Tíminn - 29.01.1950, Síða 5

24. blað
TÍMINN, sunnudaginn 29. janúar 1950
5
Sumtud. 29. jatt.
Hættan, sera Reykj-
víkingar þurfa að
afstýra í dag
Bæ j arst j órnarkosningarn
sem fara fram hér í bænum,
verða hinar örlagarikustn fyr
ir Reykvíkinga. Vegna þeirra
erfiðleika, sem nú fara ber-
sýnilega í hönd, skiptir það
stórum meiramáli en ella fyr
ir afkomu almennings, hvern
ig stjórn bæjarins vefður
háttað næstu fjögur ár.
Sjálfstæðisflökkurinn hef-
ir látið það vera uppistöðuna
í áróðri sínum, að málefni
bæjarins myndu geta komizt
í verulegt óefni, ef enginn
einn flokkur hefði meiri-
liluta í bæjarstjórninni og
sundurleitir flokkar ættu að
reyna að korha sér saman
nm stjórnina. Þetta hefir
veriö helzta réttlæting hans
á því, að bæjarbúar ættn að
fela Sjálfstæðisflokknum ein
um að fara með TStjðrnina á-
fram.
Það skal fullkomlega viður
kennt, að samstjórn fleiri
flokka, sem eru meira og
minna sundurleitir, er eng-
an veginn hið æskilegasta
fyrirkomulag. Hins er þó
vert að minnast að víða hef
ir slík samvinna gefist
vel í bæjarstjórnum, t, d.
Akureyri. Aöalatriðið er líka
það, að svo áhættusöm, sem
slík stjórn getur verið, er
hitt þó enn áhættumeira. að
láta sama flokkinn fara allt
af með stjórnina. í skjóli
langvinnrar. stjórnar sama
flokks skapast klíkuskapur
og spilling og þó einkum þeg
ar um flokk sérhagsmuna-
manna er að ræða, eins og
Sjálfstæðisflokkurinn er.
Slík spilling þrífst nú líka í
ríkum mæli undir stjórn
Sj álfstæðisflokksins og kost
ar bæjarbúa miklar aukaálög
ur og ófarnað. Þetta mun
þó enn aukast, ef Sjálfstæð-
isflokkurinn á að fara með
völdin enn um fjögurra ára
skeið.
Á næstu fjórum áruih er
einmitt líklegt, að þessara
klíku- og sérsjónarmiða í-
haldsins myndi gæta
miklu meira en áður, ef
það hefði stjórnina á-
fram. Þegar að þrerigir,
eins og nú eru horfur á,
verður um það að veljá að
þyngja byrðarnar á
breiðu bökunum eða á al-
menningi. íhaldið myndi
tvimælalaust velja síðari
kostinn. Áframhaldandi
einræði þess í bæjar-
stjórninni myndi þýða
stórauknar álögur á .al-
menning, en að bröskur-
um og auðmönnum yrði
hlíft.
Þessvegna er það tvímæla
laust mesta hættan, sem
hlotist getur af úrslitum bæj
arstjórnarkosninganna í dag
að íhaldið eitt haldi völdun-
um áfram. Með því að láta
ihaldið sigra, skapa borgar-
arnir sér miklu meiri háska
en þann, sem fylgt ge.tur
samstarfi óskyldra flokka.
Þessvegna hlýtur það að vera
sameiginlegt takmark allra
Verkefni næstu ára
Eftir Björn Guðimiudsson.
Kosningabaráttan er á
enda. Hún hefir verið nokk-
uð hcrð, en gleymist furðu
íljótt að enduðum leik- Þá
tekur hversdagsleikinn við og
lifið fellur í jafnari farveg.
Nýir dagar koma og ný við-
fangsefni.
En eitt er öllum einstakling
um nýtt. Þeir hafa verið að
glíma við það frá alda öðli
og verða um ókomnar aldir.
Þetta er, að skapa sér og sín
um gott heimili, betra, hlýrra,
bjartara og búin meiri þæg-
indum, en feður vorir og mæð
ur áttu við að búa.
hetta er hverjum manni í
blóð borið. Barnið drekkur
þetta í sig með móðurmjólk-
i.ani. Enda er þetta mörgum
hans hálfa líf og mesta tak-
rnark.
Heimilið er hornsteinn
þjóðfélags.
Að þessu athuguðu er ekki
vandi að álykta um, hvert er
mesta verkefni næstu ára.
Viðfangsefnið er hið sama í
bæ og um byggð, að hjálpa
sem allra flestum til að skapa
sér aðlaðandi heimili. Heim-
i.i þar sem er hvíldarstaður
þreyttum, þangað sem er
gleði að sækja og vörn gegn
hvers konar áhyggjum- Heim-
iii þar sem börnin una sér
vel og sækja heim glöð að
leik og námi.
En til þess að þetta megi
verða, þarf starf fyrir alla.
Atvinnuöryggi er mesta mál
hvers einstaklings og jafn-
framt heildarinnar. Að finna
starf við hvers hæfi og handa
cllum, sem veiti mcnnum
góðar tekjur til lífsþurftar,
er hið eilifa verkefni, sem
fiver kynslóð verður að leysa.
En hér þarf þó enn meira
við, en að allir hafi atvinnu.
Hér þarf að hefja vinnuna
til miklu meiri virðingar, í
þessu þjóðfélagi og þessum
bæ.
Nú um sinn hefir uppeldi
vort og menning nokkuð
hneigst frá vinnu og vinnu-
gleði. Menn hafa flest augu
á stuttum vinnutíma, frí-
stundum og allskonar leyf-
, um, sem eftirsóttum gæðum.
I —En þetta er varla eins eft-
irsóknarvert og menn halda.
j Eitt mesta vandamál vænt
I anlegrar bæjarstjórnar
Reykjavíkur er, að skapa ungl
ingum og æsku þessa bæj-
ar, skilyrði til vinnu, og
1 brenna þau sannindi inn í
j uppvaxandi fólk, að vinnan
sé móðir alls, sem lifir.
Höfuðnauðsyn er að hverfa
frá happdrættishugsun síð-
ustu tíma, sem svo mjög hef-
ir sett svip sinn á þetta bæj-
arfélag, enda skotið víðar
öngum. Þetta sem ormétur
stofninn, svo laufkrónan
ivisnar; þetta:
| að græða sem mest, en*
vinna sem minnst.
Að verzla og græða á öðrum.
Að stjórna og græða á öðrum.
j í skjóli þessarar stefnu,
þróast allur mögulegur van-
skapnaður, svo byggingin rið-
ar til falls áður en varir.
Mönnum hrís e. t. v. hugur
I við erfiðleikunum, sem hér
eru á vegi. Þeir eru miklir. En
þó vísast mestir, að fá stjórn
endurna sjálfa, til að skilja
og viðurkenna það í verki-
Að fá æskumönnum verk að
| vinna og búa bæinn og ná-
grenni hans þannig, að menn
flýi hann ekki um hverja
helgi og hvenær, sem þeir
vilja eitthvað skemmta sér,
j að sumri til, eru tvö stór
verkefni, sem hægt er að
leysa hvert með öðru, ef svo
einfaldlega mætti komast að
■ orði.
I Á hverju einasta ári verja
Reykvíkingar milljón á mill-
jón ofan til að komast burt
úr Reykjavík til að skemmta
sér. Til að komast burt frá
rykinu og forinni í höfuð-
j borginni. Komast burt til að
' njóta náttúrunnar og heil-
næms sveitaloftsins.
Þetta gerist sökum þess, að
stjórnendur þessa bæjar hef-
ir brostið víðsýni og skilning
á að sjá hvað hér er að gerast
Þá hefir brostið dug til að
beina þessum mikla þrótti,
sem leitar sér framrásar, að
beina honum á rétta braut.
Þótt ekki væri fenginn
nema lítill hluti af þessu
mikla fjármagni, sem hér fer
fyrir lítið, mætti þó gera stór
virki. Það væri auðvelt að
skapa verkefni fyrir mikinn
fjölda af æskumönnum þessa
,bæjar, við að byggja upp
j ýmsa skemmtistaði í nágrenni
! bæjarins, þar sem Reykvík-
ingar gætu síðar leitað sér
hvíldar og hressingar um helg
ar og í frístundum sínum.
Hér eru mikil verkefni ó-
leyst.
En vonandi er, að hin nýja
bæjarstjórn beri gæfu til að
leysa þau. Þá geta Reykvík-
j ingar skemmt sér í nágrenni
j Reykjavíkur. Og þá hefir
í margur æskumaður fundið
tilgangs lífsins í heilbrigðri
vinnu, — vinnu sem hefir
gefið honum þrótt og traust
á sjálfan sig og land sitt-
uiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiimiiiiiMiiiiiiiiMiiiMiiiiiiiiiiiiiiimiiiimiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiM í
I Ríkisstjórnin undirbýr
:
( árás á Skipaútgerð
j
ríkisins
íhalilið oísiékir allar þær siofitanir.
sent vinna fyrir ha» almonnings.
Sterkur orðrómur gengur um það, að ríkisstjórn-
3
i arviðrini Olafs Thors sé í þann veginn að hefja árás
á Skipaútgerð ríkisins. Árásina hyggst stjórnin að
gera í því formi að skipa ráð eða nefnd til þess að ann-
ast stjórn stofnunarinna?, og sést m. a. á því, að ekki
finnst íhaldinu nóg kömið af ráðum og nefndum.
íhaldið hefir alla tíð síðan Skipaútgerðin tók til
starfa borið mikinn haturshug til hennar og hvað eft- j|
ir annað reynt að koma henni fyrir kattarnef. Stofn-
unin hefir samt stöðugt haldið áfram að eflast og fj
vinna sér vaxandi vinsældir undir hinni traustu for-
ustu Pálma Loftssónar. íhaldið mun því ekki hafa nemí>
skömm af þessari nýju árás sinni, ef það þorir þá að
hefja hana, þegar til kemur. Slík árás mun sýna þaV
enn betur en ella, að íhaldið hatast við öll fyrirtæki, i
sem rekin eru með almannahag fyrir augum, eins og
árásir Vísis á S. í. S. þessa dagana bera glögg merki j
um. Það eru sérhagsmunir, sem það vill verja og tiL f
þess að treysta þá heldur það uppi árásum og áróðri
gegn þeim stofnunum, er vinna fyrir almenning.
þeirra, sem vilja bægja frá
mestu hættunni, að láta í-
haldið bíða fullkominn ósig-
ur í bæjarstjórnarkosning-
unum í dag.
Til þess að ná því marki
er ekki til nema ein örugg
leið — að tryggja kosningu
tveggja fulltrúa af B-listan-
um. Hvorkf Alþýðuflokkur-
inn eða kommúnistar hafa
minnstu möguleika til að
vinna úrslitasætið af íhald-
inu. Báðir þessir flokkar eru
á undanhaldi í Reykjavík, en
Framsóknarflokkurinn er í
vexti. Þessvegna eiga íhalds
andstæðingar ekki annað ör
uggt ráð til að fella íhaldið
en að fylkja sér um Fram-
' sóknarflokkinn.
Barátta íhaldsins undan-
farna daga hefir líka sýnt
það og sannað, að það skil-
ur þetta rétt. Þessvegna hef-
ir það beint aðalsókn sinni
gegn B-listanum. íhaldsand-
stæðingar munu draga af því
sínar ályktanir.
í dag steypa Reykvíkingar
hinni spilltu stjórn íhalds-
meirihlutans af stóli, skapa
með því möguleika fyrir
bættri stjórn bæjarins og
bægja frá mestu hættunni,
— að byrðar kreppunnar
verði lagðar á almenning,
en burgeisarnir verði látnir
sleppa. Leiðin til þess er
X við B-listann.
Y f irlýsing borgar-
stjórans
Borgarstjóri lýsti yfir í út-
varpsumræðunum og lét Mbl.
endurtaka feitletrað, að hann
yrði alls ekki borgarstjóri
áfram, nema Sjálfstæðis-
menn næðu meirihluta. En
þá væri hann fús til þess.
Hlustendum fannst, að
þetta myndi hátromp hjá
honum.
Vitanlega er borgarstjóri
sjálfráður gerða sinna og
enginn getur neytt hann til
að rækja starf gegn vilja
hans-
En þó er vert að hugleiða
þessa yfirlýsingu.
Samkvæmt henni vill Gunn
ar Thór. ekki vinna bænum
eftir sinni getu, nema hann
og hans flokkur geti einn ráð
ið öllu. Þættu þannig yfirlýs-
ingar og framkoma okkar
Framsóknarmanna, ekki lýsa
miklum þegnskap í garð
Reykjavíkur.
Er það sálfræðilegt rann-
sóknarefni, er hinn dagfars-
prúði borgarstjóri lætur crla
á svo augljósri einræðis-
hneigð, að neitá starfi, ef
hann þarf að taka eitthvert
tillit til annarra flokka eða
manna en Sjálfstæðisflokks-
ins. Þess heldur, sém það er
vitað, að .Sjálfstæðisflokkur-
inn er í minnihluta í Reykja-
vík.
Er ástæða til að halda, að
borgarstjórinn hafi talað
áður en hann hugsaði. Fer
raunar betur á að hafa gömlu
aðferðina.
Að öðrum kosti leynist hér
fleira í undirdjúpunum en
eftirsóknarvert er í lýðfrjálsu
þjóðskipulagi.
XB-listinn
120 loforð
Einn af ræðumönnm ■ n
á B-listafundinum í Liat&
mannaskálanum í fyria
kvöld skýrði frá því, ,av
hann hefði talið saman io
orðin í hinni nýju „biái
bók“ Sj álfstæðisf lokksiu;
og voru þau ekki fæni ei
120 — eitt hundrað of
tuttugu.
Það er glöggur vitnisbuit
ur íhaldsins sjálfs »n
stjórn sína. að það skul
í lok 30 ára óslitinna:
stjórnar gefa 120 loforð un
ýms verkefni, sem ýmis
er i fyilstu niðurniðslu eói
ekki er farið að sinna.
Annars er það ekki nyu
að íhaldið sé óspart á. .oi
orð fyrir kosningar. Þai
gaf um 90 loforð í „biái.
bókinni“ 1946. Flest tn
þau afturgengin í „bia.
bókinni1 nú og svo mörgun
nýjum bætt við til að auK<
gyllingarnar-
Bæjarbúar eru hinsveg
ar búnir að fá þá r.eynzh
af loforðum íhaldsins; og
stjórn þess, að þau wðini
engan blekkja lengu.
Bæjarbúar vita, að leiðii
til að koma fram loforo
um „bláu bókarinnar“ er.
að fella íhaldið. Umbóra
sinnaðir Reykvíkiriga
munu tryggj a ósigur íhaia
ins í dag með því að se;j-;
X við B-listans.
Meðan við bíðun
Bláa bókin segir
góðu fréttir, að SjálfsttG
ismenn séu búnir að sn íð.
sex biðskýli á vegum ssræ
isvagnanna. En af sínu &r
kunna lítillæti hafa p^i
ekki viljað láta strætis
vagnafarþegana sjá þ'éSs1.
biðskýli fyrr en eftir koöi
ingar — nema í Bláú uo<
inni.
Ef til vill þurfa Sja
stæðismenn sjálfir að nov.
þessi skýli. meðan þeir 1 ío';
milli vonar og ótts ei ; ■
úrslitum kosninganna.”’