Tíminn - 28.01.1939, Blaðsíða 3

12. blað
TÍMircrc, laugardagiim 28. jjaiiúar 1939
47
B Æ K U R
Finn Moe: Verkalýðshreyf-
ing nútímans. Útgefandi:
Menningar- og fræðslu-
samband alþýðu. Reykjavík
1938. 246 bls.
Finn Moe er einn helzti rit-
höfundur norska Alþýðuflokks-
ins. Bókin er skrifuð á þeim
tímum, þegar flokkurinn stóð
mjög nærri kommúnistum og
miklu lengra til vinstri en jafn-
aðarmannaflokkarnir í Svíþjóð
og Danmörku. Ber hún þess líka
greinileg merki. Þar er yfir-
leitt mjög ítarlega sagt frá bylt-
ingum þeim, sem verklýðssam-
tökin hafa staðið fyrir, en litlu
rúmi varið til að segja frá
störfum þ'eirra verkalýðssam-
taka, sem hafa starfað á frið-
samlegum grundvelli, en þó náð
mestum árangri eins og t. d. i
Svíþjóð, Danmörku og Eng-
landi. Dregur höfundurinn
miklu meira taum hinna bylt-
ingarsinnuðu verkamannar-
flokka en þeirra, sem hafa
starfað á þingræðisgrundvelli.
Þó bókin sé að sumu leyti fróð-
leg og laglega skrifuð, er þýð-
ing hennar á íslenzku vafasam-
ur hagnaður fyrir íslenzk al-
þýðusamtök, nema menn geri
sér jafnframt fulla grein fyrir
afstöðu höfundarins og taki
ekki alla frásögn hans eins og
óbrigðul sannindi. Bókin er líka
fyrst og fremst skrifuð I áróð-
ursskyni, en ekki sem hlutlaust
sögurit, og þess vegna gerir höf-
undurinn líka hlut andstæðinga
verkalýðssamtakanna víða verri
en hann er. Höfundurinn gerir
líka mjög ófullkomin skil þeirri
miklu bölvun, sem æsingar og
klofningsstarfsemi kommúnista
hafa leitt yfir verklýðssamtökin.
J. F. Horrabin: Lönd og
ríki. Ágrip af hagfræðilegri
landaf ræffi. — Útgef andi:
Menningar- og fræffslusam-
band alþýffu. - Reykjavík
1938. 168 bls.
Um þessi efni hefir lítið verið
skrifað á íslenzku. í þessari bók
er þeim að mörgu leyti gerð all-
góð skil og er furðanlegt hversu
vel höfundinum hefir tekizt að
þjappa þessu yfirgripsmikla efni
saman í ekki lengra mál. Nokkr-
ar myndir og töflur fylgja til
skýringar.
►ÉR ættuff að reyna kolin og
jksiff frá
Kolaverzlun
tfgurðar Ólafssonar.
Símar 1360 og 1933.
heppnazt litlu betur.
Inngang að bókinni ritar
Pálmi Hannesson rektor. Þar er
stutt lýsing af landinu sjálfu,
loftslagi þess, gróðri og dýra-
lífi. Rektor skýTir stjórnarfar
ríkisins. Hann rekur atvinnuvegi
landsmanna, getur skólamála
þeirra og menntunar og hermir
frá meginatriðum þjóðarsög-
unnar. í jafn stuttu máli er vart
hægt að gera svo miklu efni
betri skil. Inngangurinn er
þýddur á ensku.
Verð bókarinnar, 25.00 krónur,
er of hátt. Gerum ráð fyxir að
bókin hefði tekizt vel um mynda-
val, myndatexta og frágang all-
an. Ætli það hefði þá ekki marg
ur, eins og ég, viljað senda hana
einum fjórum erlendum kunn-
ingjum. En hundrað krónur er
mikil upphæð nú á dögum.
Band bókarinnar er ekki gott.
Á slíkri bók sem þessari á að
vera mjúkt, vandað leðurband.
Henni er ekki ætlað að standa
í skáp. Hún á að liggja frammi
til sýnis. En þá er hart að svo ó-
vandað efni sé í spjöldunum, að
þau verpist.
Mig minnir, að þess væri getið,
að ríkisstjórnin hafi sent öllum
erlendum konsúlum ríkisins ein-
tak af bókinni. Þar tel ég að
betur hefði verið heima setið
en af stað farið, svo er frágang-
ur bókarinnar um ýmis atriði
gallaður.
. Hafi verið brýn þörf á útgáfu
úrvals ljósmynda af íslenzkri
náttúru, þegar þessi bók kom út,
er hennar ekki síður þörf nú.
Ef til vill er þar verkefni fyrir
Menntamálaráð íslands.
A ]\ IV A L L
Dánardægur.
Sigurlaug Jóhannesdóttir hús-
freyja á Framnesi í Blönduhlíð
í Skagafirði, andaðist 11. janúar.
Hún var merk kona, komin af
Svaðastaðaætt. Sigurlaug var
gift Sigtryggi Jónatanssyni, sem
lézt fyrir mörgum árum. Börn
þeirra á lifi eru Jón fangavörður
í Reykjavík, Björn bóndi á
Framnesi, Helga, gift Gísla
hreppstjóra á Víðivöllum, Una
hjúkrunarkona í Reykjavík,
Hólmfríður, er gift var Sveini
sál. bónda í Felli í Skagafirði,
nú búsett á Akureyri, og Kristín,
kona Halls Pálssonar, og bjuggu
þau til skamms tíma í Garði í
Hegranesi, en nú á. Akureyri.
Sex af börnum þeirra SigurlaugT
ar og Sigtryggs eru nú látin.
Afrnæll.
Ágúst Guffmundsson útvegs-
bóndi í Halakoti á Vatnsleysu-
strönd varð sjötugur 26. janúar.
Þar bjó og faðir hans, er var
orðlagður sjósóknari á sinni tíð,
en í móðurætt stendur að hon-
um mikill ættbogi úr Árnessýslu.
Einn móðurbræðra hans var sr.
Magnús á Gilsbakka.
Ágúst hefir lifað mikla breyt-
ingaöld í atvinnu- og verzlunar-
háttum í sínu byggðarlagi. Flest-
ir verzluðu áður í Keflavík, þar
sem „reizlan var bogin og lóðið
var lakt“, ekki síður en á Báts-
endum forðum daga, og fram-
koma kaupmanna eftir þvi við
þá, sem lítils máttu sín. — Þrátt
fyrir áratugina sjö, er Ágúst
léttur í tali og léttur í spori.
Hann hefir sótt sjóinn fast alla
tíð, en þó með svo mikilli gætni
og gæfu, að hann hefir aldrei
misst mann né skip. Og enn
sækir hann sjóinn svo, að vart
munu aðrir ýta frá sandi, ef
Ágúst situr í landi.
Indriffi Helgason bóndi á
Dvergsstöðum í Eyjafirði varð
sjötugur 26. janúar. Hann er
hinn mesti atorkumaður,
traustur í skapi og vinsæll.
Indriði er giftur Helgu Hannes-
dóttur frá Árbakka á Skaga-
strönd. Hafa þau búið búskap
sinn á tveim jörðum í Eyjaíirði,
Botni og Dvergsstöðum.
Viðskiptm við útlönd
1938 og horfur í þcim
málum.
(Framh. af 2. síöu)
sina og atvinnurekstur við það
ástand, sem líklegast er, að verði
til frambúðar.
Það er ástæða til þess að lita
á það mjög alvarlegum augum,
að verzlunarjöfnuðurinn virðist
þurfa að vera hagstæður um allt
að 12 millj. kr., án þess að reikn-
að sé með afborgunum af verzl-
unarskuldum, til þess að erfið-
leikar gjaldeyrisverzlunarinnar
ekki aukizt og að það stafar ekki
sízt af því, að þjóðin þarf nú á
erfiðum tímum að greiða 4—5
millj. kr. árlega til lækkunar á
skuldum sínum erlendis og svo
milljónum skiptir i vexti. Mikill
hluti þessarar upphæðar er því
óhreyfanlegur.
Þó er engin ástæða til þess
að örvænta þegar litið er til þess
m. a. sem þjóðinni hefir tekizt
að áorka á undanförnum ára
tugum.
íslenzka þjóðin verður að
standa í skilum. Allir, sem hjá
henni eiga, verða að fá hvern
eyri greiddan. Jafnframt verður
að sinna framförum í landinu
og leggja út á nýjar brautir í
atvinnumálum.
Til þess að þetta megi hvoru-
tveggja takast, verðum við um-
fram allt að auka útflutninginn
og raunar alla framleiðslu lands-
manna. Þótt þjóðinni sem heild
hafi tekizt að bæta verzlunar
jöfnuð sinn á sama tíma sem
markaðstöpin hafa orðið og að
forðast hrun, þá hafa markaðs
lokanir, verðlækkun, aflaleysi og
jafnvel auknar kröfur hér heima
fyrir, sett glögg merki á einn
aðalþáttinn í atvinnulífi lands
manna, þorskveiðarnar, sem
hafa verið reknar með tapi und
anfarið.
Framleiðsla við sjávarsíðuna
hefir dregist saman þrátt fyrir
margvíslegar ráðstafanir henni
H.f. Eimskipafélag íslands
Aðalfundur.
Aðalfundur Hlutafélagsins Eimskipafélags íslands
verður haldinn í Kaupþingssalnum í húsi félagsins í
Reykjavík laugardaginn 24 júní 1939 og hefst kl. 1 e h.
D A G S K R Á:
1. Stjórn félagsins skýrir frá hag þess og framkvæmd-
um á liðnu starfsári, og frá starfstilhöguninni á
yfirstandandi ári, og ástæðum fyrir henni, og legg-
ur fram til úrskurðar endurskoðaða rekstursreikn-
inga til 31. desember 1938 og efnahagsreikning
með athugasemdum endurskoðenda, svörum
stjórnarinnar og tillögum til úrskurðar frá endur-
skoðendum,
2. Tekin ákvörðun um tillögur stjórnarinnar um
skiptingu ársarðsins.
Kosning fjögra manna í stjórn félagsins, í stað
þeirra sem úr ganga samkv, félagslögunum.
4. Kosning eins endurskoðanda í stað þess er frá
fer, og eins varaendurskoðanda.
Umræður og atkvæðagreiðsla um önnur mál, sem
upp kunna að verða borin.
Þeir einir geta sótt fundinn, sem hafa aðgöngumiða.
Aðgöngumiðar að fundinum verða afhentir hlut-
höfum og umboðsmönnum hluthafa á skrifstofu fé-
lagsins í Reykjavík, dagana 21. og 22. júní næstk.
Menn geta fengið eyðublöð fyrir umboð til þess að
sækja fundinn á aðalskrifstofu félagsins í Reykjavík.
Reykjavík, 26, janúar 1939,
STJÓRNIN.
2 0 STK. PAKKINN KOSTAR K R . 1.70
til stuðnings, og töp útgerðar-
innar og fjárhagsvandræði bæj-
ar- og sveitarfélaga við sjávar-
síðuna eru vandamál, sem
standa í beinu sambandi við
þörfina á aukinni útflutnings-
framleiðslu.
Við höfum beitt innflutn-
ingshöftunum til hins ítrasta.
Þau hafa gert mikið gagn, og
miklu lengra verður ekki kom-
izt í því efni, þótt eitthvað
kynni að vinnast með enn
haTðari tökum. Framtíðarúr-
ræðið í gj aldeyrismálunum
verður því að vera það aukin
framleiðsla og aukinn útflutn-
ingur, eins og þráfaldlega hefir
verið á bent við þetta tækifæri.
Fyrst og fremst með því aff
gera ráðstafanir til þess að sú
framleiðsla, sem menn eiga tæki
til þess að stunda, beri sig bet-
ur en verið hefir undanfariff.
Ráffstafanir til þess að fram-
leiðslustörfin verði fýsilegri at-
vinna en önnur ónauðsynlegri
störf og vænlegra að leggja fé
sitt í framleiðslufyrirtæki en
ýmsar aðrar framkvæmdir, sem
minna máli skipta fyrir þjóðar-
heildina.
Jafnframt ættu þær ráffstaf-
anir, sem gera þar til þess að
auka framleiðsluna og útflutn-
inginn, að verffa til þess aff
auka atvinnuna almennt,
minnka fátækraframfærið og
hallann á rekstri bæjar- og
sveitarfélaganna, sem hvilir
eins og mara á fjármála- og
atvinnulífinu og gerir sitt til
þess að viðhalda gjaldeyriserf-
iðleikunum.
Þrátt fyrir nýjar ráðstafanir
verður að halda fast við tak-
mörkun innflutningsins, til
þess að átök þau, sem gerð voru
til viðreisnar atvinnulífinu,
hefðu sem allra hagstæðust á-
hrif á verzlunarjöfnuðinn og
gj aldeyrismálin.
Þær ráðstafanir, sem nauð-
synlegt er að gera og vafalaust
verða gerðar, hvaða leiðir sem
valdar verða, munu sjálfsagt
fljótt á litið snerta ýmsa ein-
staklinga tilfinnanlega, en í því
sambandi ber mönnum að hafa
það hugfast, að þegar til lengd-
ar lætur, verður hagsmunum
einstaklinganna ekki borgið
nema með því eina móti, að
þjóðin, sem heild, sjái sér ör-
ugglega farborða.
,,Godafoss“
fer í kvöld um Vestm -
eyjar til Hull, Rotterdam
og Hamborgar.
11
Gullf oss“
fer í kvöld vestur og
norður.
Aukahafnir: Þingeyri í
vesturleið, Sauðárkrókur
og Stykkishólmur í suð-
urleið.
Bókavínír ogf bókasöfn!
Nú er tækifæri að auka bókasöfn sín fyrir lítið gjald, með
því aff panta hinar ódýru bækur hjá H.f. Acta. — Ekkert
heimili ætti að vera án bókasafns. — Pantanir má gera hjá
öllum bóksölum landsins eða beint af lager, hjá skilanefndar-
manni H.f. Acta liqv.,
Jóui Þórðarsyiii,
(Pósthólf 552) REYKJAVÍK
ÚTBREIÐIÐ TÍMANN
216
Andreas Poltzer:
Patricia
213
okkur hafa verið tilkynnt það undir eins.
En til vonar og vara getum við spurt um
það.
Morguninn eftir fékk Whinstone að
vita, að Catherine Woodmili væri enn
í Portland-fangelsinu.
— Teljið þér mögulegt, að tvær mann-
eskjur geti haft svona lík fingraför?
spurði Whinstone.
Forstöðumaðurinn klóraði sköllóttan
hvirfilinn og sagði með semingi:
— Þér vitið, fulltrúi góður, að fingra-
förin eru enn talin alveg örugg auðkenni
í lögregluvísindunum. Við gíæpafræðing-
arnir höfum óvallt staðhæft, að hingað
til hafi verið ómögulegt að finna nema
fimmtán líkindategundir á tveimur
fingraförum. Hingað til höfum við ekki
heyrt getið um • neina undantekningu
frá því. Þeim mun meiri athygli vakti því
fyrir skömmu rit vinar míns, hins kunna
vísindamanns, Henry T. F. Rhodes: Vís-
indi og glæparannsóknir. Rhodes segir
þar frá eftirfarandi furðulegu dæmi....
En Whinstone átti ekki aff fá að heyra
frásögn forstöðumannsins, því að í sama
bili var hringt í símann. Forstöðumaður.
inn greip heyrnartólið og fulltrúinn
heyrði hann segja:
— Já, hann er staddur hérna!
Hann rétti Whinstone heyrnartólið.
Það var Forest lögregluþjónn, sem var í
lág, og ságt honum, að hún ætlaði að-
eins að nota þetta herbergi til þess að
geyma í því ýmislegt skran.
Þó að kona þessi kallaði sig frú Fench
og væri, samkvæmt lýsingu dyravarðar-
ins, ekki undir fimmtugu, efaðist Whin-
stone ekki um það eitt augnablik, að
þetta hefði verið Alice Bradford sjálf.
Nú fór fulltrúinn í York Terrace 74 B,
þangað sem íbúð ungfrú Bradford var.
Og án þess að gera sér nokkra rellu út
af þvi, þá brauzt hann inn í íbúðina.
í þremur herbergjunum, sem voru
einstaklega smekklega búin, gat hann
ekki séð neitt grunsamlegt; það eina,
sem gat vakið grun, var það, að íbúðin
væri íburðarmeiri en starfsmaður í Scot-
land Yard hefði efni á. En Whinstone
lagði ekki mikla áherzlu á það. Hann
vissi fyrirfram, að hann myndi ekki
finna neitt markvert í íbúðinni.
Hann þurfti aðeins að fá nokkur
greinileg fingraför stúlkunnar, sem átti
þarna heima, og þeim fékk hann nóg af.
Er hann hafffi ljósmyndað þau með lítilli
og góðri vél, fór hann á burt úr íbúð
Alice Bradford og læsti vandlega á eftir
sér.
Hann framkallaði myndirnar sjálfur
og þegar hann tók afritin af þeim, komst
hann að einkennilegri niðurstöðu:
Fingraförin sem hann hafði tekið í