Tíminn - 29.08.1941, Side 4

348
TtMINN, föstndagiim 29. ágiist 1941
87. hlað
Hundruð kveima
(Framh. af 2. slðuj
sagðist ekkert hafa tekið, en
hermaðurinn hefði viljað borga
sér 50 krónur. Spurði þá Y,
hvort hún væri vitlaus, sjálf
hefði hún aldrei minna en 30
krónur eftir kvöldið, og oft
meira, því hún léti sér ekki
nægja einn. Mætta telur að
alllr þeir hermenn, sem hún
hefir kynnzt, hafi þekkt gisti-
húsið, X, og vitað, að þar var
hægt að vera með stúlku, getur
þess, að þar komi margar stúlk-
ur, hún þekki fáar, en tilnefnir
þó sex nöfn.....Mætta hefir
lofað vinstúlku sinni, sem er 13
ára, að vera á herbérgi sínu með
hermönnum, hún hefir stund-
um komið á gistihúsið.......
Mætta segir, að undanfarið
hafi hermönnum verið leigð 9
herbergi á gistihúsinu X, séu
alloftast stúlkur, ein eða fleiri,
á öllum herbergjunum; eru
hermennirnir með vín og gefa
stúlkunum óspart.
II. Skýrsla 16 ára stúlku,
sem hvarf að heíman og var
leitað af lögreglunni.
.... Mætta gerir þá grein
fyrir fjarveru sinni, að hún hafi
farið með vinstúlku sinni á
gistihús og kynnzt þar enskum
sjóliða. Hitti hún hann daginn
eftir og var með honum um
kvöldið. Hann fór með mættu
inn í hermannaskála og hafði
þar mök við hana. Eftir mið-
nætti hitti hún landhermann
og svaf hjá honum í her-
mannaskála. Síðan hefir mætta
haldið til í hermannaskála og
fengið þar að borða. Á-þessum
tima hafa tveir hermenn feng-
ið að hafa mök við hana. Nöfn
þeirra veit hún ekki. Mætta
segir, að 14 ára stúlka hafi fyrst
komið sér til að gefa sig að
hermönnum.
Fleira þykir ekki ástæða til
að birta að svo stöddu, enda
þótt af miklu sé að taka. En
þótt ekki séu fleiri skýrslur
birtar, má draga af þessum frá-
sögnum ýmsar ályktanir. Hið
íyrsta, er vekur athygli, er ald-
ur stúlknanna. Getið er stúlkna
frá 13 til 16 ára, er hafa mök
við hermenn, án þess að þekkja
þá hið minnsta, vita jafnvel
ekki hvað þeir heita. Og þær
eru ekki með einum, heldur sín-
um í hvert skipti, oft margar í
sama herbergi, sín með hverj-
um. Það kemur einnig í Ijós,
þótt því sé sleppt úr úrdrátt-
unum úr skýrslunum, að það
er undir hermönnunum sjálf-
um komið, hvaða varúð er við-
höfð, enda bregður þar til
beggja hliða. Þá verður það og
bert, enda gefið upp í kærum
brezku herstjórnarinnar, vegna
kynsjúkdómasmitunar, að sum-
ar stúlknanna selja sig, og mun
það vera nýtt fyrirbrigði hér á
landi, að fjöldi kvenna selji
blíðu sína. Þó munu þær kon-
ur, er mök hafa við setuliðs-
menn, vera í minni hluta, er
selja sig, og kemur víða fram
sú skoðun þeirra, að þetta sé
ekki þess vert. Þess verður líka
víða vart, að þótt sama stúlk-
an hafi haft mök við fleiri en
einn hermann í einu, finnst
henni þá fyrst sóma sínum mis-
boðið, er henni er boðin borgun.
í stuttu máli: íslenzkum kon-
um er hvergi nærri ljós mun-
urinn á vændiskonunni og ó-
spilltu konunni. Þær virðast
líta svo á, að merkjalínan þar
á milli sé fjárhagslegs eðlis.
Kona, sem hefir mök við fimm
hermenn í sama skálanum, í
sama skiptið, telur sig heiðar-
lega konu, ef hún þiggur ekki
fé að launum, kona, sem sefur
hjá liðsforingja á gistihúsi, er
helsærð, ef hann vill greiða
henni ómakið, kona, sem tekur
við aurum, er vændiskona. Mun-
urinn á siðlegri konu og vænd-
iskonu er því, að dómi fjöl-
margra reykvískra kvenna, ekki
siðferðilegur heldur fjárhags-
eða atvinnulegur.
Þess verður og á margan hátt
vart, hversu sumt kvenfólk er
grunlaust í afskiptum sínum af
setuliðinu, og skal hér tilnefnt
eitt dæmi um slíkt: Stúlka
kemur inn í hermannaskála
eingöngu fyrir forvitni sakir.
Þegar hermennirnir vilja nálg-
ast hana, verður hún bæði hissa
og móðguð. Hermennirnir verða
líka hissa. Hvaða erindi átti
hún inn? Hér skilur hvorugt
annað. Hermennirnir telja kon-
ur, sem þannig haga sér, vænd-
iskonur, vegna þess að þannig
myndu ekki aðrar koma fram,
þar sem þeir þekkja til. Hér er
aðeins um eitt dæmi af mörg-
um að ræða, og er vitanlegt,
að eitthvað þessu líkt gerist í
hundruðum tilfella. Má því
fara fyllilega nærri um það,
hverjar skoðanir setuliðsmenn
gera sér um íslenzkar konur yf-
irleitt og jafnframt um menn-
ingu þjóðarinnar, enda verður
það af ýmsu ljóst, að virðing
þeirra fyrir henni muni af
skornum skammti.
Þá er eitt ótalið, sem raun-
ar ætti ekki að þurfa að benda
á, og það er áfengið. Þeir, sem
koma á Hótel Borg, sjá þar ís-
lenzkar konur hópum saman
sitjandi að drykkju með setu-
liðsmönnum, og bílstjórar og
lögregla mun hafa þar sina
sögu að segja, sem vissulega
myndi gera ljóst, hvílíkt hyl-
dýpisfen ómenningar og sið-
leysis gín við þessari þjóð. En
um þau mál mun verða fjallað
sérstaklega.
Nefnd sú, er um þetta hefir
fjallað, er á einu máli um, að
hér sé komið í hið geigvænleg-
asta óefni, og mun hún ekki
ein um það álit. Sú mun og
vera skoðun allra þeirra, er
eitthvert far hafa gert sér um
að kynnast ástandinu. En
nefndinni er jafn ljóst, að
lausn þessara mála er bundin
gífurlegum örðugleikum, þar
sem þau eru heitustu tilfinn-
ingamál þeirra, sem í hlut eiga.
Það er til að mynda engan veg-
inn sambærilegt, hvort stúlka
er trúlofuð setuliðsmanni og
hyggst að giftast honum, eða
hvort hún gengur frá manni til
manns undir áhrifum áfengis.
Þjóðernislega séð er á þessu
tvennu mikill munur. Það er að
vísu ekki hollt okkar fámennu
þjóð, ef margar íslenzkar stúlk-
ur færu af landi brott, ef til
vill þær, sem mest eftirsjá væri
að. En aðalhættan er þó fólg-
in í því, að hér myndist stór
vændiskvennastétt, sem segir
sig úr lögum við siðað þjóðfé-
lag. í fyrsta lagi myndi fjöldi
stúlkna, ef ekkert er aðhafst,
smám saman fara að dæmi
slíkra kvenna, jafnvel þótt í
þeim væri sæmilegur efniviður,
ef vel væri á haldið, því að
slíkt lausungarlíf hefir á sér
nokkurn æfintýraljóma, sem
margir eíga örðugt með að
standast jafnt fyrir það, þótt
eymd og umkomuleysi þeirra,
sem þátt taka í æfintýrunum,
séu sæmilega vitibornu fólki
ljós. En auk þess er það stað-
reynd, að hinir bezt gerðu eiga
að tiltölu miklu færri afkvæmi,
og um uppeldi þeirra barna, sem
eiga vændiskonu að móður,
þarf engum getum að leiða.
Nefndin vill taka það skýrt
fram, að þótt störf hennar hafi
fjallað um sambúð íslenzkra
kvenna við hið erlenda setu-
lið, telur hún, að íslenzkir karl-
menn eigi hér sinn bróðurpart
af sökinni óskiptan, því að
konur gerast ekki vændiskonur
nema fyrir tilverknað karl-
manna og ruddaskapur ís-
lenzkra karlmanna í umgengni
við konur hefir sízt verið til
þess fallinn að skapa háttvísi
og fagra siðu meðal íslenzkra
kvenna. „Hernámið leiðír því
vafalaust marga lausung í Ijós,
sem áður var til, en aðeins bet-
ur dulinn.“ (Úr bréfi land-
læknis). Lögreglan mun hafa
um það sterkan grun, eða jafn-
vel vissu, að islenzkir karl-
menn séu oft milliliðir, þegar
stúlkur komast í tæri við setu-
liðsmenn, og er sök slíkra
manna jafnvel ennþó ægilegri
en kvenfólksins. Hins vegar er
kvenfólkið, og þó einkum
stúlkubörnin, i þessu efni sá
aðili, sem er í hættunni stadd-
ur, og mun því ekki verða hjá
því komizt að snúa sér að því
fyrst og fremst: Er og tvöföld
ástæða til þess, að allt sé gert,
sem unnt er, til þess að ráða
fram úr þessum vanda, þar sem
börn þau, er nú dvelja í sveit,
munu koma heim á næstunni.
Að sinni mun nefndin ekki
fjölyrða frekar um þessi mál,
en í samráði við ríkisstj órnina
mun verða tekið nánar til at-
hugunar, hverjar leiðir þykja
færastar.
Nefndinni er ljóst, að ströng
bönn er um margt varhuga-
verð. Það, sem mestu máli
skiptir í þessu sem öðru, er að
hver einstaklingur geri skyldu
sína, að hér skapist stérkt al-
menningsálit, sem krefst þess
að islenzkt þjóðernl, íslenzk
menning og íslenzk tunga
verði vernduð, að íslendingar
verði framvegis sjálfstæð
menningarþjóð. Framtíð ís-
lenzku þjóðarinnar er fólgin í
því einu, að æska landsins
gleymi ekki þegnlegri skyldu
við blóð sitt og móðurmold.
154 Victor Hugo:
—- Já, svaraðl Majetta. Hann er eins
og Satúrnus.
— Og þann feita með breiða andlit-
ið, hélt Gervaisa áfram, og þann litla
með litlu, rauðu augun. Það var eins
og að horfa í kolaglóð, að líta í þau
— Gaman er að sjá hestana þeirra,
alla prýdda, eins og títt er í Flæm-
ingjalandi, bætti Ovdarda við.
— Já, góða mín, sagði sveitakonan
og gerði sig til. Hvað hefðirðu sagt, ef
þú hefðir verið við krýninguna í Rheims
árið 1461 og séð alla hesta konung-
anna og furstanna, sem þar voru? Þar
sá maður söðla og reiðtýgi af mörgum
gerðum. Sum voru úr flaueli og dam-
aski, gullbrydd og lögð silfri, með
klingjandi klukkum og ómandl bjöll-
um. Þau reiðtýgi hafa kostað fúlgu.
Og meðreiðarsveinarnir, meðreiðar-
sveinarnir, kona!
— Flæmsku sendimennirnir eru á
fallegum hestum, hvað sem þessu líð-
ur, svaraði Oudarda þurrlega, enda var
þeim vel fagnað í ráðhúsinu í gær. Þar
voru þeim gefnar kökur, krydd, kanel
og ýmsir sjaldgæfir gripir.
— Hvað ertu að segja, góða mín?
spurði Gervaisa. Það var í Bourbon-
höllinni, hjá kardinálanum, sem þeir
sátu hófið.
— Onei, nei! Það var í ráðhúsinu!
Esmeralda 155
— Víst var það í Bourbon-höllinni!
— Ég staðhæfi, að það var í ráðhús-
inu, svaraði Oudarda reiðilega. Doktor
Scourable hélt ræðu á latnesku, sem
þótti svo yndis falleg. Maðurinn minn,
eiðsvarinn bóksali, sagði mér þetta.
— Ég sagði, að það hefði verið 1
Bourbonhöllinni, svaraði Gervaise upp-
væg, og viljir þú vita, hvað þeim var
gefið, þá var það tólf tunnur af hvítu
kryddvíni, og rauðvíni, tuttugu og fjór-
ar ámur af marsípan frá Lyon, tutt-
ugu og fjögur vaxkerti, er hvert vóg
tvö pund, og sex leglar af bezta víni,
sem fékkst i Beaune, bæði rauðu og
hvítu. Ég veit, að þetta er satt, þvi að
maðurinn minn, sem er deildarstjóri i
borgarráðinu, sagði mér það. Og í dag
líkti hann flæmsku sendimönnunum
við þá, er presturinn og keisarinn af
Trapezunt*) sendi frá Mesópotamíu til
Parísar hér fyrr á árum. Þeir voru allir
með hringa í eyrunum.
— Ég veit, að þeir snæddu í ráðhús-
inu, hélt Ovdarda fram án þess að gefa
því gaum, er vinkona hennar sagði:
Fólk hafði aldrei áður séð svo mikið af
kjöti og kökum.
— Ég var að benda þér á villu þína.
*) Dularfullur konungur og prestur i MiS-
Asiu.
LIFUR
og
HJÖRTU
SVIÐ

kjötbúðlrnar.
Loftsókn Rreta.
(Framh. af 1. siðu)
Hann átti forgönguna að smíði
steypiflugvélanna, sem álitnar
eru veigamesta hernaðarnýj-
ungin í þessu stríði og ýmsir
telja, að hafi ráðið úrslitunum
á vesturvígstöðvunum. Því hef-
lr verið haldið fram, að Milch
væri Gyðingaættar og að ýms-
ir háttsettir nazistar hafi vilj-
að svifta hann embætti sínu af
þeirri ástæðu.- Göring á að hafa
svarað þeirri málaleitan með
því, að hann vildi sjálfur ráða
samstarfsmönnum sínum.
Það má telja fullvíst, að loft-
sókn Breta hafi valdið Þjóð-
verjum miklu tjóni. Þó mun
loftsókn Breta vafalaust auk-
ast næstu mánuðina. Eftir því,
sem nóttina lengir, batnar að-
staða þeirra til loftárása á
Þýzkaland, því að þeir geta þá
náð til fleiri borga að nætur-
lagi. Fer hér á eftir tafla, sem
nýlega birtist í ensku blaði og
á að sýna, hversu langt Bretar
geta flogið yfir meginlandinu í
næturmyrkri næstu mánuðina:
September (sex klst.): Ham-
borg, Berlin, Leipzig, Mann-
heim, Nurnberg, Stuttgart.
Október (7y2 klst.): Stettin,
Königsberg, Frankfurt, Prag,
Munchen.
Nóvember (11 klst.): Posen,
Breslau, Róm, Vín, Trieste.
Desember (13Ú2 klst.): War-
sjá, Danzig, Belgrad, Krakov.
Þjóðverjar geta því á næstu
mánuðum búizt við loftárásum
á borgir, sem hingað til hafa
sloppið við þær. í þýzkum blöð-
um og útvarpi er almenningur
líka varaður við því, að loftár-
ásirnar kunni að aukast.
Sú skoðun er almenn, að
þýzkir borgarar muni ékki þola
loftárásir eins vel og almenn-
ingur í Bretlandi hefir gert.
Næsti vetur getur þvi orðið
Þjóðverjum erfiður, ef styrj-
öldin við Rússa heldur áfram
og loftsókn Breta fer harðnandi.
Aðrar fréttlr.
(Framh. af 1. síðu)
an fullu sjálfstæði eftir styrj-
öldina.
Laval og Marcel Deat, helztu
fylgismönnum Þjóðverja í
Frakklandi, var sýnt banatil-
ræði 1 fyrradag. Voru þeir við-
staddir skrúðgöngu sjálfboða-
liða, sem ætla að berjast með
Þjóðverjum á austurvigstöðv-
unum. Skaut einn sjálfboða-
liðinn á þá nokkrum skotum og
særðust þeir báðir, Laval þó
ekki alvarlega. Tilræðismaður-
inn segist hafa gerzt sjálfboða-
liði í þeim tilgangi að koma
fram einhverjum hefndum á
föðurlandssvikurum eins og
Laval og Deat. Fjöldi manna
hefir verið handtekinn i tilefni
af þessu og nokkrir hafa þegar
verið teknir af lífi.
Menzies forsætisráðherra
Ástralíu hefir beðist lausnar,
sökum ágreinings við jafnaðar-
——^GAMLA BlÓ -____-
FÓRMIV
HK.WAR
(A Bill of Divorcement)
Amerísk kvikmynd frá
RKO Radio Pictures.
Aðalhlutv. leika:
MAUREEN O’HARA,
ADOLPHE MENJOU,
HERBERT MARSHALL.
Sýnd kl. 7 og 9.
—~~~~~-NÝJA BÍÓ —_____
COIWOY
Ensk stórmynd, er gerist
um borð í brezku herskipi,
er fylgir kaupskipaflota
yfir Norðursjóinn. Inn 1
viðburðarás myndarinnar
er fléttað raunverulegum
hernaðaraðgerðum beggja
stríðsaðila á hafinu.
Aðalhlutv. leika:1
CLIVE BROOK,
JUDY CAMPBELL.
JOHN CLEMENTS.
Börn fá ekki aðgang.
Sýnd ki. 7 og 9.
Kaupum gamalt steypujárn (poti)
og gamlan kopar hæsta verði.
S. F. STÁLSMIÐJAN
Sími 5586 — Reykjavík
Nundnámskeið
hefjast að nýju í Sundhöllinni mánudaginn 1. septem-
ber. Þátttakendur gefi sig fram sem fyrst. TJpplýsingar
í síma 4059.
Simriliöll Reykjavíkur.
Xotið beztu og vönduðustu sápuna!
- IMotið SAVOH de PARIS -
menn, sem eru i stjórnarand-
stöðu og hafa nær helming
þingsins að baki sér. Fadden,
sem var varaforsætisráðherra,
gegnir störfum forsætisráð-
herra í bili.
Bretar hafa lánað Rússum
10 millj. sterl.pd. og er sagt að
það sé fyrsta lán af mörgum.
Landbúnaðurnm
í Rretlandl
(Framh. af 2. siðu)
gresi og tré og sáð tll kar-
taflna og grænmetis.
Herópið: „Grafa til sigurs“
(Dig for victory) felur í sér þá
skoðun Ll. G., að matvælin geti
sigrað I styrjöldinni.
Á krossgötum
(Framh. a) 1. síðu)
og loks sungu allar bátshafnirnar
þennan sama tón. — Hvalirnir ærðust,
flýðu upp i brimgarðinn og fjörugrjót-
ið og börðust þar um, svo stórir steinar
köstuðust langar leiðir. Voru þessi
aumingja dýr þá búin að láta reka sig
a. m. k. 12—15 sjómílur. Dimmdi nú
óðum af nóttu og varð í bili lítið meira
að gert. Héldu sumir bátarnir heim-
leiðis um stundarsakir, en aðrir dvöldu
þarna á floti um nóttina. Nokkrir menn
komust strax á land, þó örðugt væri
vegna brims. Stungu þeir allmarga
hvali í myrkrinu, til þess að binda enda
á þjáningar þeirra, og komu í veg fyrir
að þeir losuðu sig frá landi aftur, er
flæddi, þvi fjara var. — Þegar birta
tók aftur, var breyting orðin á. Með
flóðinu hafðl meiri hluti hvalanna
komizt á flot og haft sig frá landi. Að-
eins um 80 hvalir voru eftir. Veiði-
mennirnir seldu meðal hval á 125 kr í
heilu lagi, en kíló af kjöti og spiki seldu
þeir á 36—50 aura. — Því halda veiði-
mennirnir fram, að reka hefði mátt
vöðuna alla inn á Húsavíkurhöfn, ef
þeir hefðu ekki, fyrir reynsluleysi í
þessum efnum, verið of ákafir og veiðl-
bráðir, og Færeyingarnir náð til að
segja þeim öllum fyrir verkum.
t t t
Ufn þessar mundir valda húsnæðis-
vandræðin þungum áhyggjum meðal
Reykavíkurbúa. í dagblöðunum er iðu-
lega auglýst eftir húsnæði og jafn-
framt heitið miklum fjárhæðum fyrlr
útvegun þess. Frá því að styrjöldin
hófst, hefir lítið verið byggt af íbúðar-
húsum, en fólkinu hefir fjölgað í bæn-
um meira en dæmi eru til áður á svo
stuttum tíma. Ennfremur hefir setu-
liðið tekið nokkur hús og einstakl-
ingsherbergi á leigu og mun það hús-
næði, sem herinn hefir nú tii umráða,
vera um 20 fjölskylduíbúðir og 15 ein-
staklingsherbergi. Það er athyglisvert,
að það mun engu síður vera sök hús-
eigenda í bænum, en brezku herstjóm-
arinnar, hversu erfiðlega gengur að fá
þeim íbúðum skilað, sem herinn ræð-
ur yfir, í hendur ísléndinga. Það mun
vera dæmi til þess að húseigendur
hafi lagt hart að setuliðsmönnum, að
setja sem fastast í íbúðunum, á sama
tíma og yfirvöld þau, sem fjalla um
húsnæðisvandræðin, voru að leitast við
að fá íbúðirnar fyrir íslendinga. Húsa-
leigunefnd er þessa dagana, að safna
upplýsingum um hversu margar ibúðlr
muni vanta í bænum á komandl
haustl.