Tíminn - 13.10.1963, Blaðsíða 6

Nýtt þing kemur
saman
í miðri vikunni, sem leið,
var Alþingi sett. Það eru ætíð
merk þáttaskil í viðburðasögu
hvers árs, þegar þing kemur
saman, en þó óneitanlega
meiri, þegar um er að ræða
nýkjörið þing, sem sezt á rök-
stóla. Oftast er það svo, enda
eðlilegt, að á eftir samkomu
nýkjörins þings fara breyt-
ingar á stjórn landsins og
stjórnarstefnu. Engin sólar-
merki sjást um það við þessa
þingsetningu, enda hafa
stjórnarflokkar þeir, sem með
völd fóru síðasta kjörtíniabil,
meirihluta enn, þótt naumari
sé en áður, og hafa lýst yfir,
að þeir muni stjórna landinu
og það væri goðgá að segj,a, að
þeir heföu boðað ný úrræði.
Þrátt fyrir þetta eru þó
meiri vonir bujidnar við þetta
nýkjóma þing vegna þess, að
Framsóknarflokkurinn er þar
öflugri en áður. Hann var
óumdeilanlega sigurvegari í
síðustu kosningum, eini flokk
urinn, sem bætti við sig þing-
sætum, og kom fram i þvl
vantraust þjóðarinnar á
stjórnarstefnunni. Framsókn-
arflokkurinn hefur nú 19
þingmenn í stað 17 áður, og
sú aukning veitir miklu meiri
áhrif á þingstörfin ekki sízt
vegna aukinnar hlutdeildar
flokksins i nefndum þingsins.
Fylgisaukning flokksins með
þjóðinni í þessum kosningum
var svo mikil, að flokkurinn
fékk nú stærra hlutfall at-
kvæða en hanmhefur nokkru
sinni haft siðusíu þrjátíu ár-
in. Helztu einkenni kosninga-
úrslitanna voru þau, að það
kom í ljós, að stærri hluti
þjóðarinnar en nokkru sinni
áður skildi það, hve fram-
farasinnuðum mönnum er
það nauðsynlegt að samein-
ast í einn stóran umbótaflokk
til andófs gegn íhaldi og
kommúnisma. Þessi breyting
var svo skýr, að miklar líkur
eru til, að þar sé um að ræða
straumhvörf í íslenzkum
stjórnmálum.
Þrátt fyrir meirihluta ríkis-
stjórnarinnar hefur Fram-
sóknarflokkurinn meira bol-
magn á þessu þingi en áður,
til þess að berjast fyrir stefnu
málum sínum, -htf þess mun
hann neyta, svo sem kost-
ur er.
„Vandinn í dag”
En að sjálfsögðu bíða menn
þess með mestri óþreyju, að
eitthvað bóli á úrræðum frá
ríkisstjórninni í þeim vanda,
sem að kreppir, og er að allra
dómi — einnig stjórnarflokk-
anna — svo mikill og augljós,
að meiri en litil björgunar-
tæki þarf til. í aðalmálgagni
stjórnarinnar ríkir grafar-
þögn. í Alþýðublaðinu er
imprað á því, að stjórnin ætli
að verja krónuna — en hvern
ig, það er hulin ráðgáta. Vísir
einn hefur birt rödd frá stjórn
inni sjálfri. Sú rödd á að
heita viðtal við forsætisráð-
herrann, og menn hafa vafa-
laust búizt við þvi, að nú
fengist einhver bending um
stefnuna, þegar þeir sáu í
fyrradag stórfyrirsögnina,
hafða eftir forsætisráðherra:
„Vandinn í dag minni en
1960“. En það mun óhætt að
segja, að aldrei mun íslenzk-
ur ráðherra hafa látið hafa
eftir sér það, sem þynnra var
í roðinu, og það mun sama,
hvort spjall þetta er lesið aft-
ur á bak eða áfram, að menn
eru jafnnær um úrræði stjórn
arinnar. En þó að þunnt væri,
tókst ráðherranum að setja
fram nokkrar augljósar rang-
færslur um ástandið, rang-
færslur, sem bæði stangast
við það ástand, sem blasir við
allra augum, tölulegar stað-
reyndir og fyrri yfirlýsingar
ráðherrans sjálfs. Af þeim á-
stæðum eru efni til að vikja
nokkru nánar að grautargerð
ráðherrans.
Á kafi í feninu
Fyrsta svar Ólafs Thórs við
spurningu Vísis er þetta:
„Alþingi mun að venju
fjalla um mörg og mikilvæg
mál. En mestu varðar að ráða
fram úr þeirri hættu, sem
vofir yfir efnahagslífi þjóðar-
innar í dag“.
Ólafur telur efnahags-
ástandið nú vera „hættu, sem
vofir yfir“. Hér er reynt vit-
andi vits að villa um. Stjórn-
in reynir að láta líta svo út,
sem hættan sé aðeins yfirvof-
andi enn ,en slysið sé ekki
orðið og unnt að koma í veg
fyrir það. Þjóðin veit, að
þetta er rangt. Slys óðadýr-
tíðarinnar er orðið. Stjórnin
er ekki á barmi fensins, held-
ur sokkin ofan í það. Björg-
unaraðgerðir þær, sem gera
þarf, eru bví ekki í því fólgn-
ar að koma í veg fyrir fall
í fen óðadýrtiðarinnar, held-
ur að draga upp úr því. Því
miður er ekki um það að ræða
að koma í veg fyrir slysið,
heldur að gera að sárum eftir
slys og græða að nýju. Sárið,
sem þessi ríkisstjórn hefur
veitt efnahagslífinu, er hækk
un dýrtíðarinnar um 50—60
af hundraði. Þetta veit þjóð-
in, þó að forsætisráðherrann
reyni að varpa ryki i augu
hennar. „Vandinn í dag“ er
lœkning en ekki heilsuvernd.
Því er nú verr og miður. Og
það er slysavaldurinn sjálfur,
sem býðst til að gerast græð-
Feimmo viðmetið
Og næst segir forsætisráð-
herrann:
; „Allar ríkisstjórnir i öllum
löndum eiga við erfiðleika að
etja, og ég viðurkenni fylli-
lega, að rikisstjörnin á að
eiga frumkvœðið i þvi að
að benda a úrrœðin. Mér er
auðvitað Ijóst, að við tals-
verðan vanda verður að etja,
en mér er líka Ijóst, að hann
er heimatilbúinn. Og mér er
enn fremur Ijóst, að vandinn
i dag er miklu minni en þegar
stjórnin tók víð völdum".
Ekki verður nú hjá því kom
izt að kveða upp úr með það,
að ýmislegt er missagt í fræð
um þessum, hvort sem for-
sætisráðh. telur sér skylt að
hafa það, sem sannara reyn-
ist. Ólafur reynir fyrst að
læða þeirri rangfærslu inn,
að önnur ríki eigi við
svipaðan vanda að etja í efna
hagsmálum, að það hafi svo
sem ekki farið verr fyrir ís-
lenzku ríkisstjórninni en öðr-
um. Þetta er víðs fjarri sanni.
Meðaldýrtíðaraukning í Ev-
rópulöndum s.l. ár varð 5—
6% en hún varð þrefalt meiri
á íslandi að minnsta kosti.
íslenzka ríkisstjórnin á algert
met í Evrópu í óðadýrtíð
síðustu misseri, og þess vegna
er hér við miklu meiri og allt
aðra erfiðleika að etja. Er
Ólafur eitthvað feiminn við
metið?
Ólafur viðurkennir, að „við
talsverðan vanda verði að
etja“ og er það víst ekki of-
mælt. Hann segir einnig, að
vandinn sé heimatilbúinn og
það er líka rétt, ef hann á við
stjórnarheimilið, sem vart er
ag efa. Þetta er nærri lagi hjá
honum, en hins vegar hallast
heldur en ekki, þegar hann
segir, að vandinn núna sé
miklu minni en þegar stjórn-
in tók við, og það er barna-
legt af Ólafi að reyna að snúa
svona við einföldu talnadæmi.
í tíð vinstri stjórnarinnar
hækkaði dýrtíðin um 16 visi-
tölustig, en það svarar til 8
núgildandi stiga. í tíð núver-
andi stjórnar er hækkunin
um 40 stig að minnsta kosti,
eða 80 gömul stig. Dettur
nokkrum í hug, að það sé létt
ara að glíma við 40 stiga hækk
un núna heldur en 8 stiga
hækkun, þegar stjórnin tók
við? Forsætisráðherra, sem
reiðir sleggjuna til dóma á
þennan hátt hefur ekki næga
sjálfsvirðingu.
Leyniráðin
Þegar hér er komið við-
talinu þykir Vísi tími til kom
inn til þess að víkja beint að
efninu, og hann spyr, hvaða
úrræði sé nú um að velja, og
Ólafur svarar:
„Auðvitað hef ég í aðalefn-
um gert mér grein fyrir þvi
um hvaða leiðir er að velja,
og ég hef llka gert mér grein
fyrir því, hvaða leiðir ég te<l
að eigi að fara og hverjum
að hafna. Hins vegar vil ég
ekki fara að skýra blöðunum
frá því nú á samkomudegi Al-
þingis’‘.
Ólafur er sem sagt laun-
drjúgur og þykist geyma ráð-
in innan rifja, en hann ætlar
ekki að segja frá þeim strax.
Þetta eru einhvers konar
leynivopn og leyniráð, sem
stjórnin þykist eiga. Hún er
í smáfeluleik við þjóðina og
segir: Gettu. Hún er eins og
krakki, sem veit ekki svar við
spurningu en vill leyna því
og segir: Jú, jú, ég 1æit þetta
vel, en ég vil bara ekki segja
ykkur það. Og enn segir
Ólafur:
„Meginatriðiö er að ná aft-
ur því jafnvœgi, sem okkur
hafði tekizt sio giftusamlega
að ná og viðhalda allt fram
á síðustu mán.u.ði".
Já, misstu þeir jafnvægið,
blessaðir. Eða voru þeir nokk
urn tíma búnir að ná því?
Þarna grípur Ólafur til lé-
legrar skreytni. Getur hann
bent á nokkurt misseri á öll-
um stjórnartimanum, þegar
jafnvægi hefur haldizt í dýr
tíðarmálum? Hann veit að
alltaf hefur hallazt meira og
meira á ógæfuhliðina. Stjórn
in lagði ön sín lóð á dýrtiðar
skálina þegar i upphafi. Sam
vinnumenn beittu sér fyrir
nokkrum jafnvægisráðstöfun
um 1961, og þá gafst stjórn-
inni tækifæri til að ná
nokkru jafnvægi. En hún
ærðist og varpaði björgum á
dýrtíðarskálina aftur með
hefndargengislækkuninni. —
Dýrtíðarnálin flaug upp. En
nú segir Ólafur, að þeir hafi
náð jafnvægi og melra að
segja haldið því fram á síð-
ustu mánuði!! Skyldi nokkur
brosa?
Er Ólafur búinn að gleyma
því, að við síðustu áramót
sagði hann svo í hátiðaræðu
orðrétt:
„Hins vegar játa ég hispurs
laust, að enn hefur ekki tek-
izt að ráða niðurlögum verð-
bólgunnar.“ Þarna játar Ólaf
ur blátt áfram, að jafnvægi
hafi ekki náðst, hvað þá að
tekizt hafi að halda því „fram
á síðustu mánuði“. Það er
leiðinleg slysni að hnjóta
svona um sjálfan sig og fer
einkar illa forsætisráðherra.
Fylgið mér
Og svo kemur að sjálfsögðu
dagskipun herforingjans
mikla til þjóðarinnar. Ólafur
segir næst í viðtalinu:
„Nú, sem ella, á þjóðin allt
undir sjálfri sér. Vvlji hún
hlita þeim úrræðum, sem ég
tel vera fyrir hendi, og að
öðru leyti sœtta sig við þau
kjör, sem þjóðarbúskapúrinn
bezt getur boðið, þá er henni
borgið“.
Fylgið mér, segir Ólafur,
hlítið mínum ráðum, og þá
er ykkur borgið. Þetta er stór
mannlega mælt en bendir til
þess, að Ólafur sé ekki á réttri
hillu sem forsætisráðherra á
íslandi, heldur hæfi svona
orðalag og stefnuyfirlýsingar
betur þar, sem vald stjórn-
andans er einboðnara. En ef
til vill er það eimu’*4- 1eyni-
Framliaif 1.
T í M I N N, sunnudaginn 13. október 1963. —
t