Tíminn - 17.05.1938, Blaðsíða 4

82
TíMINN
tJtun úr hehni.
(Framhald af 1. síöu.)
hann forsætisráðherra Prúss-
lands, flugmálaráðherra og yfir-
skógarvörður ríkisins. í fyrra var
honum falin yfirumsjón með öll-
um þeim stjórnardeildum, er
fjalla um hráefni og erlendan
gjaldeyri. í september var hann
gerður einvaldur um framkvæmd
fjögurra ára áætlunarinnar.
Þetta er ekki svo lítil viðurkenn-
ing á manni, sem ekki er eldri
en 45 ára.
Göring hefir óvenjumikinn
persónulegan þrótt, og ef nauð-
syn krefur, getur hann orðið
blindur harðstjóri. Hann dregur
ekki dul á þaö, að hann trúir á
skjótar athafnir og mætir erfið-
leikunum með því að leggja um-
svifalaust til atlögu. Gott dæmi
um þetta er hvernig' hann gerði
Prússa að nazistum. Það er ekk-
ert fjarrænt eða flókið við hann
og hann hefir ekkert til að bera,
af hinni öru hriflund Hitlers,
eða hinum nákvæma skýrleik
Goebbels. Göring fylgir ekki
neinum hugsjónum eöa erfi-
kenningum, heldur er tækifæris-
sinni í fyllsta máta og myndi að-
hafast hvað sem væri, ef hann
teldi það styrkja Þýzkaland.
„Járn-Hermann,“ eins og
hann er nefndur, er því eintóm
gleði eða eintóm harðneskja,
eftir því sem aðstæður heimta,
en hjá honum finnast aldrei
smá-blæbrigði. Hann hefir eigin-
leika hins þýzka meöalmanns og
er sonur þjóðar sinnar.Hann ann
skrúðgöngum, mat, skemmtun-
um og stríði. Það kann aö vera
af því, hvað vel hann finnur til
margra mannlegra veikleika hjá
sjálfum sér, að hann á svo gott
með að skilja aðra. Enda hefir
hann ekki jafn mikla þýðingu
fyrir Þýzkaland hernaðarlega og
hann hefir siðferðislega á sinn
sérstaka hátt.
Þegar menn kvarta undan
skömmtuninni, hrópar Göring til
þeirra með herforingjaraust
sinni: „Lítið á mig', ég hefi létzt
um 20,pund við að þjóna föður-
landinu. Hvernig getur ykkur svo
dottið í hug að kvarta, þó þið
þurfið að minnka ofurlítið ykkar
skammt?" Þó kæti hans sé frum-
stæð, kemur hann fólki til að
hlæja og skilur vel hvaða þýð-
ingu það hefir. Það getur meira
en verið að hann sé sjálfur höf-
undur að mörgum sögunum um
sig. Honum e'r ljóst, að háfleygi
Hitlers og aðfinnslur Goebbels
sem landshöföingjarnir eru í
Svíþjóð, virðulegar og sterkar
stoðir mannfélagsins. AÖ vísu
er ólíku sarnan að jafna um auð
og veldi Svíanna, en hliðstæð
dæmi má finna, þó að hlutföll
séu önnur um auð og mann-
íjölda. Lairdshöfðinginn í
Gautaborg hefir hálfa milljón
manna i sinni umsjá. Hann býr
í höll, sem er tveggja alda göm-
ul eða meira. Áöur fyrr gegndu
ríkir aðalsmenn slíkum embætt-
um í Svíþjóð, en nú eru settir í
þau fátækir myndarmenn. Þeir
hafa aö vísu minni rausn en
hinir ríku fyrirrennarar þeirra,
en ríkið gerir þeim kleift að
halda uppi nægilegri rausn til
aö halda við áliti stöðunnar.
Eru slík embætti þýðingarmikil
til að viöhalda heilbrigðu öryggi
í vaxandi þjóðfélagi.
Það er með öllu óhugsandi,
að sýslumerin, sem koma í em-
bætti, séu húsnæðislausir og
fái hin dýrmætu skjöl og em-
bættisbækur í kössum og böggl-
um, eins og nú tíðkast. Hér er
ekkert undanfæri. Héruðin
þurfa að eignast fasta embætt-
isbústaði handa sýslumönnum.
Embættin eru bæöi í þágu ríkis
og héraða. Þess vegna verða
þessir aðiljar að kosta bústað-
nægja ekki. Fólkinu verður að
halda í góðu skapi, og það er
hans hlutverk.
Ennþá meiri þýðingu hefir-
hann samt sem meðalgöngu-
maður milli hinna einstöku
deilda innan flokksins. Hann
hefir hvað eftir annað orðið að
sætta. Það er sagt, að hann haldi
deiluaðilum stórveizlur, ef þeir
fara að ráðum hans og sættast,
en vilji þeir hinsvegar ekki láta
sér segjast, er þeim boðið til
annarskonar hátíðahalda (sbr.
Lichtenfelde 30. júní). Hvað eft-
ir annað hefir aðstoðar hans
verið leitað. í fyrra varð hann
að jafna ágreininginn við
Schacht, og það varð hans hlut-
skipti að vinna bæði flokkinn og
þjóðina til fylgis við f jögurra ára
áætlunina. Það væri því mjög
auðvelt fyrir hann, að bæta einni
nafnbót enn við hið stóra safn.
Sú nafnbót yrði „yfirsáttasemj-
ari“.
Hermaöurinn í Göring fyrir-
lítur allt, sem hann ekki skilur,
og á þetta sérstaklega við um
hina andlegu hæfieika Goeb-
bels. Það er þó efamál hvort
hinar mörgu sögusagnir um ó-
vináttu milli þessara tveggja
manna hafa við nokkur rök að
styðjast. Þeirra hagur er of ná-
tengdur til þess að þeir geti átt
i baráttu. Við þetta bætist svo
að Goebbels er langt um of ó-
vinsæll til þess að hann geti
komið til mála sem arftaki
Hitlers. Enda gerir hann sér
þess ljósa grein, að atlögumenn
eins og Göring, verða ætíð að
hafa aö baki sér heila til leið-
beininga. Þrátt fyrir allt skraut
Görings og vinsældir hans, er
mjög vafasamt hvort hann get-
ur nokkurntíma orðið leiðtogi.
Sennilegra er, að einvígin að
baki víglínanna ryðji einhverj-
um lítt þekktum manni í
flokknum braut, manni, sem
hefði lögregluliðið á sínu bandi
og gæti unnið með hernum.
Herforingjarnir þyrftu að hafa
til hans annað viðhorf en þeir
hafa til Görings, þar sem hann
hefir svo oft verið hækkaður í
tigninni. í stuttu máli sagt,
maður eins og Heinrich Himm-
ler.
Við slíkt tækifæri yrði það
Göring til trafala hvexsu hann
er blátt áfram og umsvifalaus.
Það getur.því litið svo út, sem
upphöfð hans í framtíðinni séu
takmörk sett. En hver sá, sem
léti sér til hugar koma í dag, að
keppa við Göring yfirhershöfð-
ina í félagi. Aftur má telja rétt,
að sýslumenn annist viðhald
húsanna, meðan þeir gegn em-
bættinu.
Ég álít, að sýslumannssetrin
eigi að vera sett á fallega staði
og hafa nokkurt landrými í
kring, svo að það megi koma
við trjágarði og nauðsynlegum
útihúsum, bæði fyrir bifreiðar
og hesta. Sýslumannssetur Ár-
nesinga færi vel á túninu á
Selfossi, útan við hringiðu hins
vaxandi kauptúns. í Rangár-
vallasýslu verður eðlilegast að
reisa það við vegamótin hjá
Stórólfshvoli. í kaupstöðum og
kauptúnum er eðlilegast að reisa
sýslumannshúsin á fallegum
stöðum í útjaðri bæjanna.
Sýslumannsbústaðir ættu hér
á íslandi að vera einlyft hús,
en með þeirri tilbreytni, sem
má fá með útbyggingum og
brotnu þaki. Slík hús eru til-
tölulega ódýrust og bezt til í-
búöar. Annarsvegar þarf að
vera skrifstofan, með sérinn-
gangi, biðstofu, ritaraherbergi
og eldtryggri skjala og pen-
ingageymslu. Hinsvegar íbúð
sýslumannsins með nægilegu
húsrúmi fyrir meðalfjölskyldu
og gesti, og borðstofu, þar sem
hægt er að taka á móti sýslu-
ingja, væri fífl, og þegar á
reynir, þá hefir Göring ætíð eitt
„tromp í bakhöndinni“. Hann
trúir á skyndilegan sigur yfir ó-
vinum, á loftflotann sem árás-
arlið, er gæti útkljáð stríð á fá-
um dögum, máske aðeins fáum
klukkustundum. Það kann að
vera að þessi trú hans reynist
rétt, og fari svo, þá mundi at-
hafnir eins eða annars keppi-
nauts hans í stjórnmálunum
ekki gera honum mikið til.
Upplýsíngar um stofn-
un landssambands
(Framhald af 1. síöu.)
Undirbúningsnefndin skorar
fastlega á væntanlega fulltrúa
að tilkynna sem allra fyrst þátt-
töku sína. Er slíkt mjög nauð-
synlegt vegna alls undirbúnings
mótsins. — Sömuleiðis skorar
I nefndin á alla Framsóknarmenn,
eldri og yngri, að gefa fljótar og
greiðar upplýsingar um allt það,
sem þetta mót og væntanlegt
landsamband ungra Framsókn-
armanna snertir. Skýrið nefnd-
inni frá öllu því, er þið teljið
snerta þessi mál. Skrifið eða
hringið!
Nýlf fasteignamat
(Framhald af 3. síðu.)
V.-Skaftafellssýsla: Helgi Jónsson,
bóndi, Seglbúðum.
Rangárvallasýsla: Sigurþór Ólafsson,
bóndi, Kollabæ.
Árnessýsla: Sigurgrímur Jónsson,
bóndi, Holti.
Vestmannaeyjakaupstaður: Páll Þor-
bjarnarson, kaupfélagsstjóri.
ísafjarðarkaupstaður: Jón H. Sig-
mundsson, trésmíðameistari.
Siglufjarðarkaupst.: Hannes Jónas-
son, bóksali.
Akureyrarkaupstaður: Böðvar Bjark-
an, lögfræðingur.
Seyðisfjarðarkaupstaður: Sigfús Pét-
ursson, trésmíðameistari.
Neskaupstaður: Ingvar Pálmason,
alþingismaöur.
Hafnarfjarðarkaupstaður: Björn Jó-
hannesson, hafnargjaldkeri.
Reykjavíkurkaupstaður: Magnús
Stefánsson, bóndi.
Dvöl,
2. hefti, 6. árg., er nýkomið út. Plytur
það' eins og venjulega nokkrar stuttar
sögur eftir ýms öndvegisskáld heims-
ins, svo sem Sherwood Anderson, Jo-
hannes V. Jensen og fleiri. Ein saga
er eftir helzta skáld Japana og er vist
fátt eða ekkert til áður á íslenzku, sem
frumsamið er á japönsku. Einnig er
þar saga eftir helzta skáld negranna
og ein eftir Hedin Brú, aðalskáldsagna-
liöfund Pæreyinga, sem enn er ungur
að aldri, Kvæði eru eftir Magnús Ás-
geirson (þýdd), Guðmund Böðvarsson,
Guðmund Inga o. fl. Ritgerðir og
fræðigreinareru eftir Kristján Jónsson
frá Garösstöðum, Steinþór bónda að
Hala, Guðmund Davíðsson, ritstjórann
o.fl. Ennfremur eru bókafregnir, kímni-
sögur og lausavísur eftir marga höf-
unda. Dvöl er ein og venjulega fjöl-
breytt að efni og skemmtileg.
nefndinni eða álíka stórum
gestahóp úr héraðinu, því að
sýslumaðurinn þarf að hafa þá
aðstöðu, að hann geti haldið
uppi hóflegri, en þó allmikilli
risnu. Það skiptir miklu, að
hægt verði að fá heppilegar og
listrænar fyrirmyndir að sýslu-
mannssetrum, og hafa tveir af
byggingafræðingum landsins
tekið vel í að gera uppdrætti til
leiðbeiningar í því efni. Telja
má viðunanlegt að byggja eitt
sýslumannssetur á ári hin
næstu ár, því að nú sem stend-
ur eiga allmargir af sýslumönn-
um landsins hús, sem þeir
munu una við í bili, þó aö þau
séu ekki til frambúðar.
Mannfélagið íslenzka hvílir
að verulegu leyti á starfi sýslu-
manna. Embættin eru vinsæl í
héruðunum, en hafa verið van-
rækt á margan hátt síðan dýr-
tíðin óx á stríðsárunum. Það er
ekki hægt að halda uppi virð-
ingu þessara nauðsynlegu em-
bætta nema með því að starfs-
mennirnir hafi embættisbústaði
við hæfi starfsins, og það verð-
ur ekki hægt að fá í sýslu-
mannsembættin það úrval af
mönnum, sem þangað þarf að
leita, nema með því, að þessi
embætti haldi á ókomnum ár-
Ert þú síra SigurÖur —
Jón á Akri er orðinn nokkuð
kunnur fyrir það, að hafa verið
hafður til þess af Sjálfstæðis-
flokknum á eldhúsdögum og viö
önnur tækifæri, einkum þegar
bylgjur ljósvakans hafa verið
settar í hreyfingu til þess að ná
eyra almennings, að deila á nú-
verandi stjórnarflokka fyrir of
ríflegar launagreiðslur og yfir-
leitt of ríkmannlega aðbúð, að
liösmönnum sínum með ýmis-
konar bitlingum. Hefir Jóni
tekizt að leika þetta hlutverk á
þann hátt, að áheyrendur munu
hafa litið svo á, að Jón gerði
þetta af heilagri vandlætingu.
Hitt hafa allir greindari menn
skilið, hversu einfeldni Jóns
hlýtur að vera mikil, úr því
hann kemur ekki auga á þær
stórfelldu umbætur, sem núver-
andi stjórnarflokkar hafa kom-
ið á um jöfnun luana. Hyggur
Jón á Akri, að almenningur sé
búinn að gleyma 60—70 þúsund
króna launum tollstjórans í
Reykjavík, ellegar 30—40 þús.
króna launum Jóhannesar bæj-
arfógeta, sem íhaldið borgaði ár
eftir ár, svo dæmi séu nefnd.
Og verður honum ekkert bumb-
ult við þá staðreynd, að 23 for-
stjórar einkafyrirtækja hafa
að meöaltali 16 þús. króna árs-
laun, en hjá ríkisfyrirtækjum
hafa þeir 9—10 þúsund.
En horfurnar um að Jóni á
Akri vinnist verulega á í því, að
koma íhaldinu til valda aftur
með hálaunaskrafi sínu og bitl-
ingahjali, mun sízt batna við
það, að þessi rómaði vandlæt-
ari lauk þingsetu sinni að þessu
sinni með því að samþykkja
100% ríkisábyrgð á láni bæjar-
félags Reykjavíkur, þótt orðið
væri að reglu að fara þar aldrei
hærra en í 80%. Og loks hefir
hann smekk til að þiggja ekki
einn — heldur tvo bitlinga af
flokki sínum, launað nefndar-
starf og endurskoðun lands-
reikninga!
Þætti ekki undarlegt, þótt
einhverri „beina“-kerlingunni,
sem helzt hafa veitt jarmi Jóns
á Akri áheyrn undanfarið,
kæmu til hugar hin kunnu
vísuorð:
„Ert þú síra Sigurður,
sonur Adams líka!“
Hitaveitulán. —
Gjaldeyrislán.
Eftir að allur Framsóknar-
flokkurinn hafði greitt atkvæði
með því að veita Reykjavík rík-
isábyrgð fyrir 90% af hitaveitu-
láninu, þá leyfa íhaldsblöðin
sér að tala um fjandskap Fram-
sóknarmanna við hitaveituna.
En þegar stjórnarflokk-
arnir hafa haft þá sjálfsögðu
fyrirhyggju, að leita heimildar
alþingis til gjaldeyrislántöku
sem svarar afborgunum þjóðar-
innar af föstum lánum, nú þegar
markaðshrun, búfj ársj úkdómar,
veröhrun síldarafurða og þrjú
aflaleysisár í röð hafa steðjaö
að, þá þykist flokkur Ólafs Thors
og Péturs þess.um kominn, að
sitja hjá og neita að taka ábyrgð
á slíkri stjórnarráðstöfun. Er
þetta ekki fjandskapur við þjóð-
félagið? Það getur ekki verið
gjört af öðru en veikri von um
að erfiðlega gangi að útvega
slíkt lán, þar sem þjóðfulltrú-
arnir séu ekki á einu máli um
þörfina.
um þeim rausnarsvip, sem þau
hafa haft á liðnum öldum og
fram á síðustu ár. Sú tillaga,
sem hér er flutt, ætti, ef sam-
þykkt verður, aö mynda grund-
völl að nýju skipulagi í þessu
efni, þar sem byggt er á alda-
gömlum venjum, með þeim
breytingum, sem leiðir af nú-
tíma lifnaðarháttum og lífs-
venjum. J. J.
Niðursuðuverksmtðja. Bjúgnagerð.
Reykhns. Frystlhús.
Framleiðir og selur í heildsölu og smásölu: Niðursoðið kjöt
og fiskmeti fjölbreytt úrval. Bjúgu og allskonar áskurð á brauð
mest og bezt úrval á landinu.
Hangikjöt, ávalt nýreykt, viðurkennt fyrir gæði. Frosið kjöt
allskonar, fyrst og geymt í vélfrystihúsi, eftir fyllstu nútíma-
kröfum.
Ostar og smjör frá Mjólhurhúi Flóamanna.
Verðskrár sendar eftir óskum, og pantanir afgreiddar um
allt land.
Bezta
Munntóbakið
er frá
Brödrene Braun
RAUPMANNAHÖFN
Bíðjíð kaupmann yðar um
B. B.
unntóbakð
Fœst allsstaðar.
REYEIÐ
J. GEITMO’S
ágæía holienzka reyktébak
VBlBi
AROMATISCHER SHAG kostar kr. 1.15 Vso kg.
FEINRIECHENDER SHAG — — 1.26---
Fœst í ðllum verzlunum.
Nemendamót laugvetnínga
verður haldið að Laugarvatni dagana 7.—9. júní næstkom.
Vegna gistingar er æskilegt aö þátttaka sé tilkynnt Bergsteini
Kristjánssyni Laugarvatni.
Nemendasambandsstjórnin.
Trúlofunar-
hrínga
smiðar Jón Dalmannsson . guli-
smíður, Vitastíg 20, Reykjavík
Holaverzlun
SIGURÐAit ÓLÆFSSONAR
Símn.: Kol Rcvkjavík Sími 1988
NOTUÐ
ÍSLENZK FRÍMERKI.
kaupi ég hæsta verði. Duglegir
umboðsmenn óskast um allt
land. Innkaupsverðlistar sendir
þeim sem óska.
Gunnar Guðmundsson,
Laugaveg 42. Pósthólf 551
Sími 4563. — Reykjavík.
Gúmmílímíð ,Grettír‘
reynist bezt.
Sá, sem einu sinni hefir not-
að það, biöui' aldrei um annað.
Giíinmílíiiigerðiii
Grettir,
Laugaveg 76. Sími 3176.
Gjalddagí Tímans
er fyrsta júní. Greiðið blaðið til
afgr. eða innheimtumanna
blaðsins út um land.
Innheimtumenn!
Gerið skil til afgr. og svarið
bréfum hennar sem allra fyrst.
Allir Framsóknarmenn eru
Tímamenn. Allir Tímamenn
lesa, kaupa og borga Tímann.
Ritstjóri: Gísli Guðmundsson.
Prentsm. Edda h.f.