Tíminn - 07.01.1939, Blaðsíða 2

10
TlMIM, laiagardagiim 7. jannar 1939
Að klæða landið
Eftír Jóhann Skaptason sýslumann
Þrátt fyrir vaxandi skilning á
nauðsyn þess að viðhalda skóg-
arleifum og kjarrlendi því, sem
enn er til hér á landi, og að auka
það og fegra, og þrátt fyrir lög,
sem sett hafa verið í skyni, er
það þó víða, ár frá ári, að
minnka og rýrna, vegna ágangs
manna og dýra.
Athafnaleysið í skógræktar-
málum getur aðeins stafað af
því, að almenningur veit ekki
að þetta er eitt af mestu vel-
ferðarmálum þjóðarinnar.
Forystumenn þjóðarinnar
skilja þetta ekki heldur almennt.
Ella væri árlega unnið hér að
skógrækt fyrir hundruð þús-
unda króna.
Markmið skórægktarinnaT er
að gera landið byggilegra.
Hún á að fegra það bæta veð-
urfarið og auka afurðir þess.
Skógræktin og skógvinnslán
myndi á komandi árum veita
fjölda fólks atvinnu og spara
mjög erlendan gjaldeyri.
Nú er sannað, að í skjóli birki-
skóganna er hægt að rækta
greni og furu til stórbygginga.
Að því á að stefna, að hér verði
ræktað allt það greni og fura er
þjóðin þarf til bygginga og
margskonar muna.
Auk þess ætti hvert sveita-
býli á landinu að hafa skóg,
sem veitt gæti býlinu allt elds-
neyti, árefti og girðingavið. Það
harf að sýna bændum fram á
ð, með glöggum tölum og
ijósum rökum, að það getur
verið gróðabragðð að koma upp
skógum á jörðunum og nota þá
með nærgætni og forsjálni.
Væri athugandi, hvort eigi
væri rétt að veita hverju ný-
býli sérstakan styrk til að koma
upp skógræktargirðingu við
býlið. Sérstaklega ættu ungir
menn, sem reisa bú, að reyna að
koma á skógrækt á býlinu. Ef
vel er frá öllu gengið, geta þeir
búizt við góðri uppskeru á efri
árum, en börn þeirra myndu
vissulega njóta góðs af hygg-
indum þeirra.
Til eru þeir menn, sem full-
yrða, að við séum svo fátækir,
að við höfum ekki efni á því að
forða landinu okkar frá örfoki.
Við þurfum að leggja fram svo
margar miljónir til fátækra-
framfæris og í atvinnubóta-
vinnu, og að ekki megi láta
menn vinna atvinnubótavinnu
utan sinnar ættborgar etc.
En hvað á að gera við at-
búnaðurinn hefir fengið í af-
urðasölulögum sínum. Á þessum
tveim höfuðatvinnuvegum hefir
afkoma þjóðarinnar byggzt
fyrst og fremst og mun enn gera
um fyrirsjáanlega framtíð.
vinnuieysingjana, þegar landið
er orðið örfoka. Nú er ekki leng-
ur hægt að flytja íslendinga
suður á Jótlandsheiðar. Þær eru
nú orðnar of góðar fyrir okkur,
því það er búið að rækta skóg
um þær þverar og endilangar
og í skjóli skóganna stunda
danskir bændur akuryrkju.
Nú er annað upp á teningn-
um.
Meðan íslenzk ungmenni lifa
á atvinnubótavinnu í þorpum
og borgum, og ganga með
hendur í vösum og hvítt um
hálsinn, sitja á kaffihúsum eða
svífa um gólfið í dansi frá
kvöldi til morguns, eru Danir að
skeggræða það, að hefja í skjóli
sambandslaganna nýtt landnám
í íslenzkum sveitum, sem við
höfum eytt að öllum skógi.
Þótt við kunnum ekki að meta
landið, þá kunna aðrar þjóðir
það, og ef við misþyrmum því,
þá verður það af okkur tekið. í
heiminum eru miljónir manna
sem vantar land. Það skulum
við muna.
Á einum mannsaldri er auð-
velt fyrir okkur að leggja
grundvöllinn að endurreisn
skóganna hér á landi, en ísland
skógi klætt milli fjalls og fjöru,
með víðlenda akra og tún milli
skógarteiganna, væri helmingi
byggilegra land heldur en skóg-
laust ísland.
Tel ég vafalaust, að ókomn-
ar kynslóðir muni telja þá
menn, sem gæfu bera til að
sníða íslandi skrúðgrænan
kufl, bera höfuð og herðar yfir
múg stjórnmálamanna liðinna
tíma.
Ég fullyrði, að það er skiln-
ingsleysi, en ekki fjárskortur,
sem veldur því, að svo lítið er
gert til viðhalds íslenzku skóg-
unum.
Vel færi á því, að Alþingi það,
sem saman kemur, þegar 20 ár
eru liðin frá endurreisn sjálf-
stæðis íslenzka ríkisins, tæki
skógræktarmálin til viðeigandi
meðferðar, að það legði grund-
völlinn að endurreisn skóg-
anna.
Alþingi hefir leyst þyngri
þrautir en þá að finna fé til
þessara framkvæmda.
En vegna þess, að fátæktinni
er jafnan við borið, ætla ég að
leyfa mér að benda á eitt ráð.
Féð til viðreisnar skógunum
er hægt að fá án þess að létta
pyngju nokkurs manns.
Féð er hægt að fá með því að
breyta svolítið erfðalögunum,
og með því að innheimta erfða-
skattinn með 100% álagi og
verja því fé, sem þannig feng-
ist, til skógræktar í viðbót við
það fé, sem veitt yrði á fjárlög-
um samkvæmt núverandi fyrir-
komulagi. Auk þess ætti að láta
vinna í þarfir skógræktarinnar
fyrir að minnsta kosti % þess
fjár, sem veitt er árlega úr rík-
issjóði til atvinnubóta.
Færi vel á því, að fé því, sem
fengist úr hverri sýslu við
breytingu á erfða- og erfða-
skattslögunum, yrði varið til
skógræktar í viðkomandi sýslu,
undir yfirstjórn skógræktar-
stjóra. Tel ég líklegt, að ef
skógrækt yrði þannig hafin í
hverri sýslu, þá myndi hún
verða styrkt árlega úr sýslu-
sjóði, og ef til vill af einstök-
um mönnum með vinnu og fjár-
framlögum.
Fé það, sem fengizt úr Reyk-
javík með umræddum laga-
breytingum, ætti að nota til
í öðrum löndum umhverfis
oss láta heilbrigðisfræðingar og
læknar ekkert tækifæri ónotað
til að hvetja fólk til aukinnar
neyzlu mjólkur, með því að
benda á ágæti hennar fram yfir
allar aðrar fæðutegundir. í Oslo
er nýlátinn læknir einn, dr. med.
Carl Schiötz, sem frægur var
orðinn fyrir starf sitt á þessu
sviði, sem hann fórnaði að mestu
starfskröftum sínum fyrir. Setti
hann saman hinn fræga „Oslo-
morgunverð", sem samanstóð að
verulegu leyti af mjólkurvörum,
og aflaði honum æði mikillar
útbreiðslu í skólum og víðar.
Þannig starfa heilbrigðisfræð-
ingar víða um lönd, og hefir m. a.
heilbrigðismáladeild Þ j ó ð a-
bandalagsins látið slíkt starf,
um aukna neyzlu mjólkur og
mjólkurafurða, allmikið til sín
taka.
.Hér hafa læknar ekkert slíkt
gert ennþá svo vitað sé, til að
kenna þjóðinni að nota þær holl_
ustu innlendu fæðutegundir, er
völ er á, — enda þótt dr. Skúli
Guðjónsson hafi á það bent ein-
hverntíma, að það mataræði
myndi þjóðunum bezt, sem þær
hafa vanizt í gegnum aldirnar
og þær muni á þann hátt hafa
verið furðu fundvísar á „vita-
minin“, þótt þær þekktu þau
ekki þá. Hinsvegar hafa lækn-
arnir þagað vendilega, þegar
gerðar hafa verið ráðstafanir af
kommúnistum og „fínu“ frúnum
í Reykjavík, til að vinna gegn
neyzlu mjólkur og hreinlæti í
meðferð hennar.
Nú fyrst lætur einn læknanna,
Jónas Sveinsson, tii sín heyra
um hollustu mjólkur og þá á
þann hátt, að helzt er að skilja,
sem hún sé harla léleg fæðuteg-
und. Sagt er að hana vanti C-
skógræktar ríkisins víða um
land, en þó yrði borgin árlega
að fá nokkurn hluta þess til
skógræktar eða skrúðgarða.
Ungmenni á aldrinum 15—18
ára, ættu að sitja fyrir allri
vinnu við skógræktina. Víða er
örðugt að útvega þeim heppilega
vinnu. Telja má víst, að starfið
við skógræktina vekti áhuga
þeirra fyrir því að bæta og fegra
landið og gerði þau að betri þjóð-
félagsborgurum. Síðan myndu
þau flytja með sér kunnáttu og
áhuga fyrir skógrækt út um allt
land og vafalaust vekja áhuga
og starf annarra, sem eigi hefðu
átt kost á að vinna að skógrækt-
inni á vegum ríkis og sýslna.
vitamin, en þagað um það, sem
hún hefir, og berum orðum sagt,
að banna ætti neyzlu mjólkur
vissa tíma árs hér í Ræykjavík.
Á annan veg verður ekki skilin
sú ályktun læknisins, er hann
telur að helzt eigi ekki að sækja
neyzlumjólk austur yfiir Hellis-
heiði, — því að langa tíma árs
væri bærinn svo að segjn mjólk-
urlaus, ef það væri ekki gert. Og
aldrei er sótt mjólk austur yfir
Hellisheiði til neyzlu íRe*ykjavík,
nema hana vanti vestan heiðar-
ihnar.
Þá má einnig telja þær stað-
hæfingar furðulegar, sem fram
eru bornar um þessi efni af
lækni, sem engar eða sama og
engar rannsóknir hefir við að
styðjast um þessi efni. Og á
einum stað er beinllnis gerð vís_
vitandi tilraun til blekkingar,
þar sem sagt er að mjólk hér í
nágrenni bæjarins hafi mikið C-
fjörefni, allt að 10 ma. skv. rann-
sóknum,(hvaða rannsóknum, er
ekki hirt um að tilgreina) —
en mjólk hjá Samsölunni hafi
sama og ekkert haft. Og þó vitn_
ar læknirinn samtímis í rann-
sóknir dr. Sigurðar Péturssonar
um þessi efni, — en hilmar yfir
það í þeirri frásögn, að Sigurður
segir að mjólk í búðum Samsöl-
unnar, sem hafi verið rannsök-
uð vissan dag, hafi haft 8,2 ma.
C-vitamin, — eða svo að segja
það sama og læknirinn tilgreinir
að fundizt hafi í mjólk í ná-
grenni bæjarins, og haim telur
sjálfur eins og mest er í edendri
mjólk.
Enginn fær séð, hvæð slíkar
ritsmíðar sem þessar hjá lækn-
inum eiga að þýða, nema etf vera
skyldi að telja fólki trú um að
mjólk sé fremur léleg fæðúteg-
und, — og er hann þá vissulega
Patreksfirði, 1. desember 1938.
Jóhann Skaptason.
Loks töluðu fulltrú
ar lir i11>rí$»Oisins
‘gíminn
Laugardaginn 7. jan.
Vidreisn
útgerdarinnar
Undanfarna mánuði hefir
setið að störfum milliþinga-
nefnd, kosin af Alþingi til að
rannsaka hag og rekstur tog-
araútgerðarinnar og gera til-
lögur um opinberar aðgerðir í
samræmi við niðurstöður þeirr-
ar rannsóknar. Tillagan um
skipun þessarar nefndar var
borin fram á Alþingi af þing-
mönnum Framsóknarflokksins.
Tildrög hennar voru raddir þær
um aðstoð við togaraútgerðina,
er uppi höfðu verið á árinu
1937 og framan af ári 1938. —
Taldi Framsóknarflokkurinn
sjálfsagt að rannsaka, á hverj-
um rökum slíkar beiðnir væru
reistar og á hvaða grundvelli
útgerðinni yrði bezt og hagan-
legast veitt aðstoð, ef til kæmi.
Það virðist nú liggja fyrir
samkvæmt rannsóknum nefnd-
arinnar, að togaraútgerðarfyr-
irtæki landsins séu eins og nú
hagar tíl um afurðaverð og
reksturskostnað yfirleitt, rekin
með halla og að halli þessi verði
ekki jafnaður nema til komi
veruleg breyting á aflabrögðum
eða einhverskonar opinber að-
stoð. Og það liggur í augum
uppi, að það ástand, sem nú er,
má ekki haldast til lengdar.
Stöðvun togaranna að meira
eða minna leyti. myndi rýra
mjög tilfinnanlega gjaldeyris-
tekjur þjóðarinnar og auka
geigvænlega atvinnuleysið í
landinu og þar með almenna
erfiðleika.
Hinsvegar getur það ekki tal-
izt viðunandi, að grípa til opin-
berra ráðstafana, sem hljóta ó-
hjákvæmilega að leggja að ein-
hverju leyti nýjar byrðar á
þjóðina, nema því aðeins, að
tryggt sé fyrirfram eftir því,
sem verða má, að þær ráðstaf-
anir nái tilgangi sínum. Hin
stóru togaraútgerðarfyrirtæki
hafa nú í sínum vörzlum á
annan tug miljóna af veltu-
fé bankanna. Það verður að
vera tryggt, að tekjuauki sá, er
stórútgerðinni myndi áskotn-
ast vegna aðg röa hins opin-
bera, sökkvi e. vi til botns í
þessari miklu s ldasúpu, án
þess að hans sjái eruleg merki.
Það verður að búa s\ o um hnút-
ana, að hinar opinberu ráðstaf-
anir komi eingöngu til góða líf-
vænlegum fyrirtækjum, en
hverfi ekki í vonlausum gjald-
þrotarekstri. — Aðstandendur
þeirra fyrirtækja, sem vafasöm
mega teljast í þessu tilliti, og
aðrir, sem vilja að rekstur þeirra
haldi áfram, verða að sýna í
verki, að þeir trúi á framtíð
þeirra við batnandi skilyrði, og
að þeir séu reiðubúnir að mæta
fórnum hins opinbera með
drengilegum ráðstöfunum um
hófsamlega og skynsamlega
meðferð fjármuna þeirra, sem
útgerðin á að byggjast á eða
henni eru ætlaðir til viðrétt-
ingar.
Það er því auðsætt, að ráð-
stafanir til viðréttingar stórút-
gerðinni hljóta að vera tvíþætt-
ar. Opinberar ráðstafanir til að
auka tekjur hennar verða ekki
gerðar nema útgerðarfyrirtækj -
unum, sem þar eiga að njóta
góðs af, verði komið á heilbrigð-
an grundvöll, að svo miklu leyti
sem þar er nú misbrestur á. Um
réttmæti þessa sjónarmiðs ættu
allir þeir að geta orðið sammála,
sem á þetta mál líta með hags-
muni þjóðarheildarinnar fyrir
augum. Hinir — ef einhverjir
eru — sem kynnu að vilj a nota
tækifærið til að láta einstaka
menn fá óeðlileg fjárráð, undir
því yfirskyni, að verið sé að
hjálpa atvinnulífinu, geta ekki
vænzt þess að verða teknir há-
tíðlega í þessu máli.
Þótt rannsókn sú, er fram
hefir farið, hafi að gefnu tilefni,
fyrst og fremst miðast við tog-
araútgerðina, kemur vitaskuld
ekki annað til mála en, að þær
ráðstafanir, sem gerðar kunna
að verða til tekjuauka, verði
látnar ná til alls sjávarútvegs-
ins. Framsóknarflokkurinn er
þess fyrir sitt leyti áreiðanlega
albúinn, að veita sjávarútvegin-
um hliðstæða aðstoð og land-
Veraldars
H. G. Wells: Veraldar-
saga. Dr. Guðm. Finn-
bogason þýddi.
Fyrir hérumbil 20 árum ritaði
Sigurður Nordal um einkenni-
lega nýjung í andlegu lífi ís-
lendinga. Hann lagði til að rík-
ið byrjaði að gefa út góðar og
skemmtilegar bækur, bæði
fræðirit og skáldrit. Sigurður
Nordal er alinn upp í góðri sveit,
Vatnsdalnum. Hann er mótaður
af lífi sveitanna og sjálfnámi
íslendinga, eins og það hefir
verið í þúsund ár. Sigurður
Nordal hefir mikla óbeit á lélegu
skólahaldi, en því meiri trú á
þjóðlegri sjálfmenntun. Tillaga
hans um bókaútgáfu ríkisins
var byggð á þessari skoðun
hans um uppeldismál.
Síðan liðu tíu ár og ekki var
hugsað mikið um bókaútgáfu
ríkisins. En árið 1928 samþykkti
Alþingi lög um Menningarsjóð.
Þriðjungi af tekjum hans mátti
verja til bókaútgáfu á svipuð-
um grundvelli og Sigurður Nor-
dal hafði mælt með um það
leyti, sem hann tók að sér
kennslu við háskólann.
Á árum þeim, sem liðin eru
síðan, hefir Menningarsjóður
gefið út margar góðar bækur.
En nýjasta bókin, sem sá sjóður
hefir gefið út, Veraldarsagan
eftir Wells, er vafalaust lang-
samlega næst því takmarki,
sem vakti fyrir Sigurði Nordal,
er hann hreyfði fyrst málinu
um alþjóðlega útgáfu.
aga Wells
H. G. Wells.
Þessi veraldarsaga er hand-
hæg bók, um 300 blaðsíður, í
allstóru broti. Hún er prentuð á
góðan pappír, með þeim ágæta
frágangi, sem einkennir allt
sem gert er í Gutenberg undir
stjórn Steingríms Guðmunds-
sonar. Samt kostar bókin ekki
nema 6 krónur óbundin. Upp-
lagið er haft óvenjulega stórt,
en útgefendurnir búast vlð að
það þurfi að endurprenta bók-
ina eftir fáein ár. Því hefir ver-
ið spáð af manni, sem lengi
hefir fengizt við skólamál, að
þessi litla Veraldarsaga muni
verða notuð sem keknnslubók
í flestum ungmennaskólum
landsins í næsta aldarfjórðung.
H. G. Wells er einna frægast-
ur af öllum núlifandi stór-
skáldum. Eru eftir hann fjölda-
margar skáldsögur, og þýddar á
allar tungur veraldarinnar, þar
sem um er að ræða bókagerð.
Auk þess hefir Wells geisimik-
inn áhuga á náttúrufræði, sögu
og mannfélagsmálum. Hann
lætur sér fátt mannlegt vera ó-
viðkomandi. Eftir að heims-
styrjöldinni lauk, ritaði hann
hann mikla veraldarsögu í
tveim bindum, er hann nefndi
„Outline of History“. Vonaði
hann að geta með þeirri bók
aukið samúð þjóðanna og frið-
arvilja. Rann honum til rifja
eymd þjóðanna í sívaxandi
hörmungum styrjaldanna. Síð-
ar gerði Wells aðra minni ver-
aldarsögu og það er hún, sem
dr. Guðmundur Finnbogason
hefir þýtt nú í sumar handa ís-
lenzkum lesendum.
Engin veraldarsaga, sem kom-
ið hefir út á síðasta manns-
aldri, hefir verið keypt og lesin
af jafn mörgum mönnum eins
og bók H. G. Wells. Og um enga
veraldarsögu hefir verið deilt
jafn mikið og þessa bók,
síðan hún kom út. Wells er
fyrst og fremst skáld. Hann rit-
ar sögu sína eins og víðsýnn
hugsjónamaður. Hann bindur
sig lítt við form venjulegra
sögufræðinga, heldur fer sínar
eigin leiðir og þær eru að mörgu
leyti nýstárlegar. Hinum lærðu
sagnfræðingum þykir nóg um
andríkið og hinar djörfu hug-
sjónir. Og ef þeir firtna á ein-
hverjum stað í sögubókum Wells
vafasamt ártal, eða fæðing ein-
hvers konungs færða í annar-
lega borg, þá missa þeir enn
meir trú á hinni nýju sagn-
fræði. En Wells lætur ekki
gagnrýni þeirra á sig fá. Tak-
mark hans er að vekja menn,
víkka sjóndeildarhring þeirra,
stækka þá og bæta ef unnt er.
Þess vegna fer harm aðrar leið-
ir heldur en venjulegir kunn-
áttumenn í sagnCræði.
Saga Wells nær yfir meira en
þau 6000 ár, þar sem sagan
byggir á' rituðum heimildum.
Hann byrjar á að lýsa heimin-
um og heimsbyggingunni, hinu
ómælanlega rúmi, hinum mikla
fjölda sálna, upphe.fi sólkerfis-
ins og jarðarinnar. Hann gerir
grein fyrir ágizkunum um hinn
feikilega aldur jarðarinnar, um
hið langa tímabil, áður en lífið
vaknaði, um skyldleika og þró-
un alls lífs á jörðinni, um for-
feður mannkynsins í hellum
og frumskógum, og að lokum
um hinn örstutta kafla í æfi
mannkynsins, sem hermt er frá
í skrifuðum heimildum.
Wells gefur þannig í þessari
tiltölulega litlu bók, frum-
drætti úr sögu heimsins og sögu
mannanna á þessari jörð. Hann
lætur sér ekki nægja hinn ör-
stutta tíma síðan Egiptar lærðu
að skrifa, eða söguþætti Ev-
rópuþjóðanna. Hann rekur
meginþætti úr sögu allra menn-
ingarþjóða, frumbyggja í Ame-
ríku, Kínverja, Indverja og
3. blað
Á víðavangi.
'Framli. af 1. siðu)
arstjórnarkosningarnar á sl. ári
og segir svo: „Glundroði sá og
veila, er einstakir menn í Al-
þýðuflokknum höfðu valdið,
leiddu til þess, að viða var tek-
in upp samfylking við kommún-
ista. Reynslan af því samstarfi
var yfirleitt ömurleg, þó ekki
sízt hér í Rvík. Þrátt fyrir mót-
mæli og viðvaranir flestra
hinna reyndustu og beztu
manna Alþýðuflokksins, var
þessi samvinna hér í bænum
knúin fram með offorsi og
fyrir aðstoð manna, er þá þegar
höfðu brugðizt Alþýðuflokknum
eða voru innan samtakanna án
þess að vera flokksmenn. Það
varð dýrkeypt reynsla, er varð
til þess, að Alþýðuflokkurinn
missti tvo bæjarfulltrúa í
Reykj avík“.
* * *
Um forystuna í hinum nýja
flokki Héðins og kommúnista
segir Stefán: „Varð það loksins
að samkomulagi, að tveir skyldu
verða formenn flokksins, ann-
ar „út á við“ (H. V.) og hinn
„inn á við“ (Brynj. Bj.). Mun
þetta skipulag eiga fyrirmynd í
einræðislöndunum. Viktor Em-
anuel er konungur á Ítalíu (út
á við), en Mussolini ræður öllu
(inn á við). Kalinin er forseti
ráðstjórnarrikjanna (út á við),
en Stalin stjórnar öllu (inn á
við)“.
* * *
Um viðhorf landsmála nú
segir formaður Alþýðufl. m. a.:
„Eins og nú standa sakir er
það alveg víst, að nýjar ráð-
stafanir verður að framkvæma
tíl viðreisnar sjávarútveginum.
Meginhluti útgerðarfyrirtækj-
anna hefir verið rekinn með
tapi undanfarin ár. — — Af
þessu hefir aftur leitt atvinnu-
leysi og örðuga afkomu alþýðu-
manna. Alþýðuflokknum er það
fullkomlega ljóst, að löggjafar-
og framkvæmdavaldið verður
að gera sitt ýtrasta til úrbóta
á þessu sviði. Vera má, að
breytingar til bóta kosti sér-
staklega fyrst í stað ýmsar
þrautír og röskun á því skipu-
lagi, sem ríkt hefir í þessum
málum . .“.
í mótsögn við alla lækna ná-
grannalandanna, sem láta sig
mataræði fólksins nokkru skipta.
Finnst mörgum, sem tími væri
nú til kominn, að læknar þessa
lands færu að láta sig mataræði
þjóðarinnar allrar meira skipta,
en það, hvort fáeinir „betri
borgarar" í Reykjavík fái að
borða útlenda ávexti eftir vild_
Hingað til hefir Islenzka þjóðin
komizt af án slíkra hluta, og
mun gera það að mestu leyti
framvegis, hvað sem „fína fólk-
inu“ í höfuðstaðnum finnst það
geta gert.
Mongóla á hinum miklu heið-
um í Asíu. Með þessu víðfeðma
yfirliti vill hið hugumstóra
skáld sýna öllu mannkyni
skyldleika sinn og bróðurbönd,
er tengja saman allt líf á jörð-
inni og alla kynþætti.
Ein af nýjungum í sagnarit-
un Wells er óbeit hans á styrj-
öldum og hernaðarfrægð. Hann
telur ekki að styrjaldir hafi
mannað mennina eða lyft þeim
á hærra stig. Hann segir ekki
frá einni einustu af orustum
Napoleons og getur ekki hins
umsvifamikla keisara nema á
hálfri blaðsíðu. En þvi minna,
sem hann sinnir hernaðarsög-
unni, því meira lýsir hann skör-
ungum í andans heimi. Sögu-
kaflar hans um Buddha, Jesú og
Múhameð eru með því bezta,
sem til eru á íslenzku um upp-
runa trúarbragða. Hver andleg
nýjung í sögunni verður stór i
höndum Wells: Menningin í
Aþenu, bókasafnið í Alexand-
ríu, krossferðirnar, siðabótin,
landafundirnir, frelsistaka Ame-
ríkumanna, eldmóðurinn í
þjóðsöng Frakka o. s. frv. Hin
litla veraldarsaga Wells er
vekjandi og auðskilin frásögri
um andlega og siðferðilega
sigra mannkynsins, sem byggir
hinn litla hnött i ómælisvídd
tilverunnar.
Ég hefi getið nokkurra af
kostum þessarar bókar. Ég vil
geta um þann eina galla, sem
mér þykir vera á þessari sagna-
ritun. Mér þykja ártölin enn of
mörg og stundum getið um at-
burði og menn, sem erfitt er
fyrir lesendur að muna. En