Tíminn - 06.04.1957, Qupperneq 6

Tíminn - 06.04.1957, Qupperneq 6
6 T í MIN N, laugardaginn 6. apríl 1957, Útgefandi: Framsóknarflokkurlnn Ritstjórar: Haukur Snorrason, Þórarinn Þórarinsson (áb). Skrifstofur í Edduhúsinu við Lindargötu Símar: 81300, 81301, 81302 (ritstj. og blaðamenn). Auglýsingar 82523, afgreiðsla 2323. Prentsmiðjan Edda hf. Leiðin „til úrbóta“ EFTIR STORIJ svikin í íjárfestingarmálunum á und anförnum árum, er einn helzti umferðarprédikari Sjálfstæðisforingjanna lát- inn boða „leiðir til úrbóta“ á íbúðalánamarkaðinum; ríkissjóður á að legga fram meira fé til íbúðalánakerfis- íns á ári hverju, segir í stefnu yfirlýsingu Sjálfstæðisfor- íngjanna, er þeir birtu á Varðarfundi nú í vikunni. Tíu milljón kr. meira í ár en 1 fyrra, segja þeir. Þar að auki komi til „erlendar lán- tökur", því næst að kaupfé- lögin í landinu láti af hendi fé félagsmanna sinna úr inn lánsdeildum, og síðan aðrar peningastofnanir. Þetta birt ir Mbl. undir fyrirsögninni: „Leiðir til úrbóta“. Falla menn ekki í stafi yfir hug- kvæmninni? Þessir kunna þó vel til vígs í pólitíkinni. Varla mun það þó undra þá, sem fylgst hafa með vinnubrögð um „stjórnarandstöðunnar hörðu“, að ekki er gerð nein grein fyrir því, úr hvaða sjóði þjóðarinnar eigi að taka þær 10 millj. kr„ sem tillagan fjallar um. Þeir nefna bara ríkissjóð, þann óþrjótandi næetabrunn, sem sumir stiórnarandstæðingar halda að hægt sé að ausa úr 1 sífellu, án þess að séð sé fyrir tilsvarandi rennsli í hann. Þó má það þykja ein- kennilegt, hversu þeir ætla hann gjafmildari nú en með- an þeir voru sjálfir við stjórn og áttu að gæta hans. En til að flýta fyrir, á að taka erlend lán. Því í ósköpunum eru ekki tekin erlend lán til að bvggja fyrir hús, spyrja Sjálfstæðismenn, saman- komnir á Varðarfundi í Reykjavík. Þannig tala þeir sem ekki gátu einu sinni fengið lán til stórfram- kvæmdanna, sem þeir skildu eftir í broti, svo sem til raf- orkuframkvæmdanna og til að ljúka sementsverksmiðj- unni, meðan beir sátu í stjórn. Um þörfina þá þurfti ekki að deila. Það liergur nú fyrr í skýrslu framkvæmda stjórnar Landsbankans, að það var hin brvnasta nauð- syn þegar á árinu 1955 að tryggia erlend stórlán, ef ekki væri von um stóraukn- ar gjalripvrisfekjur af eigin afla. Ekkert slíkt lánsfé fékk't meðan Sjálfstæðis- menn sátu í stiórn, ekki einu sinni t.il að levsa þessi að- kallandi stórmál. En nokkrum mánuðum eftir að þeir hafa hrökklast úr stjórnarráðinu, eftir strand „kapteinsins“, koma forinpuarnir saman og birta „leiðir til úrbóta“ í húsbygg ingarmálum. Það á að leysa hnútinn með því að fá erlend lán. Er þetta ekki dásamleg sönnun um fyrirhyggju og ábyrgðartilfinningu hinna þaulæfðu stjórnmálagarpa Sjálfstæðisflokksins? ANNARS er ástæða til að staldra við og líta nánar á „úrbóta“-tillöguna um 10 milljón kr. viðbótarframlag úr ríkissjóði til veölánakerfis ins. Þeir eru ekki smátækir, Sjálfstæðismenn. Hvað halda menn að þetta ársframlag sé stór hluti af byggingar- kostnaði Morgunblaðshallar innar? Skyldi það samsvara þeirri upphæð, sem kostaði að reisa þann hlutann, sem gerður var í trássi við fjár- festingareftirlitið? Mundi 10 millj. króna upphæð hæfileg táknmynd af stóru svikun- um í fjárfestingarmálinu, eða hve hve mörgum núllum þarf að bæta aftan við til að fá rétta mynd? Eða hvað mundi slík upphæð duga handa mörgum máttarstólp- um Sjálfstæðisflokksins, er hver væri jafngildur Þorleifi H. í framkvæmdamálunum? Það eru ekki kveifarlegir menn, sem koma fram fyrir þjóðina með fjárfestinga- sögu íhaldsins og „frelsis- stefnuna“ á bakinu, og kenna stjórn, sem setið hefur að völdum í 8 mánuði, um að sparifé landsmanna er þorrið og stendur ekki undir þeim íbúðabyggingum, sem i tak- inu eru. Það vantaði aðeins á óskammfeilnina, að fund- ur sá, sem ræddi um „úrbæt- ur“ í húsnæðismálum al- mennings, væri haldinn í Morgunblaðshöllinni, húsa- kosti Sparisjóðs Reykjavík- ur eða á lóðinni, sem sá sjóð- ur keypti nýlega af innsta ráði Sjálfstæðisflokksins fyr ir milljónir króna. ÞAÐ ER þá heldur ekki ónýtt fyrir landsfólkið að heyra þá tillögu íhaldsfor- ingjanna í Reykjavík, að taka beri fé úr innlánsdeild um kaupfélaganna til að láta í veðlánakerfið, eftir að búið er að þurrka upp sparifé landsmanna með eyðslu stefnu dýrtíðarbraskaranna annars vegar og svikunum við fjárfestingareftirlitið hins vegar. Hvað varðar þá um það, þótt félagsmenn kaupfélaganna hafi lagt allt það fé er þeir mega, í upp- byggingu atvinnulífs í kring um land, og hafi orðið hart úti vegna þess, hve misskipt er fjármagni bankanna. Hið mikla uppbyggingarstarf kaupfélaganna við sjávar- síðuna og á sviði mjólkur- iðnaðar hefur notið allt of lítils stuðnings frá fjármála- stofnunum þjóðarinnar, m.a. af pólitískum ástæðum. Þessi „leiö til úrbóta“ er því lærdómsrík fyrir fólkið víðs vegar um landið, sem þekkir þessa sögu og þessa aðstöðu. LEIÐIN til úrbóta í láns fjárvandamálinu liggur burt frá stefnu íhaldsins, að á- byrgri, skynsamlegri og þjóð hollri stefnu, sem ekki leyf- ir gæðingum og bröskurum Hægfara frelsisbarátta Pólverja er merkileg stjórnmálatilraun Efnahagslegir öríJugleikar erfiíastir viífangs, Bandaríkjamenn rátSgera veruleg lán úr örygg- issjótSi Eisenhowers og af offramíeiföshisjóUum, ti! styrktar pólsku stjórninni Um þessar mundir eru Pólverjar að semja um að fá 75 miljón dollara efnahagsaðstoð í Bandaríkjunum. Af þessari upphæð mun — ef til kemur — um 20 milj. dollarar verða veittir úr sjóði þeim, er Eisenhower forseti hefir til umráða til þess að veita lán, er ætla má að styrki efnahagsaðstöðu lántakenda. Ennfremur munu Pólverjar þá fá verulega fjár- fúlgu að láni úr sjóðum þeim, sem kenndir eru við Public Law 480. og eru tilkomnir vegna sölu á offramleiðslu Banda- ríkjamanna á ýmsum sviðum landbúnaðarins. efnahagslegs öryggis. Þessi aðstaSa í skýrir að nokkru leyti þá samn-! inga um efnahagsaðstoð, sem nú ] fara fram í Bandarikjunum, og ætla má að leiði til 75 milj. doll- ara láns. Þróun í frelsisátt Ef Gómúlka tekst ekki að rétta við efnahagslega, er talið að stjórn hans muni faila í átökum stalín- istanna og andkommúnistanna, og Þessi fyrirgreiðsla við Pólverja vestan hafs er merki þess, að Bandaríkjastjórn vill fyrir sitt leyti styðja þá í sjálfstæðisbaráttu þeirra, en í þeirri baráttu eru efna hagsmálin þungamiðjan. Erfið aðstaða Gómúlka Allt síðan hinn þjóðlega stefna Gómúlka hófst til valda á s. 1. hausti og Stalínistarnir og Moskvu þjónarnir urðu að láta í minni pok- ann, hefir aðstaða hinna nýju ef til slíkra átaka kemur, þarf ekki stjórnenda verið erfið og e. t. v. ] að spyrja að leikslokum, þar sem nokkuð óráðin. Það er nú ljóst, i rússneskur her er í landinu. að nærri lá, að Rússar beittu her-1 Ef Gómúlka tekst hins vegar að valdi og „kremdu Pólverja eins' styrkja framleiðsluna og tryggja og flugu undir hæl“. En ekki var þjóðinni bærilegri lífskjör, þá mun samt horfið að því ráði, og Gó- hvorugur hinn stríðandi aðili múlka og menn hans fengu að treysta sér til að rísa gegn hon- sitja. En ógnunin hefir sífellt ver- ] um. Þá mundi Gómúlka loks vinn- ið í augsýn, ekki sízt eftir Ung- j ast tóm til að snúa sér gegn stal- verjalandsatburðina. Vafalaust er, j ínistunum, sem sífellt reyna að að Gómúlka mundi miklu verr á vega að honum úr launsátri, í vegi staddur en hann er í dag, ef! skjóli rússneskra áhrifa og rúss- hann hefði ekki getað fagnað nesks hervalds. sigri í hinum almennu kosning- j um í vetur. Þær kosningar voru I Ef Gómúlka heldur velli að vísu ekki frjálsar á vestrænan I við s]íkar aðstæður mun þróun- mælikvarða, en samt frjálslegri en | in j póllandi halda áfram í átt til nokkrar kosningar í kommúnista-j aukins frjá]Sræðis til handa fólk- ríki hafa venð. „Natolin“-klíkan j inu Ekki má samt ætla að þar svonefnda, sem er klíka hinna sann risi Upp vestrænt lýðræðisríki. En trúuðu staiínista, hafði vonað, að. samt rnundi þar þróast mildu kosningarnar mundu sýna, að stal- j meira almennt frjálsræði en þekk ínisminn stæði föstum rótum, og' ist ] öðrum kommúnistalöndum. Gómúlka væri valtur. Slík útkoma j siík þróun mundi Rússum mikill mundi hafa leitt til þess, að Rúss- þyrnir í augum, af ýmsum ástæð- ar hefðu á ný náð fullkomnum ný- um Við þessar aðstæður fara Rúss- ar sér hægt sem stendur, lofa Gó- múlka að lifa, en hafa vakar.di lenduyfirráðum yfir Póllandi. Kirkjan og kosningarnar Þá var það, sem Wysynski kardi-! aýSa roeð því, sem gerist. Það náli greip inn í rás atburðanna, Usir nokkuð viðhorfinu, að sú af mikilli framsýni. Hann las rétt efnahagsaðstoð, sem Rússar láta í þau tákn, sem sáust á himni stjórn, té, er ekki veitt í stórum slump- málanna, og hann ákvað, að beita ' ™ til langs tíma, heldur er hún hinum miklu áhrifum kaþólsku látin úti í smáskömmtum, til kirkjunnar í Póllandi til að styðja skamms tíma í senn. Rússar láta Gómúlka í kosningabaráttunni. Með þessum hætti náði þjóðernis- stefna Gómúlka því markmiði að sigra stalínistana eftirminnilega í kosningunum. Pólverja t. d. fá hveiti, en af- GOMULKA greiðslu er þannig hagað, að sí- fellt liggur við brauðskorti í land- inu. Með þessum aðferðum hefir því tekizt að neyða Gómúlka til að láta aðeins undan síga fvrir kröf- um stalínista, og sá undansláttur hefir vakið nokkurn ugg á vestur- löndum, og m. a. valdið því, að í Bandaríkjunum er upni veruleg andspyrna gegn þeirri stefnu stjórnarinnar, að lána Pólverjum fé. Hefir Knowland öldungadeild- arþingmaður gerzt talsmaður þess- arar andspyrnu. En stjórnin mun leggja nokkra áherzlu á að halda við fyrirætlun sína um þessa efna hagsaðsíoð, sem að vísu er ekki stórvægileg, og e. t. v. njóta stuðn ings Demókrata til þess. Þeir, sem fylgja því siónarmiði, að styðja eigi Pólveria. benda á. að ef Gó- múlka takict að leiða þjóðina í sjálfstæðisbaráttunni og til efna- hagslegs öryggis og frelsis, muni volgna undir fótum kommúnista í öðrum löndum. Verður ekki erfitt fyrir kommúnistastjórnina í Tékkó slóvakiu að halda óbreyÞri stefnu, | ef Pólveriar brjótast til frelsis þessa leið? Að öliu samanlögðu er sú hæg- fara frelsisbarátta, sem háð er í Póllandi, e. t. v. merkilegasta fyr- irbærið austan járntjaldsins nú um langa hríð. Ef þessi tilraun mistekst, fellur miðaldamyrkur kúgunar og örbirgðar á ný yfir þessi lönd. II. Sn. I milli tveggja afla En erfiðleikar pólsku stjórnar- innar eru þar fyrir mjög miklir og aðstaðan völt. Hægra megin við Gómúlka og samstarfsmenn hans, standa andkommúnistar Pól- lands og þeir eru margir, líklega mikill meirihluti þjóðarinnar. Þeir styðja Gómúlka, en hata kommún- istaflokkinn. Vinstra megin við hann eru stalínistarnir gömlu, og þeir njóta stuðnings valdhafanna, í Kreml og vinna að fullkominni undirgefni á nýjan leik. Og beint í fang stjórnarinnar koma svo stór- felldir efnahagslegir örðugleikar, og þeir geta ráðið úrslitum, hvor aðilinn verður ofan á um það er lýkur. Upphaf þessara erfiðleika er að rekja til nýlendustefnu Rússa gagnvart lepprikjunum, pllt frá stríðslokum. En lausnin er ekki auðfundin, jafnvel þótt okinu sé að verulegu leyti aflétt. Áhorf- endur, sem nú rita um pólsk stjórnmál í erlend blöð, telja, að Gómúlka og menn hans hafi árs- frest eða svo til að sýna þjóðinni, að þeirra stefna leiði í burt frá fátækt og eymd og í átt til meira <1^ , ‘MBBlwaiiaiiyiíWfciihrtnic - að fara með fjármagn þjóð- félagsins eins og það sé þeirra séreign. FerSalög um páskana. MENN ERU FYRIR aillöngu farn- ir að búa sig undir að njóta vor- sólarinnar einhvers staðar upp til fjalla eða út til stranda í páska- fríinu, og er ekki að undra, þótt ferðahugur komi í menn þegar viðrar eins og gert hefir síðustu daga. Sannkölluð sumartíð er á þessum landshiuta a. m. k. Nú er snjórinn farinn af láglendi hér, og völlurinn er að byrja að grænka. Bæjarfólkið finnur and- blæ sumarsins, og veit, að það er skammt undan. Vafalnust verða mikil ferðalög um páskana. Úti- vist á þessari árstíð færist sífellt í aukana hér, og líkist meira því, sem er í nágrannalöndum. í No- regi tæmast borgirnar bókstaf- lega þegar líður að páskum. Samgöngurnar um páskana. VESTFIRDINGUR, sem hringdi til biaðsins nú í vikunni, kvaðst fagna því, að innisetufólkið ætti þess kost að njóta útivistar um páskana, óg gjarnan fjarri dag- legu umhverfi, en hann kvaðst kvíða því, ef sú saga ætti eftir að endurtaka sig, að þessar skemmtiferðir bitnuðu á eðlilegri samgönguþörf landsbyggðarinnar. Hann taldi óþolandi með öllu, að áætlunum strandferðaskipa væri breytt roeð tilliti til þæginda skemmtiferðamanna.ef það kæmi beint í bága við hagsmuni og þægindi fóiksins, sem treystir á þessar samgöngur, og þekkir, að þær eru iíftaug byggðarinnar. Áætlim á eð standa. HANN VILDI því koma á fram- færi þeirri skoðun, að hváð sem liði ferðaiagi fólks ura páskana, ætti sú áætlun, sem gerð er með tilliti samgönguþarfa landsbyggð- arinnar. að standa. Mundi þess og eindregið vænst á Vestfjörðum, að strandferðaskipin kæmi á all- ar áætlunarhafnir í ferðum sín- um um páskana, en slepptu ekki sumum. eins og hann taldi að orð ið hefði stundum áður. Einkum kvað hann þetta hafa bitnað á vestfi’-zku fjörðunum þegar stað- ið höfðu yf’" flutningar fólks á skíðaviku á ísafirði. Af því hefði orðið bæði töf, kostnaður og leið- indi fyrir aðra. Og þar að auki fyndist mönnum ekki réttlátt, að breyta skyndilega áætlun. Mér finnst réttmætt að koma þessum ábendingum Vestfirðings á framfæri. Þótt menn sæki fast að komast á skíði í aðra lands- hluta, verða menn í leiðinni að taka fullt tillit til aðstæðna, og þeirra samgangna, sem aldrei mega niður falla. — Finnur.

x

Tíminn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.