Tíminn - 13.01.1940, Blaðsíða 3

5. blað
TÍMIiVIV, lawgardagjiiii 13. janwar 1940
19
DÆGRADVÖIi
Krossgáta 1.
1 3 4 <5 4
7 M 9
7 7777, /V/ /O 1 II
/4 7//, U - 1 'V 'fr
m n 19
/f m// //7/ 20 1 4/
m 21 J 2. m
7V d Zb ii 31
Jí m m JO
Jl m J2 J3
■V// 1
J é. i J7
jy
Lárétt: Lóðrétt:
1. Úth&ldslaus. 1. Fornafn (eftir framburði).
7. Drakk. 2. Enskt fornafn.
8. Innibyrgja. 3. íslenzkur leikari.
9. Þaðan er Jón. 4. Útbreiðslutséki.
10. Koma fyrir. 5. Sarga.
12. Skref. 6. Eyða.
13. Gefa frá sér dimmt hljóð. 7. Uppejör.
14. Frá (danska). 9. Eind. -
16. Fornar jurtaleifar. 10. Hrotti.
17. Kaupfélag. 11. Gælunafn á landi.
18. Eldstæði. 12. Er háður.
19. Samtenging. 13. Gefur frá sér relðihljóð.
20. Heimskingi. 14. Framhleypni.
21. Vatnsstillir. 15. Persónan sem hlut á að máll,
22. Spánskur dýrlingur. 17. Eyland I Ameríku.
24. Tala loðið. 18. Úrgangur.
26. Skógur. 20. Leita að ilm.
27. Stærðfræðimerki. 21. Lífláta (enska).
28. Myndatæki. 22. Pálmategund.
29. Öldungur. 23. Sölustaður.
30. Of lítið. 25. Tóftarbrot (enska).
31. Borg í Suður-Ameríku. 27. Setja í samstæður.
32. Loftferð. 29. Sniðugt.
33. Ungviði. 30. Galdranorn.
34. íslenzk sveit. 32. Peningshús.
35. Stykkja. 33. Klaufaleg tilraun.
36. Fat. 34. Lélegt veitingahús.
37 Sjóntæki. 35. Leðja (enska).
38. Ásigkomulags. 37. Frumhlaup.
Lausavísur.
Hin siðustu sumur hafa varðmenn
verið við Héraðsvötn í Skagafirði,
vegna mæðiveikinnar, til þess að
hindra það, að sauðfé komist yfir
vötnin og sýkin berist með því austur
á bóginn. Stefán Vagnsson bóndi að
Hjaltastöðum í Blönduhlíð er maður
vel hagorður. Hann hefir ort á þessa
leið um veðurblíðuna í sumar og ár-
angurinn af störfum varðmannanna:
í sumar þótti hitinn hár,
heyþurrk ei nam bresta.
Og mannfjölgunin er í ár
alveg með því bezta.
Svona er þetta sveitum i,
sízt það dyljast kunni.
Þó ber máske mest á þvl
meðfram varðlínunni.
Tekur Tíminn þó ekki ábyrgð á því,
nema eitthvað kunni að vera orðum
aukið í vísum Stefáns.
er. Við förum yfir Flókadalsá,
sem rennur úr einu vatni í ann-
að og komum fyrst að Stóru-
Reykjum. Við túngarðinn standa
krakkar, nýkomnir ofan úr hlíð-
um, berfættir og berjabláir um
varirnar, því að svo létt hefir
haustið verið, að berin eru ekki
frosin enn. Og eklci vilja þeir
kannast við að kalt sé um fætur,
og er þetta þó fjórði dagur nóv-
embermánaðar.
Heita vatnið á Reykjum
mældist mér 55°, og kemur það
upp nokkuð fyrir neðan bæinn.
Ekki gat ég gert mér ljósa grein
fyrir, hve jarðhitinn myndi víð-
áttumikill þar, því blautlent var
þar allt í kring og hefir því mikla
þörf fyrir framræzlu. Svo vel
getur þar leynzt meiri ylur en
manni sýnist í fljótu bragði. —
Ekki er um annað að tala,, en að
þiggja góðgerðir hjá Arnbjörgu
og Ásmundi og góða stund sátum
við þar inni. Hlýtt og notalegt
var þar, en hart er að þurfa að
kynda eld til upphitunar og búa
svona nálægt hlýjunni.
Næsti heiti staðurinn er Barð,
prestsetrið í Fljótum. Þar er
vatnið 65.5° og jarðylur í laut-
um. Þar er sundlaug upphlaðin.
Presturinn var í húsvitjunar-
ferð, svo ekki hittum við hann.
Barð hugsa ýmsir sér sem sam-
komustað fyrir þá Vesturfljóta-
Uienn og vilja gjarnan sameina
þar fundarstað og skóla, sund-
kennsluna o. fl. Virðist það og
þggja beint við. En aðrir vilja
hafa samkomustaðinn í kaup-
staðarkrílinu Haganesvíkinni, á
mölinni og í kuldanum, og eru
þegar byrjaðar einhverjar
framkvæmdir í þá átt, því mið-
ur, — eða svo hlýtur aðkomu-
uiaðurinn að hugsa og lítinn
hietnað virðast þeir menn eiga
fyrir hönd sveitar sinnar, sem
vilja samkomustað hennar í
kaupstaðnum, á öðrum enda
sveitarinnar. En vonandi bjarg-
ar ungmennafélagið þessu máli
í 'rétta — og hlýja — höfn.
Frá Barði héldum við að Ökr-
um. Nafnið eitt geymir sína
sögu um til hvers landið þar
hefir verið notað. Heita vatnið
þar er rúm 60 stlg — en vatns-
magnið lítið. En það sem Akr-
ar hafa við sig, er hinn víðáttu
mikli jarðylur og þess vegna
hafa forfeðurnir valið ökrum
sínum þann stað öðrum frem-
ur. Bjarni bóndi sagði okkur að
hitasvæðið myndi vera 10—12
dagsláttur ummáls. Aldrei ligg-
ur þar snjór lengi í einu. En
blautt var þarna víða og þarf
gagngerðrar framræslu áður en
það verður tekið til rækturiar.
Til mikillar blessunar gæti slíkt
land sem þetta orðið fyrir sveit-
ina, ef farið væri rétt að og
því sýnd sú vandvirkni, sem við
á. Víst mun yfirleitt vera litið
um kartöflurækt eða annarra
matjurta þarna í Fljótum og
notkun þessara gæða því lítil á
heimilum þar. Þó eru þar menn,
sem láta sér detta í hug fram-
leiðslu matjurta með markað á
Siglufirði fyrir auga. Hitt á
auðvitað að koma fyrst: Að
framleiða nóg fyrir heimili
sveitarinnar, en fyrst þar á
eftir að fara að framleiða
handa öðrum. En gamla setn-
ingin um að .vera sjálfum sér
nógur, er ekki fyrsta boðorðið
nú á dögum. „Mér líkar ekki
þetta búskaparlag, sem nú er,“
sagði Kristinn á Skriðulandi
við mig á Hólum; „að selja allt
í burtu og svo að kaupa allt
að.“ Gömlu mennirnir mega
muna aðra öld.
Vonandi verður Fljóta-
mönnum heita landið til gæfu.
Það var orðið dimmt, þegar
við Hermann komum heim að
Mói um kvöldið. Hermann er
ekki Fljótamaður, ekki einu
Ungur dugnaðarmaður
Þáð heyrist oft nú á dögum
meðal yngri kynslóðarinnar, að
það séu lítil tækifæri fyrir ungt,
fátækt fólk að komast 'áfram á
þessum síðustu tímum og að það
hafi verið miklu léttara fyrir 30
—40 árum. Okkur, sem þekkjum
bæði þessi tímabil af eigin
reynslu, finnst þetta öfugmæli.
Næstum alltaf eru tækifærin
fyrir duglegt fólk, þótt fátækt
sé„ „að komast til manns," eins
og það er oft kallað — sé það
duglegt, hafi viljaþrek og sýni
sparnað og sjálfsafneitun.
En okkur, sem eldri erum,
finnst þetta upptalda, a. m. k.
sumt af því, vera sjaldgæfara nú
meöal ungs fólks heldur en í
okkar ungdæmi. Þó eru um
þetta framantalda ennþá mörg
ánægjuleg dæmi. Einu af þeim
kynntist ég af tilviljun núna
um jólin.
Óskar Sveinsson heitir 23ja
ára gamall Siglfirðingur. Þegar
hann hafði numið trésmíði
héima þar á Siglufirði og tekið
sveinsbréf í iðn sinni fór hann
utan til Svíþjóðar. Það var að
áliðnu sumri 1938. Farið kost-
aði hann 40 kr. og ferðakostnað-
ur upp aftur nú rétt fyrir jólin
36 kr. En farareyririnn þegar
haldið var að heiman í fyrstu
var nokkuð á annað hundrað
krónur. í Gautaborg komst hann
brátt að reitingsatvinnu í iðn-
grein sinni. En ætlun hans var
að komast inn á einn helzta
Vegur ylir Síglu-
Sjarðarskarð
(Framh. af 2. siSu)
Þegar fréttin um framgöngu
kommúnista og Finns Jónsson-
ar barst til Siglufjarðar, þótti
tíðindum sæta, að svo lítilfjör-
legur hugsunarháttur væri til á
Alþingi, eins og þar hafði kom-
ið fram. Þá gerðist það, að dug-
legur útgerðarmaður á Siglu-
firði, sem var svo framsýnn, að
selja ekki sild sína í verksmiðj-
una á Siglufirði, heldur láta
vinna úr henni, bauðst til að
gefa í veg yfir Siglufj arðar-
skarð 50 aura af hverju máli, ef
aðrir útgerðarmenn, sem eins
stóð á fyrir og ef síldarbræðsla
rikisins gæfi 25 aura af hverju
máli, sem unnið var úr á Siglu-
firði.
Með þessu framlagi kæmu 90
þús. kr. í veginn yfir Siglufjarð-
arskarð strax nú í sumar, eða
helmingurinn af þeirri fjárhæð,
sem þurfti til að gera erfiðasta
kaflann.
Hér er myndarlega af stað
farið. Sá útgerðarmaður, sem
sýnir þessa rausn, sér áreiðan-
lega, að það er mikilsvert fyrir
alla Siglfirðinga, að þessi vegur
verði byggður. Nú reynir á hina
útgerðarniennina og síðan á
stjórn verksmiðjanna og Al-
þingi í vetur. Engu skal spáð um
þau málalok. En hitt vil ég
fullyrða, að hvorki kommúnist-
um né Finni Jónssyni mun hér
eftir takast nema stuttá stund
að halda verksmiðjubænum í
því ófremdarástandi, sem leiðir
af vegleysinu.
Éngar líkur eru til, að veru-
leg byggingarvinna verði hér á
landi í sumar. Það verða marg-
ar hendur til í vor og sumar,
sem myndu fagna þvi að mega
brjóta leið að verksmiðjum rik-
isins yfir blágrýtið hjá Siglu-
firði og eyðimörkina á Mel-
rakkasléttu. J. J.
byggingaskólann í Gautaborg.
Gerði hann til þess árangurs-
lausar tilraunir fram að jólum
í fyxra. Upp úr jólunum var efnt
til skíðamóts í Gautaborg og
sóttu það margir ágætis skíða-
menn víðsvegar úr Svíþjóð og
allmargir Norðmenn, sem boðið
var á mótið. Þar á meðal var
Reidar Anderson, áður gullmed-
alíuhafi á Olympiuleikunum.
í 10 km. skíðakappgöngu urðu
tveir Svíar fyrstir að markinu,
Norðmaður sá 4., en íslending-
urinn Óskar Sveinsson — eini
íslendingurinn, sem vitað er að
hafi keppt á skíðamótum er-
lendis — varð 3. í röðinni og
fékk 3. verðlaun.
Þá tóku nú Svíarnir heldur
betur eftir íslendingnum og
fögnuðu honum innilega. Aðal-
húsameistari byggingaskólans,
sem Óskar hafði verið að reyna
að fá inngöngu í,kom nú til hans
og bað hann að stökkva fyrir
sig á skíðabrautinni. En þar
hafði Óskar rétt áður orðið sá
15. í röðinni að ofan, þegar keppt
var til verðlauna. Hafði hann
hálffallið i öðru stökkinu og
lækkað við það. En nú, þegar
hann stökk fyrir húsameist-
arann heppnaðist stökkið ágæt-
lega og varð 37 m. langt.
Að skíðamótinu loknu kallaði
húsameistarinn á Óskar og bauð
honum atvinnu á teiknistofu,
er hann hafði umráð yfir og að-
gang að byggingaskólanum.
Vann nú Óskar þarna í náms-
grein sinni — einkum teikning-
um — á daginn í hér um bil ár,
en stundaði nám í bygginga-
skólanum á kvöldin. Kaupið
nægði fyrir nauðsynlegum út-
gjöldum. En vegna stríðsráð-
stafana Svía stöðvaðist í haust
mest allur byggingariðnaður þar
í landi, og meðal annars stöðv-
aðist nú fyrir jólin þessi stofn-
un, sem Óskar vann við. Þegar
húsameistarinn sagði honum
upp vinnunni, seinustum allra,
þá bauð hann íslendinginn vel-
kominn fyrstan manna strax og
stofnunin tæki til starfa aftur.
Bæði húsameistarinn og skóla-
stjóri byggingaskólans afhentu
svo Óskari að skilnaði góð skrif-
leg meðmæli.
Sá, er þessar línur ritar, þekk-
ir Óskar Sveinsson litið, en mér
geðjast að kjarki hans, dugnaði
og viljaþreki og góð meðmæli
eru það með honum nú á þessum
yfirstandandi eiturnautnanna
tímum, að hann notar hvorki
tóbak né áfengi.
Mér finnst að það sé rétt, að
geta um svona dæmi af ungum
mönnum öðrum æskumönnum
til uppörvunar. Einnig eru þau
mótmæli gegn þeim þröngsýnu
mönnum, sem halda á móti þvi,
að ungt fólk fari utan. Það er
líka fagnaðarefni fyrir íslend-
inga almennt, þegar einhver úr
okkar hópi getur sér göðan orð-
stír meðal erlendra fjölmenn-
ari þjóða. Og alltaf er það líka
karlmannlegt að brjóta sér sína
eigin braut sjálfur og það ekki
sízt nú á þessari ölmusanna og
styrkjanna öld. V. G.
H.f. Eimskipafélag Islands
Aðalfundur.
Aðalfundur hlutafélgsins Eimskipafélag íslands
verður haldinn í Kaupþingssalnum í húsi félagsins í
Reykjavík laugardaginn 8. júní 1940 og hefst kl. 1 e. h.
DAGSKRÁs
1. Stjórn félagsins skýrir frá hag þess og framkvæmd-
um á liðnu starfsári, og frá starfstilhöguninni á
yfirstandandi ári, og ástæðum fyrir henni, og leggur
fram til úrskurðar endurskoðaða rekstursreikninga
til 31. desember 1939 og efnahagsreikning með at-
hugasemdum endurskoðenda, svörum stjórnarinnar
og tillögum til úrskurðar frá endurskoðendum.
2.. Tekin ákvörðun um tillögur stjórnarinnar um skipt-
ingu ársarðsins.
3. Kosning fjögra manna í stjórn félagsins, í stað þeirra
sem úr ganga samkvæmt félagslögunum.
4. Kosning eins endurskoðanda í stað þess er frá fer,
og eins varaendurskoðanda.
5. Umræður og atkvæðagreiðsla um önnur mál, sem
upp kunna að verða borin.
Þeir einir geta sótt fundinn, sem hafa aðgöngumiða.
Aðgöngumiðar að fundinum verða afhentir hlut-
höfum og umboðsmönnum hluthafa á skrifstofu félags-
ins í Reykjavík, dagana 5. og 6. júní næstkomandi.
Menn geta fengið eyðublöð fyrir umboð til þess að sækja
fundinn á aðalskrifstofu félagsins í Reykjavík.
Reykjavík, 10. janúar 1940.
Stjórnin*

*
96
Margaret Pedler:
Laun þess liöna
93
sinni Skagfirðingur, heldur
fæddur og upp alinn við Arnar-
fjörð og var á Bíldudal um alda-
mótin. Kvöldinu eyddum við
með því að rabba um æskuslóð-
ir hans, þegar útgerð Péturs
Thorsteinssens stóð með mest-
um blóma og Þorsteinn Erlings-
son gaf út Arnfirðing og
safnaði vestfirzkum þjóðsögum.
Síðar fluttist Hermann norður á
Hofsós og kynntist þar einni
skagfirzkri og bjó sín fyrstu bú-
skaparár í Málmey og undi sér
þar vel.
Næsta morgun, sem var
sunnudagsmorgun, héldum við
svo áfram yfirferð okkar um
hina heitu staði, en fórum um
Austur-FIjótin þennan dag. Við
fórum fyrst á bíl út undir III-
ugastaði, en gengum þaðan að
Lambanesreykjum, sem eru
austan við Miklavatn. Liggja
þeir í allmiklum bratta og er
(Framh. á 4. siöu.)
þeim hefði verið nokkur hagur að því.
Til allrar hamingju hafði Elizabet fund-
ið náð fyrir augum Söru, og hún var
farin að telja hana eina af fjölskyld-
unni, áður en þrír dagar voru liðnir frá
komu hennar til Brownleaves.
„Á ég að segja honum, að þér séuð
heima, ungfrú?“
„En ég hefi aldrei séð dr. Suther-
land,“ svaraði Elizabet hikandi.
„Nei, ungfrú, auðvitað ekki, þvi að
hann hefir verið í sumarleyfi síðan að
þér komuð hingað. Á meðan hefir ein-
hver kandáti verið fyrir hann, og það
er sagt, að hann hafi verið ákaflega
lélegur."
Elizabet var að því komin að hlæja,
en tókst að stilla sig. „Kandidat átt þú
við, Sara mín.“
„Já, ungfrú, það var nú einmitt það,
sem ég sagði,“ svaraði Sara ofboð ró-
lega. „Frú Jennings, kona kjötkaup-
mannsins, eignaðist fyrsta barn sitt um
daginn og var alveg komin í dauðann,
en blessaður unginn liggur kaldur og
stirðnaður í kistunni. Svo er nú stúlkan
á pósthúsinu, sem aldrei hefir orðið
misdægurt áður. Hún hefir legið í fóta-
meini þessa tíu daga, sem dr. Suther-
land hefir verið fjarverandi. Og------.“
„Ó, hættu, hættu,“ hrópaði Elizabet
skellihlæjandi. „Það hefir áreiðanlega
Jane hafði í fyrstu mótmælt þegar
Elizabet vildi fá eitthvað að starfa.
„Ég bað ekki um þig, góða mín, til
þess að vinna fyrir mig. Ég bað aðeins
um þig til þess að hafa þig heima hjá
okkur.“
En Elizabet sat föst við sinn keip.
Hún hafði ekki dvalið meira en dag á
Brownleaves, þegar hún var orðin sann-
færð um, að Jane hafði meira en nóg
að gera. Störf hennar voru mörg við
búskapinn, bæði utan húss og innan,
svo voru hestarnir og síðast Colin, en
ekki sízt. Hann var vitaniega jafn ó-
sjálfbjarga og aðrir karlmenn í öllu því,
sem snerti þj ónustubrögð. Þess vegna
lét Elizabet mótmæli hennar ekki aftra
sér, heldur sótti því fastar.
„En mig 1 a n g a r til þess að verða
að einhverju gagni, og ég bið þig að
lofa mér það.“
Jane varð að láta undan, þótt hún
væri bæði sjálfstæð og ákveðin. Eliza-
bet var ekki búin að vera á Brown-
leaves nema hálfan mánuð, en hún
var þegar búin að taka að sér dálítinn
hluta hinna daglegu starfa.
Hún undi vel þessu nýja lífi, einmitt
vegna þess, að það var bein mótsetning
þess, sem hún hafði átt að venjast.
Enda gat hún ekki að því gert, að henni
varð á að bera saman hina sístarfandi