
borizt til þeirra landa, sem
hafa kynni af íslandi.
Framsóknarflokkurinn' hefir
í þrjú ár haft stjómarforust-
una. Og á þessum þrem árum
hefir fylgi hans farið hraðvax-
andi. Flokksþingið í vetur
sýndi styrk flokksins og mann-
val. Samþykktir flokksþings-
ins, framsýni flokksmannanna,
sameinaða dirsku og gætni.
Höfuðstaðurinn stóð undrandi
yfir slíku átaki. Andstæðingar
til allra hliða viðurkenndu, að
slíkt flokksþing gæti enginn
binna flokkanna skapað. Eng-
inn annar flokkur hefði þann
andlega liðsafla, sem til þess
þarf.
Nú leggja flokkarnir út í
kosningaglímu 20. júní. Kom-
múnistar koma engum að.
„Varaliðið“ kemur að líkindum
engum að, og alls ekki nema
fyrir gjafir íhaldsins. Eitt sér
er það í vonlausum minnahluta
í öllum kjördæmum. Alþýðu-
flokkurinn kemur með 10—11
þingmenn, eða það sem flókk-
urinn hefir nú. Til að koma að
manni með uppbótarsætum,
þarf 1000—1100 atkv., þannig,
að þar gerast breytingarnar
treglega. Ihaldsflokkurinn hef-
iy bersýnilega tapað miklu fylgi
síðan um síðustu kosningar.
Þá var Jón Þorláksson foringi
flokksins, maður vel viti bor-
inn, varfærinn, ríkur og í allri
framkomu og skapgerð eðlileg-
ur forkólfur fyrir íhaldsflokk.
Nú er þessi maður fallinn frá
og flokksforustan í höndum
manns, sem að skapgerð gæti
verið kommúnistaleiðtogi, en
hefir aldrei gert neitt sem
þýðingu hefir, hvorki í pólit-
iskum málum eða öðrum. Sínu
eigin fyrirtæki, sem hann erfði
eftir föður sinn, hefir hann
stjórnað á þann hátt, að láns-
stofnanir fá því ekki fé í hend-
ur, néma af því að forstjór-
amir eru ekki lengur ráðandi
um fjármál þessa fyrirtækis.
íhaldsflokkurinn getur ekki
aukið þingmannatölu sína. En
nokkrir íhaldsmenn, Garðar
Gíslason, Páll á Þverá og aðrir
þeirrá líkar, hafa undanfarin
missiri lagt varaliðinu fé til í
blaðakost sinn og aðrar þarfir.
Sigurvonir íhaldsins eru byggð-
ar á því, að misnota þessa
flokksskrípamynd heildsalanna
sér til framdráttar. Eiginlega
er sú samleið öll gagnkvæm
svik, með svo furðulega auð-
vírðilegum hætti, að slíks eru
engin dæmi áður í sögu þing-
ræðislanda.
Tilgangur heildsalanna og
alls þess eyðslulýðs, sem á
þeim hangir, er að ná meira-
hluta á Alþingi til að kúga alla
vinnandi menn í landinu og
beita þá þrælatökum.
Alþýðuflokkurinn með 5.
part af þingvaldinu getur ekki
stöðvað innrás heildsalanna.
En ef Framsóknarflokkurinn
heldur sínum þingsætum og
bætir einhverju við, þá er sókn
heildsalanna brotin. Baráttan
milli hins vinnandi fólks og
glæframannanna stendur ekki
á vígvelli uppbótarsætanna,
sem bæjaflokkamir berjast
um. Baráttan stendur úti í hin-
um breiðu byggðum og í hinum
litlu sjóþorpum við strendur
landsins. Þar getur hið fátæka,
reglusama og framgjama fólk
unnið glæsilegan sigur, ef það
heldur saman, forðast þýðing-
arlausa sprengikanditata og
sækir fast að greiða atkvæði
og á réttan hátt.
Páll á Þverá, Garðar Gísla-
son, Fenger, Scheving o. s. frv.
geta gefið fé í blöð, sem dreift
er út yfir landið til að blekkja
þjóðina. En upp úr gjöfunum
ætla þeir að fá vald til að leysa
upp kjötlögin, hrifsa valdið
yfir kjötverzluninni úr höndum
samvinnumanna og láta það
vera eins og áður var, þegar
spekulantar felldu vöruna fyrir
bændum með sífelldum undir-
boðum. Bændur á Suðurlág-
Dtiii .Sittini1
í páskavikunni s. h, rétt áður
en Alþingi var rofið, gerðust
atburðir, sem mikla athygli
vöktu og einstakt hneyksli í
sölum þingsins. Það var eins
og fingur forsjónarinnar hefði
„skrifað á vegginn“, þjóðinni
til viðvörunnar, er kosningar
stóðu fyrir dyrum — til viðvör-
unnar um það, hvers sjálfstæði
landsins megi vænta af flokki
þeim er kennir sig við „sjálf-
stæðið“, og nú þykist hafa inn-
an sinna vébanda alla sanna Is-
lendinga í landinu.
Einn af alþingismönnum
Sjálfstæðisflokksins, meira að
segja einn af þeim elztu og
þekktustu, varð að játa það
fyrir lögreglurétti Reykjavíkur
þessa daga, að hann hefði fyrir
5—6 árum rekið njósnarstarf-
semi um ferðir varðskipanna og
sent togara sínum dulmálskeyti
til aðvörunar. Og sérstaka eft-
irtekt mátti það vekja, að þessi
aðvöru narskeyti voru einmitt
sérstaklega við það miðuð að
geta komið að gagni til aðstoð-
ar við landhelgisþjófnað af
þeim miðum, sem sérstaklega
eru stunduð af fiskimönnum úr
kjördæmi þessa þingmanns.
En svo forhert var stjórn
Sjálfstæðisflokksins gagnvart
þessu reginhneyksli, að hana
skorti jafnvel sómatilfinningu
til að hlutast til um það, að
hinn brotlegi flokksmaður viki
a.í löggjafarþinginu þann tíma,
sem eftir var af setu þess. Er
Sjálfstæðisflokkurinn á Alþingi
þannig óumdeilanlega með-
ábyrgur oi’ðinn um athæfi
þessa manns.
Er þetta raunar í fullu sam-
ræmi við fyrri framkomu
fiokksins í togaranjósnarmál-
unum. Því að það er ekki vitan-
legt, að einum einasta af þeim
mörgu Sjálfstæðismönnum, sem
dæmdir hafa verið fyrir þessa
svívirðilegu starfsemi, hafi
verið vikið úr flokknum, fyrir
þessar sakir.
Einn hinna dæmdu njósnara,
Georg Gíslason kaupmaður í
Vestmannaeyjum, hefir meira
að segja eftir að dómur féll í
lendinu og í Borgarfirði og
Mýrum yrðu aftur útilokaðir
frá innlenda markaðnum með
mjólkurvörur sínar, svo að
Korpúlfsstaðir geti fengið
hærra verð en áður fyrir sína
mjólk. — Grænmetisverzlunin
yrði lögð niður, til þess að
braskarar gætu, eins og áður
fyrr, keypt grænmeti frá út-
löndum og grætt á því fyrir
sig. Landhelgisgæzlan yrði aft-
ur lögð í rústir. Landhelgis-
njósnirnar aftur settar í há-
sætið. Skattur á háum tekjum
yrði lækkaður. Réttarfarið
gert aftur eins og á dögum
„kollumálsins“.
Sigur Framsóknarflokksins
og ekkert annað getur verndað
þjóðina frá hörmulegum ófam-
aði. J. J.
máli hans, verið endurkosinn í
mjög áberandi trúnaðarstarf
innan flokksins, sem foi*maður
í félagi Sjálfstæðismanna í
Vestmannaeyjum! Þannig hef-
;r það verið alveg sérstaklega
undirstrikað um þennan mann,
að í augum Sjálfstæðisflokks-
ins hafi engin rýrð á hann
fallið vegna athæfis þess, sem
hann nú hefir hlotið dóm fyrir
að landslögum, og þó enn
þyngri almenningsdóm.
Það skal líka fyllilega játað
í þessu sambandi, að Sjálfstæð-
isflokltnum, var vegna fortíðar
sinnar í þessum málum býsna
erfitt, að koma fram gagnvart
afbrotamönnum þessum á þann
hátt, sem almennt velsæmi
beimtar af heiðarlegum stjóm-
málaflokki.
Því að Sjálfstæðisflokkurinn
ber með afstöðu sinni ó Alþingi
fyr, fulla ábyrgð á því, að
njósnarstarfsemi sú, .sem upp-
vís hefir orðið, yfirleitt hefir
getað átt sér stað. Vitnisburð-
imir um þessa sekt flokksins
eru geymdir í Alþingistíðindun-
um um aldur og æfi.
Alþingistíðindin geyma æs-
ingaræður þeirra Ólafs Thors,
Jóhanns Jósefssonar og Jóns
Auðuns Jónssonar og hin harð-
vítugu mótmæli gegn frum-
varpi Framsóknarmanna um
eftirlit með loftskeytanotkun
veiðiskipa á þingunum 1929—
1932.
Þá sagði Ólafur Thors:
„Ég hefi andmælt þessu frum-
varpi sökum þess, að mér þykir
skömm að því, að það skuli koma
fram, þar sem það er gersamlega
tilgangslaust, hlýtur að verða vita
gagnlaust og getur orðið til þess
að draga úr gagnlegum ráðstöfun-
um til eflingar landhelgisgæzlunn-
ar“. (Alþt. 1929, C 272—273).
Og þá sagði Jóhann Jósefs-
son:
„pað þarf mikla oftrú á gagn-
semi njósnarstarfseminnar, ef
nokkrum dettur í hug, aö nokkur
heilvita útgerðarmaðvr fari að
eyða tíma í það, að njósna um,
hvar Óðinn, þór, Fylla og Ægir
eru þá og þá stundina. Ég held, að
enginn útgerðarmanna fari að
oyða tíma sínum í svo árangurs-
litið starf og ógöfugt. Ég hefi að
minnsta kosti ekki trú á gildi
siíkra njósna ...“. (Alþt. 1929, C
1836).
Og Jón Auðunn Jónsson
vitnaði líka! Hann sagði:
„Hann (Jónas Jónsson) hélt í
upphafi, að loftskeytin væru mik-
íð notuð í óleyfilegum tilgangi,
en ég er sannfærður um, að hann
hefir nú fengið þær upplýsingar í
þessu máli, að hann veit, að þetta
ci ekki rétt. Ég veit, að flest eða
öll íslenzk skip eru nú hætt að
fara i landhelgina, og mig undrar
þetta ekki, því að áhættan er svo
mikil, að það má kalla helbera
heimsku að ætla sér að fara í
landhelgina, ef hún er varin, svo
sem nú er hægt með þeim skipa-
kosti, sem við höfum yfir að ráða,
cg jafnvel þótt ekki væru nema
tvö skip við gæzluna enda ætla
ég, að öllum sé ljóst, af hverjum
rótum þetta írv. er rurmið". (Alþt.
1932, C-deild).
Þá vissi þessi ræðumaður
íhaldsins meðal annars um hið
fræga dulskeyti:
„Dekan Gamma Kalba Duru
nagor Auðunn“, sem hann
hafði sjálfur sent togara sínum
og lögreglan 5 árum síðar
þýddi á þessa leið:
„Óðinn liggur á, Óðinn fór
frá Bjargi. Er á leið lil Reykja-
víkur. Auðunn“.
En allur Sjálfstæðisflokkur-
inn á Alþingi fylgdi þeim Ólafi
Thors, Jóhanni Jósefssyni og
Jóni Auðunn að málum.
Þegar núverandi dómsmála-
ráðherra, Hei-mann Jónasson,
fyrirskipaði lögreglurannsókn
togaraloftskeytanna, og njósn-
arstarfseminni í þágu innlendra
og erlendra veiðiþjófa var
ljóstrað upp, vakti athæfi
r.jósnaranna svo mikla and-
styggð um land allt, að hin
þrautseiga og áralanga mót-
| staða Sjálfstæðisflokksins gegn
nauðsynlegri eftirlitslöggjöf
var brotin á bak aftur í einu
vetvangi.
I Aldrei hefir á þessu landi á
síðustu áratugum, svo að sann-
að sé, verið framinn jafn óþjóð-
legur verknaður og þessi, er ís-
lenzkir menn létu kaupa sig til
að hjálpa erlendum veiðiþjóf-
um inn í landhelgi Islands.
En nú þykjast mennirnir,
sem þessa landráðastarfsemi
frömdu, eða héldu verndar-
hendi yfir henni innan þings
og utan, vera hinir einu sönnu
lslendingar í landinu!
Þeir þykjast hafa til þess al-
veg sérstaka köllun, þessir
menn, að verja landið og þjóð-
ina fyrir „féndum“ hennar,
bændum landsins og samvinnu-
mönnum!
En þjóðin hefir þegar séð
nóg af því, hvernig þessir herr-
ar fara að því að verja landið.
Tíl athugunar íyrír kjósendur:
Fyrirmyndín að hiimi nýju kosníngalygi ísa-
foldar um „stuðning kommúnista“
við Framsóknarfiokkinn!!
Þann 11. apríl sl. birtir Morg-
unblaðið svohljóðandi „einka-
skeyti“ frá útlöndum:
„Fregnir frá Belgíu í dag
lierma, að óttast sé, að hinn
óbeðni stuðningur kommúnista
við van Zeeland forsætisráð-
herra í hinni mikilvægu auka-
kosningu í Brussel, sem fer
fram á morgun, muni skaða
forsætisráðherrann.
van Zeeland hefir þó lýst yf
ir því, að hann sé andvígur al
þýðufylkingarstjóin i Belgíu:
eins og í Frakklandi (þ. e. að
kommúnistar styðji stjómina
ásamt socialistum og milli-
flokkunum, sem nú styðja
stjórnina í Belgíu).
Kosningavígorð Degrelles er
„Rex eða Moskva“. Degrelle
ltallar Zeeland „fanga Moskva“,
vegna stuðnings kommúnista
við hann“.
Keppendurnir í hinni belg-
isku aukakosningu voru að-
eins tveir, van Zeeland, forsæt-
isráðherra í samsteypustjórn
milliflokkanna og jafnaðar-
manna og Degrelle, foringi naz-
ista eða Rexista eins og
þeir kalla sig þar.
van Zeeland er frjálslyndur,
óflokksbundinn umbótamaður.
Iiann er jafn andvígur komm-
únisma og nazisma. Hann gaf
kost á sér af því hann vissi að
hann var líklegastur til að láta
r.azistaforingjann bíða mestan
csigur.
Nazistarnir hófu strax þann
liersöng á móti honum, að
hann væri kommúnisti. Veru
lega mögnuð urðu þau ósann-
indi þeirra þó ekki fyr en eftir
að kommúnistar lýstu því yfir,
að þeir ætluðu að kjósa hann.
Þrátt fyrir þó Zeeland marg-
tæki það fram, að hann óskaði
ekki eftir liðveizlu kommúnista
og hann myndi fyr hætta öllum
afskiptum af stjórnmálum en
þurfa nokkuru sinni á fylgi
þeirra að halda, hömruðu naz-
istar stöðugt á þessari yfirlýs-
ingu kommúnista og sögðu að
van Zeeland hefði gert við þá
j leynibandalag og að hann væri
„fangi Moskva“.
Svo fóru þó leikar, að van
Zeeland vann kosninguna með
glæsilegum meirahluta.
!,__________
i
t Það er viðurkennd bardaga-
aðferð nazista um allan
heim að brennimerkja frjáls-
lyndu milliflokkanna og forvíg-
ismenn þeirra sem kommúnista
og undirlægjur stjórnendanna
í Moskva og það er ekki til
betra vatn á myllu þeirra held-
ur en þegar kommúnistar gefa
yfirlýsingar, sem eru vel falln-
ar til að styrkja slíkar grun-
semdir.
í þeim kjördæmum hér, þar
sem kommúnistar geta ekki
haft frambjóðendur sökum
fylgisleysis, hafa þeir gripið til
sama úrræðis og í Briissel og
gefið um það svipaða yfirlýs-
ingu. Og „íslendingarnir“, hin-
ir „þjóðlegu ættjarðarelskandi
Islendingar, sem vilja forða ís-
lenzku þjóðerni frá allri er-
lendri eftiröpun", gi’ípa gleps-
andi við belgisku fréttinni í
„einkaskeyti“ Morgunbl. og
araga upp sömu myndina af
Hermanni Jónassyni sem ,fanga
Moskva* og Rexistar gerðu af
van Zeeland í Brussel-kosning-
unni.
Hér skal enginn dómur lagð-
Framh. á 4. síðu.