Tíminn - 10.10.1940, Side 2

386
TlMIHny, fímmtndagiiin 10. okt. 1940
97. blað
,Hvað er þá orðið okkar starf
»Röksemdír Arna Pálssonar
og fullyrðingar bannmanna«
Eaim Árni frá Miila ekki söguna um
„svarta dauðami“?
“gíminn
Fimnitudaginn 10. olct.
Aðstaða sveítaiólks
í landínu
Nú í haust hafa öll dagblöðin
í Reykjavík verið samtaka um
að áfella trúnaðarmenn bænda
fyrir það, að framleiðsluvörur
þeirra hafi hækkað í verði
meira en hóflegt megi teljast.
Hafa blöðin og einn af ræðu-
mönnum útvarpsins farið ó-
mildum orðum um bændastétt-
ina í þessu efni.
Það, sem hefir gerzt í málinu,
er, að framleiðendur í sveit
hafa fylgt fordæmi framleið-
enda í öðrum löndum og fram-
leiðenda við sjóinn og hækkað
verð á afurðum sínum. En blað
kommúnista, Alþýðublaðið,
Vísir og að síðustu Morgunblað-
ið, ei-u samdóma um að áfellast
þessa hækkun á markaðinum,
en ekki aðra og miklu meiri
hækkun.
Undir eins og stríðið skall á,
var hækkað kaup á sjónum og
það mjög stórvægilega. Skip-
stjórar á veiðiskipum hafa nú
frá 30—60 þús. kr. árstekjur af
framleiðsluvinnu sinni. Vél-
stjórar hafa oft um og yfir 20
þús. kr. Sjómenn hafa nú ekki
ósjaldan 6—14 þús. krónur í
tekjur. Að sama skapi hafa út-
vegsmenn og kaupmenn
bætt hag sinn eða öllu meira.
Tekjur framleiðenda við sjó-
inn hafa nú á síðustu mánuð-
um vaxið svo, að í Morgunblað-
inu var farið að benda þeim á,
að ef til vill yrði eitthvert bezta
ráðið fyrir þá til að geyma og
ávaxta þessa miklu peninga, að
leggja þá í fyrirtæki, sem ekki
er þörf á, eins og atvinnu er nú
háttað í landinu.
Mér finnst sennilegt, að dag-
blöð Reykjavíkur,-bæði þau, sem
lifa af náð Stalins, og hin, sem
eru eign íslendinga, geti með
rólegri athugun sannfærst um,
að framleiðendur i sveit hafa
sama rétt og sömu þörf til að
hækka vöru sína, eins og fram-
leiðendur við sjó, t. d. í kaup-
stöðum. Munurinn er aðeins sá,
að hækkunin á framleiðsluvör-
um sveitanna, er miklu minni.
Og tekjur framleiðenda í sveit-
unum eru ekki háar í saman-
burði við hina háu gróðatinda,
sem gnæfa við himin á ýms-
um stöðum við sjávarsíðuna.
Mér finnst sennilegt, að Ein-
ar Magnússon menntaskóla-
kennari og skoðanabræður hans
varpi fram þeirri spurningu:
Er rétt að hækka vörurnar, sem
fluttar eru til landsins og frá
landinu, með þvi að margfalda
kaup þeirra, sem þar starfa, frá
þvi sem áður var? En enginn
þessará manna hefir hreyft
andmælum gegn þessari hækk-
un dýrtíðarinnar. Og úr þvi þeir
sjá ekkert á móti, að láta véla-
menn á skipum landsins fá 20
þús. kr. árstekjur, sem greið-
ast í hækkuðu verði á aðfluttum
nauðsynjum, þá mun vafalaust
koma að því innan skamms, að
þá furðar á, hvað sveitafólk
hefir litlar árstekjur við að
framleiða hinar innlendu lífs-
nauðsynjar, kjöt og mjólk.
Ef Einar Magnússon og skoð-
anabræður hans hafa á réttu
að standa, að metaskál at-
vinnutekjanna haldist stór-
vægilega í vil bændastéttinni,
þá ætti það að koma fram í þvi,
að mjög væri aukið aðstreymi
frá hinum launuðu störfum í
bæjunum að framleiðslustörf-
um sveitanna. En ekkert bólar
enn á breytingu í þá átt. Hins
verða menn varir, að margir
hátekj umenn bæj anna láta
falla orð í þá átt, að fólk í sveit-
um eigi að líta á það sem lífs-
starf sitt, að framleiða sem allra
ódýrastar nauðsynj avörur
handa meðbræðrum sínum í
þéttbýlinu.
En það er tilgangslaust að
halda fram þessari stefnu.
Framleiðendur í sveit láta ekki
bjóða sér að vera settir skör
lægra heldur en menn við störf
i hinum ýmsu atvinnugreinum.
Það er þessi lærdómur, sem á-
rás Einars Magnússonar mun
gera heyrum kunnan öllúm
þeim, sem landið byggja. Með-
Eftirfarandi grein átti að
birtast í blaði Sambands ísl.
berklasjúklinga, „Berklavörn“,
sem nýlega er komið út, en
barst ritstjórn blaðsins of
seint í hendur.
Þeir, sem fylgzt hafa með rit-
deilum hr. landl. Vilm. Jónsson-
ar og hr. alþm. Jónasar Jóns-
sonar, hafa sannfærzt um það,
— sem þeir raunar vissu áður —
að ekki væri sem bezt staðið á
verði af forustumönnum þjóð-
arinnar í heilbrigðismálum, og
þá sérstaklega þeim þætti heil-
brigðismálanna, sem viðkemur
berklavörnum og berklasjúkl-
ingum.
Hr. landl. Vilm. Jónsson færir
sér mjög til tekna í málflutn-
ingi sínum, að hafa fengið sam-
þykkt á Alþingi 1939 hin rót-
tækustu berklavarnarlög, sem
ennþá hafa verið gefin út hér á
landi.
Þessi lög, eins og þau eru
skráð á pappírinn, hafa margt
til síns ágætis, en ef athuguð er
2. gr. þeirra og jafnframt það
sýnilega, sem gerzt hefir í þess-
um málum síðan lögin öðluðust
gildi, þá væri skemmtilegra
fyrir heilbrigðismálastjórnina,
og ekki hvað sízt landlækni og
berklayfirlækni, að þessi lög
hefðu aldrei verið samin eða
sámþykkt, því að svo stutt var
frá staðfestingu þeirra, unz
landlæknir, ásamt heilbrigðis-
málastjórninni, lagði blessun
sína yfir að leggja niður Kópa-
vogshælið, og með því þrengdi
mjög að því, að 2. gr. laganna
næðf tilgangi sínum.
Fljótt á litið virðist sem stjórn
heilbrigðismálanna í landinu sé
að framkvæma fjögra ára á-
ætlun, viðkomandi berklasjúk-
lingum landsins, sem sé í því
fólgin, að leggja niður eitt
berklahæli á ári, án þess að
nokkur nýr dvalarstaður fyrir
berklaveikt fólk komi í staðinn.
Árið 1939 er Reykjahæli í Ölfusi
lagt niður, og sjúklingar, sem
þar dvöldu fluttir, — mér liggur
við að segja hraktir — í hress-
ingarhælið í Kópavogi. Árið 1940
er svo hressingarhælið í Kópa-
vogi einnig lagt niður sem slíkt,
en sjúklingar, er þar dvöldu,
ýmist fluttir til Vífilsstaða eða
Kristness og annarra sjúkra-
húsa víðs vegar um landið. Ár-
ið 1941 eða 1942 er ekki komið,
og þar af leiðandi ekki hægt að
benda á afrekin í þessum mál-
um fyrir það tímabil, en allvel
er áætluninni fylgt árið 1939 og
an bylgja hinnar stórkostleg-
ustu verðhækkunar, sem komin
er hér á landi, fellur yfir fram-
leiðsluna við sjóinn, munu
bændur landsins hafa góða
samvizku út af sínum hóflegu
aðgerðum. J. J.
í grein þessari eru ræddar
tvær tillögur, sem fyrir
nokkru hafa komiff fram um
ráffstöfun á tekjum happ-
drættis ríkisins, eftir aff
byggingu háskólans er lokiff.
Önnur tillagan er á þá Zeiff,
aff verja þessu fé til skóg-
ræktar, en hin er sú, aff
fénu verffi variff til bygginga
heimavistarskóla. Greinar-
höfundur heldur því fram, að
skipta beri fénu milli þessara
tveggja nauffsynjamála.
I.
Fékk skáldið guðlega opin-
berun eða gaf því sýn, þegar það
orti um aldamótin síðustu þessi
spámannlegu orð?
Sú kemur tíð, er sárin foldar gróa,
sveitimar fyllast, akrar hylja móa,
brauð veitir sonum móðurmoldin frjóa,
menningin vex í lundi nýrra skóga.
Eða var Hannes Hafstein
svona vitur maður og framsýnn,
— svona langt á undan samtíð
sinni? Svo mikið er víst, að
þetta erindi úr aldamótakvæði
hans er nú lifandi stefnuskrá
þeirra, sem ungir eru og landið
eiga að erfa. Vísan þessi mark-
ajf svo glöggt, sem hægt er að
óska, stefnu og viðfangsefni
þeirrar kynslóðar, sem nú er að
1940 og hvers má þá ekki vænta
næstu tvö ár.
Það er engu líkara en land-
læknir hafi verið farinn að óra
fyrir þessu, þegar hann samdi
20. gr. fyrgreindra berklavarn-
arlaga og með því viljað fyrir-
öyggja það, sem J. J. minnist á
í niðurlagi greinarflokks síns til
landlæknis, um að þjóðin sjálf
verði að fara að taka þessi mál
í sínar hendur. En ég vil þó, að
gefnu tilefni, geta þess, að með
stofnun félagsskapar fyrverandi
og núverandi berklasjúklinga
var ekki meiningin að taka for-
ustuna í þessum málum frá
þeim aðilum, sem hún var fal-
in, heldur að taka í útrétta hönd
þeirra lækna og manna, sem á
hverjum tíma leggja þessum
málum lið, til að ná því marki,
sem stefnt er að, útrýmingu
berklaveikinnar í landinu.
Ég er hræddur um, að ef hin-
ir fyi’stu íslenzku frumherjar
gegn berklaveikinni, mættu nú
líta um öxl, hver frá sínum
sjóharhól, að þeir létu sér fátt
finnast um afrek arftaka sinna
í þessum málum. Það væri ekki
að ástæðulausu, þótt þeir
spyrðu: „Hvað er þá orðið okk-
ar starf?“
Ég vil nota tækifærið og beina
því til hr. alþm. J. J., þar sem
hann í fyrgreindri grein játar
þá synd sína, að eiga sök á
þeim „miðdagslúr“, sem nú ríki
í heilbrigðismálunum með því
að velja núverandi landlækni i
þá stöðu, að hann á næsta Al-
þingi láti það sjást í verki, að
forustan í heilbrigðismálunum
verði að koma frá leikmönnum,
innan þings og utan.
Og ég vil einnig óska þess, að
næsta löggjafarþing þjóðarinn-
ar beri giftu til að veita við-
töku í þessum málum tillögum
og bendingum, sem miða að
lausn málefnisins, til heilla al-
þjóðar, þó þær komi frá leik-
mönnum, sem ekki bera póli-
tískan litarhátt þingflokkanna,
en gæti sinnar siðferðislegu
skyldu betur en stundum hefir
átt sér stað í þeim efnum.
Ég get ekki lagt frá mér penn-
ann, án þess að minnast á
tvennt, sem að verulegu leyti er
vanrækt af stjórn heilbrigðis-
málanna, en sem er þó þýð-
ingarmikið atriði í útrýmingu
berklanna.
Það fyrra er leitin að smit-
berunum. Hún er framkvæmd
með lítilli hagsýni og litlum
hraða við það, sem þyrfti að
vera.
Hitt er aðbúð hins opinbera
að brottskráðum sjúklingum af
hælunum. Afleiðingin verður
sú sorglega staðreynd, að fólkið
veikist aftur og verður að leita
til hælanna á ný. í mörgum til-
fellum tekur það mörg ár að
hefja starf sitt í sveitum ís-
lands. Um aldamótin var þetta
fjarlæg draumsjón. Og það voru
einungis tiltölulega fáir bjart-
sýnismenn í röðum þeirra, sem
uppkomnir voru, sem trúðu á
þá draumsjón. Æskan átti sér
drauma stóra um nýja skóga.
Og eins og títt er um æskuna
eygði hún ekki eins glöggt erfið-
leikana á veginum, sem fyrir-
heitna landið handan þeirra. En
erfiðleikarnir voru samt til og
þeir gerðu vart við sig, þegar til
framkvæmdanna kom. Þeir
komu að sumu leyti óvænt.
Hyllingalönd hinna nýju skóga
lágu langt undan blásinni
strönd veruleikans. Og því dofn-
aði eldur áhugans undir fargi
vonbrigðanna. Og svo liðu ára-
tugir og það var lítið talað um
skógrækt á íslandi.
Meðan áhugi almennings
gengur í öldum, sem hækka og
hníga.vinna einstakir staðfestu-
menn öruggt og ákveðið af mik-
illi trúmennsku við hugsjónir
æskunnar. Svo vaknar ný æska
við það, að víða eru komnir
yndislegir trjágarðar og skógar-
lundar, gr-æddir af mannlegri
umhyggju, þar sem áður var
enginn merkisgróður. Þessir
garðar verða þjóðinni opinber-
un. Þeir sýna áþreifanlega hvað
Árni frá Múla neitar því ný-
lega í Vísi, að Sjálfstæðisflokk-
urinn hafi haft nokkra forustu
í innflutningi sterkra drykkja.
Honum finnst það enginn heið-
ur nú orðið.
En svo báglega vill til, að að-
al málgagn flokksins frá þeim
tíma vitnar alveg gegn honum.
Er bezt að láta Morgunblaðið
hafa orðið:
Mbl. 10. okt. 1933. — „... .að-
eins tiltölulega fámennur hópur
af þrákálfum verður á móti
innflutningi sterkra drykkja. . .
„. ... Andbanningar um land
allt verða að fjölmenna til at-
kvæðagreiðslunnar fyrsta vetr-
ardag til þess að binda nú enda
á bannlaga-bölið.“
Mbl. 20. okt. 1933:
„Þeir, éem vilja afnema þá
þjóðarsmán, sem bannlögin eru,
setja kross fyrri framan „Já“.“
Mbl. 21. okt. 1933:
„Andbanningar, fjölmennið í
vinna það upp, sem glataðist á
nokkrum mánuðum.
Ef til vill gefst mér tækifæri
til að fara inn á þessi mál síðar
á öðrum vettvangi.
Á þingi S. í. B. S., sem haldið
var að Vífilstöðum um mán-
aðamótin ágúst-september síð-
astliðin, var stærsta dagskrár-
málið bygging dvalarheimilis
fyrir brottskráða berklasjúk-
linga, þar sem þeir gætu stað-
næmst um stund, meðan þeir
væru í atvinnuleit og einnig til
að þjálfa starfsorku sína, áður
en gengið væri til fullnustu út í
lífsbaráttuna á ný. Það á að
vera einskonair tengiliður frá
hælunum til atvinnulífsins.
Með þessu máli hljótum við
öll að vera, en þó með því skil-
yrði, að ekki sé hlaupið fram
hjá neinu því atriði, sem við
áður höfum komið auga á til að
leysa okkar vandamál. Það er
ekki sigursælt að vera ávallt
að snúa til baka til að velta
þeim völum úr leið, sem við gát-
um hrundið frá, þegar leið
okkar lá þar um.
Með bjargfasta sigurvissu
skulum við öll stíga fram í átt-
ina að settu marki. Við höfum
æskuna með okkur, því að það
er hún, sem berst í fremstu víg-
línunni móti hvíta dauðanum;
en þar sem æskan gengur með
til göfugra átaka, er öllu óhætt
fyrir okkur, því að þá erum við
á framtíðarvegi.
Lifið heil!
gera má, — hvað getur orðið og
koma skal. Þeir eru eins og boð-
berar framtíðarinnar. Og
reynsla þeirra, sem ræktuðu
litlu lundana,- er talandi leið-
arvísir inn I land hinna nýju
skóga.
Það er ekki af því, að ég vilji
fara í neinn mannjöfnuð, þó að
ég minni hér sérstaklega á tvo
þjóðkunna bletti, sem orðið
hafa kýnöælir og víða borið
sýnilega ávexti, — garð Guð-
bjargar í Múlakoti, og Skrúð
sr. Sigtryggs á Núpi. Svipaða
þýðingu hafa margir aðrir
garðar haft.
fslenzka þjóðin þráir skóga.
Það þarf ekki lengi að lesa ljóð
íslenzkra skálda til að finna
skógarþrána. En það er fyrst á
síðustu árum, sem almenning-
ur fer að sýna þessa þrá í
verki og reyna að fullnægja
henni með trjágróðri kringum
mannabústaði. Reykjavík ' fær
nú með hverju árinu meiri og
meiri svip af trjágróðri. Akur-
eyri var þar á undan. Og við
sveitabæina rísa víða upp trjá-
lundir. En allir þessir skrúð-
garðar með skrautgróðri sínum
eru lítil byrjun að öðru meira:
Nýrækt ísZenzkra skóga.
Síðustu ár hafa leitt í Ijós
ýmsar staðreyndir, sem eru
mikið gleðiefni öllum þeim,
sem unna ræktun íslands. Trén,
sem hafa sprottið og eru að
spretta, sýna hvílíkum þroska
og hversu örum vexti skógar-
gróður getur náð hér á landi.
Og gróðurathuganir sýna, að
barnaskólann í dag og setjið
krossinn fyrir framan „Já“.“
Útvarpsumræður fóru fram
14. okt. 1933 um bannmálið.
Helztu formælendur afnámsins
voru Ólafur Thors, Árni Páls-
son, Eggert Claessen og Magnús
Jónsson. Vill Árni frá Múla af-
neita þessum fjórmenningum,
er voru ákveðnir fylgismenn
„svarta dauðans".
Morgunblaðið 15. okt. 1933
segist aldrei hafa dregið dul á
skoðanir sínar í bannmálinu:
„Vér leggjum það óhræddir
undir dóm þjóðarinnar, hvort
sannara sé og viturlegra, rök-
semdir Árna Pálssonar eða full-
yrðingar bannmanna."
En röksemdir Á. P. voru þess
ar:
„Við höfum séð, að bannlögin
eru ekki eingöngu siðspillandi,
heldur beinlínis mannskæð ....
Hvað lengi á þetta ástand að
haldast? Andbanningar og all-
ir þið, sem viljið stuðla að því
að heilbrigðin og hreinlætið
verði meira í þjóðmálum ís-
lendinga hér eftir en hingað til:
Gangið af bannlögunum stein-
dauðum.“
, Þetta voru hinar viturlegu
röksemdir Árna Pálssonar, sem
Morgunblaðið var svo hrifið af.
Morgunblaðið og forustu-
menn Sjálfstæðisflokksins fengu
vilja sínum framgengt. Þjóðin
samþykkti að flytja skyldi inn
sterka d'rykki.
Til þess að fylgja fullkom-
lega efti'r sigrum sínum segir
Morgunblaðið 12. nóv. 1933:
„Því hefir verið fleygt, að
með þjóðaratkvæðinu hafi
verið að greiða atkvæði með eða
móti núverandi áfengislögum.
En þjóðaratkvæffiff var í raun
og veru um þaff eitt, hvort leyfa
skýldi innflutning sterkra
drykkja. Skylda Alþingis er því
sú ein, að koma því ákvæffi inn
í áfengislögin.“
Það varð hlutskipti Fram-
sóknarflokksins að taka við
völdúm litlu seinna og fram-
fylgja þessum sigri Sjálfstæðis-
flokksins í atkvæðagreiðslunni
um bannmálið. Það er ekki
furða, þótt Árni frá Múla kalli
það „róg“, sem ekki sé svara-
verður, þegar á það er bent.
Það er handhægt ráð, þegar
rökin þrjóta!
En þegar brennivínið, þetta
af kvæmi Sj álfstæðisflokksins,
fór að gefa ríflegar tekjur,
skammaðist Sjálfstæðisflokk-
urinn yfir þessari „svívirðilegu
bruggunarstarfsemi", kallaði
birkirætur lifa víða í jörðu, þar
sem ekki hefir verið skógur
áratugum saman. Stór land-
svæði myndu gróa upp með
skógi, ef þau væru friðuð. Þessi
vitneskja öll bendir til þess,
hvað hægt er að gera og hvern-
ig á að framkvæma það. Við,
sem nú lifum, höfum meira af
staðreyndum, sem hvetja til
bjartsýni um þessi mál, heldur
en menn hafa þekkt áður. Og
merki þeirrar raunhæfu bjart-
sýni munu sjást á næstu áruip
og komandi öldum.
Annars vegar er svo það gagn
og arður, sem skógræktin gefur.
Skógræktin hefir til skanims
tím,a verið nær eingöngu hug-
sjónamál í vitund manna, en
nú er hún jafnframt orðin
hagsmunamál. Þjóðinni er að
verða ljóst, að skógrækt getur
verið eins arðvænlegt fyrirtæki
og margt, sem stundað er. Allt
bendir til þess, að skógrækt geti
borið sig fjárhagslega. Eins og
iðnaðarmálum er nú komið,
þegar trjákVoðan er eftirsótt
hráefni til margvíslegs iðnaöar,
þá er það ekki aðalatriði, að
skógar séu stórvaxnir, heldur
hitt, að hver ha. gefi af sér ár-
lega sem mest magn, og um það
virðast íslenzkir skógar geta
verið samkeppnisfærir við ýmsa
erlenda nytjaskóga. Það er því
alveg víst, að með skógrækt hér
á landi er um það að ræða, að
að framleiða eitt hið eftirsótt-
asta og þarfasta hráefni í heimi.
Það er verið að auka náttúru-
auðæfi landsins, gera það
Akranesi, 22. sept. 1940,
Vilhjálmur Jónsson.
Halldór Kristjánsson, Kirkjubóli:
Tvær liiigsjóiiir
„svartadauðann" „flotholt"
Eysteins— þessa svívirðilega
fjármálaráðherra, er reki stór-
fellda brennivínssölu, en hugsi
ekkert um líðan skattþegnanna.
Einu sinni bar Mbl. fram þá
tillögu, að hætt yrði að segja
„skál“ í drykkju, heldur: „Einn
fyrir Eystein“. Síðan bætir blað-
ið við: „Það er líka út af fyrir
sig einskonar fjármálavit, að
hafa ótakmarkaðan innflutn-
ing á víni, þegar skortur er á
ýmsum nauðsynjum í landinu.“
Nú hefir Sjálfstæðisflokkur-
inn haft áfengissöluna með
höndum í hálft annað ár.
Morgunblaðið kýs nú ekki að
minnast á brennivínið, nema
þegar það var svo óheppið að
upplýsa, að brennivínsgróðinn
væri meiri í ár en nokkru sinni
áður og bætti þannig upp ýms-
ar aðrar tekjur.
Samt sem áður er síðast-
liðið ár óvenjulegur tími með
öllu sínu styrj aldarástandi,
er leiðir af sér skömmtun
matvæla og annað þess
háttar. Enda hafa þúsundir
manna gert kröfu um tak-
mörkun á áfengissölunni. En
ekkert var aðhafzt fyrr en er-
lendur, vopnaður her hafði
dvalið í landinu í marga mán-
uði og áfengisneyzla hans fór
að skapa mjög alvarlegt ástand.
Árni frá Múla svarar því í
Vísi 2. okt., hvers vegna ekkert
var gert: „Hefir ástæffan vafa-
laust veriff sú, aff ríkissjóffur
hefir ekki veriff talinn mega
missa neins af hinum mikla á-
fengisgróffa.“
Þá hefir Morgunbl. undan-
farna daga reynt að smeygja
inn ýmsum sögum í þeim til-
gangi, að gera skömmtunina ó-
vinsæla og 6. okt. viðurkennir
það, að ríkissjóður hefði ekki
mátt missa af áfengisgróðan-
um og segir: „Bindindismenn
hafa haldið því fram, að lokun
áfengisverzlunarinníar ætti að
vera ein stríðsráðstöfunin. En
þeir benda ekki á tekjur í ríkis-
sjóffinn, er kæmi í staffinn fyrir
ágóðann af áfenginu. Og síffan
var máliff látið niður falla.“
Síðan segir blaðið, að dvöl
enska hersins sé eina ástæðan
fyrir því, að skömmtunin var
tekin upp.
Hvað er nú orðið um öll hin
stóru orð Sjálfstæðisflokksins
um „svartadauðastjórn", „sví-
virðilegt bruggunarstarf",
„flotholt Eysteins“ o. s. frv.
Betur gátu blöð Sjálfstæðis-
flokksins ekki etið þau stóru orð
ofan i sig. Mun framkoma
Sjálfstæðisflokksins í þessu
máli veitt hin mesta eftirtekt,
því að áfengismálin hafa und-
anfarið verið mikið rædd og
hugsuð af allri þjóðinni.
Þetta er ennfremur ágætt
sýnishorn af málafærslu flokks-
ins yfirleitt. Og það hæfir vel
(Framh. á 4. síðu)
byggilegra, skapa ný lífsskil-
yrði.
Og jafnvel þó að skógviðurinn
sjálfur væri einskis virði og ekki
einu sinni notandi sem elds-
neyti, þá væri þó skógræktin
starfsemi, er gerði landið betra
og byggilegra, því að skógarnir
hafa mildandi áhrif á loftslagið
og gera á þann hátt ýmiskonar
ræktun framkvæmanlegri og
árvissari. í vissunni um það sjá-
um við fram á veginn til vax-
andi menningar í lundi nýrra
skóga þegar sveitirnar fyllast
af fólki og frjómoldin íslenzka
tekur að brauðfæða þjóðina. .
II.
Að vísu kosta skógræktar-
framkvæmdir mikið fé og mikla
fyrirhöfn, eigi þær að vera í svo
stórum stíl, að þær hafi veru-
lega þýðingu fyrir land og þjóð.
Það fé og fyrirhöfn gefur ekki
arð í aðra hönd fyrr en ára-
tugir eru umliðnir. Og margur
mun benda á það, að þetta séu
miklir erfiðleikar á vegi skóg-
ræktarinnar. Og það er satt.
Einstakir menn munu tæplega
leggja fé, svo að miklu nemi, í
framkvæmdir, sem erú arðlaus-
ar í mörg ár. Og ríki og bæjar-
félög þykja ekki fær um að
bæta á sig miklum framlögum
til nýrra mála. En vegna hinnar
miklu þarfar, sem hér er um að
ræða, verður að finna einhverja
leið. Og hún er líka fundin.
Þrettánda sambandsþing U.
M. F. í. var háð í Haukadal í
Biskupstungum í vor eins og