Tíminn - 02.11.1940, Síða 2

426
TÍMIM, laiigardagiim 2. iiov. 1940
107. blað
Sjávarátvegurínn
Skuldasöfnunin þarf að faverfa úr sögunní
'gtininn
Laugardaginn 2. nóv.
Lántökur og skulda-
greíðslur
Lausaskuldir Reykjavíkur-
bæjar hafa aukizt mjög á síð-
ustu árum^aðallega við Lands-
bankann. Ákvað bæjarstjórnin
fyrir nokkru síðan að taka lán
til greiðslu á þessum lausaskuld-
um, á þann hátt, að bjóða bæj-
arskuldabréf til sölu. Var láns-
upphæðin ákveðin samtals 3
miljónir króna, og seldust
skuldabréf fyrir þeirri upphæð
á skömmum tíma. Þetta láns-
útboð Reykjavíkurbæjar og
greiðsla á bankaskuldunum er
tvímælalaust heppileg ráðstöf-
un. Aðeins þurfa forráðamenn
bæjarins að reyna að koma í
veg fyrir að lausaskuldir safnist
á ný. Vafalaust hafa ýmsir þeir,
sem keyptu skuldabréf bæjar-
ins, gert það í þeirri trú, að
reynt yrði að sporna við áfram-
haldandi skuldasöfnun bæjar-
félagsins. Búast má við því, að
trú peningamanna á gjaldþoli
bæjarins kynni að veikjast
nokkuð, ef forráðamenn hans
þyrftu innan skamms að guða
á sama gluggann í annað sinn,
til þess að geta borgað nýjar
skuldir. Það er því ákaflega
mikilvægt, að bæjarstjórninni
takist að láta tekjur bæjarins
hrökkva fyrir útgjöldunum, svo
að komið verði í veg fyrir að
nýjar skuldir safnist á komandi
árum. Margir bæjarbúar hafa
nú meiri atvinnu og hærri tekj-
ur en undanfarin ár, og gerir
það bænum auðveldara að jafna
niður útsvörum á næsta ári, til
að fullnægja tekjuþörfinni. Þá
er áreiðanlega hægt að koma
við meiri hagsýni í framfærslu-
málum og sparnaði á fleiri svið-
um. Nauðsynlegt er að herða á
innheimtu útsvaranna og ann-
ara bæjargjalda, og yfirleitt að
gera allar skynsamlegar ráð-
stafanir til þess að rekstur bæj-
arins verði tekjuhallalaus í
framtíðinni.
Á sama hátt og Reykjavíkur-
bær hefir tekið skuldabréfalán
til þess að lækka bæjarskuld-
irnar, virðist skynsamleg ráð-
stöfun að bjóða út stórt innan-
ríkislán, í þvi skyni að lækka
skuldir ríkisins erlendis. Munu
ráðherrar Framsóknarflokksins
hafa borið fram tillögur í rík-
isstjórninni um slíka lántöku.
Að vísu, hefi ríkissjóður ekki
safnað eyðsluskuldum á undan-
förnum árum, eins og Reykja-
víkurbær, en þrátt fyrir það er
sjálfsagt að nota tækifærið til
þess að lækka gömul ríkislán í
Englandi, að svo miklu leyti,
sem mögulegt er. Yfirleitt hafa
menn nú meiri peninga handa
á milli en áður, og er lítill vafi
á því, að auðvelt myndi að selja
ríkisskuldabréf hér innan lands
fyrir stórar fjárhæðir.
Á síðustu árum fyrir striðið
lögðu einstakir menn fram
mikið fé til húsabygginga í
Reykjavik. Ef til vill eru ein-
hverjir möguleikar til innflutn-
ings á byggingarefni nú, þar
sem gj aldeyrisástandið hef ir
batnað í bili. Ekki er þó líklegt,
að margir telji hyggilegt að
festa fé sitt í húsabyggingum
meðan ófriðurinn stendur. Hús-
in myndu verða miklu dýrari en
á venjulegum tímum, og vafa-
laust verður reynt að halda
húsaleigunni í skefjum fyrst um
sinn. Er því hæpinn gróðavegur
að leggja fé í byggingar nú, og
sama máli gegnir um aðrar
framkvæmdir, sem kosta að-
flutt efni. Þegar verðfallið
kemur, verður erfitt að standa
undir stofnkostnaði þeirra fyr-
irtækja, sem reist hafa verið í
mestu dýrtíðinni. Fyrir þá pen-
inga, sem menn spara nú og
leggja á vöxtu, getur orðið
mögulegt að fá margfalt meiri
verðmæti eftir nokkur ár, held-
ur en meðan ófriðurinn stendur.
Það er því rík ástæða fyrir þá,
sem myndu hafa lagt sparifé
í húsabyggingar eða aðrar hlið-
stæðar framkvæmdir á venju-
legum tímum, að verja því nú
til kaupa á ríkisskuldabréfum,
I.
Annar höfuðatvinnuvgur
þjóðarinnar, sjávarútvegurinn,
hefir átt við mikla erfiðleika að
stríða síöastliðinn áratug. Að
nokkru leyti áttu þrengingar út-
vegsins rætur sinar að rekja til
fjármálaráðstafana, sem gerðar
voru fyrir 15 árum. Árið 1925
var íslenzka krónan hækkuð
stórkostlega í verði. Sú ráð-
stöfun var af mörgum talin
varhugaverð, og sérstaklega var
Framsóknarflokkurinn, undir
forustu Tryggva Þórhallssonar,
þáverandi ritstjóra Tímans,
mjög ákveðinn á móti gengis-
hækkuninni. Var á það bent af
Framsóknarmönnum og fleir-
um, að gengisbreytingin myndi
hafa í för með sér stórfellt tap
fyrir útvegsmenn og aðra fram-
leiðendur. Rættist sú spá full-
komlega síðar.
Aðvaranir Framsóknarmanna
í gengismálinu voru ekki tekn-
ar til greina af þeim mönnum,
sem þá fóru með fjármála-
stjórnina í landinu. Næstu ár-
in á eftir gekk þó útgerðin yfir-
leitt þolanlega, en árið 1930
hófust vandræðin fyrir alvöru.
Þá varð stórkostlegt verðfall á
sjávarafurðum, en framleiðslu-
kostnaðurinn lækkaði ekki. Ó-
lagið á fisksölunni, áður en
samtök voru hafin um þá verzl-
un, varð líka til mikils tjóns
fyrir útveginn. Síðar kom hrun
saltfiskmarkaðanna, og þorsk-
aflini} brást tilfinnanlega, mörg
ár í röð. Vegna gengishækkun-
arinnar 1925 var sjávarútvegur-
inn ílla unöir það búinn að
mæta þessum stóru áföllum.
II.
Afleiðingin af töpum sjávar-
útvegsins varð geysimikil
skuldasöfnun einstakra útvegs-
manna og útgerðarfélaga hjá
bönkunum. Óhjákvæmilegt varð
að gera opinberar ráðstafanir
til aðstoðar þessum atvinnuvegi.
Með lögum, er sett voru á Al-
þingi 1935, var stofnaður skulda-
skilasjóður vélbátaeigenda.
Sjóðurinn veitti eigendum vél-
báta aðstoð til að ná samning-
um um eftirgjafir skulda og
hagkvæmum breytingum á láns-
ef þau verða boðin til sölu. Með
því tryggja þeir sér arð af fé
sínu, án nokkurrar áhættu, um
leið og þeir stuðla að því að
lækka skuldir þjóðarinnar við
önnur lönd.
Sk. G.
NIÐURLAG.
ÞÓRSHÖFN
(íbúar 288).
Þórshöfn er í Sauðaness-
hreppi og stendur á norðan-
verðu Langanesi innarlega við
Þistilfjörðinn, sem tilheyra mun
Norðurlandi frekar en Aust-
fjörðum. Þorpið er byggt í landi
jarðarinnar Syðra-Lón, sem er
einkaeign og sjálfstæð bújörð.
Eigendur jarðarinnar hafa enn
sem komið er látið þorpsbúum í
té land til ræktunar eftir þörf-
um. Syðra-Lón er mikil jörð,
sem hefir yfir að ráða um 400
ha. af afbragðsgóðu ræktunar-
landi, auk ýmsra hlunninda.
Innan við kauptúnið eru ágæt-
ar jarðir með miklum ræktun-
armöguleikum. Utan við Syðra-
Lón tekur við prestssetrið
Sauðanes, ein af stærstu jörð-
um landsins, sem hefir a. m. k.
1500 ha. ræktanlegt land, auk
æðarvarps, reka, mikillar beit-
ar og annara gæða. Þannig er
í norðaustur frá þorpinu, mjög
heilleg og álitleg landsspilda,
nálega 2000 ha. að stærð. Land
þetta eru hálfdeigjur og mýrar-
flóar, hæfilega hallandi til
framræslu. Ofan við landið eru
allvíðáttumikil heiðalönd, sem
eru góð til beitar.
Þorpið er að mestu með dreif-
býlissniði. Við höfnina er þó
kjörum. Síðar var eigendum
línuveiðagufuskipa einnig veitt-
ur aðgangur að sjóðnum.
Af öðrum ráðstöfunum til
stuðnings útgerðinni má nefna
stofnun fiskimálanefndar, með
lögum frá Alþingi 1934. Auk
margs annars hóf nefndin til-
raunir með hraðfrystingu á
fiski, veitti aðstoð við að koma
upp hraðfrystihúsum og hefir
haft forgöngu um útflutning á
frystum fiski, sem hefir orðið
til stórkostlegra hagsbóta fyrir
sjávarútveginn.
Á Alþingi 1938 voru samþykkt
lög um skattgreiðslur útgerðar-
fyrirtækja, sem veittu þeim
mikilsverð hlunnindi. Þá var
ennfremur, eftir tillögu Fram-
sóknarflokjisins, kosin fimm
manná milliþinganefnd til að
rannsaka hag og rekstur tog-
araútgerðarinnar og gera til-
lögur um það mál. Var tillagan
flutt vegna ítrekaðra óska um
aðstoð í erfiðleikum sjávarút-
vegsins, sem útgerðarmenn
höfðu borið fram við ríkisstjórn
og Alþingi.
Milliþinganefndin kynnti sér
rekstur togaranna árin 1933—
1937. Samkvæmt þeim reikn-
ingum, sem nefndinni bárust,
höfðu flestir togararnir verið
reknir með tapi, sem samtals
skipti miljónum á þessu tíma-
bili. Efnahagur útgerðarfyrir-
tækjanna var einnig mjög bág-
borinn, og meiri hluti þeirra átti
ekki fyrir skuldum í árslok 1937.
Nefndarmennirnir vom sam-
mála um nauðsyn þess, að
gerðar yrðu ráðstafanir til við-
reisnar útgerðinni. Strax í byrj-
un þingsins 1939 hófust sam-
komulagstilraunir milli þing-
flokkanna um það mál, og nið-
urstaðan af þeim varð gengis-
breytingin, sem samþykkt var á
Alþingi snemma í aprílmánuði
1939. Saga þess máls verður ekki
rakin hér, en eins og öllum mun
kunnugt, var gengisbreytingin
gerð til að bæta aðstöðu og af-
komumöguleika sjávarútvegsins.
III.
Eitt af því sem mesta þýðingu
hefir fyrir rekstur útgerðar-
innar, eru þær stórstígu fram-
farir í síldariðnaði og síldarsölu
sem orðið hafa á undanförnum
árum. Fyrsta síldarverksmiðja
ríkisins tók til starfa árið 1930,
sama árið, sem verðfallið á
saltfiskinum hófst. Svo sem
kunnugt er, beitti Framsóknar-
flokkurinn sér fyrir stofnun
verksmiðjanna, og var Magnús
heitinn Kristjánsson ráðherra
forgöngumaður málsins. Síðar
byggðin allþétt. Þorpið er ó-
skipulagt og félagsleg þægndi
eru þar lítil eða engin. Sam-
eiginleg vatnsveita er nú ráð-
gerð, sem áætlað er að kosti 25
þúsund krónur. Þá er talið, að
nokkur virkjunarskilyrði muni
vera í Fossá, sem fellur ofan af
hálendinu innanvert við þorpið,
en líklega er þó hagnýt orka
hennar frekar lítil.
Talsverður mór er í Syðra-
Lóns-mýrum, allgóður, enda
talsvert notaður til eldsneytis.
Mikinn þara rekur oftlega á
fjörurnar. Byggingarefni er
er einnig nærtækt.
Þórshöfn er enn ekki komin
í samband við bílvegakerfið, en
þáð er ráðgert með vegarlagn-
ingu um Axarfjarðarheiði, en sá
vegur er aðeins kominn að Sval-
barði.
Höfnin í þorpinu er góð, enda
búið að verja til bryggjugerðar
og sjóvarnargarðs um 100 þús-
und krónum. Enn er þó eftir að
dýpka höfnina á vissum stöð-
um, svo stör skip geti lagst við
hafnarbryggjuna. Ríkissjóður
hefir lagt fram % kostnaðar við
hafnargerðina, en hreppurinn
hinn hlutann, og standa hafn-
argjöld í þorpinu straum af
þeirri upphæð.
Þorpsbúar hafa sjósókn og
landbúnað að atvinnu. Einnig
átti Framsóknarflokkurinn
frumkvæði að því, að ríkið
keypti síldarverksmiðjuna á
Raufarhöfn. Þrátt fyrir gjald-
eyriserfiðleika hafa ríkisverk-
smiðjurnar verið stækkaðar á
undanförnum árum, og afköst
þeirra hafa margfaldazt síðan
1930, en auk þess hafa einstök
útgerðarfélög reist stórar síld-
arverksmiðjur á þessum árum.
Með lögunum um síldarút-
•egsnefnd árið 1934, var komið
nýrri skipan á útflutning og
sölu saltaðrar síldar. Hefir út-
flutningur saltsíldar aukizt
verulega síðan, bæði að magni
og verðmæti, þar til á yfirstand-
andi ári, þegar helztu markaðs-
löndin eru lokuð af völdum
stríðsins.
Síldarútvegurinn hefir verið
mjög þýðingarmikill fyrír þjóð-
arbúskapinn síðustu árin, þegar
þorskaflinn brást og fiskmark-
aðir lokuðust. Er síldarútgerð nú
miklu áhættuminni og heilla-
drýgri atvinnuvegur en áður.
Er það árangur þeirrar aukn-
ingar á síldarverksmiðjunum,
sem orðið hefir á undanförnum
árum, og þess nýja fyrirkomu-
lags á síldarsölunni, sem upp
hefir verið tekið.
IV.
Styrjöldin hófst nokkrum
mánuðum eftir að löggjafar-
valdið hafði veitt sjávarútveg-
inum mikilsverða aðstoð með
breytingu á verðgildi pening-
anna. Hafði ófriðurinn strax í
byrjun mikil áhrif á rekstur út-
gerðarinnar. ísfisksala til
Þýzkalands stöðvaðist, og síðar
tapaðist einnig saltfiskmarkað-
urinn á Ítalíu. Aftur á móti
hækkaði verð á ísfiski í Bret-
landi. Flestir togararnir og
mörg önnur íslenzk skip hafa
haldið uppi fiskflutningum til
Bretlands síðan í stríðsbyrjun.
Siglingarnar hafa gengið svo
giftusamlega, iað ennþá hefir
ekkert íslenzkt skip orðið fyrir
tjóni af vígvélum ófriðarþjóð-
anna. Er hagnaður þeirra af ís-
fisksölunni mikill, þrátt fyrir
aukinn útgerðarkostnað. Mörg
skip höfðu einnig ríflegan gróða
af síldveiðum í sumar. Eru því
mikil og góð umskipti orðin á
fjárhagsástæðum útgerðar-
manna. Er talið að flest togara-
félögin hafi þegar greitt þær
skuldir, sem á þeim hvíldu, og
mörg þeirra safnað álitlegum
fjárhæðum í varasjóði.
Þegar ástæður útgerðarinnar
eru athugaðar, er þess að gæta,
að endurnýjun skipastólsins er
aðkallandi viðfangsefni. Meðal-
aldur togaranna mun vera um
20 ár. Viðhald þeirra er dýrt, og
reynsla undanfarinna ára sýn-
ir, að erfitt er að láta rekstur-
inn bera sig. Margir vélbátar
hafa verið smíðaðir hér á landi
síðustu árin, en þó þarf að
(Framh. á 3. síðu)
er þar nokkur daglaunavinna
við hraðfrystihús Kaupfélags
Langnesinga, sauðfjárslátrun á
haustin, flutninga, afgreiðslu
skipa o. fl. Afköst hraðfrysti-
hússins eru lítil, eða 4—5 smál.
fiskflaka á sólarhring.
Fiskibátar í þorpinu eru 16,
þar af 12 hreyfilvélabátar. Hin-
ir eru nokkru stærri, eða 6—8
smálestir. Bátarnir eru yfirleitt
sameign sjómannanna, og vegn-
ar frekar vel fjárhagslega.
Flestir bátanna stunda þorsk-
veiðar með línu eða handfæri,
en nokkrir stærri bátanna eru
nú byrjaðir á dragnótaveiðum,
með góðum árangri, enda eru
dragnótamið talin góð í Þistil-
firði. Líkur eru og til að veiða
megi þar kola í net, þótt lítið
hafi það verið reynt ennþá.
Venjulegur veiðitími Þórs-
hafnarbáta er frá því á vorin og
framundir áramót. Oft er þar
einnig sæmilegur vetrarafli.
Fiskurinn gengur alloft inn í
fjör^inn; annars er sótt út í
fjarðarmynnið. Aflinn er salt-
aður, hraðfrystur, eða seldur í ís
til útflutnings. Auk heimabáta
stunda nokkrir aðkomubátar
venjulega róðra frá Þórshöfn.
í þorpinu eru sæmileg lifrar-
bræðslutæki. Allur fiskiúrgang-
ur er hirtur til áburðar, og er
það mjög til fyrirmyndar.
Hreppsnefndin gerir sjómönn-
um og öðrum þeim, er fiskinn
eiga, að skyldu að láta úrgang-
inn í þar til gerða kassa á að-
gerðarstaðnum, ef þeir ekki
nota hann sjálfir. Þar er úr-
gangurinn hirtur af manni, sem
Heppileg
Fyrir skömmu benti ég á það
hér í blaðinu, hve hættulegt
væri fyrir skáld og listamenn,
að vera óþjóðlegir í félagsmál-
um þjóðar sinnar. Jafnvel mikl-
ir listamenn væru látnir sæta
þeirri ábyrgð, sem almennings-
álitið getur komið fram, fyrir að
styðja ekki heilbrigðar lífs-
bjargarkröfur samborgara
sinna. í þessu sambandi benti ég
á þá staðreynd, að Grímur
Thomsen, sem var mikið skáld
og þjóðrækinn í ljóðagerð sinni,
hefði ekki hlotið fulla viður-
kenningu í þessum efnum fyrr
en nokkuð var liðið frá andláti
hans og fennt yfir, að hann
hafði þrásinnis staðið í lands-
málabaráttunni með útlenda
valdinu og verið hinn erfiðasti
í samskiptum við Jón Sigurðs-
son. Ég benti ennfremur á ljóð-
línur Matthíasar um tregðu
Gríms að sýna sorgarmerki við
útför Jóns Sigurðssonar.
Rök mín, um að Grímur var
ekki metinn sem skáld, meðan
■hann lifði, svo sem tilefni voru
til, og að þjóðlegir menn höfðu
mikla ömun á fylgispekt hans
við málstað dönsku stjórnar-
innar, eru alkunn og alviður-
kennd. Ég benti hins vegar á
þessa staðreynd í aðvörunar-
skyni, þar sem nokkrir rithöf-
undar samtíðarinnar, sem að
vísu eru minni fyrir sér en
Grímur Thomsen, eru að ein-
angra sig frá þjóðinni, og verða
nokkurskonar útlendingar 1
landinu með því að meta of lít-
ils réttmætan málstað sinnar
þjóðar.
Tíminn birti nýverið sköru-
lega áréttingu á þessari skoðun
minni, eftir Magnús Torfason.
Nefnir höf. allmörg dæmi, sem
sýna átakanlega, hversu rétt-
mætt það var af þjóðræknum
íslendingum, að lítilsvirða póli-
tískar skoðanir Gríms Thomsen.
M. T. segir, að Grímur Thom-
sen hafi mætt í einkennisbún-
ingi við jarðarför Árna Helga-
sonar. Nú er vitanlegt, að hartn
hafði mestu mætur á Árna, og
að hann vill sýna þessum dána
lærimeistara sérstaka virðingu
með því að koma í mesta til-
haldsskrúða að jarðarförinni.
En við jarðarför Jóns Sigurðs-
sonar var Grímur í gráum
frakka, hvorki hefðarbúningi
né dökkum klæðum. Þjóðin
vissi ástæðuna. Hún var skiljan-
leg í sambandi við pólitískan
vanmátt og þroskaleysi skálds-
ins. Sú skýring, að G. Th. hafi
ekki átt dökkan klæðnað, er
fjarstæða, ef fátækt átti að vera
orsökin. Skáldið var á myndar-
legum eftirlaunum frá Dönum
og hafði nóg ráð til að fata sig.
M. T. bendir skarplega á,
hversu mikið bar á milli hinna
til þess er ráðinn, og fluttur í
hestkerru út á ræktunarlöndin.
Maðurinn fær visst gjald fyrir
hvert vagnhlass, frá þeim er úr-
gangsins njóta, mismunandi
mikið eftir fjarlægðum, og er
það kaup hans. Nú er eftir-
spurn um úrganginn til áburð-
ar orðin meiri heldur en hægt
er að fullnægja. Þetta fyrir-
komulag virðist vera mjög ein-
falt og ódýrt í framkvæmd. Vil
ég hér með vekja á því athygli,
sem fyrirmynd handa þeim
mörgu þorpum og kauptúnum,
sem láta þessi geysilegu verð-
mæti renna úr greipum sér ár
eftir ár, til stórtjóns og van-
sæmdar.
Ræktað land í þorpinu má á-
ætla liðlega 30 ha. Þorpsbúum
mun standa til boða, að fá til
viðbótar allt að 100 ha. af góðu
ræktunarlandi. Liðlega 40 fjöl-
skyldur af um 5t), sem í þorpinu
búa, hafa búskap og ræktun.
Hinar hafa aðeins garðræktar-
land. Hreppurinn hefir engin
afskipti haft af ræktunarmál-
unum. Guðmundur Vilhjálms-
son, oddviti og eigandi meira-
hluta Syðra-Lóns, hefir mótað
og skipulagt ræktun þorpsbúa,
og tekizt það giftusamlega að
mörgu leyti. Ræktunin virðist
vera með því bezta sem gerist,
enda er öll nýting áburðarefna
í þorpinu tiltölulega góð.
Árið 1939 var uppskera og bú-
fénaður:
Taða um 1600 hestburðir, út-
hey 300 hestburðir, kartöflur
200 tunnur, kýr 50, sauðfé 150,
hestar 18, hænsni 200. Refarækt
árctting
þjóðræknu umbótamanna og
G. Th. um íslenzk þjóðmál. Á
stúdentafundi í Uppsölum lýsir
G. Th. yfir, að hann vilji láta
landið standa í stað, þar með
vitanlega halda áfram að vera
einskonar hrepp í Danmörku, í
vonlausu neyðarástandi um
stjórnarhætti og frelsi. Höf.
bætir síðan við skýrslu um að
ástæðan til þess, að G. Th.
fylgdi Estrupsliðum í því að
neita að brúa stórfljótin á Suð-
urlandi, hafi verið ást hans á
Sunnlendingum. Hann hafi
viljað vernda þá fyrir spilling-
unni frá Reykjavík. Nú er það
meir en vafasamt, hvort spilling
þarf brýr til að komast leiðar
sinnar. í öðru lagi vafasamt,
hvort Reykjavík var háskalegt
spillingarbæli. í þriðja lagi er
fullvíst, að fólkið á Suðurlandi
var algerlega andstætt þessari
skoðun. Það leit á þessar brúar-
gerðir sem glæsilegustu fram-
kvæmd samtíðarinnar. Fögn-
uðurinn yfir Ölfusárbrúnni lyfti
Sunnlendingum eins og minn-
ing um nýunnið þrekvirki. Það
var fullkomlega afsakanlegt,
þó að sveitafólkið á Suðurlandi
hefði litið álit á bóndanum á
Bessastöðum fyrir að ganga í
lið með Estrupsstjórninni til að
hindra framkvæmd veigamestu
umbótamála.
Af þingræðum og bréfum Jóns
Sigurðssonar má sjá, að hann á-
leit G. Th. einhvern harðsnún-
asta andstæðing sinn í frelsis-
og viðreisnarmálum sínum. M.
T. rökstyður þetta með því að
segja, að G. Th. hafi þrem sinn-
um verið stuðningsmaður mál-
efna J. S! En var það nóg!
Myndi landið hafa fengið
stjórnbót 1874, 1903 og 1918, ef
Jón Sigurðsson og samherjar
hans hefðu í landsmálum fylgt
G. Th.? Myndi Jón Sigurðsson
hafa lyft landi og þjóð, svo sem
raun bar vitni um, ef prestar
og bændur landsins hefðu að-
eins þrem sinnum veitt honum
brautargengi? Einmitt þessi
skýring á pólitískri framkomu
G. Th., að hann var afarsjaldan
með J. S. og afaroft á móti hon-
um, gerir eðlilega framkomu
skáldsins við jarðarförina 1880.
Þegar Árni Helgason deyr, sýnir
hann sorg sína eins og siðvenj-
ur landsins bjóða. Árni Helga-
son var maður, sem skáldinu
hafði þótt mikið til koma. Jón
Sigurðsson var maður, sem
skáldið var mjög mótfallið.
Milli þeirra var regindjúp. Ann-
ar var mikill frelsis- og fram-
faramaður. Hinn mikill aftur-
halds- og kyrrstöðumaður.
Grímur Thomsen sýndi hug
sinn í Uppsölum, þegar hann
vildi „frysta“ vanmátt, ófrelsi
(Framh. á 3. síðu)
er og lítilsháttar, en hefir gefizt
illa.
Á Þórshöfn eru næg atvinnu-
tæki og atvinna sem stendur.
Hreppurinn hefir ávallt komizt
vel af og ástæður hans mega
teljast frekar góðar.
Fáir staðir á landi hér sam-
eina jafn marga, mikla og
glæsilega kosti til lands og
sjávar, eins og Þórshöfn og
nágrenni hennar. Landið býður
fram ræktunarmöguleika, svo
skiptir hundruðum og jafnvel
þúsundum hektara. Jafnframt
þessu er til staðar nothæft elds-
neyti, þari til beitar og áburð-
ur og mörg fleiri gæði. Þorpið
liggur vel við samgöngum, bæði
á sjó og landi, og hefir auk
þess í grennd við sig hin ágæt-
ustu fiskimið, þar sem afla má
mikinn hluta árs fjölbreyttra
fiskitegunda, svo sem þorsks,
ýsu, flatfiskjar, síldar og hrogn-
kelsa. Öll rök hníga þess vegna
að því, að á Þórshöfn geti þús-
undir manna lifað menningar-
lífi, ef gæðin til lands og sjávar
eru skynsamlega hagnýtt.
Þegar að því kemur, að ríkið
fer að framkvæma stórfellt
landnám í sveit eða við sjó, tel
ég víst, að Þórshöfn og ná-
gjrenni hennar verði þar ofar-
lega á blaði. Þá mun rísa upp á
Þórshöfn fagurt og farsælt sjáv-
arþorp með dreifbýlissniði, þar
sem íbúarnir hafa lífsuppeldi
sitt bæði af landi og sjó.
En hvenær byrjar sá draum-
ur að rætast?
Verður enn um skeið haldið
áfram á þeirri braut, að leggja
Jens Hólmgeírsson:
Frá Austf jöcOimi