Tíminn - 20.11.1947, Blaðsíða 4

TÍMINN, fimmtudaginn 20. nóv. 1047
213. blaðs
Framlög ríkis til nýbýla og bygg
inga í sveitum 1937—'45
Bfiekkiiigar Mo^iinMaðsins fiiraktar
K'lorgunblaöið var nýlega
aö"miRla fyrir lesendum sín-
uni' nve mjög framlög ríkis-
sjóðs til' nýbýlabygginga í
sveitum landsins hefðu vaxið
stórlega í ráðherratíð Péturs
Magnússonar.
Það er rétt í þessu sam-
bandi að rifja upp nokkur
meginatriði málsins.
Á stríðsárunum börðust
Framsóknarmenn meðal
ahhars fyrir tvenns konar
lagabötum fyrir sveitafólkið.
Það' voru lög um eflingu
byggingarsjóös og rœktunar-
sjóðs í nýju formi, svo að
betuT samræmdist auknum
köstnaði við allar fram-
kvæmdir og f j árhagslegum
ástæðum þjóðarinnar í heild.
•Aridstæðingar Framsókn-
armanna þvældust fyrir í
íyrstu,. en þó kom svo að þá-
verandi stjórnarflokkar tóku
upp malið um aukin framlög
til hygginga og varð það
írumvarp, sem Nýbyggingar-
rað samdi um þetta mál, gert
að lögum.
Hins vegar varð frumvarp-
iö um eílingu Ræktunarsjóðs
ekki að lögum fyrr en eftir
stjórnarskipti er núverandi
atvinnumálaráðherra tók for
ystu málsins, samkvæmt
stjörnarsamningnúm.
F'járframlög til landnáms
og bygginga í sveitum sam-
kvæmt fjárlögum hafa verið
þessi:
1937:
Til nýbýla og sam-
vinnubyggða .... 180 þús.
Til byggingar- og
iandnámssjóðs .. 250 þús.
430 þús.
Heildarútgjöld á rekstrar-
reíkningi kr. 14858046.00.
Frámlag til bygginga og
Jandnams í sveitum 2,9% af
rékStrargjöldum fjárlaganna.
1938:
Til nýbýla og sam-
vmnubyggða .... 155 þús.
Til byggingar- og
. iandnámssjóðs .. 200 þús.
Endurbyggingar-
styrkir .......... 125 þús.
480 þús.
'Heildarútgjöld á rekstrar-
leiknmgi kr. 16322141.00.
Framlag til bygginga og
l'ándnáms í sveitum 3% af
rékstrargjöldum fjárlaganna.
1939:
• Til nýbýla og sam-
vinnubyggða .... 155 þús.
Til byggingar- og
landnámssjóðs .. 200 þús.
Endurbyggingar-
styrkir ........ 125 þús.
480 þús.
Heildarútgjöid á rekstrar-
reikningi kr. 16705791.00.
Framlag til bygginga og
landnáms í sveitum 2,9% af
rekstrargjöldum fjárlaganna.
1940:
Til nýbýla og sam-
vinnubyggða .... 155 þús.
Til byggingar- og
landnámssjóðs .. 125 þús.
Endurbyggingar-
styrkir ........ 125 þús.
L 405 þús.
Heildarútgjöld á rekstrar-
reikningi kr. 17857448.00.
Framlag til bygginga og
landnáms í sveitum 2,3% af
rekstrargj öldum fj árlaganna.
1941:
Til nýbýla og sam-
vinnubyggða .... 155 þús.
Til byggingar- og
landnámssjóðs .. 125 þús.
Endurbyggingar-
styrkir ......... 125 þús.
405 þús.
Heildarútgjöld á rekstrar-
í’eikningi kr. 18016263.00.
Framlag til bygginga og
landnáms í sveitum 2,2% af
rekstrargjöldum fjárlaganna.
1942:
Til nýbýla og sam-
vinnubyggða .... 260 þús.
Tii lánadeildar
smábýla ........ 100 þús.
Til byggingar- og
landnámssjóðs .. 300 þús.
Endurbyggingar-
styrkir ........ 250 þús.
910 þús.
Heildarútgjöld á rekstrar-
reikningi kr. 24048596.00.
Framlag til bygginga og
landnáms i sveitum 3,8% af
rekstrargjöldum fjárlaganna.
1943:
Til nýbýla ...... 260 þús.
Til lánadeildar
smábýla ......... 100 þús.
Til byggingar- og
landnámssjóðs .. 300 þús.
Endurbyggingar-
styrkir ......... 250 þús.
910 þús.
Rekstarútgjöld fjár-
laganna kr. 61236505.00.
Framlag til bygginga og
landnáms í sveitum 1,5% af
rekstrargj öidum fjárlaganna.
1944:
Til nýbýla ..... 310 þús.
Til lánadeildar
smábýla ........ íoo þús.
Til byggingar- og
landnámssjóðs .. 300 þús.
Endurbyggingar-
styrkir ........ 250 þús.
960 þús.
Rekstarútgjöld fjár-
laganna kr. 89765352.00.
Framlag til bygginga og
landnáms í sveitum 1,1% af
rekstrargjöldum fjárlaganna.
1945:
Til nýbýla ...... 360 þús.
Til byggingar- og
landnámssjóðs .. 300 þús.
Endurbyggingar-
styrkir ......... 250 þús.
TJppbót samkvæmt
heimildargrein .. 100 þús.
1.010 þús.
Rekstarútgjöld fjár-
laganna kr. 100211675.00.
Framlag til bygginga og
landnáms í sveitum 1,1% af
rekstrargjöldum fjárlaganna.
1946:
Til nýbýla ...... 360 þús.
Til byggingar- og
landnámssjóðs .. 300 þús.
Endurbyggingar-
styrkir ........ 500 þús.
Vangoldin verðlags-
uppbót (1942 Og ’43 532.500.
Uuppbót samkvæmt
heimildargrein . . 100 þús.
1792 500
Rekstarútgjöld fjár-
laganna kr. 127416887.00
Framlag til bygginga og
landnáms í sveitum 1,4% af
rekstrargjöldum fjárlaganna.
1947:
Til landnáms .. 2500 þús.
Til byggingar-
sjóðs ........... 2500 þús.
Endurbyggingar-
styrkir ......... 300 þús.
Uppbót samkvæmt
heimildargrein .. 300 þús.
5600 þús.
Rekstrargjöld fjár-
laganna kr. 196526346.00
Framlag til bygginga og
landnáms í sveitum 2,8% af
rekstrargjöldum fjárlaganna.
Meðan „nýsköpunarstjórn-
in“ sat að völdum og bruðl-
aöi fé í allar áttir, voru
framlög til þessara mála 1,1
til 1,4% af rekstrargjöldum
fjálrlaganna, en 2,9—3% á
árunum fyrir stríð.
Þrátt fyrir lagabreytingar
í þessum efnum eru framlög-
in á þessu ári aðeins svipaður
hundraðshluti af rekstrar-
útgjöldunum og á stjórnarár-
um Framsóknarflokksins fyr-
ir stríð.
Undir forustu og fjár-
málastjórn Sjálfstæðisflokks
ins hefir kaupgjald í sveit-
um farið síhækkandi og er nú
8—10 sinnum hærra en fyrir
stríð. Framkvæmdirnar vaxa
því ekki að sama skapi og
fjárframlögin hækka að
krónutölu.
Það gæti ef til vill orðið til
lærdóms fyrir Mbl. að hug-
leiða staðreyndir þessara
talna. Svo geta þeir, sem
landbúnaðinn kunna að meta
skapað sér skoðanir um það,
hvar við værum nú staddir,
ef Framsóknarflokkurinn
hefði hvergi komið við sögu.
Snyrtivörur hinna vandlátu.
VERA SIMILLON
Snyrtivöruverzlun.
Sími 4049.
Viiinið ötullega að
iitbreiðslu Tímaiis.
Og þeir mega vera, í jakkafötum
í brúðkaupi Elisabetar prinsessu og
kvenfólkið í stuttum kjólum. Það
er nú raunar svo, að okkur mœtti
einu gilda, hvernig þeir klæðast í
Bretlandi, en vegna þess, að það
þykir oft ekki annað sæma á
mannfundum hér, en svokölluð
samkvæmisföt, þá finnst mér
ástæða til að vekja athygli á þessu.
Hvað myndu þeir nú segja, sem
mæðast yfir því, að hér séu allir
góðir siðir aflagðir og þingmenn
mæti í jakkafötum við þingsetn-
ingu og leikhúsgestir á jólunum?
Hvar er þá okkar borgaralega
tign og virðuleiki, þegar kastað er
kjóifötunum og allir ganga eins og
erfiðismenn til fara? Miðar þá öll
þróun að því að þurrka út muninn
á mannskepnunum? Og það strax
í þessum heimi! Eins og það væri
ekki nóg að byrja jöfnuðinn í
dauðanum?
Þetta er hégómamál að vísu, og
ekki vert að hafa mörg orðin um.
En ég veit þó ekki nema það sé
hollt fyrir sumt af okkar góða fólki
að minnast þess, að í það brúðkaup
heimsins, sem mest er nú talað
um, kemur fólk þannig klætt, að
við myndum segja að það væri í
„hversdagsfötum." Þetta er gott til
minnis, þegar við förum að berj-
ast fyrir því í ýmsum flokkum og
félögum, að engir mæti hjá okkur
öðru vísi en í samkvæmisfötum.
Það sýnir sig þá, hvort við erum
nokkuð á eftir brezka heimsveld-
inu í siðmenningunni.
Stjórnmálalciðtogi nokkur var á
ferð vestur á Snæfellsnesi til
fundahalda ekki alls fyrir löngu.
Ferðaðist hann þar í bifreið sinni.
Sú slysni henti hann að aka af-
vega og renndi hnnn þá farartæki
sínu í fjóshaug nokkurn. Komu þá
upp þessar stökur þar vestra og
eru eignaðar einum lesanda Þjóð-
viljans:
Þess ei minntist Þjóðvilji,
þó var sagan skrítin,
þegar Einar austræni
ók í kúaskítinn.
Oft er mein að óheppni,
illt að forðast vítin,
svona Einar austræni
alltaf fer í skítinn.
„Fagurfræðingur“ segir um öl-
frumvarpið. „Ég er alveg á móti
ölinu þeirra, og ætla ég þó alveg
að leiða hjá mér allt þref og
rifrildi um það, hvort ofdrykkja
öls sé betri eða verri en ofdrykkja
brennivíns og alla slíka hluti. ÉS'
tek málið fagurfræðilega.
Það er staðreynd, að í öllum
löndum, þar sem bjórdrykkja er
mikil, verður fjöldi manna van-
skapaður í vexti af bjórþambinu.
Þeir fá á sig bjórvömb. — Það er
því fyllsta ástæða til, að kvenfólkið
sé mjög á |ióti þessu ölmáli, og
engin von að því sé ljúft að hugsa
sér ástvini sína framsetta eins og
vanfærar konur, komnar langt á
leið. — Mér þykir Sigurður Bjarna-
ron myndarlegur maður eins og
hann er, stuttur og þéttur, en að
hugsa sér hann Sigurð, ef hann
væri kominn með bjórvömb! —
Nei. Vér vitum hvers biðja ber.
Ég vænti, að allir listamenn, —
nema skopteiknarar, — og allir
þeir, sem unna fegurð mannlegs
iíkama, standi einhuga gegn ölinu,
— vegna íegurðarinnar." >
Svo er að lokum leiðrétting.
Eftir því, sem mér er nú tjáð mun
lýsi hafa fengizt að staðaldri und-
anfarið í Reykjavíkur apóteki og
um Ingólfs apótek er svipað eða
sama að segja, svo að það, sem
hjá mér hefir verið sagt um lýsis-
lausar lyfjabúðir á samkvæmt því
einungis við lyfjabúðirnar á
Laugaveginum. Það er líka nóg
og svo ekki meira um það.
Pétur landshornasirkili.
Ný stórmerk bók:
Charlotte Buhler:
Hagnýt barnasálaríræð
Ármann Halldórsson skólastj. þýddi,
er komin í bókaverzlanir.
Fyrri hluti bókarinnar fjallar um UNGBARNIB:
1) Ungbarnið og samvistarfólk, 2) Handfjöllun ung-
barna á efnivið, 3) Þýðingar handfjöllunar á efnivið
fyrir barnið, 4) Nám, vitsmunir, þróun, venjur dag-
legs lífs. — Síðari hlutinn fjallar um SKÓLAALDUR-
INN: 1) Barnið, sem byrjar skólanám, 2) 9.—13. æfi-
árið, 3) Unglingsárin, 4) Eðlisfar, umhverfi og þróun
skapgerðarinnar, 5) Smáprófin, sem vinnuaðferð hinnar
hagnýtu barnasáálarfræði.
Höf. bókarinnar segir m. a. í formála: „Ég hefi oft
verið spurð að því, hvort ekki væri til lítil bók, sem
gæfi uppeldisráðleggingar á grundvelli þeirra rann-
sókna, sem gerðar hafa verið í barnasálarfræði á síð-
ustu árum. Það er ætlun þessarar bókar að verða við
þessari ósk. Hún lýsir í aðalatriðum undirstöðustað-
reyndum þróunarinnar á bernsku- og unglingsárunum
og tekur jafnframt til meðferðar fjölmörg, hagnýt
uppeldisvandamál.“
Þessa fróðlegu bók þurfa allír foreldrar og kenn-
arar að lesa.
H.F. Leiftur, shni 7554