Tíminn - 12.01.1938, Síða 4

10
TÍM INN
Jarðeígnír tíl sölu með
góðum greiðsluskílmálum.
Dalasýila:
15 hndr. úr H u n d u d a l-N e S r i í MW-
dalahreppi.
Spágilssta&irí Laxárdalshreppi.
Syjafjarðarsýsla:
Flögusel í Shri&uhreppi.
K o t í Svarfa&ardalshreppi.
S e l jj a h l í & í Saurbtejarhreppi.
Æsusta&ager&i í Saurbæjar-
hreppi.
dulllsriiigiisýsla:
Kalldórsstu&ir í Yatnsleysu-
strandarhreppi.
A us t iii*~II ííuav a I eissýskt:
lllugasta&ir í Engihli&arhreppi.
Y estur-Isaf j ar ðar sýsla:
Gljúfurá í Au&húluhreppi.
H r a un og 72 álnir úr H ál s i t Mýru-
hreppi.
Hau&sstu&ir í Au&húluhreppi.
Norður-Múlasýsla:
Brúnavíh í Borgurfjar&arhreppi.
1/2 Geitavíhí Borgarfjar&arhreppi.
2/3 úr Gunnélfsvíh í Sheggja-
sta&ahreppi.
1/10 úr Njur&víh í Borgartjar&ar-
hreppi.
Y i & v í h í Sheggjasta&ahreppi.
Þ ó r s n e s í Hjaltastu&ahreppi.
Suður-Múlasýsla:
G il s á r s t e h h u r í Brei&dalshreppl.
Hleinargur&ur í Ei&ahreppi.
Snjóholt í Ei&ahreppi.
Mýrasýsla:
Ý t r i-H r a u n d a I u r I Álftuneshreppi.
Rangúrvallasýsla:
S y ð r i-É Ifssta&ahjáleigu
í Austur-Landeyjuhreppi.
Skagaf jarðarsýsla:
Kráhusta&ir í Fellshreppi.
M i n n i*Þ v e r á í Holtshreppi.
Steinavellir í Huganeshreppi.
Yulbjörg í Seyluhreppi.
N orður-Þiugeyjarsýsla:
A s s e l í Suu&aneshreppi.
S h á l a r á Langanesi í Sau&aneshreppi.
Suður-Þiugeyjarsýsla:
Hei&ursel í Bár&dœluhreppi.
9/14 úr H ó l i í Ljósuvatnshreppi.
Suurbrúargerð i t Grýtubahha-
hreppi.
Vostiuauuaeyjar:
Y e s t r i-Y esturhús
húseign me& lóðarróttindum.
Framgreíndar jarðír eru til sölu
með góðum g'reíðsluskilmálum.
BÚNAÐARBANKI ÍSLANDS
REYKJAVÍK Sími 4816........................
til skilnings á almennum lífs-
kjörum sjálfsagt meiri en þau
nú eru hjá mörgum hverjum.
Um það vottar þessi bók. Eigi
gætir þess heldur í þessari bók,
sem títt er og skiljanlegt um
hina eldri kynslóð, að vegsam-
aður sé hinn liðni tími og hans
hættir og heimur talinn „versn-
andi fara“. Höf. dregur réttilega
fram skapfestu og þrek hinnar
liðnu kynslóðar í baráttunni við
óblíð lífskjör. En hitt er henni
þá jafnframt hugstætt, að sú
harða barátta gerði lífið á
margan hátt snauðara en það
nú er, hvað sem að öðru leyti
má segja um framfarir hins
nýja tíma. Dómar hennar eru
hreinskilnir og mildir, eins og
þeirra annara, sem glöggt sjá
og vel vilja.
Prú Ingunn Jónsdóttir hefir
nú tvo um áttrætt. Þess má þó
vel vænta, að hún eigi eftir að
færa dætrum 20. aldarinnar
fleiri góðar gjafir, til skilnings
á lífi móöur og ömmu og lang-
ömmu, starfi þeirra, gleði og
sorg og baráttu fyrir því, sem er.
Frú Guðrún Björnsdóttir á
Siglufirði hefir ritað formála,
sem vel hæfir þessari góðu bók.
— S-
Kanínu-pisflar
Nú er komið fram í nóvem-
ber og enn eru sumar-kanín-
urnar ekki búnar að hafa fata-
skipti — ekki gengnar úr hár-
um. Dýrunum er það oft erfitt,
sumum líður illa meðan á því
stendur, því er nauðsyn á að
gefa þeim nánar gætur og láta
þeim líða svo vel sem kostur er
á, hiúa að þeim eftir mætti,
bæði hvað fóður og hirðingu
snertir, þá ganga fataskiptin
betur og fljótar og þeim verða
léttari umskiptin. Hárfellingar-
tíminn er mikilsverður tími
fyrir kanínurnar eins og þegar
er drepið á. Hér koma nokkrar
leiðbeiningar, sem a ð ýmsu
leyti snerta þetta tímabil. Nú
vilja margir fara að hugsa um
vetrarfjölgun, en gæta veröur
allrar varúðar í þeim efnum og
ekki hleypa til fyr en þær eru
gengnar úr hárum að fullu.
Aðalskilyröi fyrir heillavæn-
legri kanínurækt, er fyrst og
fremst að fá fyrsta flokks dýr
þingi hafi gert á tollalöggjöf-
inni muni ekki valda neinni
hækkun á útsöluverði í búðum
þeirra.
Teiknistofa Byggingar- og
landnámssjóðs og Nýbýlasjóðs
hefir nú um áramótin gert yf-
irlit um byggingar í sveitum á
árinu, sem leið. Hafa þær verið
miklu meiri en næstu ár á und-
an og má það að sjálfsögðu að
sumu leyti þakka betri afkomu
hjá bændum, en að öðru leyti
hinni nýju nýbýlalöggjöf og
lögum um styrk til endurbygg-
inga í sveitum, sem Framsókn-
arflokkurinn hefir beitt sér fyr-
ir í þinginu í tíð núverandi
stjórnar. Reist hafa verið á ár-
inu fyrir lán úr Byggingar- og
landnámssjóði, Nýbýlasjóði og
Ræktunarsjóði samtals 135 í-
búðarhús, þar af 110 úr stein-
steypu en 25 úr timbri, og pen-
ingshús á 48 býlum, þar af 29
úr steinsteypu. Það er nú orðið
algengast að byggja til íbúðar
eina hæð, með eða án kjallara og
með lágu risi. Víðast eru veggir
úr tvöfaldri steinsteypu með
reiðingstorfi á milli. Á öllum
húsum, sem teiknistofan nú
gerir uppdrátt að, er gert ráð
fyrir handlaug og vatnssalerni
og allvíða baði. Heldur munu þó
húsin almennt minni nú en áð-
ur var, enda lægri lán veitt en
fyrstu árin, sem Byggingar- og
landnámssjóður starfaði. Verð-
ur þess og aldrei of vel gætt, að
íþyngja ekki jörðunum með
til undaneldis. Fylgja verður
föstum reglum um ræktun
þeirra. Aldrei má velja dýr til
undaneldis, sem ekki eru full-
hraust og ógölluð og ekki hleypa
til meðan þau eru í háralosi og
aldrei fyx en þau eru fullþrosk-
uð, en það eru þau mörg orðin
8 mánaða, sum þó ekki fyr en 12
mánaða. Að sjálfsögðu verða
bæði karl- og kvendýr að vera í
góðum holdum þegar hleypt er
til, en þó ekki of feit, því þá
minnkar frjósemin og mæður,
sem eru mjög feitar, mjólka
sjaldan vel. Þegar hleypt er til,
skal þess gætt að láta kven-
dýrið inn til karldýrsins. Vilji
i kvendýrið ekki þýðast karldýrið
nema einu sinni, skal taka það
aftur úr búrinu og má þá reyna
aftur næsta dag ef verkast vill.
Þvingun má ekki eiga sér stað.
Vilji maður fá vissu sína fyrir
því hvort kvendýrið sé þungað
orðið, má eftir 14 daga láta það
aftur inn til karldýrsins. Vilji
hún ekkert við hann eiga, en
vælir eða jafnvel ræðst á hann,
er það venjulega merki þess að
allt er í lagi.
Meðgöngutíminn er 30 dagar.
Átta dögum fyrir burð skal taka
móðurefnið varlega út úr búr-
inu, hreinsa búrið vandlega og
láta síðan um 2 þml. þykkt lag
af fínni, þunú mómylsnu eða
fínu sagi í búrið, þar ofan á lag
af mjúku heyi til hreiðurbygg-
ingar. Vanalega fer nú móðirin
innan skamms að draga saman
hreiður í einu horninu eða í
hreiðurkassanum, ef hann er
til og gengur rösklega að verki
og vandar þó bygginguna, oft
reytir hún sig og fóðrar
hreiðrið innan með ullinni og
því meira sem kaldara er.
Hraust og vel þroskað dýr lætur
oftast litið ásjá við fæðingu, en
gæta verður þess vandlega, að
mæðurnar hafi alltaf hjá sér
vatn eða mjólk fyrir og um
burð. Þegar það kemur fyrir, að
móðir etur unga sína, er það
nær æfinlega vegna þorsta,
hafa þær þá stundum hitasótt
og sækir ákafur þorsti. Þegar
svo þær fara að sleikja nýfædda
ungana, er þeim svölun að því
og sleikja þá svo fast að skinn-
ið fer í sundur og blóð kemur á
tunguna, þá er hættan vís —
þótt móti sé eðli þeirra. Verði
maður var við slíkt, er sjálfsagt
byggingaskuldum fram yfir það,
sem brýnasta nauðsyn krefur.
íbúðarhús þau, er reist voru í
sumar, skiptast svo eftir sýsl-
um: Rangárvallasýsla 5, Árnes-
sýsla 12, Gullbringu- og Kjósar-
sýsla 5, Mýra- og Borgarfjarðar-
sýsla 12, Snæfellsness- og
Hnappadalssýsla 5, Dalasýsla 5,
ísafjarðarsýslur 9, Strandasýsla
2, Húnavatnssýsla 11, Skaga-
fjarðarsýsla 11, Eyjafjarðarsýsla
7, Suður-Þingeyjarsýsla 13,
Norður-Þingeyjarsýsla 8, Norð-
ur-Múlasýsla 9, Suður-Múla-
sýsla 10, Austur-Skaptafells-
sýsla 9, Vestur-Skaptafellssýsla
2.
Símaskráin fyrir árið 1938
kom út rétt fyrir áramótin. í
henni má fá upplýsingar um út-
breiðslu símans. Hin tiltölulega
nýja, mjög svo fullkomna, en
jafnframt líka dýra, sjálfvirka
miðstöð í Reykjavík og Hafnar-
firði, er nú að verða of lítil. Nýir
símanotendur í Reykjavík, verða
nú að fara á biðlista og bíða
þar til einhver, sem síma hefir
haft, hættir að nota hann. Fyr-
ir utan stöðvarnar í kaupstöð-
unum, ,og kauptúnunum, eru nú
411 landsímastöðvar í sveit. Við
þessar stöðvar eru tengd 602
sveitaheimili, svo að nú hafa
yfir 1000 heimili í sveit. síma,
eða um sjötta hvert. Á aldar
þriðjung er komið þetta áleiðis
í símamálunum. Hefði sá ekki
þótt loftkastalasmiður, sem
hefði spáð þessi fyrir 33 árum?
að taka móðirina og láta í ann-
að búr, gefa henni þar vatn eða
helzt mjólk að drekka eins og
hún vill, að hálfri stund liðinni
er undantekningarlítið allur
blóðþorsti horfinn, má þá láta
hana til unganna aftur og sýnir
hún þá ungunum móðurlega
umhyggju í ríkum mæli eins og
þeim er eiginlegt, hlúir að þeim
og breiðir yfir þá — því kanín-
an „liggur ekki á“ og þekur yf-
ir með ull, ungunum gefur hún
að drekka tvisvar á sólarhring,
meðan þeir eru ósjálfbjarga.
Flestar mæður reyta sig fyrir
burð, sumar þó ekki fyr en eft-
irá. Sumar fara að reyta sig eft-
ir 14 daga, svo það er ekki ó-
brigðult burðarmerki, stundum
reyta þær sig þegar þær eru
„að ganga“.
Næst verður talað um ungana
og meðferð á þeim.
í nóvember 1937.
K. H. B.
Þakkarávarp
Heiði'uð hreppsnefnd Vestur-
Eyj afj allahrepps! Kæru sveit-
ungar!
Við færum ykkur hérmeð al-
úðarfyllsta þakklæti okkar fyr-
ir bróðurhöndina, sem þið rétt-
uð okkur á árinu liðna, þegar
við þurftum hjálpar við.
Við þökkum sérstaka samúð
og góðvilja, sem hvarvetna
mætti okkur.
Nú þegar við heilsum nýju ári
er það hjartans bæn okkar, að
það verði ykkur öllum bjart og
blessað ár. — Ykkar
Guðbjörg og Jón Jónasson,
Efri-Holtum, Eyjafjöllum.
tívona er það löngum, að fram-
farirnar verða enn örari, en þeir
framgjörnustu sjá fyrir? Heim-
ilt er að senda útvarpsskeyti
til þeirra bæja, sem eru í 10
kílómetra fjarlægð frá land-
símastöð, og fylgir skrá yfir þá
í símaskránni. Upptalningin á
þessum bæjum er að vísu ekki
tæmandi. Er það bagalegt, og
þyrfti lagfæringar við áður en
næsta simaskrá er gefin út.
Jafnframt er mjög til athugun-
ar, hvert ekki á að leyfa að
senda útvarpsskeyti á heimili,
þó þau liggi í minni fjarlægð frá
landsímastöð en 10 km. og má
þar benda á, að farartálmar,
svo sem ár og fjallvegir, ættu að
koma hér til greina, og stytta
leiðina, sem vera mætti frá sím-
stöðinni að bænum.
Reikningur Reykjavíkurkaup-
staðar fyrir árið 1936 kom út
nokkru fyrir hátíðarnar. Eftir
þeim reikningi að dæma virðist
Sjálfstæðisflokknum, sem þar
ræður ríkjum, ekki takast betur
en verið hefir að gæta þeirra
heilræða, sem hann jafnan er
reiðubúinn að gefa andstæð-
ingum sínum í ríkisstjórn um
skuldalækkun,niðurfærslu skatta
og takmörkun útgjalda. Tölur
úr þessum reikningi bæjarins
hafa áður verið raktar hér í
blaðinu. En þær sýna, að skuld-
ir bæjarins og fyrirtækja hans
fara jafnt og þétt hækkandi og
álögur á bæjarbúa þyngjast með
ári hverju. Þá hefir bæjarsjóður
árið 1936 verið rekinn með um
1/2 millj. kr. tekjuhalla. En til
þess að komast hjá því að sýna
þessa slæmu rekstrarafkomu á
pappírnum, hefir borgarstjórnin
tekið til þess ráðs að telja göt-
ur og holræsi í bænum til verð-
mætra eigna og bókfæra áður-
nefnda y2 miljón sem eigna-
aukningu rekstrinum óviðkom-
andi! Eftir þessu ættu héruðin
úti um land að fara að telja
sýslu- og hreppavegi með til-
heyrandi skurðum til eigna-
aukningar og mun þó tvisýnt
þykja, hversu auðseld slík „eign“
myndi reynast til skuldaaukn-
Kaupgjald í sveítum
Framhald, af 1. síOu.
Menn geta svo talið hana mikla
eða litla, en þetta er hún, og
hvorki meiri né minni.
Til þess að finna, hve kaup-
gjald hjá kaupafólki hefir hækk-
að á því svæði, sem selur mjólk
til Reykjavíkur, hefi ég athugað
það sérstaklega. Og þá miða ég
við árið 1934, en það ár var á-
kveðið mjólkurverð, sem síðan
hefir ekki verið breytt. í Rang-
árvalla-, Árnes-, Gullbringu-,
Kjósar-, Mýra- og Borgarfjarð-
arsýslu voru 691 kaupamaður
sumarið 1934. Meðalkaup þeirra
á viku var 31.17 kr. Sumarið 1936
voru á þessu sama svæði 716
kaupamenn og meðalvikukaup
þeirra 33.40 Kauphækkunin því
kr. 2.23 á viku.
Kaupakonur á svæðinu voru
718 sumarið 1934 en 719 sumraið
1936 og kaupið var kr. 17,91 á
vikuna 1934, en kr. 18.47 sumarið
1936. Kaupakonukaupið hefir
því hækkað um kr. 0.56 á viku.
Af þessu geta menn svo dreg-
ið sínar ályktanir.
7. janúar 1938.
Páll Zophóníasso?i.
Allt rneð Islenskum skipnm! 4*1
Holaverzlun
SIGURÐAR ÓLAFSSONAR
Símn.: Kol Reykjavík Sími 1988
Ritstjóri: Gísii Guðmundsson.
Prentsm. Edda h.f.
ingar. Og mjög myndu lækka
bókfærð rekstrarútgjöld, ef upp
væri tekin sú regla, að færa þjóð-
vegi og brýr á sama hátt og
gert er af hinurn snjöllu fjár-
málamönnum Sjálfstæðisflokks-
ins í Reykjavík.
Hitaveitumálið hefir verið all-
mikið á döfinni í Reykjavík
núna fyrir áramótin. Gerðust
þau tíðindi í nóvember, að borg-
arstjórinn brá sér í skyndi til
útlanda án þess að bæjarstjórn
væri gert kunnugt um erindi
hans. Kom hann úr þeirri för
rétt upp úr mánaðamótum.
Þann 6. desember kallaði hann
svo blaðamenn bæjarins á sinn
fund og skýrði þeim frá því að
hann hefði fengið loforð fyrir
4—5 millj. kr. láni í Englandi
til hitaveitunnar. Það var þó til-
skilið, að allt efni skyldi keypt
í Englandi og enskir verkfræð-
ingar stjórna verkinu. Tekjur
bæjarins skyldi veðsetja. Og um
afföll lánsins hafði hann ekki
fengið skýr svör og þar af leið-
andi ekki um raunveruleg
vaxtakjör. Kva ð hann þetta
myndu liggja fyrir innan fárra
daga og myndi málið þá lagt
fyrir bæjarstjórn. En mánuður
er liðinn og ekkrt gerist. Sjá
galli er og á gjöf Njarðar að á
Reykjum í Mosfellssveit, þar
sem fyrirhugað er að taka hit-
ann, er enn ekki fáanlegt vatn
nema handa hálfum bænum, en
skilyrði þar sem jarðhiti er
miklu meiri svo að vitað er, hafa
enn ekki verið athuguð. Þykir
mörgum sem von er að fjáröfl-
unarferð þessi hafi með óþarfa
leynd og einræði farin verið.
Undirbúningur bæjarstjórnar-
kosninga og hreppsnefndakosn-
inga, sem fram eiga að fara 30.
jan. var hafinn þegar í desem-
ber og var listi Framsóknar-
manna I Reykjavík tilbúinn fyr-
ir áramót svo sem frá var skýrt
í síðasta blaði. Það er nú ráðið,
að flokkurinn hafi í fyrsta sinn
lista í kjöri í Vestmannaeyjum.
Víða hafa nú Alþýðuflokksmenn
og kommúnistar gert með sér
kosningabandalag um sameigin-
lega lista og hefir verið um það
allmikil barátta innan Alþýðu-
flokksins. Virðist hreyflngin
fyrir einhverskonar samstarfi
milli þessara flokka vera all
sterk meðal verkamannastéttar-
innar, þótt mestur hluti flokks-
stjórnar og þingmanna Alþýðu-
flokksins sé á móti því. Um
þetta segir Alþýðublaðið 8. jan:
„í undirbúningi bæjar- og
sveitarstjórnarkosninganna ....
hefir það sýnt sig, að viðhorí og
framboð flokkanna eru talsvert
önnur en í landsmálunum.“
Formaður Alþýðuflokksins, Jón
Baldvinsson, hefir neitað að
vera á hinum sameiginlega
framboðslista í Rvík.
Rétt þykir að ljúka þessu yfir-
liti með því að skýra frá þvl, að
formaður Sjálfstæðisflokksins,
Ólafur Thprs, birti á gamlaárs-
dag sína venjulegu áramóta-
hugleiðingu í Morgunblaðinu,
þar sem rlfjaðir eru upp ýmsir
pólitiskir viðburðli' liðins Ars.
Athygli vekur það, að 1 skýrslu
þessari er hvergi minnist á hlna
frægu „breiðfylkingu allra ís-
lendinga", sem þó mátti teljast
aðal-„innlegg“ þessa flokksfor-
manns í stjórnmálabaráttu árs-
ins. Er það og i fullu samræmi
við eftirmæli þau um sjálfan sig,
er flokkur sá, er nefndi sig
„Bændaflokk", birti 18. des. s. 1.
Yfriliti þessu má svo ljúka
með þeim tíðindum, sem flest-
um mun þykja ánægjulegust og
mikilsverðust, að allan þennan
mánuð hefir verið einmunatíð
um land allt, alauð jörð víðast i
byggðum og bílíært milli lands-
fjórðunga í sjálfu skammdeg-
Inu.