Tíminn - 11.03.1941, Blaðsíða 4

118
39. Mað
Athugasemdir um
sjálfstæðísmálíð
(Framh. af 3. síðu.)
að en að þeir vildu ekki halda
sáttmálann.
14. Undarlegt má kalla, ef
Dönum á að skiljast, að sam-
band sé óframkvæmanlegt milli
landanna, eftir að íslendingar
hefðu fyrirgefið margra ára
vanefndir á öllu, er skiptir máli
í sáttmálanum.
15. Skilnaður er vissulega ekki
framkvæmdur með einhliða
uppsögn, ef á* undan er gengið
margra ára brot og vanræksla
á sáttmálanum, og með þeim
hætti sem að dómi jafnvel
danskra þjóðréttarfræðinga
kippir grundvelli undan sam-
bandinu.
16. Frá almennu sjónarmiði er
ekki viðeigandi, af mönnum,
sem fást við þjóðmál, að gefa
lesendum eða tilheyrendum
vonir um það, sem þeir sjálfir
vita, að ekki geta rætzt. Það
er tilgangslaust, að gefa ís-
lendingum vonir um, að þeir
geti skilið við Dani einhvern-
tíma á samningstímanum, af
því að rétturinn geymist, um
leíð og sömu menn vilja biðja
um endurskoðun, lýsa yfir trú
sinni og annarra á gildi sátt-
málans, og benda á það, sem
þeir kalla óyfirstíganlega hindr-
un innan lands og utan, til að
losa þjóðina við bönd sáttmál-
ans.
17. Leiðirnar eru ekki þrjár
heldur tvær. Annað hvort er að
viðurkenna sáttmálann eins og
Jóh. Jósefsson, eða viðurkenna
hann ekki eins og Bjarni Bene-
diktsson. í einkamálum má ef til
vill kalla aðferðina „haltu mér,
slepptu mér“ einhverskonar
úrræði, en í stjórnmálum endar
sú aðferð í blindgötu.
18. Ég hefi bent á rökrétta
leið. Viðurkenna, að ísland
hafi losnað frá Danmörku við
hertöku Þjóðverja. Þessi skoð-
un byggist á samhljóða dómi
þriggja ríkisréttarfræðinga, sem
skýrt hafa málið á óhlutdrægan
hátt. Þá er óhj ákvæmilegt að
koma skipulagi á ríkið. Borgar-
ar landsins fá í sínar hendur
æðsta vald þegar konungs
missir við. Þjóðin verður að
ráðstafa því með þjóðfundi. Um
1908 ritaði E. A. fræðilega um
það mál. Hann áleit, að ef sam-
þykkja ætti sambandslög eins
og þá stóð til, ætti sú athöfn að
gerast á þjóðfundi. íslenzka
þjóðin hefði á sérstakan hátt
samið um landsréttindi sín við
konung, og ef því ætti að
breyta, yrði þjóðfundur að vera
aðili af hálfu íslendinga.
20. Enginn hefir fullyrt, hvað
Bretar og Bandaríkjamenn
muni segja um lýðveldi á ís-
landi; aðeins bent á, að úr því
þessi lönd fórna svo miklu fyrir
frelsi þjóðanna, sem raun ber
vitni um, verði að telja ósenni-
legt, að þau álíti sér vegsauka
að því að hindra að íslendingar
fái að ná því frelsi, sem þeir
eiga fullan rétt á að guðs og
manna lögum.
21. —22. Hinir „gætnu“ segj-
ast vilja halda vel alla samn-
inga (og eins þó að þeir séu
ekki haldnir af hinum aðilan-
um. Þetta verður þó ekki jafn
lofsamlegt, ef hinir „gætnu“
brjóta samninginn, án tilefnis
frá mótaðilanum, um leið og
friður er saminn.
23. Vera má, að stórþjóðum
þyki furðulegt, ef ísland gerð-
íst lýðveldi, meðan hér er út-
lendur dvalarher. Ekki eru Bret-
ar hissa á að viðurkenna Tékkó-
slóvakíu, Pólland, Danmörku,
Noreg, Holland og Belgíu sem
frjáls ríki, þó að þau séu her-
sett og stjórnir flestra þeirra
flúnar úr landi. íslendingar
hafa ástæðu til að telja sig full-
frjálsa þjóð, þrátt fyrir veru
dvalarliðsins, enda eru kjör ís-
lendinga býsna ólík kjörum
hersettra þjóða á meginland-
inu. Mætti það heita furðulegt,
ef hinar ófrjálsu þjóðir teldust
frjálsar, en hin frjálsa þjóð
segðist vera ófrjáls.
24. Miklu voru Norðmenn ver
settir 1814 heldur en íslending-
ar eru nú. Danakonungur hafði
framselt þá annarri þjóð með
skriflegum og löglegum samn-
ingi. Stórveldi álfunnar voru
í ábyrgð fyrir því, að Noregur
yrði kúgaður. Þó leyfðu Norð-
menn sér að þverbrjóta fram-
sals-samninginn, lýstu yfir
frelsi sínu, og bjuggust til
varnar. Þeir björguðu frelsinu.
Enn er Ijómi yfir þessum at-
burði í Noregi. Ef íslendingar
teldu sér fært að fara í slóð
þeirra, gæti þar líka verið um
þjóðarfremd að ræða.
25.—29. H. J. telur, að brezk
blöð ræði nú skilnaðarmál ís-
lendinga og séu þung á svip.
England muni fylgja blöðum
sínum og Bandaríkin Englandi.
Sennilegt að þessi ríki kölluðu
heim sendimenn sína héðan og
neyddu íslendinga til að kalla
heim fulltrúa sína úr löndum
hinna enskumælandi þjóða. Síð-
an snýr ráðherrann við blaðinu
og gerir sér í hugarlund, að Eng-
lendingar styddu lýðveldismynd-
unina. En þá fer að síga í Þjóð-
verja, sem vilja alls ekki sitja
á bekk með sínum enskumæl-
andi frændum. Þegar öll stór-
veldin hafa með þessum hætti
snúizt gegn íslendingum, vill
H. J. ekki láta Dani vanta. Þeir
telja sig líka móðgaða yfir því,
að íslendingar skuli vilja halda
áfram að vera frjálsir úr því
fjöturinn datt af, án þess ís-
lendingum væri um að kenna.
H. J. er þó hérumbil eins harð-
brjósta og þeir ógætnu, því að
hann getur hugsað sér að rjúfa
samninginn um leið og friður
er saminn, og auk þess að neita
afdráttarlaust að semja meira
við Dani.
Grundvöllurinn undir þess-
ari hugarsmíð er veikur. Eitt
enskt blað hefir minnst á málið
og sagt góðlátlega, að Bretar
ýti ekki undir skilnaðarhreyf-
ingu, og er það vitanlega rétt.
Bretar halda bezt gerða samn-
inga við ísland með því að
blanda sér ekki í innanlands-
mái. Bandaríkin hafa alls ekk-
ert sagt um þetta mál. Þjóð-
verjum myndi að öllum líkind-
um þykja íslendingar sýna ger-
manskt sjálfstæði, ef þeir gerð-
ust frjálsir, þótt fullt sé af
enskum her í landinu" Þetta
veit H. J. og setur þess vegna
íhlutunardæmið upp á þann
hátt, að Bretar séu með lýð-
veldismyndun. Þá er þýzka stór-
veldið að sjálfsögðu á móti.
Það er alger misskilningur,
að ný ríki fái viðurkenningu
fyrirfram. Noregur hafði ekk-
ert nema óbeit stórvelda og ná-
búa á að byggja þegar stjórn-
arlög landsins voru samþykkt
1814. Franklin og Washington
höfðu sannarlega ekkert vega-
bréf frá öðrum ríkjum er þeir
gerðu Bandaríkin sjálfstæð.
Sovét-Rússland varð að bíða í
mörg ár eftir viðurkenning
ýmsra hinna stærstu ríkja, en
lifði samt og verzlaði við lönd-
in, sem ekki vildu viðurkenna
byltinguna. Ég hefi áður leitt
rök að því, að jafnverþó að
svo ótrúlega færi, að Bretar
vildu sýna frelsi íslenzku þjóð-
arinnar kulda og kalla héðan
sendiherra sinn, þá yrði al-
veg eins og í fyrra stríðinu,
þegar Mr. Cable var hér en
B'jörn Sigurðsson í London.
Viðskipti okkar gengu þá sinn
skipulega gang í 'Englandi al-
veg eins og nú, þó að ekki væri
um ríkisviðurkenningu að ræða.
Mér finnst ekki með öllu við-
kunnanlegt af H. J. að vera með
slíka skáldadrauma um skipti
okkar við aðrar þjóðir. Viður-
kenning á nýjum ríkjum kem-
ur yfirleitt eftir á, nema ef
skiptafundur eftir stríð gerir
nýtt ríki eins og þegar Tékkó-
slóvakía og Pólland voru búin
til í París 1919. Það væri alveg
útlátalaust fyrir ísland, þó að
einhverju af stórveldunum
þætti ekki taka því að viður-
kenna lýðveldið þegar í stað.
Stærri þjóðir hafa orðið að bíða.
Enginn sem þekkir l^ndarfar
Breta og Bandaríkjamanna mun
láta sér koma í hug, að þessar
þjóðir færu að hefnast á ís-
lendingum fyrir að vilja vera
frjáls þjóð. Þessum stórveldum
mun, eins og vonlegt er, ekki
þykja miklu skipta um gerðir
okkar. En virðing þeirra og
traust á landinu myndi vaxa en
ekki minnka, ef þeir sæu vott
fullkominnar ákvörðunar um
þýðingarmesta mál allra ein-
staklinga og þjóða — frelsið.
Ég vil alveg gagnstætt H. J. spá
því, að hin enskumælandi
stórveldi muni aldrei beita
ósanngirni eða hörku við ís-
lendinga fyrir að sýna í verki
einlæga frelsisþrá.
30. Að lokum kemur H. J. með
þá mótbáru, að frelsistakan
myndi leiða af sér stjórnar-
skrárbreytingu og illvíga bar-
TÍMIM, i>riðjmlagiiin 11. marz 1941
áttu um kjördæmamálið. Hér
mun vera vikið að Sjálfstæðis-
flokknum, því að blaðið Vísir
hefir ritað nokkrar áróðurs-
greinar um það mál nýlega. Ef
ríkisstjórnin og meirihluti
þings og þjóðar beitti sér fyrir
sjálfstæðismálinu, myndi eng-
um nema kommúnistum hald-
ast uppi aö vera með innan-
landserjur. Sjálfstæðisflokkur-
inn hefir skilnað íslands og
Danmerkur efst á stefnuskrá
sinni. Ef flokknum er alvara
með heit sin, dettur leiðtogum
hans vitanlega ekki í hug að
efna til innanlandsstyrjaldar
um leið og verið er að leysa mál
málanna, sem beðið hefir síðan
1264. Að hefja illvígar innan-
landsdeilur, meðan verið er að
leysa hið mesta þjóðmál, myndi
sýna þroskaleysi, sem ekki er
rétt að bera á nokkurn flokk
að óreyndu. Hitt er annað mál,
að eftir að friður er á kominn,
mun þurfa að taka upp fyrir-
myndir hinna þroskuðustu
lýðræðislanda, Englands og
Bandaríkjanna, afnema hlut-
fallskosningar og láta alla þing-
menn vera kosna í einmenn-
ingskj ördæmum.
31. H. J. segir, að margir af
hinum hægfara vilji kjósa rík-
isstjóra til að fara með kon-
ungsvaldið. Ef ekki er á undan
gengin yfirlýsing um, að sátt-
málinn sé úr gildi genginn, er
það efnislítil, en þó eðlileg
breyting.
32—34. Hér er nánar útskýrð
hin ófæra millileið. Það á að lýsa
yfir, að sáttmálinn sé ef til vill
úr gildi, en þar sem Dönum sé
ekki um að kenna vanefndirnar,
verði ekki frekar um það rætt,
heldur viðurkennt, að sáttmál-
inn sé í gildi, og þess vegna beðið
um endurskoðun. Manni finnst
óþarfi, að byrja með hinu efa-
gjarna átaki um gildi sáttmál-
ans, úr því á að viðurkenna
gildi hans í orði og verki.
35. H. J. telur mögulegt, að
Alþingi lýsi yfir, að ekki verði
samið aftur við Dani. Sennilegt
er, að ýmsum Dönum þætti slík
skilaboð lítið betri en hrein af-
staða, sem er eðlileg á stríðs-
tímum, eftir að stormar atvik-
anna hafa gersamlega aðskilið
þjóðirnar.
36. —39. Einn af gáfuðustu
konungum Dana og íslendinga
var heila nótt i vafa um, hvoru
megin Litlabeltis hann ætti að
lenda bát sínum. H. J. kemst í
sama vanda á hinni ófæru
millileið. Hann vill vernda van-
efndaréttinn, sem lögfræðing-
ar hans draga í efa, að sé til.
Þess vegna býst hann við (eins
og Jóh. Jósefsson), að sáttmál-
inn gildi okkar megin þó að
hann sé vanefndur af Dönum,
þar til eftir 1943, ef stríðið helzt
svo lengi. En ef stríðið hættir
fyr en þá, býst hann við að
þeir hægfara gerist skilnaðar-
menn, þegar í stað. Vitanlega
sér H. J„ að þetta er erfitt.
Hann finnur, að konungssam-
bandið endurfæðist, ef van-
efndirnar eru ekki teknar til
greina og minnist ekki á breyt-
ingu í því efni, nema að kon-
ungur gefi eftir sinn gamla
rétt frá fyrri öldum. Á sama
hátt vonast hann eftir að Dan-
ir verði fúsir að offra þeim
hlunnindum, sem fylgt hafa yf-
irdrottnun þeirra hér á landi,
af því að stríðið hafi sannað
hve lítið löndin eigi sameigin-
legt, þegar á bjátar. Munurinn
á H. J. og þeim, sem hann
nefnir „hraðfara“ virðist vera
sá, að þeir vilja taka rétt sinn
þegar sáttmálinn er fallinn, en
hann virðist vilja ljúka málun-
um eins og erfingjar, sem
skipta arfi sínum eftir beztu
fyrirmyndum kristindómsins.
En sambúðarsaga íslendinga og
Dana veitir ekki þessari bjart-
sýni H. J. sýnilegan stuðning.
40. H. J. kvartar um æsinga-
menn í sj álfstæðismálinu, og
þykir að þeim lítil búbót. Allir
íslendingar, sem lagt hafa hönd
á plóginn, hafa hlotið þetta
heiti af hálfu hinna „hægfara".
Jafnvel Jón Sigurðsson var þrá-
sinnis nefndur þessu nafni,
hvað þá hinir, sem minna
máttu sín.
41. H. J. játar réttilega, að
stjórn Dana á íslandi hafi ver-
ið miður heppileg. Þetta vita
þeir, sem kynnt hafa sér sögu
landsirrs, og þeir, sep þekktu
viðhorf Dana til íslendinga
fram yfir heimsstríðið 1914—18.
Hins vegar er til töluvert af
fólki í landinu, sem hefir aðeins
yfirborðsþekkingu í þessu efni,
og dæmir um sambúð þjóðanna
af takmarkaðri reynslu. Hinir,
sem meira hafa reynt og betur
þekkja til vita, að það verður
aldrei sæmileg sambúð milli
Dana og íslendinga, fyrr en
slitin eru öll pólitísk og stjórn-
arfarsleg bönd milli ríkjanna.
Bæði Dönum og íslendingum er
ekkert verra gert, en að hindra
þessar tvær gáfuðu frændþjóðir
frá gagnkvæmri virðingu, með
því að lofa þeim báðum að vera
frjálsum og óháðum eins og
þrá þeirra stendur til.
42. Ef forsætisráðherra hefði
tíma til að kynna sér sögu Nor-
egs 1814 og 1905, þá myndi
hann sannfærast um að hann
hefir 'á röngu að standa, er
hann fullyrðir, að það hafi verið
eitthvað annað en heitar til-
finningar, einlæg ættjarðarást
og skapfesta, sem gaf Norð-
mönnum frelsi sitt í tveim á-
föngum. Það var me.ira að segja
þvert á móti öllum frambæri-
legum ráðum skynseminnar,
þegar Eiðsvallarmenn lýstu yf-
ir frelsi og sjálfstæði Noregs,
með landið þrautpint eftir
margra ára siglingabann, og
öll þau stórveldi í Evrópu, sem
felt höfðu Napoleon af stóli,
vígbúin móti þessu fátæka,
vopnlitla landi. Sama var reynd-
in árið 1905. Út frá kaldri efn-
ishyggju var fjarstæða að
skilja við Svía 1905 og hreinsa
sambandsmerkið úr þjóðfánan-
um. Öll rök Jóh Jósefssonar um
hið yndislega samband við
Dani gátu átt við á hærra stigi
um Norðmenn. En norska þjóð-
in vildi vera frjáls og með
hreinan þjóðfána, ekki merktan
kúgunarsoramarki erlends þjóð-
höfðingja. Norðmenn urðu
frjálsir, af því þeir unnu frels-
inu mest allra tímanlegra gæða.
Það verða íslendingar að gera
líka. Annars tortýmist þjóðin í
lítilfjörlegri innbyrðis baráttu
um lítilfjörlega stundarhags-
muni.
43. Það er sögulegur misskiln-
ingur hjá H. J„ að nokkur eig-
inleg lýðveldishreyfing hafi
verið í Noregi. Á Eiðsvöllum
1814 var eingöngu um að ræða
konungssinna, og allir fundar-
menn kusu konunginn. Árið
1905 voru að vísu fáeinir þjóð-
veldissinnar, en hinn frægasti
þeirra, Björnson, var áður
horfinn til trúar á konungdóm-
inn. Þar var ekki um að ræða
nokkra blessunarríka kúgun frá
útlöndum til að vinna móti
lýðveldi. Norðmenn eru frá
fornöld fæddir konungsmenn,
alveg eins og íslendingar eru
fæddir lýðveldismenn. Norð-
menn báðu 1905 um sænskan
prins, en var neitað. Þá báðu
þeir um danskan prins með
enska konu. Lesaranum finnst
ráðherrann leggja óþarfa á-
herzlu á blessun konungdóms-
ins í Noregi, þar sem honum
hlýtur að vera kunnugt um, að
íslendingar hafa allt annað
viðhorf í þessu efni.
44—46. Það er misskilningur
hjá H. J„ að stjórnendur þjóð-
arinnar, þingmenn o. s. frv. ráði
fram úr málum eins og sjálf-
stæðismálinu. Það gerir þjóðin
sjálf. Þegar uppkastið var á
ferðinni 1908, voru Hannes Haf-
stein, Jón Magnússon, Lárus H.
Bjarnason, Steingrímur Jóns-
son og Jóhannes Jóhannesson,
allt grimmelfdir lögfræðingar,
með mikil mannaforráð. En öll
þeirra stjórn og forusta strand-
aði á brjóstviti fólksins. ís-
lenzka þjóðin neitaði algerlega
að viðurkenna, að hún væri
partur af veldi Danakonungs.
Þjóðin hafði meira vit á mál-
inu heldur en hinir lærðu
skörungar. Reynslan hefir sýnt
og sannað, að bóndinn og
bóndakonan, sjómaðurinn,
verkamaðurinn og þeirra kon-
ur vissu melra í sönnum þjóð-
rétti heldur en fimm af lögvitr-
ingum landsins, sem héldu fram
hinu gagnstæða og töpuðu leikn-
um.
Ég hefi ekki heyrt neinum
brígsliun um hugleysi beint að
hinum hægfara mönnum. Um
suma þeirra er þvert á móti al-
kunnugt, að þeir eru vel að
manni um kjark og fleiri góða
hluti. Mér finnst alveg sér-
staklega mikil ástæða til að
dáðst að kjark þeirra manna
og dirfsku, sem telja málum
landsins bezt borgið með því að
þjóðin liggi eins og illa gerður
og óráðstafaður hlutur, þar til
------ GAMLA BÍÓ------
Kósakkablóð
(RIDE A CROOKED
MILE)
Paramount-kvikmynd eft-
ir Ferdinand Ryher og
John C. Mofitt.
Aðalhlutverkin leika:
AKIM TAMIROFF,
FRANCES FARMER,
LEIF ERIKSON Og
LYNNE OVERMAN.
Sýnd f dag kl. 7 og 9.
-----NÝJA BÍÓ---
ÓVEÐURS-
NÓTTIN
WHEN
TOMORROW COMES
Stórfengleg amerísk kvik-
mynd.
Aðalhlutverkin leika:
IRENE DUNNE
og
CHARLES BOYER
— Sýnd kl. 7 og 9 —
Tílkynníng
frá ríkísstjórninni.
Brezka flotastj órnin hefir tilkynnt íslenzku ríkis-
stjórninni, að hún telji nauðsynlegt, til að forða ís-
lenzkum skipum frá töfum og óþægindum við skoðun,
að öll íslenzk skip stærri en 10 smálestir brútto og
minni en 750 smálestir, fái, hjá brezku flotastjórninni,
ferðaskírteini, er þau geti sýnt brezkum eftirlitsskip-
um, ef krafizt verður.
Skírteinin fást hjá brezku flotastj órnlnni í Reykjavík,
Akureyri, Seyðisfirði og Vestmannaeyjum. Skip, sem
sigla milli landa, verða að hafa aflað sér skírteina
þessara fyrir 15. marz n. k. Öll önnur skip ættu að afla
sér skírteinis þessa hið fyrsta.
Skip, sem ekki hafa skírteini þetta í lagi geta átt á
hættu að verða send til brezkrar eftirlitshafnar til
■ skoðunar.
7. marz 1941.
Atvinmi- og samgöngnmálaráðuneytið.
hinir voldugu herrar stóru land-
anna byrja að skipta veröldinni
á ný.
Mér - finnst sjálfstæðismál
landsins ofur einfalt, og ekki
þurfa, fremur en 1908, mikla
lögskýringu til að leysa það. Við
höfum haft samband við tvær
frændþjóðir okkar í nokkur
hundruð ár. Það hefir gefizt
okkur illa. Því meir sem þessar
þjóðir hafa blandað sér í stjórn
landsins, þvi ver hefir íslend-
ingum vegnað. Við gerðum
samning við norskan konung.
Sá samningur var illa haldinn.
af norskum valdamönnum. —
En það er talið, að þessi sátt-
máli, með ýmsum nauðungar-
ráðstöfunum, hafi gengið í arf
til Danakonunga. Öll söguleg
reynsla og áeggjan hinna beztu
manna hefir gengið í þá átt,
að sannfæra íslendinga um að
yfirráð Dana og veldi danskra
konunga á íslandi sé þjóðinni
andstætt og framandi. Nú vill
svo til,- að hertaka Danmerkur
slítur öll þessi bönd. Konungur
og stjórnarvöld Dana geta á
engan hátt sinnt íslandi. Sjálf-
bjargarviðleitni knýr þjóðina
til að bæta skarðið i veggnum.
Allir þeir þjóðréttarfræðingar,
sem verulega hafa rannsakað
samband íslands og Danmerk-
ur, hafa á fræðilegan hátt full-
yrt, að hertaka, eins og sú sem
Þjóðverjar framkvæmdu 9.
apríl í vor slíti stjórnar-
farsböndin milli landanna.
Skynsamleg athugun og fræði-
mennska eru hér á einu máli.
íslendingum er nú ekki nema
tveir kostir búnir. Að ganga frá
fullkominni ríkismyndun eða
liggja óráðstafaðir, og nokkuð
líkir ósjálfbjarga hlut. Vita-
skuld geta sterkari þjóðir beygt
okkur með valdi. En ef þjóðin
veit hvað hún vill og trúir á
tilverurétt sinn, þá þarf hún
ekki að óttast um framtíð sína.
Það er vitaskuld skynsam-
legt að hafa auga á ráðlegg-
ingum nábúanna. En grein H.
J. virðist benda á, að forsætis-
ráðherra vilji gera meira að
því en ástæða er til. Jón Sig-
urðsson varð að heyra miklu
meira af hörðum blaðadómum
í Danmörku heldur en íslenzka
stjórnin hefir séð í hinu hóg-
væra enska blaði „Tatler". Og
ef við megnum ekki að verða
frjálsir nú, þegar við höfum
misst æðstu stjórnina og utan-
ríkisstjórnina, af því að ein-
hverjir góðviljaðir menn ráð-
leggja annað, þá er nokkur
hætta á að þær ráðleggingar
haldi áfram og oft af litlum til-
efnum. Það mun þess vegna
vera eins hyggilegt, að athuga
það frá upphafi, að Hitler hef-
ir á réttu að standa er hann
segir, að engin þjóð eigi skilið
að vera sjálfstæð, ef hún vill
ekki fórna miklu fyrir frelsi
sitt. íslendingar hafa fórnað
fremur litlu fyrir sjálfstæði
landsins, ef frá eru taldir fáeinir
menn, löngu liðnir.
Þó að ég hafi ekki getað sann-
færzt af greinum Jóh. Jósefsson-
ar og Hermanns Jónassonar
forsætisráðherra, tel ég að rit-
gerðir þeirra hafi verið nauð-
synlegur liður í athugun máls-
ins. Það er talsverður ágrein-
ingur milli manna í lýðræðis-
flokkunum um hina pólitísku
framtíð landsins. Sumir eru
vonlitlir og benda með réttu á,
að hér geti dregið til óvæntra
og sorglegra tíðinda. Mér sýn-
ist engin ástæða til bölsýni. Ná-
lega allar þjóðir heims verða
nú að færa miklar fórnir fyrir
framtíðarhugsjónir sínar. Ó-
vænt atvik og ósjálfráð íslend-
ingum hafa dregið okkur inn I
hringiðu styrjaldar, sem ef til
vill verður mjög langvinn, og
áreiðanlega mjög háskasamleg
Mér finnst eðlilegt að þjóðin
geri sér grein fyrir þessum erf-
iðleikum, og að þeir eru allt
annars eðlis en hin venjulegu
viðfangsefni um lítilfjörlega
stundarhagsmuni. En mitt í
þessu áhættusama lífi er ein
hugsjón sem er nógu stór, nógu
göfug til að safna öllum þjóð-
ræknum íslendingum í fylkingu
til sóknar og varnar. Það mál
er betur fallið en nokkurt ann-
að málefni til að stæla kjark og
djörfung þjóðarinnar. Ef hún
finnur að sigurviljinn er nógu
mikill í mestu baráttunni, er
meiri von um næga orku til
minni átdka. Vel má vera að
íslendingum takist ekki í fyrstu
að fylkja liði svo sem vera ber
um hina einföldustu og eðlileg-
ustu lausn. En þá mun engu að
síður haldið áfram, unz settu
marki er náð.
J. J.
Kaupendur Tímans
Tilkynnið afgr. blaðsins tafar-
laust ef vanskil verða á blaðinu.
Mun hún gera allt, sem í hennar
valdi stendur til þess að bæta
úr því. Blöð, sem skilvísa kaup-
endur vantar, munu verða send
tafarlaust, séu þau ekki upp-
seld.
Anglýsið í Tmianum!