Tíminn - 22.04.1939, Blaðsíða 2

Tíminn - 22.04.1939, Blaðsíða 2
182 TÍMIM, laiigardagmn 22. aprfl 1939 46. blað KTeldillfur fyr og nú Laugardaginn 22. apr. Þjóðstjórn ~ hægrí stjórn -- vinstri stjórn Sumir hafa látið orð falla um það, að breyting sú á stjórn rík- isins, sem Framsóknarflokkur- inn hefir gengizt fyrir nú í vetur, væri samskonar og stjórnar- breytingin á árinu 1932, þegar samsteypustjórn var mynduð í stað flokksstjórnar Framsókn- armanna, er þá sat. Það hefir aldrei verið neitt leyndarmál, að margir Framsóknarmenn voru óánægðir með þá stjórnarmynd- un. En hér er um tvennt mjög ólíkt að ræða. Með stjórnar- mynduninni 1932, hóf Fram- sóknarflokkurinn samstarf við Sjálfstæðisflokkinn einan. Það var af hálfu Framsóknarflokks- ins stjórnarsamvinna „til hægri“ eingöngu. St j ór narsamvinna Framsóknarflokksins nú er bæði til „hægri“ og „vinstri" handar. í stjórninni 1932 áttu sæti full- trúar tveggja aðalflokkanna. Hún var aðeins venjuleg sam- steypustjórn, með verkamanna- stétt landsins í andstöðu. í nú- verandi stjórn eiga sæti full- trúar allra aðalflokkanna þriggja. Hún er því ekki venju- leg samsteypustjórn heldur þjóðstjórn, hm fyrsta sem það nafn verðskuldar réttilega hér á landi. Hún er, að því er ætla má, studd af meirahluta manna úr öllum stéttum landsins og yfirgnæfandi meirahluta þjóð- arinnar. Árið 1932 töldu ýmsir Fram- sóknarmenn, að stjórnarmynd- unin þá bæri vott um, að flokk- urinn væri að hneigjast meir í áttina til samstarfs við Sjálf- stæðismenn en heppilegt væri fyrir stefnu hans og þann hluta þjóðarinnar, sem aðallega hefir falið honum umboð sitt. Og ætíð síðan hefir verið ríkjandi innan flokksins sterk andstaða gegn því að láta söguna endurtaka sig að þessu leyti. Sérhver hugsun í þá átt að breyta stefnunni „til hægri“ hefir í Framsóknar- flokknum átt örðugt uppdráttar. En í útvarpsræðu frá Alþingi í fyrravor kom Hermann Jónas- son forsætisráðherra í fyrsta sinn fram með hugmynd sína um, að í staðinn fyrir togstreit- una um „hægri stjórn“ og „vinstri stjórn“ skyldu nú allir flokkarnir taka .höndum saman um að mynda það, sem hvorki væri „hægri“ né „vinstri" stjórn, heldur þjóðstjóm — starfandi með sérstöku tilliti til hins í- skyggilega ástands í umheim- inum og sjálfstæðismálsins, sem leysa þarf innan örskamms tíma. Þeirri leið hefir frá því að fyrst var á hana minnst yfir- leitt verið tekið með velvilja af Framsóknarmönnum, og það engu síður af þeim, sem jafnan hafa haft litlar mætur á sam- starfi við Sjálfstæðisflokkinn út af fyrir sig. Og eftir að forsætis- ráðherra í hátíðarræðu sinni 1. des. s.l. að nýju lagði áherzlu á skoðun sína í þessu efni, óx fylgi þjóðstjórnarhugmyndar- innar innan Framsóknarflokks- ins jafnt og þétt, unz endan- legar ákvarðanir voru teknar um það af miðstjórn og þingmönn- um, að flokkurinn skyldi hafa forgöngu í þessu máli og taka upp samninga um það við aðra flokka. Um það má út af fyrir sig deila hvort samstarf við Sjálfstæðis- menn af hálfu Framsóknar- flokksins árið 1932 hafi verið réttmætt og eðlilegt eða ekki. Þingmenn flokksins, sem slíku héldu fram, höfðu eflaust mikið til síns máls, enda þótt almenn ánægja væri þá ekki með nið- urstöðuna. Ennþá eru líka vafa- laust ýmsir menn í Framsóknar- flokknum, sem vel geta hugsað sér að vinna með Sjálfstæðis- flokknum einum og þá vitan- lega með sömu rökum og þeir, sem studdu Ásgeir Ásgeirsson til stjórnarmyndunar árið 1932. En það kemur ekki því viö, sem nú hefir gerzt. Því að myndun þjóð- stjórnarinnar er allt annars eðl- is og um hana munu Framsókn- I. Um langt skeið hefir hlutafé- lagið Kveldúlfur verið einna fyrirferðarmest, og mest um- talað af öllum atvinnufyrir- tækjum landsins. Bar þar tvennt til. Það var stærst af öllum út- vegsfélögum á landinu, og þótti um eitt skeið líklegt til að geta hernumið svo að segja hvert af öðru kjördæmi lands- ins handa framkvæmdastjórum sínum, og þannig fengið bein- línis alveg óvenjulegt, og óeðli- legt vald yfir þjóðmálum í minnsta ríki í álfunni. Kveldúlfur heflr þekkt bæði góða og erfiða daga. Félagið hefir stundum grætt mikið og á öðrum tímum orðið fyrir stóru tapi. Það er óhætt að segja, að hvorugt var látið liggja í lág- inni. Kveldúlfur var að því leyti undir erfiðri stjörnu, að svo virtist, sem hann mætti hvorki græða eða tapa. Ef félagið græddi, sögðu menn að það yrði á félagsmálavísu of fyrirferðar- mikið, og ef það lenti í miklum skuldum, var bent á þá hliðina og þá hættu, sem stafaði af því að ein fjölskylda færi með svo mikið af sparifé landsmanna í atvinnurekstri sínum. II. Ég kynntist Kveldúlfi nokkuð vorið 1916, þegar Framsóknar- flokkurinn var að hefja starf sitt, og byrja að hafa áhrif í landinu. Kveldúlfur var þá talið auðugast og tilþrifamest af öll- um fyrirtækjum á íslandi. Thor Jensen stýrði því með miklum stórhug. Synir hans voru þá að vaxa upp, og voru sumir þeirra farnir að vinna með honum að stjórn fyrirtækisins. Vorið 1916 hófst mikil deila milli hins ný- stofnaða sjómannafélags og tog- araeigenda, um það hvort sjó- menn mættu selja sjálfir -lifr- arhlut sinn. Sjómenn voru ráðn- ir á togarana með nokkru kaupi í peningum og lifrinni sem á- góðahlut. En jafnframt hafði verið samið um að sjómenn létu sinn skipseiganda fá lifr- arhlutinn með ákveðnu verði. Sjómaðurinn gat hagnazt á því, ef mikið aflaðist af fiski, en út- geröarmaðurinn fékk allan verzlunargróða af lifrarhlutn- um, ef hann hækkaði í verði. Ég tók allmikinn þátt í deil- unni um þetta mál, bæði í blöð- um og á annan hátt, en út frá nokkuð öðrum forsendum en út- gerðarmenn og sjómenn. Fyrir þeim var deilan blátt áfram um skiptingu á peningum, sem út- armenn sameinast án tillits til þess, hvort réttara telst yfir- leitt, að styðja „hægri“ eða „vinstri" stjórn í landinu. Búnaðarsamböndin gefa öðru hverju út skýrslur sínar og senda félögum sínum. Ein af þessháttar skýrslum er nýút- komin frá Búnaðarsambandi Vestfjarða. En þar sem efni hennar á erindi til fleiri en fé- laga sambandsins, vil ég endur- segja það að nokkru, svo að les- endur Tímans geti kynnzt því nokkuð. í engum landshluta er tún- ræktin erfiðari en á Vestfjörð- um. Jarðvegur er þar bæði grýttur og blautur. Grjótnám í nýræktinni er mikið, og fram- ræsla þarf víða að vera mjög mikil. Þrátt fyrir þessa aðstöðu, hefir verið sléttað í túnunum um 1% á ári hverju hin síðustu ár, og þau stækkuð um %%. Samhliða hefir áburðar- geymsla batnað mjög mikið, enda nú til haughús fyrir meira hluta allrar mykju, og túnin verið girt meir en áður var. Þetta hefir leitt til þess að töðu- magnið hefir meir en tvöfald- azt á síðustu 20 árum. Og um leið og töðumagnið hefir aukizt, hefir búfénu fjölgað. Nautgrip- um hefir fjölgað um 10% og sauðfénu um 25%, og með hvorttveggja er betur farið, svo gerðin gaf. Fyrir mér sem sam- vinnumanni, var það réttlætis- atriði, að úr þvi allt væri að hækka, dýrtíðin í landi, salt- fiskurinn og lifrin, og úr því talið væri að sjómennirnir ættu að fá lifrina í sinn hlut, þá ættu þeir líka að fá þá verðhækkun, sem varð á þeirra hluta af afl- anum. Eins og ég leit á þá bar- áttu, var deilan um lifrarhlut- inn stórvægilegt mannfélags- mál. Annarsvegar var stefnt að því sem kom, föstu kaupi, með stöðugri baráttu milli skipa- eiganda og háseta. Á hinn bóg- inn voru skilyrði fyrir félags- skap háseta, sem að framleiðsl- unni unnu, eins og orðið hefir fyrir áhrif samvinnufélaganna um nálega alla framleiðslu á landbúnaðarvörum. Deilunni um lifrarhlutinn lauk svo að sjómenn töpuðu að mestu. Fasta kaupiö hélt end- anlega innreið sína í stórút- gerðina. En því fylgdi aftur hin stöðuga barátta um arðinn af útgerðinni. Sú barátta hefir á undangengnum tuttugu árum átt meginþátt í að leggja stór- útgerð íslendinga í rústir. Ég fékk miklar óvinsældir frá út- gerðarmönnum fyrir stuðning minn við það, sem kalla mátti réttláta hlutarráðningu á skip- in og hefir nokkuð af þeim kala varað fram á þennan dag. í þessari deilu var Kveldúlf- ur á engan hátt í sérstakri for- ustu. Útgerðarmenn voru allir saman um málið. Þeir sögðu að sér væri óbærileg sú hugsun að þeir ættu ekki sjálfir allan fisk- inn, sem veiddist á skip þeirra. Þeim fannst niðurlæging að því að verkamenn þeirra á sjónum gætu sagt, að þeir ættu lifrina, og gætu farið með hana hvert sem þeir vildu. Þegar stríðinu lauk var Kveld- úlfur eins og flest útvegsfyrir- tæki talinn að hafa grætt mik- ið á ófriðnum. Og Kveldúlfur hafði að sjálfsögðu grætt því meira sem hann hafði umfangs- meiri útgerð en aðrir. Thor Jensen tók að því er virtist aldrei neinn verulegan virkan þátt í landsmálabaráttunni, þó hann styddi að sjálfsögðu Mbl.- flokkinn. ,En synir hans urðu brátt umsvifamiklir í lands- málabaráttunni, einkum Ólafur, núverandi formaður Sjálfstæð- isflokksins. Andstæðingum Mbl.- manna þótti líklegt að synir Thor Jensen myndu skipta sér í tvær sveitir, sumir hafa for- ustu í útvegs- og verzlunarmál- um, en aðrir ganga inn í lands- málabaráttuna. En bak við alla bræðurna yrði Kveldúlfur sam- eiginlegt höfuðvígi þeirra, og þess flokks, sem þeir fylgdu að málum. það gefur nú meira af sér, en það áður gerði. En fólkinu, sem að búskapnum vinnur, hefir fækkað, og er nú milli 2000 og 3000 færra en það var. Söm hefir breytingin orðið annarsstaðar í landinu, og þó er þetta misjafnt í hinum ýmsu sveitum og landshlutum. Er nú þessi breyting til bóta? Um það greinir menn nokkuð á. Sumir sjá í henni meiri af- köst fólksins, meiri arð búanna, og telja hana miða í rétta átt. Aðrir sjá ekki annað en að fólk- inu fækkar í sveitunum, og telja það ver farið. Hvorir hafa á réttu að standa? Á þessu vildi ég vekja athygli, og um þetta vildi ég að bændur hugsuðu. Kartaflan var fyrst ræktuð á Vestfjörðum, og á Suðurfjörð- unum er gott að stunda garð- rækt. Skýrsla er um kartöflu- uppskeruna frá 1920 til 1937. Sýnir hún mikla aukningu eða frá 14,2 kg. á mann á árunum 1921—25 upp í 32,9 á árunum 1931—37. Uppskeran hefir því meir en tvöfaldazt á þessum tæpu tuttugu árum. Á árunum 1931 til 1937 hafa þrír hreppar á svæðinu ræktað yfir 100 kg. á mann. Eru það Ketildalahrepp- Nokkru eftir að stríðinu lauk tók Thor Jensen þá ákvörðun að hætta við forustu í útgerð, og snúa sér að stórfelldri landbún- aðarframleiðslu. Seldi hann sonum sínum Kveldúlf, sem þá var mjög auðugt fyrirtæki, en keypti sj álfur hversdagslegt smákot í Mosfellssveit, og byrj- aöi að undirbúa þar hina um- svifamestu ræktun og stórrekst- ur á landbúnaði, sem nokkur einstakur maður hefir lagt út í á íslandi. Hann ræsti fram hið venjulega íslenzka mýrlendi, ræktaði það með nútíma véla- tækni, byggði steinbyggingar fyrir verkafólk og búpening og hafði fyrr en varði á stórbýli þessu um 300 mjólkandi kýr. Hann varð um leið stærsti mjólkursali til Reykjavíkur. Búið á Korpúlfsstöðum var á margan hátt rekið með miklum dugnaði og myndarskap. Og mjólkursalan til Reykjavíkur gekk því betur, þar sem Sjálf- stæðismenn litu með réttu á at- hafnir Thor Jensen eins og upp- fylling djörfustu vona sinna um mátt einstaklingsframtaksins. Þótti þeim þess vegna af heim- spekilegum ástæðum mjólk frá Korpúlfsstöðum meira eftir- sóknarverð en samskonar vara frá venjulegum bændaheimil- um. Thor Jensen hefir verið við- skiptaforkólfur gæddur óvenju- lega ríku skapandi afli. Hann var í einu djarfur og ógætinn. Framan af æfi lenti hann af og til í fjárvandræðum, en sá jafn- an nýjar leiðir til að rétta hlut sinn að nýju. ímyndunarvald hans var sterkt og sívakandi, en stundum gætti hann ekki hófs. Byggingar hans voru gerð- ar með stórhug og listrænum myndarskap, en stundum byrj- aði hann á hafnarbótum og mannvirkjum, sem hann ekki gat lokið við, og á Korpúlfsstöð- um er að því er snertir megin- bygginguna, svo mikil áherzla lögð á ytri fegurð og glæsileika, að notagildi byggingarinnar er ekki svo mikið sem vera mátti. Gáfur Thor Jensen fengu mikið verksvið á gullöld íslenzkra tog- ara, og hann er í nálega ame- rískum stíl forgöngumaður í íslenzkri útgerð. Þegar því verki var náð fékk hann sonum sín- um útgerðina, en snéri sér að því að sanna að líka mætti nota vélatækni í stórum stíl í íslenzk- um landbúnaði. Og því verður ekki neitað að honum hefir að mjög verulegu leyti tekizt að sanna það mál. Hitt má þó telja líklegt, að ekki rísi á íslandi fyrst um sinn önnur þvílík bú og Korpúlfsstaðir eru nú. III. Thor Jensen hafði með ó- venjulegum stórhug skapað Kveldúlf á blómatíma útvegsins. En með búskap sínum á Korp- úlfsstöðum varð hann, óviljandi að vísu, til að leggja fyrsta steininn í götu þessa fyrirtækis. Þegar Thor Jensen yfirgaf Kveldúlf var hagur féiagsins ur, sem hefir 137,6 kg. á mann, Mýrahreppur, sem hefir 134,5 og Rauðasandshreppur, sem hefir 105 kg. á mann, allir að meðaltali öll þessi ár. Þó undarlegt megi virðast, er kartöfluræktin minnst í kaup- túnahreppunum, og minnst á ísafirði 0,7 kg. á mann. Mætti þó ætla að þar gæti fallið til mörg stund, sem ekki yrði betur not- uð til annars en að afla sér kar- tafla. Hvergi á landinu er votheys- gerðin orðin eins útbreidd og á Vestfjörðum. í Strandasýslu og Norður-ísafjarðarsýslu er meira en ein votheysgryfja til jafnað- ar á hverjum bæ. í hinum sýsl- unum eru þær ekki svo margar, en þó samt á meira hluta bæj- anna og á öllu svæðinu á % hlutum bæjanna. Er þetta mik- ill munur frá því sem er sum- staðar annarsstaðar, þar sem enginn bær í heilum sveitum hefir votheysgryfjur. En Vest- firðingar skilja þörf þess að gefa vothey. Mjög víða eru gryfjurn- ar ekki steyptar, heldur grafnar í hóla og hlaðnar innan. Til þessa hafa þeir gripið Vestfirð- ingarnir, til þess að hafa vot- heyið og geta hagnýtt sér kosti þessarar heyverkunaraðferðar meðan þeir eru að aura saman fyrir efni í betri og vandaðri gryfju. Þeir sáu að þeir höfðu ekki ráð á að bíða, og því komu þessar ófullkomnu og lítt var- mjög góður og útlitið bjart fram undan. Engin blika var á lofti með markaðinn á Spáni eða í Ítalíu. Thor Jensen gat vel bú- izt við að Kveldúlfur gæti haldið áfram að stækka, þó að hann færi með nokkuð af eign sinni í annað fyrirtæki. En þetta reyndist ekki svo. Ræktun Thor Jensen á Korp- úlfsstöðum varð tilfinnanleg blóðtaka fyrir Kveldúlf. Sam- hliða bættust við önnur enn meiri áföll. Gengi íslenzkrar krónu var hækkað, svo sem eðlileg afleiðing af hinum geysi- mikla aflafeng áranna 1924—25. En gengishækkunin gerði miklu meira en upphefja hinn mikla aflagróða þessara ára. Almennt er talið að Kveldúlfur hafi tap- að um 2 miljónum króna á gengishækkuninni. Ekkert ís- lenzkt fyrirtæki gat þolað því- líkt áfall, og Kveldúlfur heldur ekki. Eftir þetta varð Kveldúlf- ur að treysta á dýr rekstrarlán frá bönkunum. Blómatímar stórútgerðarinnar heyrðu nú til viðburðum sögunnar. Frá hinni miklu gengishækk- un og fram á sumar 1930 barð- ist stórútgerðin í bökkum, og skiptist á gróði og tap. Nú komu enn til greina tvennskonar að- stæður fyrir útgerðina, sem ollu varanlegum erfiðleikum. Annarsvegar varð stjórn flestra útgerðarfyrirtækjanna of dýr og mannfrek. Á hinn bóginn sóttu verkamannasamtökin á, bæði með löggjöf og kaupskrúfum. Útgerðarmenn höfðu hafnað friðsamlegu samstarfi 1916 og kosið heldur áhættu stríðsins. Þeir höfðu nú fengið stríð, og það oft á tíðum háð með lítilli gætni eða framsýni um hag út- vegsins í heild sinni. Nú var sótt að útgerðinni frá tveim hliðum. Annarsvegar var yfirstjórn útgerðarfélaganna miklu mannfrekari og dýrari heldur en vera mátti. Átti þetta bæði við um Kveldúlf og flest önnur togarafélögin. Ein und- antekning var þó í þessu efni, og það var einn af fyrstu braut- ryðjendum togaraveiða hér við land. Halldór Þorsteinsson var mótaður af hinum einföldu lífs- venjum frá því fyrir aldamót. Með gætilegri stjórn tókst hon- um að koma skipi sínu gegnum brimgarð kreppu og gengis- vanda. Útgerðin átti ennfremur við aðra erfiðleika að stríða. Flest togarafélögin áttu heima í Reykjavík og Hafnarfirði. Báð- ir voru ungir bæir, með mikla og hraðvaxandi dýrtíð. Sjómenn, skipstjórar, landverkamenn og skrifstofufólk, sem vann að út- gerðinni, átti i höggi við þessa dýrtíð. Það heimtaði hátt kaup og sífelldar hækkanir. Verka- mannahreyfingin sótti fast á, og stundum með kommúnistisku ofbeldi. Atvinnurekendur voru nýir í menntinni, stóð lítt sam- an og biðu venjulega lægri hlut. í öllum þessum sviftingum kom þar áður en varði, að íslenzku togararnir voru á engu sviði, anlegu gryfjur strax, og svo verður það vitanlega smámsam- an yfir Vestfirðina alla. Hér mættu aðrir bændur festa sér i minni dæmi Vestfirðinga. Til eru þeir bændur þar á Vestfjörð- um, sem hafa eftir óþurrka- sumur átt allt sitt hey sem vot- hey, og heppnazt vel að fóðra á því einu, og margir eru þeir, sem gefa hálfa gjöf af því þegar svo viðrar, að þeir þurfa að setja mikið í vothey. Annars munu votheysgryfjurnar á Vestfjörð- um rúma milli ya til y6 af öll- um heyskapnum, og er það meira en í nokkrum öðrum landsfjórðungi, og kannske meira en í nokkurri einstakri sveit annarsstaðar á landinu. En þó að Vestfirðingar séu á undan með votheysgerðina, þá eru þeir á eftir með að girða túnin sín. Enn er um Vio af tún- unum ógirt. Hér er þess að gæta að aðstaða þeirra til þess að girða túnin, er nokkuð önnur en í þéttbýli lágsveitanna. Á Vest- fjörðum er bæjaröðin með sjón- um. Á aðra hönd er sjórinn, en á hina fjöllin, og landrými mik- ið. Fénaður sækir því ekki eins í túnin þar og í þéttbýli lágsveit- anna, þar sem allur fénaður er í túnunum, séu þau ógirt, en annars við þau, þar til hann er rekinn á fja.ll. En þó ásóknin í túnin sé minni þar en sumstað- ar annarsstaðar, þá þarf að girða túnin, enda að því unnið, nema um dugnað og harðfylgi sjómanna og yfirmanna, sam- keppnisfærir við ensku veiði- skipin, sem voru á sömu mið- unum. Með kreppunni 1930 byrjuðu ný og stórfelld vandkvæði fyrir stórútgerðinni íslenzku og má heita að þau hafi verið óslitin síðan þá, og heldur farið versn- andi hin síðari ár, eftir að styrjaldir drógu úr kaupgetu þjóðanna í Suður-Evrópu, sem um langa stund höfðu keypt mest af íslenzka saltfiskinum. Á þessum árum bættist sífellt við tekjuhalla flestra félaganna. Skuldasöfnunin var mest áber- andi hjá Kveldúlfi, af því að þar voru skipin flest. Auk þess varð umtalið mest um afkomu Kveldúlfs, af því að hagur hans blandaðist sífellt inn í hin al- mennu pólitísku átök flokkanna, af því að sumir af forráðamönn- um þess félags voru framarlega í landsmálabaráttunni og af því að Kveldúlfur var sem atvinnu- tæki álitið þýðingarmikið virki í víglínu Sjálfstæðismanna. IV. í þeim langvinnu deilum, sem staðið hafa á þingi, mannfund- um og blöðum um mörg ár milli Framsóknarmanna og Mbl,- manna, höfum við Ólafur Thors mjög oft hitt hvor annan í bar- dagahitanum. Fyrstu árin æði- mörg, sem við vorum saman á þingi, töluðum við aldrei saman nema í ádeiluformi í ræðu eða riti, og dró hvorugur af sér eftir því sem orka leyfði. V. Héðinn Valdimarsosn hafði lengi starfað í verkamanna- hreyfingunni, og að öllum jafn- aði með ofbeldisfullum aðgerð- um. Hafði hann verið manna fremstur í því að íþyngja fram- leiðslu landsmanna í öllum at- vinnugreinum með kröfum, sem voru oft ósamrýmanlegar við atvinnuhætti þejrra þjóða, sem íslendingar verða að keppa við á heimsmarkaðnum. Laust eftir nýár 1937 tókst Héðni að ná tæpum meirahluta í Alþýðu- flokknum um byltingarkennda tillögu gagnvart Kveldúlfi. Vildi hann láta Alþingi ganga að þessu fyrirtæki með oddi og egg og jafna það við jörðu. Svo sem kunnugt er neitaði Framsóknar- flokkurinn að veita Héðni lið- styrk í þessu máli og féll tillag- an við lítinn orðstýr og það þvi fremur, sem Jón Baldvinsson og allur þorri Alþýðuflokksmanna var henni að öllu leyti mótfall- inn. En fyrir þessar sakir var rofin stjórnarsamvinna Fram- sóknar og Alþýðuflokksmanna og efnt til nýrra kosninga vorið 1937. Fóru svo leikar, að Fram- sóknarmenn unnu á, en Alþýðu- flokkurinn tapaði, aðallega í Reykjavík, þar sem Héðinn var í kjöri. Skömmu eftir kosning- una byrjaði Héðinn opinbera samvinnu við kommúnista, og klauf Alþýðuflokkinn veturinn (Framh. á 4. síðu) og síðustu 3 árin girtar samtals 165 kílómetra langar girðingar, enda þá líka mörg tún girt. t Vatnsleiðslur í bæi eru komn- ar á öðrum hverjum bæ, á þriðja hverjum bæ er vatnsleiðsla í fjósið en á sjötta hverjum í fjár- húsin. Prjónavélar eru á öðrum hverjum bæ, og mikið unnið af ullarvinnu á heimilunum, enda vefstólar á 10. hverjum bæ. — Sláttuvél er á 10. hverjum bæ, og flestar í Mosvallahreppi, þvi þar eru þær á % hlutum bæj- anna, enda engjalönd þar góð og vélslæg. Aftur eru ekki kerr- ur nema á liðlega öðrum hverj- um bæ, og er það lítið, borið saman við annarsstaðar, en í því sambandi er þess þá að geta, að aðdrættir flestir eru gerðir sjóleiðina, og kerranna því ekki þörf nema á heimilunum til heimilisvinnu. Og þá kemur líka það til athugunar, að víða er öllu heyi af túninu ýtt að hlöðu- dyrum, útheyið bundið óþurkað heim á tún og þurkað við hlöð- una, og því kerruþörf önnur en þar í sveit, sem draga þarf að heimilinu á kerrum, aka heyi á þeim o. s. frv. í skýrslunni ritar Kristinn Guðlaugsson á Núpi, formaður sambandsins, um verkefni næstu ára. Bendir hann þar á verkefni, sem bíði úrlausnar og er ekki vafi á því, að til orða hans taka vestfirzku bændurnir Páll Zóphóníasson: Um búskap Vestfirðínga

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.