Alþýðublaðið - 26.08.1958, Blaðsíða 3

3 .
Þriðjudagur 26. ágúst 1958.
/ilþýSablaBiS
Alþýöublaöiö
( Utan úr heimi )
Útgefandi:
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Auglýsingastjóri:
Ritstjórnarsímar:
Auglýsingasími:
Afgreiðslusími:
Aðsetur:
Alþýðuflokkurinn.
Helgi Sæmundsson.
Sigvaldi Hjálmarsson.
Emilía Samúelsdóttir.
14901 og 14902.
1 4 9 0 6 • -T'
1 4 9 0 0
Alþýðuhúsið
Prentsmiðja Alþýðublaðsins Hverfisgötu 8—10.
NÚ HALLAR SUMRI, og úr þessu taka menn að hugsa.
til vetrarins. Suniarið hefur í stórum landshlutum verið
erfitt og frer.íur illviðrasamt, bótt hér við Faxaflóa og um
mikinn hluta Suðurlandsundirlendis hafi verið einmuntíð.
Að norðan og austan berast þær fréttir, að heyskapur gangi
svo illa, að horfur séu á fækkun búpenings þar. Sjómönn-
um og fiskiír.æðingum ber saman um, að töluvert síldar-
magn hafi verið í sjónum fyrir Norður- og Austurlandi, og
meira en undanfarin sumur, en veiði hefur strandað á chag-
stæðu og erfiðu veðri. Þannig hefur þetta sumar verið sum
um gott, svo fátítt er, en öðrum miklu verra en skyldi.
Við árstíðaskipti er eðlilegt, að nokkur reikningsskil
verði í hugum manna. Segja má, að mannkyn allt eigi
sitt „undir sój og regni“, en fáar Þjóðir eru eins háðar
veðri og' íslendingar. Hálfsmánaðar veiðiveður fyrir
Norðuriandi síðustu vikurnar hefði haftr mikil áhrif á
aifkomu þjóðarbúsins í heild. Að minnsta kosti henda
allar líkur til þess. Þá hefði Uka horft betur fyrir bænd-
ur nyrðra og eystra. Þóti ísiendingar hafi á síðustu ára-
tugum tekið stór skref í þá átt að vera ekki eins háðir
veðri við öflun heyja handa búpeningi og áður var, er
það samt svo, að enn er vá fyrir dyrum, ef hið stutta
sumar bregst algerlega í einhverjum landshluta. Samt
hefur aukin tækni, fjölbreyttari verkfæri, greiðari sam-
göngur og meiri samhjálp ogr samvinna gert það að verk-
u-rrt, að nú taka menn köldu votviðrasumri með meira
jafnaðargeði en áður.
En þótt síldveiði hafi enn ekki verið svo mikil, að í
meðallagi geti talizt og veður ha-fi staðið landbúnaði fyrir
þrifum á stórum Iandssvæðum, hafa mikil verðmæti bor-
izt á land á þessu sumri. Togaraafli hefur verið geysimikill,
þótt langt sé að sækja, og hefur sá afli skapað ágæta at-
vinnu á mörgum stöðum. Frystihús hafa víðast hvar starf-
að af fullum krafti, og því hefur atvinna í kaupstöðum ver-
ið næg. Fiskverkun og reitavinna var áður Það verkefni,
sem gaf unglingum og konum allnokkuð í aðra hönd ög
veitti þeim tækifæ-ri að verða til gagns við sköpun þjóðar-
teknanna. Enn er þetta svo og n-ú í ríkara mæl; en nokkru
sinni fyrr. í fiskiðjuveru.m landsins starfa konur og ungl-
ingar þúsundum saman og taka á þann hátt þátt í öflun
tekna í þjóðarbúið. Og þótt sumt af störfum fólks þetta
sumar hafi skilað of litlu í aðra hönd vegna ótáðar, hefur
atvinna verið svo mikil, að svo að segja allar hendur hafa
verið- við störf. Slíkt er í sjálfu sér þjóðargæfa.
En þegar svipazt er ium -í þjóðlífinu á aflíöandi sumri
og nokkur reikningsskil gerð í huganum á atvinnu- og
fjárhagssviði, verða enn efst -á baugi þau sannindi, að
engin þjóð í heimi er eins háð sj-ávarafla Og- íslendingar.
Því aðeins getum við mætt afleiðinguim óhagstæðrar
tíðar til í.ands, að afli verði sóttur í sjó. Líti! síldveiði
fyrir Norðurlandj í su-mar er þjóðinni stór hnekkir eins
og ævinlega, cn því aðeins verður sá skaði bættur að
nokkru, að síld aflist í rcknet í Ihaust og aðrar fiskteg-
undir veiðist vel. Lán hafa verið tekin erlendis tij stór-
kostlegrar uppbyggingar til lands og sjávar, en því aS-
eins er unnt aS standa straum af þessum tánum, aS sjór-
inn verSi nægilega gjöfull. Framfarir í landbúnaSi, iSn-
aði og öðrum starfsgreinum á íslandi byggjast því fyl’st
og fre-mst á öflun verðmæta fúr sió.
Það ihefur verið sagt rneð nofekrum sanni, að ísland væri
harðbýlt land. En slíkt kallar á meiri manndóm. „Þetta
iand á ærinn auð, ef menn kunna að nota hann“. E.n
undirstaða landsnytja eru fiskimiðin úti fyrir ströndum
landsins, íslenzk fiskimið. Þau gera íslendingum kleift
að lifa menningarlífi. Allt ber að s-ama brunni: Við hver
árst-íðaskipti, hvort sem vel eða illa árar, er þjóðin áþreifan
3ega minnt á þýðingu fiskimiðanna fyrir alla afkomu
bráð og lengd.
A uglysið f Alþýðuhluðirm
Hafnarborgin Jaffa
ÞESSI síðustu átök á
austurlöndum
'verið uppgjör meðal Araba- Araba.
þjóðanna innbyrðis. ísraels-1 ísraelsmenn hafa aldrei ver
vel að slíkt væri óskhyggja ein.
Þeir gera sér fyllilega ljóst. að
svo getur far.ð að þeir verði
þá og þegar að taka mikilvæg-
ustu ákvarðanir. Ef hinir ara-
bisku nágrannar, — írak,
-Saudi-Arabía og arabíska lýð-
;veldið gera sig líklega til að
skipta Jórdaníu, — ieiga ísra-
-elsmenn þá að 'hugsa sér t.l
ihreyfings, eða horfa á það að-
gerðarlaust að Nasser fái þar
umráð yfir 650 km löhg-
um landamærum, — aðeins
500 metrum frá ísraelsku þing
jiúsbyggingunni í Jerúsalem?
Ain Jórdan mundi skapa
Biun eðlilegri landamæri og
tryggari en á bökkum hennar
búa nú um 700.000 Arabar. Og
Mið- burt. Og þá er ísrael aítur eitt Þfð Sru litlarlíkur U1 að lsra‘
virðast hafa -síns Lðs og umkringt af ríkjum SÍ'S™e™ Verðl glnkeyPtir
mpðpl At^o. A,-o-Ko :ÞV1 að fa Þa mn fyrir landa-
mærin, — og enn síður að
'búar hafa ekki gert annað bn ið beinl'ínis þeirrar skoðunar kr.*kia ^a b, ott, með þeim af
'Sitja hjá og veita athvgli rás ',að það væri rétta aðferðin að le ðlu?um’ f,em ^að mundi hafa
viðburðanna. En þeim hefur .fara að Nasser með bænum og i1 a PJ° ama um-
aldrei dul.zt að átökin gætu [blíðu, — en h.ns vegar álíta i. Þ111 sve getur lika farið að
þá og þegar snúizt upp í átök þeir ekki hyggilegt að espa (Íslaelsmenn veiði að grípa til
milli arabaríkjanna og ísraels. 'hann til átaka að nauðsynja- jsjálfsvarnarráðstafana. Tilraun
Búast 'hefði mátt við að ísra- í lausu, og þó sízt af öllu að gefa Þeirra fil hlutleysis getur þá og
relsmenn aðhylltust að öllu honum tromp á hendi í áróðr- Þe§ar hreyizt í hernaðarað-
leyti hernaðarleg afskipti1 inum meðal annarra hlutlausra igerðh’. Og slíkt mundi verða
Breta og Bandaríkjamanna, jþjóða í Asíu og Afríku. ísra- Þeim blóðugn alvara í orðsins
iþar sem þeim var fyrst og .elsmönnum hefur nefnilega íyHstu merkmgu, en til dæm-
fremst beint gegn sömu öflum jorðið talsvert ágengt að undan is Bretum og Bandaúkjamönn-
og þeim, sem andstæðust eru iförnu hvað það snertir að afla um-
ísrael, — eða þjóðern.shreyf- sér vináttusambanda, ekki að-1 Það er því skiljanlegt að
ingu Nassers. En þetta hafa le.ns við vestrænar þjóðir held- ísraelsmenn séu dálítið tor-
ísraelsmenn ekki gert. Þeir jur og nýríkin í Asíu og Afríku, tryggnir gagnvart utanríkis-
<hafa eftir mætti revnt að jeins og Burma, Ceylon og málastefnu Breta og Banda-
halda sér hlutlausum, þótt ekki Ghana. Og öll þessi ríki hafa ríkjamanna. Og um leið eiga
sé unnt að segja að það hafi einmitt súnizt ákaft gegn þess- þeir örlög sín að miklu leyti
tekizt að öllu leyti.
Þegar skarst í odda vegna
byltingarinnar í írak í júlímán
«ði og Bandaríkjamenn sendu
herl ð inn í Líbanon og Bretar
til Jórdaníu, leyfðu ísraels-
im-enn Bretum að fljúga yfir
land sitt um stutt tímabil. Þó
var ísraelska stjórnin því ekki
hlynntari en svo að Ben Gurion
'varð að beita á'hrifavaldi sínu
jtil að fá það samþykkt, eftir
að Bandaríkjamenn og Bretar
ihöfðu hótað því að ísraelsmenn
jyrðu þá sjálfir að taka afleið-
; ingunum ef Jórdanía félli í
'ihendur Nassers.
Þegar er brezku herflutning
unum var lokið afturkölluðu
ísraelsmenn leyfið, og er þeir
íhöfðu borið fram opinber mót-
j.mæli í Lundúnum urðu Bretar
að láta í mlnni pokann. En nú
ivarð að koma vistum til brezku
|lhersveitanna, og loks létu ísra-
1 elsmenn það leyfilegt en þó ■
,ekki fyrr en eftir mikla og
harða ásókn Breta og Banda-
'ríkjamanna, — en Bretum til
;mestu hrellingar leyfðu Isra-
elsmemi bandarískum flugvél-
um íeinum yfirflug. Þar með
urðu Bretar og Jórdaníumenn
að láta sér lynda að vera upp
/á bandaríska flutninga komn.r.
Israelsmenn eru það háðir
vináttu Breta og Bandaríkja-
mamia að þeir gátu ekki neitað
um þessi fríðindi, 'en hin sterka
viðleitni þeirra til að halda sér
ihlutlausum sýnir þó og sannar
að ekki treysta þeir utanríkis-
málastefnu þeirra Breta og
Bandaríkjamanna allt of vel.
Orsökin fyrir vantrausti
þeirra er mjög augljós. Banda-
ríkjamenn og Bretar hafa að-
eins skroppið austur þangað
hernðarlega erinda og eru inn-
an skmms allir aftur á bak og
um afskiptum Breta og Banda- undir aðgerðum þeirra. ísra-
ríkjamanna. -elsmönnum er því mest í mun
Hvað verður svo þegar Bret að deilan í Jórdníu leysist
ar fara frá Jórdaníu? Þess er þannig að þeir þurfi ekki að
víða spurt og þó senn lega óttast neitt varðandi sín eigin
hvergi af slíkri ákefð og í ísra landamæri, — og loks verða
el. ísraelsmönnum væri þá ef- þeir að setja von sína á aðstoð
laust bezt borgið ef Bretar Breta og Bandaríkjamanna ef
væru áfram með herlið sitt í illa fer, að minnsta kosti stjórn
Jórdaníu en þeir vita ósköp málalega.
Nýlega komu til London framámenn fi’á Vestur-Aden, vernd
arríki Breta við austanvert Rauðahaf og ræddu við leiðandi
ntenn Breta bá hugmynd, ?ð stofna sambandsríki í Aden. A
niyndinni gefur að líta þá Aden-menn ræða við Mr. Alan
Lennox-Boyd nýlendiimálaráðherra í ráðuneytinu í London og
stendur hann í miðið. Arabarnir frá Aden virðast vera kampa
kátir ef dæm.a má eftir myndinni, enda var málaleitan þeirra
vel tekið í London. Þeim var tilkynnt ,að brezku stjórninni
litist vel á bugmyndina og héti því að veita Aden fjárhagsleg-
an og hernaðarlegan stuðning. Aden yrði áfram verndavríki
Breta eins og verið hefur.