Tíminn - 16.07.1961, Blaðsíða 3

T t MI N N, sunnudaginn 16. júlí 1961.
I
3
Deilur austurs og vest-
— KJALARNESI
urs a
Það liggur viS, að Esjan sé
heilagt fjall í augum Reykvík-,
inga, líkt og Fúsíjama meðal
Japana. Þeir vitna til Esjunn-
ar, hvenær sem fagurt fjall er,
nefnt, og bregðast reiðir við,
ef einhverjir telja sig sjá á
henni lýti. En einmitt þarna
undir Esjunni, þessu stolti
Reykjavíkur, hefur nú undarv^
farin misseri allt logað í deil-|
um, sem ekki virðast ætla að
hjaðna í bráð. Deiluefnið er,
þó Reykvíkingum óviðkom-
andi, því að það eru Kjalnes-
ingar, næstu nágrannar Esj-
unnar og raunar eigendur
hennar að mestu leyti, sem
þar eigast við. Átökin eru út
af byggingu félagsheimilis.
Hitinn út af þessu félagsheim-j
ili er svo mikill, að jafnvel bún-
aðarfélag sveitarinnar hefur.
klofnað, einhver hluti hreppsbúa
hefur neitað að greiða útsvör sín I
að því hlutfalli sem svarar fram-j
lagi hreppsins til félagsheimilis-
ins, og tólf bændur hafa krafizt
þess, að hrep.nnum verði skipt.
Kléþerg eða Kollaf jörður?
í Kjalarneshreppi hagar svo til,
að 24 bújarðir eru á Kjalarnesi
vestan Kleifa við Kollafjörð, en
tólf austan Kleifa, og eru þessir
hreppshlutar talsvert aðgreindir
frá náttúrunnar hálfu. Að sjálf-
sögðu eru þag þeir, sem búa í
austurhluta hreppsins, sem vilja
fá félagsheimilið í Kollafjörð, en
hinir á Kléberg.
Þeir, sem vestan Kleifa búa,
færa Klébergi það til gildis, að
þar hafi verið þingstaður i þrjá-
tíu ár, og æskilegt sé að skammt
sé milli félagsheimilisins og barna
skólans, sem byggður var á Klé-
bergi 1928, pinkum vegna leik-
fimikennslu. Þeir telja þar góða
aðstöðu fyrir lítinn leikvang, en
meira þurfi ekki við í því efni á
Kjalarnesi, og þeir ætla, að ekki
verði mikill munur á kostnaði,
hvort félagsheimilið verður hitað
með jarðhita, eða olíu og raf-
magni.
íbúar austurhlutans lelja Kolla
firði hins vegar til gildis jarðhit
ann og sjálfrennandi vatn, nóg
landrými til íþróttavallargerðar og
aðstöðu ti] þess að byggja sund
laug, auk þess sem staðurinn sé
mjög miðsvæðis og miklu veður-
sælli en gerist úti á Kjalarnesi.
Fjögurra ára stríð
Þetta er orðin langvinn deila.
Á almennum hreppsfundi í jan-
úarmánuði 1957 var samþykkt ein
róma að reisa félagsheimili í
sveitinni, þótt ekki allir hafi talig
þess brýna þörf vegna nágrennis
við Hlégarð. En sundurþykkjan
kom upp fyrir alvöru, þegar
velja skyldi félagsheimilinu stað.
Vildu sumir að það yrði reist á
Klébergi, en aðrir í Kollafirði.
Heiftarsfríö um félagsheimili, er hefur jafnvel
klofið búnaSarfélag sveitarinnar og leitt af sér
kröfu um skiptingu hreppsins
Ég man þetta ekki
eftir öll þessi ár,
segir Eichmann oftast, þegar saksóknari spyr
hann í hinum ströngu yfirheyrslum, sem nú
standa yfir
Kom þá til kasta félagsheimilis-
nefndar, sem skipug var hrepps-
nefndarmönnum og fulltrúum frá
þeim félögum, sem aðild skyldu
eiga að byggingunni, og greiddu
þá sex atkvæði með Klébergi, en
þrír með Kollafirði.
Næst var þetta borið undir al-
mennan hreppsfund í maímánuði
1958, og greiddi 41 Klébergi at-
kvæði við leynilega atkvæða-
greiðslu, en 21 Kollafirði.
Fyrir þennan fund höfðu Kolla-
fjarðarhjón boðizt til að láta
stórt land til ' félagsheimilisins,
gegn þeirri greiðslu einni, að jafn
stórt land yrði ræktað annars stað
ar og tún það, sem tækist af.
Hlutafélagið Reginn bauðst og.til
þess að láta í té heitt vatn til
félagsheimilisins fyrir 2500 krón
ur á ári næstu tíu ár, og bóndinn
á Mógilsá hafði einnig boðizt til
þess að gefa land undir fólags-
heimilið.
Vatnið þarna er 77—80 stiga
heitt.
Eftir þetta var málinu skolið til
íþróttanefndar rikisins. Lét hún
fyrirtækið Traust h.f. framkvæma
rannsókn á staðháttum, og vetur-
inn 1959 samþykktu fræðslumála
stjóri og íþróttanefnd ríkisins, að
félagsheimilig skyldi reist á Klé-
bergi.
Krafa um skiptingu
Þegar hér var komið, skrifuðu
allir bændur í austurhluta hrepps
ins hreppsnefndinni bréf, þar sem
þess var farið á leit, að hæt.t yrði
við byggingu félagsheimilisins á
köldum stað, þar eð mikill ágrein
ingur hefði orðið um málið og
myndi verða enn alvarlegri, ef
þessi vlðvörun yrði ekki tekin til
greina.
Hreppsnefndin taldi hins vegar
cngra svara þörf að svo stöddu.
í nóvembermánuði sama ár
báru þessir sömu bændur austan
Kleifa fram formlega kröfu um.
að hreppnum yrði ski.pt, þar eð
þeir vildu ekki lengur vera í
hreppsfélaginu. Hafði fundur ver
ið hajdinn ujn málið í þessum
hreppshluta og fulltrúar verið
kosnir til þess að fylgja því fram.
Var þá safnað undirskriftum í
vesturhluta hreppsins, þar sem
mótmælt var skiptingu hreppsins
og krafizt framkvæmdar þeirrar
samþykktar, sem gerð hafði verið
um félagsheimilisbygginguna. Síð-
an vísaði meirihluti hreppsnefnd:
9 þúsund mál
bíða löndunar
NTB—Jerúsalem, 15. júlí.
Hinar ströngu yfirheyrsluri
yfir nazistamorðingjanum Ad-
olf Eichmann standa enn yfir.j
Er Eichmann farinn að þreyt-j
ast, enda ekki alveg heill
heilsu. Mikils vonleysis gætir
í svörum hans, eins og hann
sé búinn að leggja árar í bát
og sjái nú sína sæng út
breidda. Er Eichmann mjög
loðinn í svörum og ber oft
við minnisleysi. En saksóknar-
inn, Gideon Hausner, er þolin-
móður og gengur fast á Eich-
mann að svara spurningunum,
svo að allur sannleikurinn
megi verða dreginn fram í
dagsljósið, komandi kynslóð-
um til viðvörunar.
Við réttarhöldin í gær spurði
saksóknarinn Eichmann um af-
stöðu hans sjálfs til Gyðingaof-
sókna nazistanna í síðustu styrj-
öld.
Eichmann svaraði um leið og
hann andvarpaði: Allt stendur í
skjölum — ef það kemur fram
af þeim, ag ég hr.fi verið f.ylgj-
andi aðgerðum nazistanna, þá er
það rétt.. Eg man ekki greinilega j
hvernig þett> fór fram í einstök-;
um löndum, núna eftir nær tutt-
ugu ár.
Þá var sakborningur að því
spurður, hvort það hefði verið
hann, sem ákvag refsinguna yfir
þeim Qyðingum, sem neituðu að
bera gulu Davíðsstjörnina (en
eins og kunnugt er voru allir
Gyðingar skyldaðir til þess að
bera slíkar stjörnur, mismunandi
litar, eftir þvi, hvort um póli-
tíska fanga var að ræða, afbrota
menn eða borgara).
Eiehmann svaraði: Ef það stend
ur í skjölunum, þá er það sjálf
sagt rétt, ég man það ekki eftir
öll þessi ár. Þeir Gyðingar sem
neituðu ag merkja sig á þennan
hátt, voru sendir beint í gasklef-
ana. Eichmann var spurður að’
því, hvort það væri satt að hann
hefði árið 1941 gefig út skipun
í gegnum síma um það, að hundr
uð Gyðinga frá Serbíu skyldu
skotnir.
Á þessu skjali, sagði saksóknar
inn, stendur: Eichmann l.eggur til
að fangarnir verði skotnir
Þessari ákæru neitaði Eich-
mann og sagði að .félagi hans,
Franz Radenacher, hefði gefið
skipunia* Eg þori að sverja, að
ég segi satt.
Vopnafirði 15. júlí.
Hér bíða nú 15 skip í höfn-
inn, flest hlaðin, og eru í þeim
um 9 þúsund mál síldar. Verið
er að landa, bæði í bræðslu og
salt.
Söltunarstöðvarnar eru þrjár:
Hafblik, sem Kaupfélag Vopnfirð-
inga og Óli Hertervig reka; þar
hefur verið saltað í 2000 tunnur
fram að þessu. Austurborg, sem
Gunnar Halldórsson og Jón Árna-
son reka; sú stöð er nýtekin til
starfa og hefur saltað í 500 tunn-
ur. Hin þriðja er Auðbjörg, sem
Kristinn og Aðalsteinn Jónssynir
frá Eskifirði hafa nú á leigu. Þar
hefur verið saltað í 3000 tunnur.j
Samtals eru 5500 tunnur komnar;
í salt á Vopnafirði.
i
í bræðslu eru komin 25 þúsund
mál. Vinnslan gengur vel, og er
brætt fast að 4 þúsund málum á
sólarhring, en þetta gengur seinna
vegna þess, hve síldin er feit. Ann
ars er verksmiðjunni ætlað að geta
unnið úr 5000 málum á sólarhring.
Hér vinna 150 manns eða meira,
þegar söltunin er í fullum gangi,
og hefur aldrei verið jafn margt
aðkomufólk á Vopnafirði og nú.
Veiði var fremur lítil á miðunum
hér út af í nótt, og pr kominn aust
an kvikusúgur. — E.D.
Gjöf frá
Rússlandi
Verkamannafélaginu Dagsbrún
barst í gær, föstudag, skeyti frá
sambandi byggingaverkamanna í
Sovétríkjunum, þar sem það til-
kynnir fjárhagslegan stuðning til
Dagsbrúnar vegna verkfallsins. Er
tekið fram í skeytinu, að aðstoð
þessj verði send í gegnum Lands-
bankann. í morgun hafði Dags-
brún ekki fengið tilkynningu frá
Landsbankanum um þessa send-
ingu, en er fyrirspurn var gerð til
bankans, kom í ljós, að í gær
höfðu honum borizt £ 5000 frá
sambandi byggingaverkamanna í
Sovétríkjunum til Dagsbrúnar.
Stjórn Dagsbrúnar hefur ákveð
ið að veita viðtöku þessari fjár-
upphæð og þakkar sovézkum bygg
ingaverkamönnum hina drengi-
legu aðstoð. Peningar þessir verða
lagðir í vinnudeilusjóð Dagsbrún-
ar.
ar kröfunni á bug og skírskotaði til
þess, að hún hefði við lög að styðj
ast í deilumálinu.
Og enn engar sættir
Nú er svo komið, ag búið er
að verja hálfri milljón króna til
félagsheimilisbyggingar á Klé-
bergi, og er neðsta hæðin orðin
fokheld. Auk þess hefur eitthvað
af efni verið keypt, en gömul
kostnaðaráætlun gerir ráð fyrir
að húsið kosti 1.8 milljónir króna.
Deilum hefur hins vegar ekki
slotað. Kjalnesingar austan Kleifa
skoruðu í fyrra á þingmenn Reykja
r.eskjördæmis að flytja á alþingi
frumivarp um skiptingu Kjalar-
neshrepps. Boðað hefur ve.rið
til sáttafunda, þar sem að sjálf-
sögðu tókust engar sættir. Alþing
ismennirnir héldu fund með deilu
aðilum í fyrravetur, og prestur
sóknanna hefur reynt að ganga
á milli og miðla málum. En allt
hefur komið fyrir ekki, og virð-
ist einsýnt, að þessar hörðu deil-
ur muni draga eftir sér langan
slóða og lengi muni eima eftjr af
þessum ófriði, hvemig sem leik-
urinn fer.
íbúar hreppsins vestan Kleifa
segjast að vísu bjóðast til að
styðja hverja framkvæmd aðra en
byggingu félagsheimilis í austur-
hlutanum, íbúunum þar til ávinn
ings. Þeir, sem austan Kleifa búa,
segjast á hinn bóginn líka vilja
unna vesturhlutanum alls góðs —
ef hætt verður við félagsheimilið.
Og þar stendur hnífurinn í kúnni
og haggast hvergi.
Þannig er þráskákin hjá austr-
inu og vestrinu á Kjalaraesi —
ekki óáþekk því, sem er með
stærri aðilum í heiminum.
MIKID AF ALNUM DAUTT
Þoldi ekki flugferðina í grisjupokum
Hornafirði 15. júní.
Hingað kom í gærkvöldi
flugvél með ál frá Kirkju-
bæjarklaustri, en í morgun
var mikið af honum lagt hér
inn í frystihúsið — dautt, og
hefur greinilega ekki allt ver-
ið sem skyldi um flutninginn
á fiskinum.
Eins og sagt var frá í blaðinu
í gær, hefur áll þessi verið veidd-
ur á Steinsmýrarflóðum í Meðal-
landi, og var fiagnið á aðra smá-
lest. í gærkveldi var állinn fluttur
til skips í Hornafirði,
Frá flugvellinum í Hornafirði
var állinn fluttur í báti yfir fjörð-
inn í hollenzka skipið, og sýndist
fréttamanni TÍMANS állinn þá
mjög dauðalegur, og var þá ekki
kvik nema á einstaka fiski.
Ekki var sérlega vandað til
flutningsins, að því er virtist. Fisk
unum hrúgað saman í grisjupoka
og bundið fyrir. Úr þeim var svo
kösmni hellt í bala og magnið veg
: ið. Úr bölunum var síðan hellt nið-
ur í lest skipsins, en hún er hólf-
uð sundur, og dælt sjó gegnum
hólfin.
í morgun var svo farið að háfa
álinn á nýjan leik upp úr lestinni
til þess að velja úr, það sem lif-
andi var, en hi.t var flutt í frysti-
hús. Var það töluvert magn. Lítur
helzt út fyrir, að álarnir hafi ekki
þolað flugferðina í grisjupokunum.
Loftur Jónsson, fyrirmaður
þessa álaveiðifyrirtækis, er nú hér
á Hornafirði. Gert er ráð fyrir, að
flutningur álsins, sem veiddur hef
ur verið í vor inni í Lóni, um borð
í skipið hefjist eftir helgina AA.