Tíminn - 13.10.1963, Blaðsíða 14

hafði ekki farið frá þeim, en það
var til einskis.
„Ef þér gangið ekki að þessu,“
sagcji hann við þá, þegar hann
var að fara, „verðið þér að leysa
úr málum yðar sjálfir við Þjóð-
verja. Ef tij vill geta Frakkarnir
sagt yð'ur frá þessu á mjúklegri
hátt, en þér megið trúa mér, að
þeir eru sömu skoðunar og við.
Þeir hafa engan áhuga á þessu.“
Þetta var satt, þótt illa hafi það
íiljó mað í eyrum téknesku sendi-
mannanna tveggja. Skömmu eftir
klukkan eitt um nóttina, 30. sept-
ember, skrifuðu Hitler, Chamber-
lain, Mussolini og Daladier, í þess-
ari röð, undir Múnchensáttmál-
ann, þar sem samþykkt var, að
þýzki herinn héldi inn í Tékkó-
slóvakíu 1. október, eins og for-
inginn hafði alltaf sagt, að herinn
myndi gera, og hernámi Súdeta-
héraðanna skyldi lokið 10. októ-
ber. Hitler hafði fengið það, sem
honum hafði verið neit'að um í
Godesberg.
Þá var aöeins eftir það sársauka
fuila verkefni — sársaukafullt var
það að minnsta kosti fyrir þá, sem
urðu að framkvæm-a það — að
fl'ytja Tékkum fréltirnar um, hvað
þeir yrðu að láta af hendi og
hversu fljótt. Hitler og Musso-
lini höfðu ekki neinn áhuga á
þessum hluta hátíðahaldanna og
hurfu á brott, og létu fulltrúum
bandamanna Tékka verkeí'ni eftir,
þ.e. Frökkum og Bretum. Masa-
ryk lýsti þessu mjög vel í skýrslu
sinni til tékkneska utanríkisráðu-
neytisins.
— Klukkan 1:30 um nót'tina var
farið með okkur in í salinn, þar
sem ráðstefnan hafði farið fram.
Þar voru viðstaddir Chamberlain,
Dal'adier, Horace Wilson lávarður,
Léger (ráðuneyt'isstjóri í franska
utanríkisráðuneytinu), Asthon-
Gwatkn, dr. Mastny og ég sjálfur.
Andrúmsl'oftið var þvingandi, það'
átt'i að fara að kveða upp dóm.
Frakkarnir, sem greinilega voru
taugaóstyrkir, virtust hugsa um
: það eitt að við'halda virðingunni
| á Frökkum fyrir framan réttinn.
Chamberlain hélt langan inngang,
minntist' á samkomulagið og af-
henti dr. Mastny textann.
Tékkarnir hófu að spyrja spurn-
inga, en . . . .
Chamberlain hélt stöðugt áfram
að geispa, án þess að gera allra
minnstu tilraun til þess að dylja
það. Ég spurði Daladier og Léger,
hvort þeir byggjust við yfirlýsingu
eða svari frá stjórn okkar varð-
andi samkomulagið. Daladier var
auösýnilega mjög taugaóstyrkur.
Léger svaraði, að stjórnmálamenn-
irnir fjórir hefðu ekki mikinn
tíma. Hann bætti við í flýti og meö j
uppgerðarlegu kæruleysi, að við j
værum ekki neyddir til þess að!
svara, að þeir litu á áætluninaj
sem viðurkennda, að st'jórn okk-1
ar yrði að senda þennan sama dag
í síðasta lagi klukkan 3 eftir há-
degi, fulltrúa sinn til Berlínar
til' þess að sitja þar á fundi nefnd
arinnar, og að lokum, að tékk-
neski liðsforinginn, sem senda
ætti, skyldi vera kominn til Ber-
línar á laugardagnn til þess að
ganga frá smáatriðum í sambandi
við brottflutninginn frá fyrsta
svæðinu. Andrúmsloftið, sagði
hann, var farið að verða hættulegt
öllum heiminum.
Hann talaði nógu hörkulega til
okkar. Þetta var Frakki . . . Cham
berlain fór ekki dul't með þreytu
sína. Þeir afhentu okkur annað dá-
lítið lagfært kort. Þá voru þeir
búnir að afgreiða okkur og við
gátum farið.
Ég minnist frá þessari örlaga-
ríku nótt, sigurglampans í augum
Hit'lers, þegar hann sprangaði
eftir fundinn niður breiðar tröpp-
urnar í Fúhrerhaus, spjátrungs-
legs útlits Mussolinis, sem klædd-
ur var sínum sérstaka heimavarn-
arliðsbúning, geispunum í Cham-
berlain og þessu þægilóga, syfju-
lega útlits hans, þegar hann kom
aftur til Regina Palace Hotels.
— Daladier (skrifaði ég í dag-
bók mína um kvöldið), leit á hinn
bóginn út fyrir að vera algjörlega
örmagna og niðurbrotinn. Hann
kom yfir í Regina til þess að
kveðja Chamberlain . . . Einhver
spurð'i, eða byrjaði að spyrja:
„Monsieur le Président, eruð þér
ánægður með samkomulagið?“
Hann snéri sér við, eins og hann
hefði ætlað að segja eitthvað, en
hann var of þreyttur og hafði
beðið slikan ósigur, og orðin komu
alls ekki og hann heyktist ú! um
dyrnar þegjandi.
Chamberlain hafði ekki lokið
samningaviðræðunum við Hitler
enn þá. Snemma næsta morgun,
30. september, fór hann til að
hitta foringjann, endurnærður af
nokkurra stunda svefni og ánægð-
ur með það, sem hann hafði gert
daginn áður. Foringinn var í einka
íbúð sinni í Múnchen og þangað
fór Chamberlain til þess að ræða
frekar við hann um ást'andið í
Evrópu og til þess að fá dálilla
undanþágu, sem hann auðsýnilega
áleit myndi bæta stjórnmálalega
aðstöðu sína heima fyrir.
Að því er dr. Schmidt segir, sem
var þarna sem túlkur, og var eina
vitnið að þessum óvænta fundi,
var Hitler fölur og í þungu skapi.
Hann hlustaði annars hugar, á
meðan hið frjósama höfuð brezku
stjórnarinnar lýsti trú sinni á því,
að „afstaða sem Þýzkaland tæki
til málanna, þegar það færi að
framfylgja Múnchensamþykkt-
inni“ myndi einkennast af veg-
lyndi, og endurfók þá von sína,
að Tékkar yrðu ekki „svo ósann-
gjarnir að fara að, vafda einhverj
um erfiðleikum'1 og ef svo færi,
þá myndi Hitler ekki varpa
sprengjum á Prag „með þeim
skelfilegu blóðsúthellingum borg-
ara, sem það‘ myndi hafa í för
með sér“. Þet'ta var einungis upp-
hafið að langri og sundurlausri
orðræðu, sem virðist ótrúleg, þeg-
ar á það er litið, að það var
brezkur forsætisráherra, sem tal-
aði, jafnvel þótt hann hefði látið
á svo auvirðilegan hátt undan
þýzka einræðisherranum kvöldið
áður, og hefð'i dr. Schmidt ekki
skráð þet'a allt saman í skýrslu
þýzka utanríkisráðuneytisins. Jafn
vel enn þann dag í dag, þegar
maður les þetta skjal, sem fannst
í stríðslok, hljómar það ótrúlega.
En fyrsl'u orð brezka stjórnmáM
leiðtogans voru aðeins upphafið
að því, sem síð'ar átti eftir að
kcma. Eftir Mð, sem Hitler hljóta
að hafa fuMizt óendanlegar út-
listanir hjá Chamberlain, þegar
hann var að stinga upp á enn
meiri samvinnu ríkjanna í að
binda endi á borgarastyrjöldina
á Spáni (sem þýzkir og ítalskir
„sjálfbooal'iðar“ voru nú að vinna
fyrir Franco), samvinnu um áfram
haldandi afvopnun, samvinnu um
að bæta efnahagsmál heimsins,
stjórnmáláástandið í Evrópu og
jafnvel lausn á rússneska vanda-
málinu, ef'tir allt þet'ta dró for-
sætisráðherrann pappírsblað upp
úr vasa sínum, en á það hafði
hann skrifað nokkuð, sem hann
vonaðist til, að þeir myndu báðir
undirrita og síðan láta birl'a opin-
berlega.
— Við, þýzki foringinn og kansl
arinn, og brezki forsætisráðherr-
ann (stóð á blaðinu), höfum haft
með okkur áframhaldandi fund í
dag, og komizt að þeirri niður-
stöðu, að ensk-þýzka Æmbandið
sé afar mikil'vægt fyrir þessi tvö
lönd og einnig fyrir alla Evrópu.
Við lítum á samþykktina, sem
undirrituð var í gærkveldi og
ensk-þýzku s j óherssamþykiktina
sem tákn um þá ósk þjóða okkar
að fara aldrei aft'ur í stríð hvor
við aðra.
Við erum ákveðnir í því, að\ií5-|
ræðuaðferðin verði höfð á til þess
að fjalla um sérhvert mál, secn
komið getur báðum þjóðunum við,j
og við erum ákveðnir í því að

45
— Eg veit, ég veit, vina mín,
en þegar ég er með þér, er svo
erfitt' að halda það heit. Eg þrái
þig svo mikið.
— En ég ætl'a ekki að taka
neinar ákvarðanir varðandi fram-
tíð mína á næstunni, Brett.
— Og þú ætlar að halda áfram
þeim brjálæðislega leik að reyna
að hafa upp á manninum, sem þú
íelur að hafi svikið föður þinn og
stolið eignum hans?
Hann leit' reiðilega á hana.
— Mér þykir Teitt að hryggja
þig, Brett, sagði hún og leit und-
an. — En ég er alveg ákveðin í
að halda leitinni áfram.
Hann stundi.
— Þá er ekki um annað að
ræða fyrir mig og frænda en
reyna að vernda þig eins vel og
mögulegt er.
Hún var daglega samvistum við
Grant í st'ofnuninni en stundum
varð hún mið'ur sín yfir því, hvað
samband þeirra var ópersónulegt.
Hann var vingjarnlegur, en hlé-
drægur. Var það vegna þess að
hann hélt, að hún hygðist giftast
Brett? Eða vegna þess, að áhugi
hans á henni sem manneskju hafði
dvínað?
Sálarfriður hennar var horfinn,
og með hverjum degi fannst henni
ást hennar á Grant aukast. Hana
dreymdi um að hann héldi henni
í faðmi sér, kyssti varir hennar.
En þegar hún hugsaði svona, roðn
aði hún, einkum og sér í lagi, ef
hann var þá nálægur. Hún reyndi
að segja við sjálfa sig, að hún
yrði að bætt.a að láta eins og
krakkaflón.
20. KAFLI.
Mildred var föl og þreytuleg
þessa daga. Hún fór oft út á kvöld-
in, en var mjög leyndardómsfull,
þegar Gail spurði hana. Það var
eins og eitthvað hvíldi þungt á
henni og Gail hafði á t'ilfinning-
unni, að hún gæti fengið tauga-
áfall hvenær .sem var.
Eitt kvöld, þegar Mildred var!
að búa um rúm sitt áður en hún!
skreið upp í, rak hún upp öskur. |
Hún hörfaði aftur og æpti tryll-í
ingslega:
— Sjáðu! Sjáðu! Það er kónguló j
í rúminu mínu.
Gail sá ekki betur en þetta j jngskasti til að kveðja lækni til.
. væri ósköp venjuleg og meinlaus Læknirinn kom að vörmu spori.
! kónguló. Hún handsamaði hana j jjann batt um sárið og sagði að
og henti henni út um gluggann, j petta væri aðeins skinnfleiður. En
en Mildred var frávita. Hún sagðjþað hefði getað farið verr, sagði
ist vera viss um að rúmið væri^ann við Gail. — Ef hnífurinn
fullt af kóngulóm. hefi. stungizt' ögn lengra til hægri,
Þú ert flón, sagði Gail. — En
ef , þú ert alvarlega hrædd, skal
ég hafa rúmaskipti við þig. Eg
er viss um að það eru ekki fleiri
væri vinkona yðar liðið lík nú.
Þetta er tvímælalaust mál, sem
tilkynna þarf lögreglunni.
Gail hringdi samstundis til
kóngulær og mér væri raunar al- Grant og Bobby, sem urðu mjög
veg sama. skelfdir og sögðust mundu koma
Þær fóru síðan að sofa, en j þegar í st'að.
nokkrum stundum síðar hrökk Mildred hafði fengið slæmt
Gail upp. Ósjálfrátt l'eit hún um taugaáfall og grét ofsalega og
öxl í áttina til Mildred og um leið j hrópað'i, að hún vildi komast úr
, rak hún upp skelfingaróp. Ein-|þessum óskaplega stað.
hver dökkklædd mannvera stóð — I>vi skyldi einhver reyna að
yfir rúmi stúlkunnar. Það glamp
aði á hníf í hendi hans og hann
straukst við öxlina á Mildred. And
artalci síðar var hann horfinn út
um gluggann, áður en Gail gafst
myrða mig, hrópaði hún. — Og
ég svaf ekki einu sinni í mínu
rúmi.
Gail sagði ekkert. Henni fannst
hún stirðna upp. Vegna kóngu
nokkur tími til að kveðja fólk a Jóarinnar höfðu þær haft rúma-
vettvang. ! skipti. Ef hún hefði sofið í sínu
Mildred hafði verið í fastasvefni
en nú hrökk hún upp við sársauk-
ann og starði galopnum augum á
blóðstrauminn, sem fossaði úr öxl-
inni. — Hvað — hvað hefur gerzt?
stundi hún upp.
— Einhver maður reyndi að
stinga þig með hnif. Eg held að
ég hafi hrætt hann með hrópi
mínu. Gail var sjálfri mjög brugð
ið. — Eg ætla að hringja á nætur-
vörðinn og biðja hann að ná í
lækni.
Næturvörðurinn hljóp í hend-
eigin rúrni, ef hún hefði ekki
vaknað, þá væri hún nú ekki leng
ur í tölu lifenda. Það fór hrollur
um hana. Hver vildi ryðja henni
úr vegi? Allir höfðu varað hana
við að halda áfram eftirgrennsl-
an sinni. Bæði Brett og frændi
hans höfðu sagt henni, að hún
anaði beint út í opinn dauðann.
Var hún álitin svo hættuleg svik-
aranum, að hann vílaði sér ekki
við að leigja sér glæpamann til
að myrða hana? Eða var þetta
gert til að hræða hana, svo að
hún gæfist upp við leitina að hin-
um ókunna manni?
Lögreglumenn komu til að taka
skýrslu. Þeir voru röskir og vin-
gjarnlegir, en urðu að játa, að þeir
hefðu lítið til að fara eftir.
Grant og Bobby komu líka og
gerðu hvað þeir gátu til að reyna
að sefa Mildred. Hún hélt áfram
æðislegum hrópum sínum:
— En hvers vegna skyldi ein-
hver vilja myrða mig? Eg hef ekki
gert neinum neitt. Og ég svaf ekki
einu sinni í mínu rúmi, heldur í
rúminu hennar Gail.
Grant benti Gail að koma með
sér fram á ganginn. Karlmannlegt
andlit hans var mjög alvarlegt.
— Er það satt, að þið Mildred
hafið skipt um rúm í nótt?
— Já, Mildred sá kónguló í sínu
rúmi og varð óttaslegin.
— Svo að þér hafið átt að verða
fyrir árásinni, Gail.
Hún kinkaði koll og hann rétti
út hönd sína og tók fast um herð-
ar hennar. — Eg verð að biðja
yður að fara varlega. Gerið það
fyrir mig að hætta þessari leit að
manninum, sem þér teljið bera
ábyrgð á dauða foreldra yðar. Mín
vegna, Gail.
— En þér lofuðuð að hjálpa
mér í þessu máli, Grant.
— Eg veit það. En ég gerði
mér ekki grein fyrir að það myndi
leiða yður í slíka hættu, því að
vissulega var þetta morðtilraun.
Guði sé lof og þökk að ekki fór
verr. Vina mín, ég get ekki með
orðum lýst, hversu mjög þetta
hefur fengið á mig. Eg get ekki
afborið að hugsa til þess hvað
hefði komið fyrir ef þér hefðuð
ekki vaknað. — Hann herti takið
um herðar henni. — Gail — vina
mín. Gætið yðar — gætið yðar
vel, gerið það fyrir mig.
— Eg skal gera það, sagði hún,
en ég get ekki hætt leitinni.
— Jafnvel þótt það kosti yður
lífið, Gail?
Hún fann ískaldan hroll læsast
um sig aftur, en hún sagði rólega:
— Jafnvel þólt svo fari, Grant.
Hann leit rannsakandi á hana,
síðan gengu þau aftur inn í her-
bergið. Niðurstaðan varð sú, að
Mildred héldi kyrru fyrir á Gesta-
heimillnu og yrði ekki flutt á
sjúkrahús. Sárið var ekki djúpt.
Bobby var frávita yfir því, sem
gerzt hafði og hún var snortin
af einlægni og falslausri umhyggju
hans fyrir henni.
— Eg veit ekki, hvað hefði orð
ið um mig, ef eitthvað hefði komið
fyrir þig, Gail, sagði hann hvað
eftir annað. — Þegar ég hugsa
til að þú hefðir getað orðið fyrir
þessu, líður mér eins og ég hafi
fengi vænt högg í magann.
— Veslings Bobby, sagði hún
og klappaði honum vinalega á
höndina. — Hafðu engar áhyggj-
ur.
— Eg get ekki annað en haft
áhyggjur af þér. Mér finnst, að
lífi mínu væri lokið ef eitthvað
yrði að þér.
14
\
T í M I N N, sunnudaginn 13. október 1963. •—