Tíminn - 09.02.1939, Blaðsíða 4

68
17. blað
Reykjjavik, fimmtwdaginn 9. fehrúar 1939
MOLAR
Chatfield. lávarður, sem nýlega
hefir verið skipaður landvarnar-
ráðherra Bretlands, er einhver
vinsœlasti maður enska flotans
og skipun hans l þessa stöðu hef _
ir tvímcelalaust styrkt aðstöðu
Chamberlains. — Fyrirrennari
hans, Thomas Inship, sem einu
sinni þótti líklegasti eftirmaður
Chamberlains, hafði orðið fyrir
hörðum ádeilum og varð þvi að
láta af þessu embætti.
Chatfield lávarður er 65 ára
gamall. Hann er af sjómanna-
œttum og starfaði faðir hans í
sjóhernum. Chatfield fór inn á
sömu braut og komst fljótt til
metorða. Hann tók þátt i öllum
stœrstu sjóorustum heimsstyrj-
aldarinnar og gat sér þar mikinn
orðstír. í orustunni við Dogger
Bank var hann aðstoðarforingi
á skipi Beattys yfirflotaforingja,
en það lenti í hörðustu rimm-
unni, varð fyrir miklum
skemmdum, en gat þó haldið
stöðu sinni. Beatty hafði þvi að-
stöðu til að fylgjast vel með
gangi orustunnar. Er það einkum
þakkað Chatfield og er hann því
einn af þeim mönnum, sem nú
er mest dáður í enska sjóhern-
um.
Síðan heimsstyrjöldinni lauk
hefir Chatfield gegnt öllum
helztu virðingarstöðum í flotan-
um. Hann hefir verið sœmdur
mörgum heiðursmerkjum. Lá-
varðstitli var hann sœmdur 1937.
Hann hefir oft verið til ráða
kvaddur, þegar leysa þurfti ýms
hernaðarleg vandamál. Nú þegar
hann var skipaður ráðherra var
hann staddur l Indlandi til að
fylgjast með landvörnunum þar.
Hann er málskrafsmaður lítill
og hefir sama og engin afskipti
haft af stjórnmálum.
* * *
Þau fyrirmœli hafa nýlega
verið gefin i Þýzkalandi, að for-
ystumenn l æskulýðssfélögum
nazista mega ekki trúlofa sig,
nema með sérstöku leyfi. Konu-
efnið verður m. a. hafa skilríki
fyrir því, að síðan um 1800 hafi
enginn forfaðir hennar verið
komínn af óþýzkum œttum.
Jafnframt skal koma upp eins
vlðtœkri œttarskrá og auðið er,
því ætlunin er að niðjar þessara
manna taki síðar við störfum
feðranna. Þannig á að tryggja
það, að í framtiðinni verði allir
áhrifamenn í Þýzkalandi af al-
þýzku bergi brotnir.
* * *
Á tímabilinu 1. júlí 1937 til 1.
júli 1938 fóru 5524 verzlunar-
skipí yfir 300 smál. í gegnum
Panamaskurðinn. Af þeim voru
1780 bandarísk, 1281 ensk, 667
norsk, 357 þýzka og 300 japönsk.
Sézt nokkuð vel á þessu hversu
mikil siglingaþjóð Norðmenn
eru.
* * *
Samkvœmt frásögn í þýzku
kaupmannablaði voru 1. ágúst
síðastliðinn 3750 smáverzlanir í
Berlín, sem Gyðingar áttu. Af
þeim hafa um 700 haft eigenda-
skipti á þann hátt, að þýzkœtt-
aðir menn eru nú eigendur
þeirra. Öllum hinum hefir verið
lokað.
tlR BÆIRIM
Leikfélag Hafnarfjarðar
heldur frumsýningu á gamanleiknum
„EruS þér frímúrari?" í góðtemplara-
húsinu í kvöld. Sýningin hefst kl. 8,30.
Þingeyingámót
verður haldið að Hótel Borg annað
kvöld og hefst með borðhaldi kl. 7,30.
Til skemmtunar verða ræðuhöld, upp-
lestur, kvartettsöngur og dans. Að-
göngumiðanna verður að vitja í dag í
blómaverzlunina Flóra eða að Hótel
Borg.
Bíóin.
Gamla Bíó hefir alllengi undanfarið
sýnt ameríska mynd, Sjómannalíf, sem
er gerð eftir hinni frægu sögu B. Kip-
ling. Hefir hún verið þýdd á íslenzku
oe hlotið hér miklar vinsældir. Myndin
er prýðilega leikin og vel með efnið
farið. — Nýja Bíó sÝi.ir aðra ameríska
mynd, Grœnt Ijós. Aðalhlutverkið leik-
ur hinn vinsæli leikari, Erroll Flynn,
og tekst vel að vanda. Myndin er mjög
áhrifarík með köflum, og munu sumir
bíógestir ekki hafa treyst sér til að sjá
hana til enda.
Leikfélag Reykjavíkur
sýnir rússneska gamanleikinn „Flétt-
uð reipi úr sandi", í kvöld kl. 8.
Á víðavangi.
(Framh. af 1. siðu)
fólst í áðurnefndri grein í Tím-
anum og Mbl. vill ekki skilja.
* * *
í Mbl. 8. þ. m. er skýrt frá
því, að Sjálfstæðismenn á Eyr-
arbakka hafi haldið flokks-
skemmtun. Þar segir að lokum
svo: „Er áhugi og eindrægni
Sjálfstæðismanna nú meiri en
nokkru sinni áður í þessu hér-
aði. Hefir ofstæki og ofsóknar-
æði Framsóknarforkólfanna í
Árnessýslu haft alveg öfug á-
hrif við það, sem sá flokkur
mun hafa ætlað. Mun Fram-
sókn hafa reiknað lunderni Ár-
nesinga rangt út---“. Tíman-
um þykir rétt að þessi ummæli
komi fyrir augu sem flestra Áj-
nesinga, svo að þeir geti gert sér
grein fyrir, í hverju sé fólgið
„ofstæki" það og „ofsóknir“ af
hálfu forystumanna Framsókn-
arflokksins í Árnessýslu, sem
þarna er verið að lýsa fyrlr
Reykvíkingum.
Fréttabréf til Tímans.
Tímanum er mjög kærkomið
að menn úti á landi skrifi blað-
inu fréttabréf öðru hvoru, þar
sem skilmerkilega er sagt frá
ýmsum nýmælum, framförum
og umbótum, einkum því er
varðar atvinnulífið. Allar upp-
lýsingar þurfa að vera sem
fyllstar og gleggstar, svo að ó-
kunnugir geti fyllilega áttað sig
á atburðum, fyrirtækjum og
staðháttum, sem lýst er.
Mörgum mun ef til vill finn-
ast fátt til frásagnar úr fá-
mennum og strjálum byggðum.
En þó mun mála sannast, að í
hverju byggðarlagi gerist nokk-
uð það, sem tíðindum sæti, sé
vel að gætt.
Allmargir menn hafa orðið til
þess að skrifa Tímanum greina-
góð bréf, og er þeim hér með
þakkað fyrir.
Atökín um Spán
(Framh. af 1. síðu)
áður í ræðu látið það óspart I
ljós, að Bretar teldu sig betur
undir það búna að fara í ófrið
nú en síðastliðið haust, ef þörf
krefði. Hann sagði að fullkom-
lega hefði nú verið bætt úr þeim
ágöllum á loftvörnunum, sem þá
hafði komið í ljós. Framleiðsla
herflugvéla hefði verið margföld
uð á fáum mánuðum og myndi
enn margfaldast á næstu mán-
uðum. 25 þús. flugmenn hefðu
lokið námi á síðastliðnu ári.
Frá því í marz 1938 hefði verið
lokið smíði 60 herskipa, sem
væru samtals 120 þús. smálestir
og 75 herskip yrðu smíðuð á
þessu ári. Hann lauk þessari
ræðu sinni með því að minna á
þau ummæli Roosevelts, að ef
eitthvert ríki ætlaði að fara að
stjórna heiminum með vopna-
valdi, myndi lýðveldisríkin sýna
fullan hug til að verja sig. Á
ferðum sínum í Ítalíu, Þýzka-
landi, Frakklandi og Englandi
sagðist hann líka hafa kynnzt
hugum fólksíns svo vel, að eng-
inn stjórnmálamaður, sem tæki
tillit til vilja þjóðar sinnar,
myndi vilja bera ábyrgð á styrj-
öld.
Margt bendir til þess, að
Mussolini og Hitler geri sér ljóst,
að Bretum og Frökkum sé nú
meiri alvara en síðastliðið sum-
ar. Nú eru líka beinir hagsmun-
ir þeirra í veði. Það þykir sýna
þessa skoðun Mussolini, að hann
frestaði ræðu, sem hann ætlaði
að halda um þessi mál síðast-
liðinn laugardag, um óákveðinn
tíma. í hinni miklu ræðu sinni
30. janúar tók Hitler lika mjög
óskýra afstöðu til þessara mála.
Hin ákveðna afstaða Breta og
Frakka hefir gert þá meira
hikandi en þeir hafa verið áður.
Útvarpiö og sveitirnar
(Framhald af 3. síðu.)
Vel gæti ég trúað því, að þeg-
ar hinar löngu symfoniur hinna
miklu snillinga hafa legið öld-
um saman í gröf gleymskunnar,
eins og kvæði Snorra, þá yrðu
smálögin þeirra enn á hvers
manns vörum.
Við, þessir 99 af hundraði,
sem ekki höfum „vit“ á musik,
óskum þess allir, að minna sé
flutt í útvarpinu af symfónium
og öðrum löngum tónsmíðum.
Þykjumst við hafa rétt á móti
einum útlærðum og útvöldum
hlj ómlistarmanni.
Að lokum vil ég flytja út-
varpsstjóra, útvarpsráði og öll-
um, sem vinna að dagskrá út-
varpsins, hugheilar þakkir mín-
ar og minna náunga og ná-
granna.
Þó margt megi betur fara, er
þó öll stjórn og starfsemi út-
varpsins mjög vinsæl og þjóð
vorri til sóma.
Jón Sigurðsson.
Vinnið ötullega fi/rir
Tímann.
Islandsdeíld
heímssýr ingarinnar
(Framh. af 1. slðu)
sýningargesti. Verður reynt að
koma þar fyrir nýtízku íslenzk-
um húsgögnum og láta stofuna
bera svip af íslenzkum salar-
kynnum á vorum tímum. — Á
veggjunum verða íslenzk mál-
verk til skreytingar og önnur
íslenzk veggskreyting.
Andspænis sýningunni á
landinu sem ferðamannalandi,
er bogadreginn veggur, sem
notaður verður til að sýna
Reykjavík. — Verður Sogsvirkj-
unin sýnd þar og ennfremur hin
fyrirhugaða hitaveita, enda er
það tilgangur heimssýningar-
innar, að sýna einnig tramtíð-
ina.
Tveir stigar liggja upp á sval-
irnar, sinn í hvorum enda húss-
ins. Þegar upp kemur, ef geng-
ið er upp vallarmegin, kemur
maður fyrst að herbergi, sem
verður komið fyrir sem bóka-
herbergi. Herbergi þetta verður
útbúið í forníslenzkum bað-
stofustíl, og húsgögn þar inni
smíðuð og útskorin hér heima
í fornum stíl, klædd íslenzkum
dúk.
Á veggnum, sem blasir við
manni, þegar inn er komið,
verða bókaskápar, alsettir vönd-
uðum og merkum íslenzkum
bókum. M. a. verða þar allar
handritaútgáfurnar.
Fyrir miðju, þegar inn er
komið, er yfir bókaskáp komið
fyrir mynd Einars Jónssonar:
Einbúanum í Atlantshafi. Sitt
hvorum megin til hliðar, verða
tvær litlar bogamyndir, er sýna
Snorra Sturluson að sagnaritun
og kvöldvöku í sveit.
Nú taka við 3 sýningarbásar.
Þann fyrsta á að nota til að
kynna stjórnskipun landsins frá
upphafi fram til vorra daga. —
Þar verður stytta Ingólfs eftir
Einar Jónsson, mynd af Alþingi
forna á Þingvöllum, mynd af
alþingishátíðinni, mynd af
þinghúsinu og fundi í samein-
uðu þingi.
Næsti básinn verður helgað-
ur menntun þjóðarinnar og
menningu. Verður þar m. a.
sýnt hið fyrirhugaða háskóla-
hverfi í Reykjavík.
í yzta básnum á svölunum
verður svo komið fyrir myndum
og línuritum um heilbrigðismál
þjóðarinnar, heilsufar, íþrótta-
líf og félagslíf.
Framhald af þessum bás er
stór veggflötur, og verður þar
fyrir komið nýju landabréfi lit-
teiknuðu af íslandi. Verða þar
sýndir allir vegir á íslandi, brýr,
símalínur, vitar, kirkjur, skólar
og helztu merkisstaðir við sjó og
í sveit.
Framan við básana og sitt
hvorum megin við bókaherberg-
ið, koma 4 súlur. Þar verða þessi
listaverk: „Móðir jörð“ og
„Glíma“ eftir Einar Jónsson, og
„Sæmundur á selnum“ og „Vík-
ingurinn“ eftir Ásmund Sveins-
son. Fyrir framan básana, á
svölunum, verða sæti. Eru þau
ætluð fyrir þá, sem vilja sjá
íslandskvikmyndina, því þau
eru andspænis kvikmynda-
tjöldunum. Sæti verða einnig
niðri'.
Vörusýningunni verður þann
veg fyrir komið, að sýningar-
munirnir verða í sérstökum
skápum. Eru 3 stórir skápar
niðri, 2 á miðju gólfi, en einn á
veggnum á milli landbúnaðar-
og sjávarútvegssýningarinnar. í
þessum skápum verða sýndar
landbúnaðar- og sjávarafurðir,
svo sem föng eru á, og smekkvísi
leyfir. Þá verða 5 smærri skáp-
ar með íslenzkum listmunum.
Nokkur úrvals málverk verða
flutt vestur og er þeim ætlaður
staður á tveim stórum veggjum.
Framan á svalabrúninni verð-
ur 30 m. löng mynd af fjalla-
tindum íslands, sem ýmist rísa
tærir og tignarlegir úr hafi eða
teygja sig upp úr skýjum. Á
þessi mynd að tákna íslenzka
fjallasýn.
Víðsvegar um skálann verða
settar höggmyndir eftir íslenzka
listamenn. Ennfremur verða
sýnd model af húsum, t. d. þjóð-
leikhúsinu, háskólanum o. fl.,
skipum og veiðarfærum og lik-
ast til af öllum helztu nytja-
fiskum.
Einnig eru sýndir í skáp út-
stoppaðir, íslenzkir fuglar þar
á meðal örn, fálki, æðarfugl,
rjúpa o. fl.
Á mörgum veggjum sýningar-
skálans verða allskonar hag-
fræðileg .línurit, er skýra frá
234
Andreas Poltzer:
Patricia
235
Street. Þeir voru allir eins og þvörur —
eins og sauðir án hirðis.... Þér hefðuð
átt að sjá, hve hræddir þeir voru, vesa-
lings ræflarnir....
Albert glotti, en Meller gaut svo ó-
notalega til hans augunum, að hann
hætti.
— Hvað er orðið um prestinn? spurði
Meller.
— Hinn æruverðugi Anthonus Saga-
thee hefir verið tekinn fastur, sagði Al-
bert Nodon hlakkandi. Honum hafði
alltaf líkað bölvanlega við prestinn.
Þessi frétt ruglaði Meller í rlminu,
enda þótt hún kæmi honum ekki alls-
endis á óvart. En hann taldi prestinn
ekki yíirheyrslu vaxinn. Hann efaðist
ekki um, að Scotland Yard tækist að
veiða upp úr karlsauðnum allt sem hann
vlssi — en sem betur fór vissi hann ekkl
nema lítið.
Þrátt fyrir þetta, kom það, sem hann
hafði heyrt, honum í annað skap en
honum var eðlilegast, og hann varð
ræðnari en hann átti vanda til. Hann
minntist á ýmislegt við Nodon, sem hon-
um hefði verið hollara að þegja um. En
hann uppgötvaði þetta ekki fyrr en of
seint.
Þegar Nodon bað hann um að lofa sér
að eiga frí um kvöldið, kom annað áíorm
upp í Meller, sem grunaði hinn um
græsku:
— Já, farið þér bara, Albert, svaraði
hann vingjarnlega. Ég er að hugsa um
að fara að hátta. Mér líður ekki sem
bezt....
Nodon varð sárfeginn þessu og bauðst
til að sækja kvöldmat handa Meller á
veitingahús þar skammt frá.
Þegar hann kom aftur stundarfjórð-
ungi seinna með kaldan kjötrétt, var
Meller háttaður. Og hann rétti honum
innsiglað bréí.
— Þér verðið að afhenda þetta bréf
í Carlton undir eins og þér getið, sagði
Meller.
Nodon lofaði því. Skömmu síðar fór
hann út.
Undir eins og þjónninn var kominn út
úr dyrunum, hljóp Meller fram úr rúm-
inu og klæddi sig. Áður en tíu mínútur
voru liðnar, var hann kominn út á göt-
una og náði í lausa bifreið. Þó að hann
hefði góðan tíma, vegna þess að hann
hafði sent Nodon erinda, bað hann bif-
reiðarstjórann að aka eins hratt og
hann kæmist.
Meller grunaði, hvað aðstoðarmaður
hans hefði fyrir stafni. Hann þekkti
markmið hans. Fyrir nokkrum dögum
hafði hann skyggt hann. En í það skipti
hafði Meller ekki tekizt að fá inngöngu
BÍÓB«88»»æ«
SJÓMAMALtF
Heimsfræg amerísk kvik-
mynd, tekin af Metro-
Gooldwyn-Mayer sámkv.
hinni góðu sjómannasögu
Rudyard Kipling, og sem
birzt hefir í íslenzkri þýð-
ingu Þorsteins Gíslasonar.
Aðalhlutverkin eru fram-
úrskarandi vel leikin af
hinum ágætu leikurum:
Spencer Tracy,
Freddie Bartholomew,
Lional Barrymore.
NÝJÁ BÍÓ»888twm8tt
Grænt ljós.
Alvöruþrungin og athygl-
isverð amerísk stórmynd
frá WARNER BROS, sam-
kvæmt hinni heimsfrægu
sögu með sama nafni, eftir
Lloyd C. Douglas. — Aðal-
hlutverkin leika:
ERROL FLYNN,
ANITA LOUIS,
MARGARET LINDSAY
Og
Sir Cedric Hardwicke.
mmmt
Barnavinafél. »SumargjöÍ«
heldur aðalfund sinn í Oddfellowhúsinu (uppi) föstud.
10 febr. kl. 8,30. — Dagskrá samkvæmt félagslögum.
Farþegar,
sem ætla að fara á brezku sýninguna, sem
haldin verður í London þ. 20. febrúar til 3.
marz 1939, geta fengið afslátt á I. farrými
með s s. »Dottifossi« frá Reykjavík þ 15.
febrúar, sem nemur 1/3 af fargjaldinu, miðað
við að tekinn sé farseðill fram og aftur. —
Farþegar framvísi skírteini frá brezka kon-
súlatinu í Reykjavík.
H.L Eimskipafélagf íslands.
Bökunardropar
Á. V. R.
Rommdropar
V anilludr opar
Cltroudropar
Möndludropar
Cardemommudropar
Smásöluverð er tilgreint á hverju glasi.
Öll glös ern með áskrúfaðri hettn.
Aíengisverzlun ríkisíns.
Vornámikeið.
Húsmæðraskólinn á Hallormsstað heldur, eins og að undan-
förnu, námskeið frá 8. maí til 17. júní n. k. í þessum námsgrein-
um:
Kjólasaum,
Vefnaði,
Matreiðslu,
Garðyrkju.
Námskeiðskostnaður er kr. 90,00, nema fyrir nemendur á
garðyrkjunámskeiði. Þeir vinna fyrir fæði sínu.
Hallormsstað 22. jan. 1939.
Sigrún P. Rlöndal,
forstöðukona.
högum þjóðarinnar, verzlun,
iðnaði og öðrum atvinnugrein-
um og atvinnuháttum. Þá verð-
ur haft sérstakt frímerkjasafn.
Eins og getið hefir verið um
hér að framan, er til þess ætl-
azt, að sýnd verði íslands-
kvikmynd daglega. Kvikmynd
þessi er mjófilma. Nú er komið
til New York mjög mikið efni í
þessa íslenzku kvikmynd, sem
verið er að vinna úr og setja
saman.
Þá hefir einnig verið tekin
mjög ítarleg filma af landbún-
aðinum (mjó filma), sem einn-
ig verður sýnd síðar og víðar,
sem sjálfstæð filma, en jafn-
framt þessu hefir verið ferðazt
víðsvegar um ísland til þess að
ná myndum úr þjóðlífinu og af
fegurstu og einkennilegustu
náttúrufyrirbærunum.
Það fyrirkomulag hefir verið
ákveðið, að sérhver þjóð, sem
Hreinar
léreftstusknr
kaupir
PRENTSMIÐJAN EDDA H.F.
Lindargötu 1D.
þátt tekur í sýningunni, skuli
hafa einn dag til umráða til
þess að vekja athygli á sér og
halda þátttökuna hátíðlega. —
Vér höfum valið 17. júní sem
vorn dag og teljum það heppi-
legt, bæði vegna væntanlegra
ferðamanna héðan að heiman,
og sérstaklega vegna þess, að
Vestur-íslendingum mun sá
timi hentugur til að sækja sýn-
inguna. Það er enn óráðið,
hvaða tilhögun vér höfum á
þessum degi, en það má telja
víst, að útvarpið verði aðallega
tekið í þjónustu dagsins.