Tíminn - 25.01.1940, Blaðsíða 4

40
TÍMIM, fimmtudagiim 25. jannar 1940
10. blað
Yfir landamæriu
1. Mbl. heldur áfram að fjargviðrast
út af þmghaldinu í vetur. Blaðið segir
á sunnudaginn, „að ýmsir áhrifamenn
Pramsóknarflokksins vilji koma 1 veg
fyrir, að Sjálfstæðismenn geti komið
fram umbótum á sviði fjármálanna".
Þess vegna hafi þinginu ekki verið
frestað, þvi að þá hefðu Sjálfstæðis-
menn fengið meiri tíma til undirbún-
ings. Þessu verður bezt svarað með
því að benda á, að þinginu var frestað
síðastliðinn vetur í sex mánuði til þess
m. a. að fjármálaráðherra og þing-
menn Sjálfstæðisflokksins fengu tóm
til að athuga fjárlögin. Mbl. mim á-
reiðanlega vera á sama máli um það,
að árangurinn af þeirri athugun hafi
ekki orðið svo stórfelldur, að vert sé að
fresta þinginu í annað sinn af þeim
ástæðum.
2. Morgunbl. segir á sunnudaginn, að
Pramsóknarflokkm-inn hafi verið fylgj-
andi þeim ákvæðum nýju framfærslu-
laganna, að ríkið tæki ábyrgð á greiðsl-
um bæjar- og sveitarfélaga vegna að-
komandi þurfamanna og að ríkið
greiddi iöfnunarsjóði sveitarfélaga ó-
tiltekna upphæð, ef tekjur sjóðsins
yrðu ekki nægilegar. Byggir blaðið
þessa fullyrðingu sína á því, að Fram-
sóknarflokkurinn hafi verið fylgjandi
öðrum ákvæðum í nýju framfærslu-
lögunum of? jafnvel átt upptök að
sumum þeirra. Þetta er álíka rökfærsla,
og ef því væri haldið fram, að Sjálf-
stæðisflokkurinn hlyti að vera andvíg-
ur öllum ákvæðum jarðræktarlaganna,
af því að hann væri á móti 17. grein-
inni!
3. Skyldi kaupmennina vera farið
að dreyma um gengishækkun? Árni frá
Múla skrifar mikla lofgrein um fjár-
málastjórn Jóns Þorlákssonar í Vísi í
gær.
4. Kommúnistablaðið var öðru hvoru
í haust að ákalla hjálp Rússa. ísleifur
Högnason sagði að það myndi vera
sama og segja Rússum stríð á hendur
að reka kommúnista úr þingmanna-
sambandi Norðurlanda. Nú er komm-
únistablaðið farið að ákalla hjálp
Þjóðverja. Það, segir að ríkisstjórnin
hafi fyrirgert hlutleysi landsins með
verzlunarsamningi við Breta! Geta má
þess að kommúnistablaðið er alveg
hætt að skamma nazista. Stalin er
auðsjáanlega búinn að kenna Brynjólfi
o<? Einari að þekkja sina!
x+y.
Á víðavangi.
(Framh. af 1. síðu.)
á spánska riddarann, sem barö-
ist við vindmyllur, en hélt að
hann væri að berjast við óvíg-
an her. Samkvæmt frásögn
Árna á Sjálfstæðisflokkurinn að
hafa barizt mjög sigursælli bar-
áttu gegn heilum her hækkun-
artillagna á þinginu, en þegar
til kemur, eru þær ekkert annað
en ástæðulaus hugarburður
Árna sjálfs!
* * *
Allt hjal Árna um „stefnu-
breytingu" vekur því bros þeirra,
sem til þekkja. Hinu er ekki að
neita, að fyrir tilverknað flokks
Árna varð nokkur stefnubreyt-
ing í meðferð fjármála á sein-
asta Alþingi, en hún er allt önn-
ur en sú, sem Árni talar um.
Þessi raunverulega stefnubreyt-
ing er m. a. fólgin í því, að
leggja á ríkið ótakmarkaðar á-
byrgðar- og útgjaldaskyldur í
hinum og þessum lögum. Áður
var jafnan ákveðið hámark
slíkra ábyrgða og útgjalda. Árni
hefir enn ekki þakkað flokki
sínum fyrir þessa stefnubreyt-
ingu, enda þótt það væri full-
komlega verðskuldað. Hvers
vegna ekki?
tí R BÆKUM
Um daginn og veginn.
Um Suðurgötu og Tjarnargötu togast
menn nú á.
Ég tel þær báðar eiga gott til vina.
Og ber því fram þá tillögu, sem
báðum líka má,
að breikka aðra þeirra en lengja hina.
Z.
Árshátíð Samvinnuskólans
er í Oddfellowhúsinu annað kvöld og
hefst klukkan 9.
Jarðarför
Einars Benediktssonar.
Lík Einars Benediktssonar verður
jarðsett á Þingvöllum á laugardaginn
kemur. Útfararathöfn fer fram í dóm-
kirkjunni hér í Reykjavík á morgun og
hefst hún klukkan 2. Verður öllum op-
inberum skrifstofum og skólum í bæn-
um lokað þann dag.
Bæjarráð
hefir ákveðið að opna ljóslækninga-
stofu í Miðbæjarskólanum. Áður hefir
slík lækningastofa verið starfrækt í
Austurbæj arskólanum.
Leikfélagið
sýnir leikritið Dauðinn nýtur lífsins í
kvöld kl. 8. Nú fer að fækka sýningum
á þessum leik, því í byrjun næsta
SkriSstofum
Stjórnarráðsins
verður lokað allan dagínn
á morgun.
kostnaður, kol, olía og salt greið-
ist af óskiptum afla.
í varasjóð hlutarútgerðarfé-
lagsins greiðist 1% af óskiptum
ársafla. í varasjóð skal greiða
árlegan tekjuafgang félagsins,
og skulu ársvextir lagðir við höf-
uðstólinn. Tekjuhalli, sem verða
kann hjá hlutarútgerðarfélagi,
greiðist úr varasjóði.
Fé varasjóðs má nota sem
veltufé í þarfir félagsins.
í samþykktum hlutarútgerð-
arfélags skai vera ákvæði um
tryggingarsjóð, er hafi það
markmið að tryggja félags-
mönnum, sem vinna hjá félag-
inu, lágmarkstekjur, eftir nán-
mánaðar eða 2. febrúar verður frum- ari ákvæðum í reglugerð, sem
sýning á Fjalla-Eyvindi.
Kvikmyndahúsin.
Gamla Bíó sýnir ameríska mynd,
sem fjallar um líf austuríska tón-
skáldsins Johans Strauss yngra og hina
frægu valsa hans. Þrjú tónskáld, sem
bera nafniö Strauss, hafa hlotið heims-
frægð. Pyrstur var Johann Strauss
(1804—49). Hann samdi alls um 250
danslög, aðallega valsa, og náðu þau
útbreíöslu víða um lönd á þessum tím-
um Annar var sonur hans, Johann
Strauss yngri, 1828—1899). Hann náði
enn meiri frægð en faðir hans, aðal-
lega fyrir valsa sína (Wienerblut, An
der sehönen blauen Donau o. s. frv.).
Þriðji var Þjóðverjinn Richard Strauss,
sem hefir samið margar heimsfrægar
óperur. Myndin er skemmtileg og vel til
hennar vandað. — Nýja Bíó sýnir
franska mynd, sem gerð er eftir einni
af þekktari sögu rússneska skáldsins
Alexanders Puschkin, sem er einn af
mestu skáldsnillingum allra Finna og
töluvert var skrifað um í íslenzk blöð
og tímarit fyrir 3 árum síðan (þá voru
liðin 100 ár frá dauða hans). Franskar
kvikmyndir þykja nú taka fram kvik-
myndum annara landa, hvað listgUdi
snertir, og þykir það m. a. koma fram
í þessari mynd.
Bréfaskipti samvinnumanna.
MUli 20 og 30 ungir samvinnumenn
hafa óskað eftir bréfaskiptum við unga
samvinnumenn í Minnesota og Wis-
consin, samanber gi’ein Ragnars Ól-
afssonar í Tímanum í nóvembermán-
uði í haust. Nöfn og heimUisfang
þeirra hafa, þegar verið send vestur.
Ef fleirei óska eftir slíkum bréfaskipt-
um, ættu þeir að senda tilkynningu
um það tU Ragnars Ólafssonar c. o.
S. í. S. Reykjavík.
Lögin um hlutar-
útgerðarfélög
(Framh. af 1. siðu.)
er stofnuff var á meðan hann
var í því, er bíði úrskurðar dóm-
stólanna.
í hlutarútgerðarfélagi skulu
skipverjar og aðrir fastir starfs-
menn ráðnir gegn ákveðnum
hluta af afla, og skal hlutur vera
full greiðsla fyrir vinnu þeirra.
Fyrirkomulag hlutaskiptanna
skal ákveðið í samþykktum fé-
lagsins. Veiðarfæra- og beitu-
félagið setur. Skal sú reglugerð
samþykkt af bæjar- eða sveitar-
stjóm, þar sem félagið á heima,
og staðfest af ríkissjórninni.
Tekjur sjóðsins skulu vera þær,
er hér segir:
1. Árlegt gjald, 1% af óskiptum
ársafla félagsins, miðað við verð
afla upp úr skipi.
2. Árlegt tillag frá hlutaðeig-
andi bæjar- eða hreppsfélagi, er
nemi jafnhárri upphæð og gjald
samkvæmt tölulið 1 verður ár-
lega.
Heimilt er að ákveða, að tillög
í sjóðinn skuli vera hærri en að
framan greinir, ef þurfa þykir,
enda sé það samþykkt af hlut-
arútgerðarfélaginu og viðkom-
andi bæjar- eða sveitarstjórn.
Tryggingarsjóður skal ávaxt-
aðir í banka eða annarri tryggri
peningastofnun, og skulu vextir
af hanum lagðir við höfuðstól-
inn um hver áramót.
Hlutarútgerðarfélag eða stjóm
þess getur ekki ráðstafað inn-
stæðu tryggingarsjóðs, og ó-
heimilt er að skerða sjóðinn til
lúkningar skuldum félagsins, en
hætti félagið störfum, skal sjóð-
urinn ávaxtaður áfram á nafni
hlutaðeigandi bæjar- eða sveit-
arfélags, sem getur notað inn-
stæðu hans til að greiða tillög í
tryggingarsjóði annarra hlutar-
útgerðarfélaga, sem þar starfa.
Önnur ákvæði laganna fjalla
um fyrirkomulag funda, stjórn,
reikningshald, endurskoðun,
samþykkt reikninga, úrgöngu
eða brottrekstur félagsmanna,
skrásetningu félaganna, félags-
slit o. fl. Eru þessi ákvæði svip-
uð og þau, sem gilda um annan
samvinnurekstur.
Þá er ákveðið að lokum, að
hlutarútgerðarfélög skuli und-
anþegin tekjuskatti af því fé,
sem þau leggja í tryggingar- og
varasjóð. Jafnframt er svo fyr-
irmælt að félögin skuli háð eft-
irliti ríkisstjórnarinnar, sem
getur falið fiskiveiðasjóði fram-
kvæmd þess.
114
Margaret Pedler:
Laun þess liðna
115
út að þjóðveginum. Hún brosti að sjálfri
sér, þegar hún gerði sér í hugarlund
undrun dyravarðarins yfir því að þurfa
að hleypa út vegfaranda, sem engan
rétt hafði til þess að ganga um landar-
eignina. Hann yrði samt að hleypa henni
út, þar eð hann hlaut að hafa gleymt
að loka hliðinu. Elizabet gekk hratt á-
fram niður hallann, milli runnanna, og
hljóp í spretti seinasta spölinn niður að
hliðinu.
Allt í einu steyptist hún á höfuðið.
Hún lá kyrr sem snöggvast, lömuð af
hinu snögga falli, reyndi svo að standa
upp, en sárkenndi þá til í öðrum fætin-
um. Henni tókst að setjast upp með
erfiðísmunum, en hún náfölnaði af sárs-
auka við áreynsluna. Hvað gat hún nú
tekið til bragðs? Hún hlaut að hafa
snúizt mjög illa í öklaliðnum við fallið.
„Þér hljótið að hafa meitt yður mikið?
Ég var á gangi eftir akbrautinni og sá
yður detta.“
Það var gróf konurödd, sem þetta
sagði.
Elizabet leit upp og undraðist hvað
útlit konunnar, sem hafði talað þessi
orð, var í miklu ósamræmi við röddina.
Hjá henni stóð ung stúlka og horfði á
hana, en hún var svo fögur, að Elizabet
gleymdi í fyrstu að svara, og horfði bara
á hana. Hún var heldur lítil vexti og
grönn og ósmekklega klædd, en það
duldist ekki, að hún var kornung og
mjög vel vaxin. Hárið var dökkrautt og
sló á það brúnni slikju, hatturinn var
grænn og slútti fram á ennið, augna-
brúnirnar voru bogadregnar og dökkar,
augun voru ljósbrún og I þeim virtist
sami^ldlegi bjarminn og lék um hárið.
Andlitið var óvenjulega fagurt og sam-
ræmt, eins og vöxturinn, hörundið var
áberandi slétt og bjart, eins og stundum
fylgir rauðu hári.
„Get ég ekki eitthvað hjálpað yður?“
hélt stúlkan áfram. „Ég skal reyna að
hjálpa yður á fætur.“ Aftur varð Elizabet
undrandi yfir ósamræminu milli raddar
og útlits.
Hún rétti fram hendurnar og beit á
jaxlinn. Með erfiðismunum tókst henni
að standa upp, með aðstoð hinnar stúlk-
unnar. En hún gat alls ekki stigið í
slasaða fótinn, og varð að styðja sig við
hina stúlkuna, til þess að geta staðið
upprétt.
_,Ég held, að ég geti ekkert gengið,“
sagði hún lágt.
„Nei, þér virðist ekki geta það,“ svar-
aði stúlkan. „Þér hlupuð í spretti niður
brekkuna, var það ekki? Já, þér hljótið
að hafa stígið ofan I kanínuholu. Ég skal
hlaupa eftir hjálp, en ég verð fyrst að
Leihfélug Reykjavíhur
DAUÐINN
NÝTUR LÍFSINS
Sýning I kvöld kl. 8.
Hljómsveit aðstoðar undir
stjórn Dr. Urbantschitsch.
Aðgöngumiðar seldir eftir kl.
1 í dag.
»Dettifoss«
fer í kvöid ki. 10 til Vestmanna-
eyja.
l-l'll
M.s. Helgí
fer frá Reykjavík á morgun tU
ísafjarðar. Kemur við í suður-
leið á Bíldudal og Tálknafirði.
Flutningi veitt móttaka til
hádegis á morgun.
Tilraun til aö spilla
umhverfi Háskólans
(Framh. af 1. síðu.)
arráði Reykjavíkur sendar til-
lögur um skipulag Grjótaþorps-
ins í Reykjavík, sem gerðar
höfðu verið á teiknistofu nefnd-
arinnar.
í tillögum þessum fólst sú
niðurstaða nefndarinnar, að að-
alumferðaæð til suðurs úr mið-
bæ, skyldi liggja um Suður-
götu en ekki um Tjarnargötu.
Ástæðan til þess var fyrst og
fremst sú, að nefndinni þótti
sjálfsagt að vernda Tjarnargötu
sem mest fyrir mikilli umferð
vagna úr miðbæ, enda fengizt
um Suðurgötu hagkvæmara
samband við miðbæ og hafnar-
svæðið.
Skipulagsnefndin hefir hugs-
að sér, að Tjarnargata verði í
framtíðinni friðsöm braut, með
grasbelti, breiðum gangstígum
og trjágróðri, en að henni verði
forðað frá vöruvagnaumferð og
strætisvögnum, sem óhjákvæmi-
lega hlyti að rýra fegurðar-
verðmæti þessa staðar.
Þar sem Tjarnargötu sleppir,
taka við lóðir háskólans, sem
eiga að fylgja honum til gagns
fyrir stúdenta og prýði fyrir
skólann, — en hinsvegar eru
skemmtigarðar bæjarins í
Vatnsmýrinni og við suðurenda
Tjarnarinnar.
Væri mjög óviðeigandi að
skera þetta hverfi í sundur með
breiðri umferðaæð, sem aðallega
mundi notað til þungaflutn-
ings“.
Tíminn telur ekki ástæðu til
að ræða þetta mál nánara að
svo stöddu. Mun því ekki trúað
að óreyndu, að bæjarstjórnar-
meirihlutinn ætli að hlíta þeirri
handleiðslu bæjarverkfræðings,
að eyðileggja umhverfi há-
skólans.
Síðustu fregnir.
(Framh. af 1. síðu.)
almaður republikana, stjórnar
söfnuninni
Enn berast daglega fréttir um
skipatjón af völdum tundur-
dufla eða kafbáta. Bitnar það
——-.QAMLA. BÍÓ"e——
Valsakóngurínn
Johann Strauss.
Amerísk kvikmynd um
tónskáldið fræga og hina
ódauðlegu valsa hans.
Aðalhlutv. leika:
LUISE RAINER,
FERNAND GRAVEY
og
MILIZA KORJUS.
r*0—"NÝJA »
Dóttlr póstaf-
greiðslumannsins
Frönsk afburða kvikmynd
gerð eftir samnefndri sögu
rússneska stórskáldsins Al-
exanders Puschkin. Aðal-
hlutverkið leikur einn af
mestu leiksnillingum nú-
tímans HARRY BAUER, á-
samt Jeanine Crispin, Ge-
orges Rigaud o. fl. Mynd-
in gerist í St. Pétursborg
og í nánd við hana á keis-
aratímunum í Rússlandi.
Kynnist franskri kvik-
I myndalist. Börn fá eki aðg.
Skipakaup — TVýbyggmgar ®g skipaleiga.
Þeir, sem hafa beðið mig um að útvega sér tilboð I skip, ný-
byggingar og leiguskip erlendis frá, eru beönir að hafa tal af
mér hið allra fyrsta.
Herra skipasmíðameistari Sigurður Guðmundsson verður
mér til aðstoðar við samninga um nýbyggingar, og skoðun á þeim
bátum erlendis frá, sem kunna að verða keyptir til landsins’ á
mínum vegum.
Óskar Malldórssoa.
Viðskiptaskráin 1940.
p
* R E N T U N Viðskiptaskrárinnar 1940 stendur nú yfi’r. Þeir,
sem enn hafa ekki tilkynnt breytingar á skráningu í síðustu Við-
skiptaskrá eða tilkynnt ný fyrirtæki, eru beðnir að gera það hið
bráðasta.
Útgáfan 1939 náði yfir 10 stærstu kaupstaði og kauptún á
landinu, auk Reykjavíkur, og var 446 bls. að stærð. — Verður nú
bætt við enn fleiri kaupstöðum og kauptúnum. Verður þá skammt
að bíða þess, að Viðskiptaskráin geti gefið upplýsingar um hvert
og eitt einasta iðnaðar- og verzlunarfyrirtæki á landinu.
Viðskiptaskráin birtir allar þessar upplýsingar ókeypis með
grönnu letri, en birtir auglýsingar og tilkynningar með feitu
letri gegn vægu gjaldi.
Vér viljum vekja athygli á því, að í næstu útgáfu Viðskipta-
skrárinnar verður prentuð skrá yfir allan skipastól íslands, allt
frá stærstu gufuskipum niður í 12 tonna mótorbáta.
í Nafnaskrá Viðskiptaskrárinnar 1939 má finna á þ r i ð j a
þúsund nöfn og í Varnings- og starfsskrá á sjötta hundrað starfs-
og vöruílokka, með samtals 5447 nöfnum, heimilisfangi og síma-
númeri. Þar má einnig finna upplýsingar um opinbera stjórn kaup-
staða og kauptúna, sem í skránni eru, og skrá yfir félagsmál
þeirra. í næstu útgáfu munu allar þessar tölur hækka að mun.
Viðskiptaskráin hefir verið send ýmsum fyrirtækjum erlendis,
er hafa viðskipti við ísland. Ennfremur á heimssýninguna í New
Yo'rk. Sem sýnishorn af viðtökum bókarinnar erlendis prentum
vér hér í þýð. útdrátt úr nokkrum bréfum; — en Viðskiptaskránni
hefir borist fjöldi bréfa af slíku taki.
Vogel-Verlag, Export-Market, Pössneck, Þýzkaland:
Vér höfum meðtekið hina nýju og prýðilegu Viðskiptaskrá yðar
fyrir árið 1939 og erum yður mjög þakklátir fyrir hana.-
Þegar þýzk verzlunarfyrirtæki spyrjast fyrir hjá oss um góðan
íslenzkan viðskiptaleiðarvísi, munum vér að sjálfsögðu með
ánægju mæla með bók yðar.
Hambros Bank Limited, London E. C. 2:
Vér höfum meðtekið frá yður Viðskiptaskrána 1939, sem vér
þökkum fyrir. Vér höfum nú þegar litið yfir skrána, og líst
þannig á hana, að vér erum vissir um að hún verði bönkunum
að miklu gagni.
Það er mjög áríðandi fyrir íslenzka verzlun að Hambros Bank
geti gefið góðar og áreiðanlegar upplýsingar um íslenzk við-
skipti.
Deutscher Drucker, Verlag Emst Böhme, Berlin:
Vér þökkum yður fyrir Viðskiptaskrána 1939. Hún hefir vakið
óskipta athygli vora, og gert oss kleift að fullkomna adressu-
safn vort yfir íslenzk fyrirtæki.-
Vér viljum að lokum láta yður vita, að vér munum skrífa um
bók yðar í aðalútgáfu tfmarits vors.
Tekið er á móti auglýsiiignm í
Sfeindórsprent h.f. Aðalstrætí4. Símí 1174
Utboð.
Með því, að í ráði er að selja mótorbátinn, „SKAFT-
FELLINGUR", óskast hér með eftir tilboðum í hann með
öllu tilheyrandi, eins og hann liggur á Reykjavíkurhöfn.
Skaftfellingur er 60 brúttó-smálestir að stærð, með
90 hestafla hráolíuvél.
Tilboðin verða opnuð á skrifstofu Skipaútgerðar
ríkisins í Reykjavík, mánudaginn 5. febrúar n. k. kl. 2
eftir hádegi og áskilja seljendur sér rétt til að taka
hverju tilboðinu sem er, eða að hafna þeim öllum.
Nánari upplýsingar og lýsing af bátnum fást hjá
H elg a B er g s á skrifstofu Sláturfélags Suðurlands.
mun meira á hlutlausum þjóð-
um en Bretum, enda hafa flest
skip þeirra herskipavernd. Eink-
um hafa Norðurlandaþjóðirnar
orðið fyrir miklu tjóni. Svíar
eru t. d. búnir að missa 26 skip
og mun þó tjón Norðmanna og
Dana meira.
Enskur tundurspillir „Ex-
mouth“ sökk síðastl. þriðjudag
og fórst öll áhöfnin, 175 manns.
Óvíst er hvort skipið rakst á
tundurdufl eða skotið var á það
tundurskeyti. Bretar misstu
annan tundurspilli „Grenville"
á sunnudaginn. Hafa þeir alls
misst fimm tundurspilla síðan
stríðið hófst.