Tíminn - 25.07.1939, Blaðsíða 4

340
TfMEVN, firiðjuclagiim 25. júlí 1939
85. blað
Yfir landamærín
1. Kommúnistar hafa stundum í
seinni tíð látizt vera stuðningsmenn
kaupfélaganna. Einn forsprakki þeirra,
Björn Bjarnason bæjarfulltrúi í
Reykjavík, afhjúpar þennan blekking-
arvef þeirra í kommúnistablaðinu á
iaugardaginn. Hann segir m. a.: „Yfir
S. í. S. drottnar fámenn klíka stœrstu
framleiðenda á sviði landbúnaðarins
og sömu mannanna, sem stjórna hin-
um gerspilltu ríkiseinkasölum, með
þeim árangri að vandséð er, hvorir
eigi meiri sök á okrinu á erlendri vöru
S. í. S. eða heildsalarnir, með hóflausu
okri á landbúnaðarvörum, miðað við
útflutningsverðmœti þeirra, og siðast
en ekki sízt með þvi að vera einn allra
ósvífnasti atvinnurekandi og kaupkúg-
ari þessa lands." Á öðrum stað segir
hann um S. í. S. með feitu letri, að
það sé „fyrirtœki, sem lifir að einum
þriðfa hluti á verzlunarokri og einum
þriðja á kaupkúgun". Vafalaust fagna
heildsalarnir yfir þessum nýja liðs-
manni, sem gengur mun lengra í sví-
virðíngum sínum um kaupfélögin en
þeirra eigin blöð. Hinsvegar er ekki
þörf að virða þær svars frekar en aðrar
verstu öfgar kommúnista, og það má
Björn eiga, að með þessum ummælum
sýnir hann hina réttu afstöðu komm-
únista til samvinnufélaganna, svo hér
eftir ættu menn ekki að þurfa að fara
neitt villtir vegar í þeim efnum.
2. Kommúnistum virðist hin fyrir-
hugaða bókaútgáfa Menníngarsjóðs
mikill þyrnir í augum. Sérstaklega
þvkjast þeir óttast um afkomu bók-
salanna, ef taka ætti upp þann sið, að
„troða upp á menn unnvörpum gjafa-
bókum úr ríkissjóði". Afstaða komm-
únistablaðsins til bókaútgáfu Menn-
ingarsjóðs virðist gefa til kynna, að
fyrir þeim vaki eitthvað annað með
Máli og menningu, en að tryggja al-
menningi ódýrar bækur, fyrst þeir
telja það svo vítavert af Menningar-
sjóði, að ætla að hefja útgáfu slíkra
bóka.
3. Kommúnistar fárast mikið yfir
því í blaði sínu, að Þjóðverjar þrengi
kjör þeirra þjóðflokka, sem heyra
undir yfirráð þeirra. Þetta mætti telja
þeim til lofs, ef þeir gleymdu ekki
jafnframt að geta þess, að Rússar gera
slikt hið sama. Þeir hafa á valdi sínu
nokkur héruð, þar sem Finnar voru í
meírahluta. Finnarnir hafa eftir megni
reynt að vernda þjóðerni sitt, en
hafa verið beittir hinni verstu harð-
stjórn og ofríki og margar fjölskyldur
er búið að flytja nauðugar til annarra
landshluta, því kommúnistastjórnin vill
láta Rússa vera í meirihluta í landa-
mærahéruðunum. Þetta framferði hefir
mjög spillt sambúðinni milli Rússlands
og Finnlands. Kommúnistablaðið hér
ætti, ef það er raunverulega mótfallið
þjóðerniskúgun, ekki síður að átelja
þetta en ofbeldi Þjóðverja, því ekki
skiptir það neinu máli, hvort þeir, sem
kúgaðir eru, nefnast Tékkar eða Finn-
ar. x—y.
,Taugastríðið‘ harðnar
(Framh. af 1. síðu)
Young-lánunum og selja Frökk-
um mánaðarlega 160 þús. smál.
meira af koksi en þeir gera nú,
gegn því, að Frakkar selji þeim
tilsvarandi magn af járnmálmi.
Frakkar vantar koks til her-
gagnaiðnaðarins og Þjóðverja
járn! Þessir fyrirhuguðu verzl-
unarsamningar geta því heyrt
undir það, sem nefnist kald-
hæðni örlaganna.
En fyrst og seinast verða það
þó Pólverjar, sem ráða úrslit-
unum. Fylgja þeir ráðum Cham-
berlains eða einhvers annars,
sem hvetur þá til undanláts við
Þjóðverja? Falla þeir í sömu
gröfina og Tékkar? Fyrir þá er
allt í húfi. Sagt er að sendiherra
Bandaríkjanna í Belgíu, en hann
tJR BÆMJM
Hjónaband.
Síðastl. laugardag voru gefin saman
í hjónaband á Tjörnum í Eyjafirði af
sóknarprestinum þar, séra Benjamín
Kristjánssyni, ungfrú Gyða Sigurgeirs-
dóttir og Egill Bjarnason innheimtu-
maður Tímans. Tíminn óskar ungu
hjónunum til hamingju.
Flugdagurinn
verður að þessu sinni haldinn næstk.
sunnudag á Sandskeiðinu. Meðal þess,
sem þar fer fram, verður það, að svif-
flugvél mun fljúga frá Sandskeiðinu
til Reykjavíkur með póst. Þá verður
höfð fjölbreytt sýning á modelflugvél-
um, sem yngri og eldri meðlimir Svif-
flugvélagsins hafa smíðað.
Námskeið í svifflugi
er nýbyrjað hér og mun-standa í
tvær vikur. Þátttakendur eru um tutt-
ugu. Kennarinn er þýzkur, Schauert
að nafni.
Barn lærbrotnar.
Á sunnudaginn vildi það slys til suð-
ur í kirkjugarði, að legsteinn, sem var
kominn að falli, datt ofan á barn og
lærbraut það.
Þýzku kafbátarnir
fóru héðan eftir miðjan dag í gær
áleiðis til Þýzkalands.
Knattspyrnufélag Reykjavíkur
hélt í gær mót í frjálsum íþróttum
í tilefni af 40 ára afmæli sínu. Beztum
árangri náði Sigurgeir Ársælsson úr
Glímufélaginu Ármann. Setti hann
nýtt íslenzkt met í 800 m. hlaupi á
2 mín. 2.2 sek, en gamla metið, sem
Geir Gýgja átti og var sett fyrir 21
ári, var 2 mín. 2.4 sek. Þá hljóp Sig-
urgeir 3000 m. á 9 mín. 17 sek. og er
það bezti árangur, sem kunnugt er um
að náðzt hafi í þessari vegalengd hér
á landi. íslenzka metið, 9 mín. 1.5 sek.,
setti Jón Kaldal erlendis..
Stavangerfjord
fer héðan kl. 7 annað kvöld.
Fundur
verður haldinn af hálfu alþýðusam-
takanna á Arnarhólstúninu kl. 8% í
kvöld. Þar munu flytja ræður Hedtoft
Hansen, form. danska Alþýðuflokks-
ins, Ernst Berg, ritari danska Alþýðu-
sambandsins, Axel Strand, gjaldkeri
sænska Alþýðusambandsins og Magnus
Nilssen, forseti norska stórþingsins.
Ef til vill munu Stauning forsætis-
ráðherra og Wennerström landshöfð-
ingi flytja ræður, en þeir munu mæta
þar báðir.
var áður í Rússlandi, hafi látið
Roosevelt forseta þær upplýs-
ingar í té, að þau áform væru
ofarlega á baugi, að Þjóðverjar
innlimi Danzig, síðan skipti
þeir og Rússar Póllandi á milli
sín og þar næst byrji þeir að
gera upp reikningana við Frakka
og Breta. Undanlátssemi í Dan-
zigdeilunni virðist því geta þýtt
sama og endalok sjálfstæðisins
fyrir Pólverja. Það má því mikið
vera, ef þeir kjósa ekki heldur
að berjast, því Bretar og Frakk-
ar dragast þá strax inn í leik-
inn, viljugir eða nauðugir.
Meðan þessu fer fram bíður
Hitler rólegur átekta. Vafalaust
vonar hann enn, að hann muni
fá Danzig jafn fyrirhafnarlítið
og Tékkóslóvakíu. Fyrir hann
gildir það, að vera nógu ákveð-
inn, nógu kaldur, nógu ögrandi.
Þannig skapast helzt möguleiki
fyrir það, að mótstöðumennirn-
ir þreytist og flótti komi upp í
liði þeirra.
~MT)T ■ A T?.
í nýkomnum mannfjölda-
skýrslum Hagstofunnar fyrir ár-
in 1931—35 er ýmsan fróðleik að
finna.
Á þessum fimm árum hafa
orðið 3607 giftingar hér á landi
og er nœr helmingur þeirra, eða
1746, í Reykjavlk.
Flestar hafa giftingarnar orð-
ið í október, júní og maí.
í annað sinn hafa gift sig 254
karlmenn, í þriðja sinn 9 og í
fjórða sinn 2. í annað sinn hafa
gift sig 144 konur og i þriðja
sinn 3.
Sex brúðgumar hafa verið
eldri en 70 ára og 3 brúðgumar
yngri en 20 ára. Ein brúður hefir
verið eldri en 70 ára, tvær á
aldrinum 65—69 ára. Margar
hafa gift sig innan 20 ára ald-
urs. —
* * *
Victor Emanuel er sagður orð-
heppinn og lítill aðdáandi Mus-
solinis, þó að hann sé stöðugt að
auka titla hans. Eftirfarandi
ummœli voru höfð eftir konung-
inum, þegar Abessiníustyrjöldin
stóð yfir:
— Sigri ítalir í styrjöldinni,
verð ég keisari í Abessiníu, tapi
ítalir styrjöldinni, verð ég aftur
konungur í Ítalíu.
Norrænu mótiii
í Reykjavík.
(Framh. af 1. síðu)
dórsson borgarstjóri flutti stutt
ávarp og þar næst flutti frú Sig-
ríður Eiríksdóttir, formaður
„Samvinnu hjúkrunarkvenna á
Norðurlöndum“, setningarræð-
una, sem var vel samin og flutt.
Að þeirri ræðu lokinni fluttu
fulltrúar frá hinum löndunum
stutt ávörp, sem voru mjög hlý-
leg í garð íslands. Athöfn þess-
ari var útvarpað hér og einnig
endurvarpað til Norðurlanda.
Fundur hófst aftur í Gamla
Bíó með sýningu á íslandskvik-
mynd Dams kapteins. Síðan voru
flutt erindi um kröfur þjóðfé-
lagsins til hjúkrunarkvenna og
sálfræðileg viðfangsefni í hjúkr-
un. Um kvöldið var haldinn
dansleikur í „Stavangerfjord".
Á laugardaginn fóru hjúkrun-
arkonurnar til Þingvalla og lík-
aði þeim ferðin hið bezta. Ár-
degisverður var borðaður í Val-
höll og varð að tvískipta borð-
haldinu, því þátttakendur voru
nokkuð á sjötta hundrað. Um
kvöldið hafði karlakórinn „Fóst-
bræður“ samsöng fyrir þær í
Gamla Bíó.
í gær var farið í ferðalög og
var hópnum tvískipt. Annar fór
upp að Reykjum, skoðaði þar
gróðurhúsin, og fór síðan í heim-
sókn á spítala bæjarins. Hinn
fór austur að Gullfossi og Geysi.
Komið var við á Laugarvatni.
í dag er aðalfundardagurinn,
og verður m. a. rætt um aga á
sjúkrahúsum, húsnæði hjúkrun-
arkvenna þar, heilsuvernd,
barnaheimili o. fl.
í kvöld kl. 8 sitja þátttakendur
mótsins veizlu ríkis og bæjar-
stjórnar, sem haldin verður á
Hótel Borg og í Oddfellowhúsinu.
154 William McLeod Raine:
heim, lagt hnakk á tvö, en reiðing á
eitt.
Sýslumaðurinn hljóp á bak hesti sín-
um og veifaði til Molly í kveðjuskyni.
XVI. KAFLI.
Taylor efaðist ekki um að Clem Oak-
land væri hér kominn í allt annað en
góðum tilgangi. Ulskan hafði sett
brennimark sitt á þetta harða andlit.
Það var sennilegt að Oakland hefði á
unga aldri verið snotur, en þó hlaut
eitthvað að hafa verið úlfslegt í augna-
svipnum. En hann hafði versnað með
aldrinum. Óheflaður ofsinn leyndi sér
ekki í andlitsdráttunum.
Það var lang sennilegast að Oakland
væri kominn inn á landareign Quarter
Circle XY, til þess að vinna eigendum
þess, óvinum sínum, eitthvert tjón.
Taylor gat ekki gert sér í hugarlund
hvernig það myndi vera, en hann bjóst
við að komast að því von bráðar.
Oakland lá makindalega aftur á bak
í öðru rúminu í Sjömílnakofanum.
Honum datt ekki i nug að koma í veg
fyrir, að óhreinir skórnir skitu út rúm-
fötin. Taylor komst brátt að því að
þetta var einkennandi fyrir hann, því
að hann var hvorki hreinlátur á sál né
líkama.
Oakland var að segja Flannigan frá
FlóttamaSurinn frá Texas 155
því, hvernig hann hefði farið með konu
eina og ungan lingerðan mann hennar.
Frásögnin sýndi að hann var bæði
ruddamenni og þrælmenni. Enginn mað-
ur, með snefil af sómatilfinningu, hefði
getað gert slíkt, hvað þá sagt frá því á
eftir — Hvimeygði maðurinn með
skemmdu tennurnar, glotti ánægjulega.
Væri Taylor skálkur, þá var hann að
minnsta kosti hreingerður. Oakland
hefði orðið undrandi, ef hann hefði séð
reiðina, sem sauð í heila fangans, á
bak við slappt og glottandi andlitið. En
hann var enginn mannþekkjari og hon-
um var sama hvað menn hugsuðu. Það
voru aðeins framkvæmdirnar, sem höfðu
þýðingu, en það var ekki oft að til þess
kom. Hann bar djúpa fyrirlitningu fyr-
ir náunga sínum, eins og flestir mjög
eigingjarnir menn.
Taylor gat sér þess til, að áformum
Oaklands lægi ekkert á. Einhver ætti
að hitta þá hér og taka á móti skipun-
um, sem svo leiddu til einhverra fram-
kvæmda.
Það var ómögulegt annað en verða
þeirra tilfinninga var, sem Oakland bar
í brjósti til Clint Prescott. Þær komu
fram svo að segja í öllu því, sem sagt
var. Þeir höfðu alltaf verið óvinir, síð-
an Prescott kom 1 veg fyrir þá fyrirætl-
an Oaklands að komast á þing. Það
Saga ríkisverksmiðj-
unnar á Raufarhöfn.
(Framh. af 2. síSu)
orðið of seint að gangast í það
að útvega lán sérstaklega til
Raufarhafnarverksmiðjunnar og
byggja hana fyrir vorið 1939.
Hinsvegar var stjórninni það
ljóst, að verksmiðjan þurfti að
komast upp sem fyrst og taldi
það víst, að ef sérstaklega yrði
leitað með nægum fyrirvara
eftir fé í því skyni, myndi það
fáanlegt. Ákvað hún þess vegna
i samráði við stjórn síldarverk-
smiðjanna að hefja skyldi bygg-
ingu verksmiðjunnar sumarið
1939 (í sumar), að svo miklu
leyti sem fjárhagur sjálfra verk-
smiðjanna leyfði og hinsvegar
að leita skyldi sérstaklega eftir
láni til Raufarhafnarverksmiðj-
unnar og tryggja þannig að
hægt yrði að koma henni upp,
þótt gjaldeyrislánið yrði ekki
tekið. Var þessum umleitunum
haldið áfram með þeim árangri,
að nú ekki alls fyrir löngu varð
það ljóst, að hægt væri að fá
lán til verksmiðjunnar, og er
því óhætt að halda áfram með
byggingu hennar og mundi þá
réttast að byggja verksmiðju,
sem afkastaði 5000 mála bræðslu
á sólarhring, þar sem kleyft
ætti að vera að fá eitthvað að
láni'innanlands til viðbótar er-
lenda láninu.
í árslok 1938 beindi stjórn
síldarverksmiðja ríkisins því til
ríkisstjórnarinnar, að hafa
Raufarhafnarverksmiðjuna 5000
mála verksmiðju í stað 2500
mála, sem áður var heimilað af
Alþingi, og lýstu tveir þingflokk-
arnir sig fylgjandi þessu. Á Al-
þingi 1939 kom engin tillaga
fram um að heimila ríkis-
stjórninni að hafa Raufarhafn-
arverksmiðjuna 5000 mála.
Það er sérstök ástæða til að
leggja áherzlu á það, að það
hefir aldrei komið fram á Al-
þingi nein tillaga um að heim-
ila ríkisstjórninni að byggja
5000 mála verksmiðju á Raufar-
höfn, að undanskildri fyrstu til-
lögunni 1937 og að þingflokk-
arnir létu fresta þinginu 1939, án
þess að gera tillögu um þessa
stækkun.
Samband íslands
og Danmerknr.
(Framh. af 2. síðu)
annaðhvort í hvorri deild Ríkis-
þingsins eða í sameinuðu Al-
þingi að hafa greitt atkvæði
með henni, og hún síðan vera
samþykkt við atkvæðagreiðslu
kjósenda þeirra, sem atkvæðis-
rétt hafa við almennar kosning-
ar til löggjafarþings landsins. Ef
það kemur í ljós við slíka at-
kvæðagreiðslu, að % atkvæðis-
bærra kjósenda að minnsta
kosti hafi tekið þátt í atkvæða-
greiðslunni og að minnsta kosti
% greiddra atkvæða hafi verið
með samningsslitum, þá er
samningurinn falli úr gildi. —
Eins og kunnugt er hafa ís-
lendingar notað þau ákvæði
sambandslaganna, að taka
hæstarétt og landhelgisgæzluna
í sínar hendur. Þau ákvæði, sem
þá eru eftir og máli skipta, eru
jafnréttisákvæðið, utanríkismál-
in og verksvið ráðgjafarnefnd-
arinnar. Verður að þessu vikið í
næstu greinarköflum. Framh.
Þ. Þ.
\ —- HD£
SKIPAUTCERÐ
RIIUSINS
Súdiii
austur um land í hringferð
fimmtudag 27. þ. m. kl. 9 síðd.
Flutningi veitt móttaka í dag
og fram til hádegis á morgun.
Pantaðir farseðlar óskast sótt-
ir í síðasta lagi á morgun.
Sígurður Olason &
Egíll Sígurgeírsson
Málflutningsskrifstofa
Austurstrœti 3. Sími 1712.
Kopar
keyptur í Landssmiðjunni.
GAMTA EÍÓ~°~°~°*
SARATOGA.
i Afar spennandi og fram-
úrskarandi skemmtileg
amerísk talmynd, er gerist
í öllum frægustu kapp-
reiðabæj um Bandaríkj -
anna, og þó sérstaklega
þeim lang frægasta, SARA
TOGA. — Aðalhlutv. leika:
JEAN HARLOW
CLARK GABLE,
FRANK MORGAN og
LYONEL BARRYMORE.
Aukamynd:
KAPPRÓÐUR
°~°~NÝJA BÍÓ—~
Kjjúskaparerjjur
Sænsk mynd, gerð undir
stjórn Gustaf Molander,
eftir hinu ágæta leikriti
Hjalmars Bergmann: Doll-
ar. — Aðalhlutverk leika
átta langfrægustu kvik-
myndaleikarar Svía:
Ingrid Bergmann Tutta
Rolf, Birgit Trengroth, Elsa
Burnett, Hakon Wester-
gren, Kotti Chave, Edvin
Adolphson, Georg Rydberg. í
Aukamynd: Sumar í Sví- í
þjóð. Hrífandi náttúrufeg- |
urð. —
20°|o 3O°|0 45°|0
O S T A R
frá Mjólkursamlagí Eyfírdinga
alltaf fyrirlíggjandi
í heildsölu.
Samband ísLsamvínnuíélaga
Sími 1080.
Aðvöran.
Þeir, sem eiga inaívöriir geymdar í frysí-
ingn hjá okkur, verða að vitja þeirra fyrir 15.
ágúst n. k.
Frystihúsíð Herðubreíð
Fríkirkjuvegi 7.
BilreiOarifieimir -
Viitikjanfgngif.
ACCUMULATOREN-FABRIK,
DR. TH. S0NNENCHEIN.
THE WORLD'S GOOD NEWS
will come to your home every day through
THE CHRISTIAN SCIENCE MONITOR
An International Daily Néwspaper
It records for you the world’s clean, constructive doings. The Monltor
does not exploit crime or sensation; neither does it ignore them,
but deals correctively with them Features for busy men and all tha
family, including the Weekly Magazine Section.
The Christian Science Publishing Society
One, Norway Street, Boston. Massachusetts
Please enter my subscripMon to The Chrlstian Science Monitor for
a period of
1 year $12 00 0 months $6.00 3 months $3.00 1 month $1.00
Wednesday issue. including Magazine Section: 1 year $2.60. 6 issues 25o
Name.
Samþle Coþy on Request

Til auglýsenda.
Tíminn er gefinn út í fleiri eintökum
en nokkurt annað blað á íslandi. Gildi
almennra auglýsinga er í hlutfalli við
þann fjölda manna, er les þœr. Tíminn er
öruggasta boðleiðin til flestra neytend-
anna í landinu. — Þeir, sem vilja kynna
vörur sínar sem flestum, auglýsa þœr
þess veqna i Tímanum
T I M IIV ]V er víðlesnasta auglýsfngablaðið!