Tíminn - 01.11.1938, Blaðsíða 3

60. blað
TÍMIM, þriðjndagiim 1. nóv. 1938
239
A N N A L L
Dánardægur.
Sigríffur Narfadóttir að Gull-
berastöðum í Lundarreykj adal
er nýlátin. Hún var gift Vig-
fúsi Péturssyni frá Grund í
Skorradal, sem lengi bjó á Gull-
berastöðum og lifir þar enn
konu sína. Sigríður þótti merk
HEIMIliIÐ
Prjónlessýningin
Mér hafa borizt fregnir um
það, bæði í útvarpi og blöðum,
að í ráði sé að halda sýningu á
prjónlesi í Reykjavík um mán-
aðamótin nóvember og desem-
AtvinBulevsisskvrsliirAðalskiltasto{an
e ■ ................ *>•»
Lauritz C. Jörgensen, Eaugaveg 33.
Samkvæmt löguns um atvinnuleysisskýrsl-
ur fer fram skráning atvismulausra sjómanna,
verkamaima, verkakvenna, iðnaðarmanna og
kvenna í Coodtemplaralmsinu við Templara-
sund 1., 2. og 3. nóv. n. k. kl. 8—10 að kvöldi.
Xj] ósaskilti,
Gull- og Silfurskilti. Glerskilti allar tegundir.
Járn- og Tréskilti. Laus gler fyrir skrifstofur.
Allskonar Veggauglýsingar.
Skilti á sendisveinalijól.
kona í sínu héraði.
ber, og nú síðast, að sýningar-
Sé um allar breytingar á skiltum.
Vigdís Valgerffur Jónsdóttir
að Ásbjarnarstöðum í Stafholts-
tungum í Borgarfirði andaðist
hinn 24. október. Hún var fædd
að Fljótstungu í Hvítársíðu 26.
september 1880. Hún var dóttir
hinna öldruðu og vel metnu
hjóna, Jóns Pálssonar og Guð-
rúnar Pétursdóttur. Vigdís sál.
giftist eftirlifandi manni sínum,
Halldóri Helgasyni, hinu góð-
kunna skáldi Borgfirðinga í
maímánuði 1904. Þau hjón
eignuðust tvær dætur barna:
Frú Valdísi, kennara á Eyrar-
bakka, sem gift er Gunnari
Benediktssyni rithöfundi, og
Guðrúnu, nú húsfreyju á Ás-
bjarnarstöðum, sem gift er
Kristjáni Guðmundssyni frá
Sleggjulæk í sömu sveit. Allan
sinn búskap bjuggu þau hjónin,
Halldór og Vigdís, að Ásbjarn-
arstöðum.
Guðrún, móðir Vigdísar, var
elzta barn Péturs Gíslasonar, út-
vegsbónda frá Ánanaustum í
Reykjavík, og fyrri konu hans,
Vigdísar Ásmundsdóttur frá
Stekkjarkoti á Kjalarnesi. Var
móðir hennar, Guðrún, frá
Saurbæ á Kjalarnesi. Jón, faðir
Vigdísar sál., var bróðursonur
hins þjóðkunna Magnúsar á
Vilmundarstöðum.
Allt líf Vigdísar bar þess
fagran vott, að hún átti til
góðra og grandvarra manna að
telja. Hún var trygg og góð eig-
inkona og umhyggjusöm móðir
dætra sinna. Og umhyggja
hennar og alúð við börn og gam-
almenni, hvort þau vóru skyld
eða vandalaus, er dvöldu á
heimili þeirra hjóna, var við-
brugðið. Ekkert sýnir betur
manngildi manna en einmitt
það hvernig þeir reynast þeim,
sem þurfa á trausti þeirra og
trúmennsku að halda. Vigdís
lifði ekki sjálfri sér, hún var allt
sitt líf að gefa öðrum af hjarta-
gæzku sinni og mannviti. Fimm
síðustu æfiárin átti Vigdís sál.
við mikla vanheilsu að stríða,
sem hún bar æðrulaust og með
mikilli þolinmæði.
Afmæll.
Guffmundur Guffjónsson bóndi
á Melum í Melasveit í Borgar-
fjarðarsýslu átti fimmtugsaf-
mæli 2. október.
munirnir eigi að vera komnir til
Reykjavíkur fyrir 20. nóv. n. k.
Það er mjög ánægjulegt að
heyra það, að nokkrar konur í
Reykjavík hafa nú hafizt handa
í þá átt, að efla og fegra prjóna-
iðnaðinn í landinu og gera hann
að atvinnugrein meir en verið
hefir, og skapa honum mark-
aðsmöguleika. Þetta er áreiðan-
lega atvinnugrein, sem vanrækt
hefir verið um langt skeið, mik-
il þörf að sýna henni meiri
sóma en verið hefir.
Fyrsta átakið í þessu efni er
sýningin. En undirbúningstím-
inn er allt of stuttur. Það er
ekki fullur mánuður frá því
haustönnunum er almennt lok-
ið út um sveitir og til þess tíma
að sýningarmunirnir eiga að
vera komnir til Reykjavíkur.
Með því að hraða þessu svo
mjög, hlýtur sýningin aðeins
að verða fyrir Reykjavík og
nánasta umhverfi. Konur út um
sveitir munu hvorki geta verið
búnar að vinna muni til send-
ingar á sýninguna á þessum
stutta tíma, né skoðað hana
sér til skemmtunar og fróðleiks.
Það er ekki svo auðvelt að út-
búa sýningarmuni út um dreifð-
ar byggðir landsins. Fyrst er að
útvega sér nothæft efni, síðan
kemur prjónið og frágangurinn.
Meira að segja sending mun-
anna frá sumum héruðum
landsins, getur tekið vikur og
daga.
Það er til fjöldi heimila á
landinu, sem framleiða mikið
af prjónlesi til heimilisnota.
Mörg af þeim heimilum gætu
framleitt töluvert af söluiðnaði,
ef þau vissu hvað mundi seljast,
og hvað ætti helzt að vinna. Það
er líka fjöldi heimila, að
minnsta kosti þar sem fjárpest-
in hefir geysað, sem er lífsnauð-
syn að afla sér ríýrra tekna, eigi
lífið ekki að verða allt of fá-
breytt og ömurlegt.
Prjónlessýninguna þurfum við
að styrkja, kvenfélög og ein-
staklingar. En við getum það
ekki með svona stuttum fyrir-
vara. Verði þessi sýning haldin
eftir þrjár til fjórar vikur,
verðum við landsins konur að
stofna til annarar sýningar á
komandi vori. J. S. L.
ráðherra samningur um smiði á
nýju strandferðaskipi í stað
Esju. Skipið verður smíðað í
Álaborg í Danmörku, kostar
rúml. iy2 millj. kr. og verður
tilbúið í ágústmánuði næsta
sumar. Nýja skipið er mun
stærra en Esja og fullkomnara
að allri gerð, en ódýrara í
rekstri, þar sem það brennir olíu
en ekki kolum. Það kemst inn á
allar sömu hafnir og Esja hér
við land. Verður hér áreiðan-
lega um mikla framför að ræða
í íslenzkum strandferðum. Sum-
ir virðast álíta, að ekki hefði
þurft að fá strandferðaskip í
stað Esju, og má það furða
teljast.
Skýrslur liggja nú fyrir um
ýmsar opinberar og hálfopin-
berar framkvæmdir, sem unnar
hafa verið á sl. sumri. Að vega-
gerð (og brúa) hefir t. d. verið
unnið fyrir um 2 milljónir
króna. Búið er nú að reisa um
200 nýbýli á þeim þrem árum,
sem löggjöfin um nýbýli og
samvinnubyggðir hefir verið í
gildi.
Mikla athygli vöktu í sl. mán-
uði umræður þær, sem urðu í
blöðum í Rvík viðkomandi tolla-
álagningu og verðlagi á ýmsum
vörutegundum í bænum. Hafði
mikið borið á því, að verzlanir
og málgögn þeirra reyndu að
koma þeirri skoðun inn hjá
fólki, að hið háa verð, sem nú
er á ýmsum vörum, stafaði að-
allega af því, að tollur á þess-
um vörum hefði verið hækkaður
svo mjög síðustu árin. Væri því
ekki verzlununum að kenna.
Kom þetta mjög ákveðið fram í
greinum í Morgunblaðinu í
Reykjavík. Tíminn lét þá fara
fram rannsókn í þessu máli.
Voru alls athugaðar 15 vöruteg-
undir í búðum í Rvík, flest vefn-
aðarvörur, og kom þá í ljós, að
búðarverðið var að langmestu
leyti fólgið í álagningu verzlan-
anna sjálfra og að allur tollur
til ríkissjóðs (bæði gamall og
nýr) var ekki nema hverfandi
upphæð móts við álagninguna.
Á mörgum vörum var verzlunar-
álagningin 10—11 sinnum hærri
en tollurinn. Á þeim 25 vöru-
tegundum, sem athugaðar voru,
var álagningin allt upp í 200%
af kostnaðarverði og allt upp í
254% af innkaupsverði. Þessar
upplýsingar Tímans komu ýms-
um mjög á óvart, svo sem um-
ræður báru vott um. Eftirlit
með verðlagi er nú hafið sam-
kvæmt lögum frá 31. des. 1937.
í höfuðstaðnum störfuðu síð-
ara hluta mánaðarins tvær, eða
raunar þrjár pólitískar sam-
komur, sem lögðu Reykvíkingum
til umtalsefni þá daga. í fyrsta
lagi Alþýðusambandsþingið,
sem m. a. átti að segja síðasta
orðið um brottrekstur Héðins
Valdemarssonar. í öðru lagi
flokksþing kommúnista. Og í
þriðja lagi (eftir að kommún-
istaþingið var hætt) hinn sam-
eiginlegi fundur kommúnista
og Héðinsmanna, þar sem stofn-
aður var nýr flokkur. Héðinn
mætti rétt sem snöggvast á Al-
þýðusambandsþinginu og vildi
ekki verja mál sitt, og var svo
brottreksturinn staðfestur með
flestum greiddum atkvæðum.
Stefán Jóh. Stefánsson var kos-
Þeir, sem láta skrásetja sig', eru beðnir að
vera viðbúnir að g'efa nákvæmar upplýsingar
um heimilisástætSur sínar, eig'nir og' skuldir,
atvinnudaga os»' tekjur á síðasta ársf jórðungi,
hve marjsja daga þeir hafi verið atvinnulausir
á síðasta ársf jórðungi vegna sjúkdóms, hvar
þeir hafi haft vinnu, hvenær þeir hafi hætt
vinnu ®g' af hvaða ástæðum, hvenær þeir hafi
flutt til bæjarins oj* hvaðan.
Ennfremur verður spurt um aldur, hjú-
skaparstétt, ómagafjölela, styrki, opinber
gjöld, húsaleigu o«' um það í hvaða verkalýðs-
félagi mcnn séu. Eoks verður spurt um tekjur
manna af eignum mánaðarlega og uin tekjur
konu og harna.
Borgarstjórinn í Reykjavík, 29. okt. 1938.
Pétiir llalltlorNNOit.
Jón á Akri aíneitar
Thor Thors
Rykfrakkar
PF Affgreiði pantanir út um lund eftir máli.
Reynið viðskiptin! Aðeins vönduð vinna!
Húðir og skinn.
Ef bámdur nota ekki til eigin þarfa allar
HÉÐIR og SHIAIN. sem falla tU á hcimilum
þeirra, ættu þeir að biðja KAEPFÉLAG sitt
að koma þessum vörum í verð. — SAMBAND
ÍSL. SAMVEVXIJFÉLAGA selur AALTGRIPA-
HLÐIR, HROSSHLÐIR, KÁLFSKEVN, LAMB-
SKEVIV og SFLSKIIVIV til útlanda OG KALPIR
ÞFSSAR YÖRLR TIL StTLAAR. - IVALT-
GRIPAHLÐIR, HROSSHLÐIR og KÁLFSKEVIV
er bezt að salta, en gera verður það strax að
lokinni slátrun. Fláningu verður að vanda
sem bezt og þvo óhreinindi og blóð af skinn-
iinuin, bæði úr holdrosa og hári, áður en salt-
(Framhald af 2. síðu.)
þingi, en ekki reynir hann að
hagga niðurstöðum Tímans um
fjármálin.
nýkomnir.
Smekklegt úrval.
að er. Góð og hreinleg meðferð, á þessum
vörum sem öðrum, borgar sig.
Um nokkurt skeið leit svo út
í íslenzkum stjórnmálum, að
samkomulag væri að takast um
það, að hætta því óþolandi
„pexi“ um staðreyndir í Lands-
reikningnum, t. d. skuldaupp-
hæðir, afkomu ríkissjóðs o. s.
frv., sem einkenndi íslenzkar
stjórnmáladeilur og voru ís-
lenzkum stjórnmálamönnum til
lítils sóma. En svo virðist af
meðferð stjórnarandstæðinga á
þessum málum í seinni tíð, að
nú eigi aftur að hverfa til hins
gamla ósiðar — ekki sízt síðan
Jón á Akri fór að verða hálf-
gerð „forsjón" andstæðinga í
þessum málum.
Er það af ókunnugleika á við-
skiptum eða gegn betri vitund?
Kauptu Kelvin og þú verffur
rfkur eins og Skoti.
inn formaður Alþýðuflokksins í
stað Jóns heitins Baldvinssonar.
En kommúnistar samþykktu að
leysa upp flokk sinn og gengu
síðan á sameiginlegan fund með
Héðinsmönnum, eins og áður er
sagt. En það mun sjást á blöðum
hins nýja flokks, hvort slitin
hefir verið „línan frá Moskva“,
um leið ok kommúnistaflokkur-
inn var lagður niður. Ef svo
reyndist, væri breytingin til bóta
þvi að hið barnalega þýlyndi
vinstri manna hér á landi gagn-
vart harðstjórninni í Rússlandi,
hefir til lítils sóma verið fyrir
íslenzkt stjórnmálalíf.
Bókavínir,
lestrarfélög og bókasöfn!
Þar eð H.f. Acta licq. hefir nú lækk-
að flestar forlags- og umboðssölubækur
sínar, svo og aðrar bækur á vegum um-
boðssölunnar, um 40—80%, er nú sér-
stakt tækifæri fyrir bókavini, bóka-
söfn og lestrarfélög, að eignast ódýrar
bækur.
Listi yfir bækurnar fæst hjá öllum
bóksölum. Þar geta menn einnig gert
pantanir. Ennfremur hjá skilanefndar-
manni Acta,
Jóni Þórðarsyni,
Framnesv. 16 B, Reykjavík.
Sími 4392. Pósthólf 552.
Sígurður Olason &
Egill Sígurgeírsson
Málflutningsskrifstofa
Austurstræti 3. — Sími 1712.
Hafnarstræti 15. Sími 2329.
MLJYIÐ,
við seljum 4 rétti, góðan mat, á
1.00 fyrir dömur og 1.25 fyrir
herra. Soðin svið með rófu-
stöppu á eina krónu. Drekkið
morgunkaffið hjá okkur, aðeins
50 aura með brauði.
Matsalan Royal,
Túngötu 6. Sími 5057.
(J
erðbréfabanki
C ^.ostupstr. 5 sími 5652. Opið kl.
)Kinrv
l.11-12oqS-fa/
Annast kaup og sölu verffbréfa.
Kopar
keyptur í Landssmiðjunni.
TRULOFUNARHRINGAR, sem
æfilán fylgir, sendir gegn póst-
kröfu, hvert á land, sem er. ■
Sendið nákvæmt mál.
SIGURÞÓR,
Hafnarstræti 4, Reykjavík.
2 0 S T K. PAKKIIYN KOSTAR K R . 1.7
VIIVIVLFATA &
S J ÓKLÆÐ AGFRÐIIV
80 Andreas Poltzer:
Það er merkileg tilviljun, að stúlkan,
sem hann vill giftast — það er vegna
þessa áforms, sem lávarðurinn verður að
hverfa — kemur að óvörum þarna inn
í húsið að næturþeli. En við verðum
að trúa, að þetta sé tilviljun, ef við vilj-
um ekki varpa grun á ungfrú Holm. Og
það er engin ástæða til þess framar.
Fyrst verður Ortega forviða á nær-
veru ungfrú Holm á heimili afa henn-
ar, en dettur svo í hug ráð til þess að
notfæra sér, að hún skyldi koma þangað.
Við verðum nú að gera ráð fyrir, að
einhver af starfsfólkinu hafi verið í ráð-
um með Ortega. Þessi aðili hefir sagt
Ortega, að Whinstone fulltrúi hafi fund-
ið kvenhanzka i skrifstofunni. Ortega
veit auðvitað hver hanzkann á, og hann
ákveður — með því að skrifa bréfið —
að leiða gruninn að ungfrú Holm. Hann
vonaði að hann gæti ruglað stúlkuna
með þessu móti, svo að hún yrði mót-
tækilegri fyrir áfrom hans.
Ráðabruggið var ekki sem verst hugs-
að, en Ortega gerði eina afdrifaríka
skyssu. Honum sást nefnilega yfir, að
ritvélin kom ekki á heimilið fyr en sama
daginn sem hann lét skrifa bréfið á
hana. Það er að segja: með bréfinu
leiddi Ortega gruninn að sjálfum sér!
Þetta gerði hann vitandi vits. í fyrsta
Patricía 77
fundið það, sem honum var svo áríðandi
að ná í?
Nei, það held ég ekki, svaraði fulltrú-
inn brosandi, því að það, sem hann var
að leita að, hafði annar maður fundið á
undan honum.
Whinstone benti á vasa sinn, en hann
sagði ekki frá, hvað það hefði verið, sem
hann fann.
Áður en Whinstone fór, fékk Patricia
honum heilan böggul af skjölum. Það
voru allskonar fjölskylduskjöl og mörg
þeirra voru skrifuð á þýzku, því að móðir
Patriciu var frá Þýzkalandi.
— Mig langar til þess að líta á þessi
skjöl í næði, ungfrú Holm, og ég býst
við að þau séu tryggar geymd hjá mér,
fyrst um sinn.
Þau voru komin út að íitidyrunum, og
Sluice, sem ætlaði að opna fyrir fulltrú-
anum, hafði hlaupið á undan.
— Ungfrú Holm, get ég hitt yður ein-
hvern næstu daga, ég þarf margt að tala
við yður? sagði Whinstone, hlýlegar en
fulltrúar í Scotland Yard eru vanir að
tala. Hann tók líka eftir þessu sjálfur,
að því er virtist, því að hann flýtti sér
að bæta við í embættistón: — Ég verð
að fá ýmsar upplýsingar hjá yður.
— Whinstone fulltrúi, ég er alltaf
reiðubúinn til að tala við yður, auðvitað,