Tíminn - 10.10.1940, Qupperneq 3

97. blað
TÍMIM, fimmtadaglim 10. okt. 1940
387
Athugfasemd
í gærkvöldi flutti erindi í út-
varpið Einar Magnússon
menntaskólakennari.
Af því að mér geðjaðist ekki
þetta erindi, hvorki að efni né
þeim anda, sem það var flutt í,
eða a. m. k. kafli úr því, þá vil
ég gjöra þá athugasemd, að
útvarpsráð hleypi ekki að út-
varpinu Pétri eða Páli, með er-
indi óskrifuð, en svo virtist mér
hljóta að vera í þetta sinn. Það
varð ekki annað heyrt en mað-
urinn kæmi að senditækinu
útblásinn frá matborði sínu yfir
hinni ógurlegu dýrtíð, sem hann
og aðrir góðir og saklausir borg-
arar yrðu að sæta vegna taum-
lausrar ágirndar bænda og ann-
ara framleiðenda, svo og græn-
metiskaupmannanna, sem hann
kallaði braskara, sem ekki ættu
að ganga lausir. „Væru teknir
úr umferð“ í öðrum löndum, o.
s. frv.
Á bændastéttina réðist hann
einkennilega dónalega, kallaði
þá ölmusu- eða sníkjulýð, sem
alltaf væru að heimta styrki
— milj ónastyrki með meiru. Ég
man ekki orðin, en þau vóru á
þessa leið, sízt minna sagt.
Kjötverðið þótti honum alveg
óhæfilega hátt, og bændur eða
fulltrúar þeirra bæði ágjarnir
og óhyggnir, því að þetta myndi
hefna sín, o. s. frv.
Þó það sé alltaf leiðinlegt að
hlýða á svona raus, sem er í
mesta máta óviðeigandi í út-
varpserindi sem þessu, þá hefði
ég nú látið það sem vind um
eyrun þjóta, ef það hefði flutt
einhver Einar Magnússon
verkamaður, verzlunarmaður
eða iðnaðarmaður, því þá mátti
kalla þeirra orða þaðan von. En
frá kennara menntaskólans vil
ég ekki eiga þeirra von, eða
annarra slíkra.
Ég fer ekki að ræða hér um
löggjöf, hvorki landbúnaðarins,
verzlunarstéttarinnar eða
launalögin, þau eru yfirleitt
gjörð að beztu manna yfirsýn,
og því jafn fávíslegt að úthúða
bændum fyrir að taka þá styrki,
sem lög heimila þeim, eins og
hinum, sem tekur öll sin laun
frá ríkinu. Þar eru báðir í sín-
um fulla rétti. En sé þar um
misrétti að ræða, þá eru sum-
arþættir útvarpsins áreiðanlega
ekki vettvangur til að berjast
um þau mál.
Er ég hafði hlítt á þetta er-
indi, sem var þrungið æsingu og
ósanngirni á kafla, þá hugsaði
ég til nemenda menntaskólans,
ef þeir fá slíkar og þvílíkar
ræður í kennslustundunum, eða
kennslan er í svipuðum anda og
þarna kom fram. Það mótar
ekki góða menn og batnandi,
sem þó á að vera aðalatriði
skólans, allra skóla, og það því
fremur, sem skólinn er stðerri
og nemendur meira til hans
valdir.
kunnugt er. Þar voru m. a.
skógræktarmálin rædd. Og til-
laga var samþykkt þar ein-
róma þess efnis, að ágóði af
happdrætti ríkisins yrði látinn
renna til skógræktar um nokk-
urt bil eftir að tíma háskólans
er lokið. Mér finnst, að það sé
mjög maklegt viðfangsefni fyr-
ir happdrættið, sem þar er bent
á. Hér er um að ræða fjár-
freka framkvæmd, sem er jafn-
framt mikið framtíðarmál og
mun hafa þýðingu fyrir íbúa
landsins meðan byggð helzt, ef
allt fer með felldu.
Ég hugsa mér, að framkvæmd
þessara mála yrði hagað þann-
ig, að mest af vinnu við skóg-
ræktina kæmi ekki til endur-
gjalds. Fé það, sem happ-
drættið skilaði til þessa, færi
til þess að greiða girðingarefni,
kostnað við það að fá friðuð
svæði til starfseminnar eftir
því, sem þess þyrfti við, og
kaup nokkurra eftirlitsmanna
og stjórnenda. Ég geri ráð fyrir,
að skógræktin hefði dálítið af
föstu starfsmannaliði á þess-
um tíma. Land til skógræktar-
innar þyrfti e. t. v. sumstaðar
að kaupa eða greiða eitthvað
fyrir afnotamissi þeirra, sem
með það ættu. Slíkt ætti þó ekki
að verða almennt. En með
þessu skapast mikil skilyrði
fyrir ýmiskonar þegnskapar-
vinnu og þegnskylduvinnu.
Skógræktarfélög þau, sem til
eru, fengju þarna að sjálfsögðu
fjárstyrk til þeirrar starfsemi,
sem þau bera fyrir brjósti.
Molar um bíndíndis>
mál
Allt er það myndarlegt hjá
Ameríkumönnum. Nýlega hafa
gæzlumenn laganna í Banda-
ríkjunum haft hendur í hári
manna, er samtök höfðu um á-
fengisleynisölu. Höfðu þessir fé-
lagar séð fimm ríkjum fyrir á-
fengi, hvorki meira eða minna,
og nam það einni miljón doll-
ara á mánuði. 122 menn eru á-
kærðir í sambandi við þetta
fyrirtæki. Andbanningar spáðu
því, að öll leynisala mundi
hverfa, ef bannlögin væru af-
numin. Auðvitað hafa þeir
reynzt falsspámenn, og niður-
staðan hefir orðið hið gagn-
stæða.
Einhver var að fræða mig á
því fyrir nokkru, að í Þýzka-
landi sæust menn aldrei
drukknir. Því eru þá þýzkir her-
menn skotnir fyrir ölvun? Þeir
ættu þó manna bezt að vita,
hvað í húfi er og búa við hinn
fullkomnasta aga. Nú segja síð-
ustu fréttir, að síðastliðið ár
hafi öldrykkja aukizt um 10,5%
í Þýzkalandi, en áfengisdrykkja
um 22,1%. Kemur þar glöggt í
ljós, eins og áður og alstaðar,
að engin fræðsla og enginn
uppeldislegur kraftur eða agi
megnar til lengdar að halda
niðri þessu illa, sem stöðugt er
endurlífgað af undramætti pen-
ingavaldsins og hagnaðarvon
þeirra, er áfengi selja. — Hve
lengi ætla menn að loka aug-
unum fyrir þessum staðreynd-
um.
Nóttina eftir að áfengissöl-
unni var lokað hér í Reykjavík,
í sambandi við áfengisskömmt-
unina, var lögreglan aldrei
ónáðuð. Hvergi þurfti hennar
með í sambandi við drykkju-
skap og hvergi var beðið um að
stoð hennar. Þetta var nýung.
Hvað á sú menning skilið, sem
veit þetta af reynslu, en heldur
þó áfram að stofna til slysa,
heimilisvandræða, glæpa,mann-
skem*mda, ófriðar og allskonar
vandræða með áfengissölu? Er
nokkuð það til, sem réttlætt
getur slík viðskipti, nema ó-
menning og getuleysi manna
við það, að ráða málum sínum
(Frámh. á 4. síðu)
Við bændur höfðum borið
traust til menntaskólans og
kennara hans, og óskum að líta
upp til þeirra sem slíkra. En
við getum það ekki, ef þeir gefa
okkur j afn götustrákslega
steina fyrir brauð, eins og við
fengum í þessum sumarþætti
kennarans.
1. október 1940.
Dagur Brynjólfsson,
bóndi í Flóanum:
Sömuleiðis ungmennafélög og
annar félagsskapur, sem þess-
um málum sinnir. Mest mun þó
sennilega bera á þessari starf-
semi í grennd við stærstu
kaupstaðina og þorpin. Ég
hugsa mér, að hvert þorp vilji
eignast sinn skóg. Það verði
hvarvetna metnaðarmál þeirra.
Þessir skógar yrðu skemmti-
staðir þeirra og í framtíðinni
arðberandi eign, en jafnframt
yrðu þeir uppeldisstofnun fyrir
hið unga fólk, sem upp vex í
þorpunum.
Yfirleitt hagar svo til um
atvinnuhætti manna hér á
landi, að lát er á annríki þeirra,
sem í þorpum búa á sumum árs-
tíðum, t. d. vor og haust. Fjöldi
fólks, sem vinnur í verksmiðj-
um, verzlunum og skrifstofum
og þess háttar störf, hefir ríf-
legar tómstundir um helgar og
á kvöldum og í sumarleyfum
sínum. Þetta fólk myndi inna af
höndum mikla vinnu við skóg-
ræktina af frjálsum þegnskap
og lögboðinni þegnskyldu. Það
missti einskis í við þetta, en
fengi þarna tækifæri til að
starfa saman að góðu máli og
njóta frjálslegrar útiveru við
að auka yndisleika og verðmæti
heimastöðva sinna.
Ég ímynda mér, að svo mikill
og almennur áhugi sé nú fyrir
skógræktarmálum, að það yrði
blátt áfram keppni um að bjóða
fram vinnu til að nota sér
þessi fjárframlög til efniskaupa
í girðingu og til að launa for-
stöðumenn starfsins. Og mér
Eltirtaldar vörur
höfum vlð venjulega til sölu:
Frosið kindakjöt af
dilkum — sauðum — ám.
i\vtí «g frosið nautakjöt,
Svínakjöt,
Úrvals saltkjöt,
Ágætt hangikjöt,
Smjör,
Ostar,
Smjörlíki,
Mör,
Tólg,
Svið,
Lifur,
Egg,
Harðfisk,
Fjallagrös.
Samband ísl. samvmnuiélaga.
Þrjár nýjar bæknr
koma út í dag:
1. LJÓÐABÓK EFTIR HÖLLU Á LAUGABÓLI. HaUa er þekkt um land allt af
ljóðum sínum. Pyrrl bókin er löngu uppseld. Þetta eru ný kvœði og standa
fyrri ljóðabókinni sízt að baki.
2. NÝTT HEFTI AF ÍSLENZKUM FRÆÐUM: Guðmundar saga dýra, eftir
Magnús Jónsson prófessor. Bókamönnum skal á það bent, að upplag af
þessu ritsafni, sem gefið er út að tilhlutun Háskólans, undir ritstjóm Sig.
Nordals prófessors, er svo litið, að þeir sem œtla sér að eignast það, ættu
að kaupa það strax. Sum af fyrri heftunum eru þegar uppseld.
Safnaðaríundír.
í liinum nýju söfnuðum, sem eiga að taka til
starfa iiuian þess svæðis, sem fram að þessu
liefir verið Reykjavíkur prestakall, verða
sem hér segir:
Fyrir Laugarnes sókn í skólahúsinu í Laugarnesskólahverfi
sunnudaginn 20. þ. m. kl. 3 síðdegis.
Fyrir Hallgríms sókn í Barnaskóla Austurbæjar sunnudag-
inn 20. þ. m. kl. 8y2 síðdegis.
Fyrir Nes sókn í Háskólanum (gengið inn um dyr á suð-
vestur horni) mánudaginn 21. þ. m. kl. 8l/2 síðdegis.
Fundarefni þessara funda verður: kosning sóknarnefnda og
safnaðarfulltrúa.
Nákvæm takmörk sóknanna verða birt bráðlega.
Prófasturinn í Kjalarnes prófastsdæmi.
Reykjavík, 5. október 1940.
FRIÐRIK HALLGRfMSSON.
Lögtak.
Eftir kröfu tollstjórans í Reykjavík og að
uiiclaiigcngiium úrskurði verða lögtök látiu
fram fara á kostnað gjaldenda en ábyrgð rík-
issjóðs fyrir ógreiddum tekju- og cignar-
skatti, fasteignaskatti, lestagjöldum, hunda-
skatti, lífeyrissjóðsgjöldum og námsbóka-
gjöldum, sem féllu í gjalddaga á maimtals-
3. ENSKUNÁMSBÓK FYRIR BYRJENDUR, eftir frú Önnu Bjarnadóttur. —
Anna hefir, eins og kunnugt er, kennt ensku undanfarin 17 ár við Mennta-
skólann, útvarpið, gagnfræðaskóla og héraðsskóla. Á þessari reynslu sinni
meðal annars, byggir hún bókina. Sjálf er hún gagnmenntuð kona, sem
iokið hefir enskunámi við enskan háskóla, en auk þess voru prófarkir bók-
arinnar lesnar af þeim Snæbirni Jónssyni, löggiltum skjalaþýðara, og Mr.
Anthony Crane, enskum menntamanni, sem dvelur nú hér á landi.
BÓKAVERZLUN ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJU.

þiugi 1940, gjöldum til kirkju, sóknar og há-
»kóla, sem féllu í gjalddaga 31. desember
1939, kirkjugarðsgjöldum, sem féllu í gjald-
daga 15. júlí 1940, svo og vitagjöldum fyrir
árið 1940, að átta dögum liðiiiiin frá birtingu
þessarar auglýsingar.
The World’s News Seen Through
The Christian Science Monitor
An International Daily Neu/sþaþer
is Truthful—Constructive—Unbiased—Free from Sensational-
ism — Editorials Are Timely and Instructive and Its Daily
Features, Together with the Weekly Magazine Section, Make
the Monitor an Ideal Newspaper for the Home.
The Christian Science Publishing Society
One, Norway Street, Boston, Massachusetts
Price #12.00 Yearly, or ?1.00 a Month.
Saturday Issue, including Magazine Section, j!2.60 a Year.
Introductory Offer, 6 Issues 25 Cents.
Name--------------------------------------------
Address------------------------------------------
SAMPLE COPY ON REQUEST
Lögmaðurinn í Reykjavik,
8. október 1940.
RJÖRN ÞÓRÐARSON.
Revkjavík - Ákurevri
Hraðierðir alla daga.
Bífreiðastöð Akoreyrar.
Bifreiðastöð Steindórs.

Auglýsið í Tímanum!
skilst líka, að þetta myndi verða
til þess, að auðvelda fram-
kvæmd þegnskylduvinnunnar í
byrjun, og það er líka þýðing-
armikið mál 1 sjálfu sér. Ég
held líka, að einmitt þessi starf-
semi sé líkleg til þess, að auka
skilning manna á þegnskyldu-
hugsjóninni og afla henni
fylgis. Ég á erfitt með að hugsa
mér, að nokkur beiti sér gegn
því, að ungir menn vinni nokk-
ur dagsverk ókeypis til þess, að
fegra og auðga land sitt og
skapa framtíðar lífsskilyrði, þar
sem nú er tóm. Allra sízt er
von á andstöðu, þegar þess er
gætt, að skipulegt samstarf um
skógrækt hlýtur að vera hjart-
ans mál allra ungra manna,
sem þekkja köllun sína og skilja
samtíðina.
Mér finnst gott til þess að
hugsa, að happdrættið geti á
þennan hátt gert virkan þann
áhuga, sem nú er fyrir skóg-
rækt á íslandi. Þetta verður þá
byrjun þess mikla landnáms,
sem er fyrir höndum. Óræktuð,
víðáttumikil heiðalönd og
mýraflæmi, sem nú eru bit-
hagar misjafnra stóðhrossa,
munu breytast í skógarbelti og
akurlönd. Blásnir melar og
gróðurlausir sandar, sem nú eru
engum til gagns, munu líka
verða samskonar nytjalönd. Á
þessum auðnum og þessu fá-
skrúðuga landi munu skapast
lífsskilyrði fyrir þúsundir ham-
ingjusamra, starfandi manna.
Framh.
Hreinar
léreftstnsknr
kaupir
Prentsmiðjan Edda
Lindargötu 1 D.
SYNGJUM OKKUR SAMAN!
Munum að hafa Vasasöngbók-
ina alltaf með okkur á allar
samkomur og samsæti.
11 iinid
að tilkynna afgreiðslunni flutn-
inga, til þess aff komizt verffi
hjá vanskilum á blaffnu.
Útbreiðið Tímann!
Afgreiðsla TÍMAIVS
52
Robert C. Oliver:
— í guðs bænum, varið yður, sagði
lögregluþjónninn í lágum hljóðum.
— í guðs bænum flýtið yður! — hvísl-
aði Bob.
Þeir hlupu upp tröppurnar og inn í
herbergið þar sem brotin húsgögn og
útspörkuð teppi höfðu sína sögu að
segja.
Bob kveikti Ijós 1 herbergjunum.
Engin manneskja var sjáanleg. Hann
varð óttasleginn — kverkarnar urðu
þurrar------hvar var Lucy? Hvað höfðu
þeir gjört af henni?
Hvert höfðu þjófarnir farið? Flúnir!
Bob hljóp gegnum herbergin. Hann
hugsaði aðeins um Lucy — öll varfærni
var gleymd.
— Þeir eru flúnir, sagði lögreglu-
þjónninn rólega. Eruð þér vissir um að
þeir bundu stúlkuna.
Bob hljóp út í garðinn. Brátt fann
hann fótspor í blautu grasinu, þeim
fylgdi hann.
Skyndilega heyrði hann vélarhljóð
úti á veginum og þá kom honum bíll-
inn sinn í hug.
Hann teygði úr sér, til þess að sjá
yfir runnana. Bíllinn fór framhjá með
miklum hraða og ljóslaus---------ham-
ingjan sanna-------það var hans bíll.
Bob formælti gleymskunni í sjálfum sér
— því þegar hann og lögregluþjónninn
Æfintýri blaðamannsins 49
innihald þessarar skúffu, sem þjófarn-
ir vildu ná í.
Bob hleypur inn í herbergið.
Það hlýtur að vera eitthvað mjög
þýðingarmikið!
Það hlaut að vera eitthvað sérstak-
lega verðmætt í þessari skúffu, af því
að það var svo mikilvægt fyrir hinn
dána að segja Lucy frá því--------og í
kvöld er framið innbrot til þess að ná
því.
Samstundis sér hann að það liggur
skrín í skúffunni. Svart skrín, og ekkert
annað.
Það hlaut að vera svarta skrínið, sem
minnst hafði verið á.
Hann hraðar sér og nær í það.
-----Við bindum hana, og á morg-
un má hver sem vill finna hana, heyrir
hann sagt í hinni stofunni.
Bob Hollman er, þrátt fyrir reiði sína
og ákafa, mjög slóttugur og hygginn
maður, að hann veit, að það þýðir
ekkert fyrir hann að fara að fást við
tvo vopnaða innbrotsþj ófa.
En hann varð að hjálpa henni.
— Lögreglan!
Hann heyrði fótatak í hinu her-
berginu. Þeir voru að koma! Höfðu þeir
orðið hans varir? Hvenær sem var gat
hann átt von á sting í bakið — byssu-