Alþýðublaðið - 19.08.1948, Blaðsíða 7

Fimmíudagur 19. águst 1948
ALÞYfUJBtAfllÐ

Minningarorð:
nús
MAGNUS TORFASON
var fæddur hér í Reykjavík
'12. maí 1868. í dag er hann
'kvaddur síðustu kveðju.
Þegar saga íslendinga þessi
80 ár verður skráð, mun
Magnúsar oft getið og hans
jafnan minnzt á einn veg.
vizkusemi og óslökkvandi
Vitsmunir hans, atorka, sam
áhugi skipuðu honum jafn-
an'í fremstu röð þeirra, sem
um opinber mál fjölluðu,
eftir að hann hafði náð full
um þroska.og meðan kraft-
ar hans entust. í full fjöru-
tíu ár var hanln tvímælalaust
í hópi þeirra, er mest komu
við sögu lands og þjóðar.
Magnús var ungur settur
til menr.ta. lauk istúdents-
prófi við Latínuskólann í
Reykjavík um itvítugsaldur
og lögfræðiprófi við Hafnar-
háskóla árið 1894. Sama ár,
þá hálfþrítugur tók hann
vi'ð sýslumannsembætti í
Rangárvallasýslu. Þótti hann
brátt skörungur mikill, bæði
isem dómari og héraðshöfð-
ingi, og bjó þar við mikla
rausn næstu 10 árin.
Árið 1904 var hann skip-
aður bæjarfógeti á ísafirði
og sýslumaður í ísafjarðar-
sýslum og gegndi því emb-
ætti í full 14 ár, en þá hvarf
hann aftur til Suðurlands og
’tók við sýslumannsembætti
í Árnessýslu. Gegndi hann
því til ársins 1936. er hann
fékk lauisn frá störfum, 68
árá að aldfi.
Alþingismaður var Magn-
ús Torfason um langt skeið;
1916—1919 fyrir ísafjarðar-
kaupstað, 1923—1934 fyrir
Árnessýslu og 1934—Í937
isem landkjörinn þingmaður.
Forseti sameir.aðs alþingjs
var hann árin 1927—1929.
Magnús Torfason var frá-
bær starfsmaður mikilvirk-
ur. nákvæmur og reglusam-
ur. í full 42 ár gegndi harui'
hinum vandasömustu og um
fangsmestu embættum með
islíkri pi'ýoi, að lengi mun
verða til jafnað. Ungir menn
og framgjarnir sóttu eftir því
að gerast starfsmenn hans.
Reyndist þeim veran þar
jafnan hinn bezti skóli. Á
alþingi þótti og brátt kveða
mjög að Magnúsi. Þegar í
öndverðu skipaði hann sér í
þann flokk, sem mestan og
beztan vildi gera rétt Íslend
inga í hverju alriði í skipt-
um þeirra við Dani. Og oft-
ast ve.r það svo, þegar Al-
þýðuflokkurinn leitáði líðs
hjá þir.gmönnum annarra
flokka til þess að koma fram
hagsmunamálum verka-
manna og allrar alþýðu, að
þá var beztra undirtekta að
væhta frá Magnúsi Torfa-
syni. enda þóttist Alþýðu-
flokkurinn og alþýðusamtök
in jafnan eiga þar hauk í
horni sem Magnús var.
Margar sagnir hef ég heyrt
um skörungsskap Magnúsár
Torfasorar, er hann ungur
að aldri gerðist höfðingi
Rangæinga. Og lengi munu
Árnesingar minnast leiðsagn
ar hans og forustu hin síðari
starfsárin.
En mér verður Magnús
Torfason jafnan minnistæð-
astur frá þeim tíma, er hann
í blóma lífsins, var oddviti
ísfirðinga og fulltrúi þejrra
Barnaverndarmál í góðu horfi á Attræ®ur ‘ áa&-
^ Guomundur Siguros-
Islandi samanborið við önnur lönd
Magnús Torfason
á alþingi. Landsmáladeilur
voru þá harðar vestur þar
og valt á ýmsu hvor flokkur
inn hafði betur. Þá voru á-
tökin um málefni og stjóm
bæjarins mun snarpari með
an Alþýðuflokkurinn var að
ná þar öruggum meirihluta.
Magnús Torfason reyndist
þar sem annars staðar hvort
tveggja: ágætur foringi og
hinn öruggasti liðsmaður.
Hann var í senn kappsfullur
og hófsamur djarfur og var
færinn, framsýnn og örugg-
ur til allra framkvæmda.
Honum var jafnan ríkast í
huga að gæta réttar þess,
sem minni máttar var, og
bæta aðstöðu hans, en ribb-
alda og ofstopamenn tók
hann ómildum tökum, ef til-
efni gafsit. Hann var skap-
mfikill og hjartahlýr og
kunni vel að gleðjast í vina
hópi.
Magnús Torfason var
kvæntur Camillu. dóttur
Stefárs Bjamasonar sýslu-
ma.nns, hinni ágætustu konu.
Var heimili þeirra á Isa-
firði mjög rómað fyrir gest-
risni og híbýlaprýði. Tvö
börn þeirra hjóna eru á lífi:
Jóhanra lyfjgfræðingur og
Brynjólfur fulltrúi, bæði hér
í Reykjavík.
í dag er Magnús Torfason
kvaddur hinnstu kveðju. Ég
hygg að hann hafi verið
gæfumaður, þótt hann hafi
ekki ailtaf bundið bagga’sína
sömu hnútum og samferða-
menn hans. Hann lifði lar.ga
ævi og lauk istærra og þýð-
ingarmeira dagsverki en
samtíðarmenn har.s. Og hon
urn auðnaðist að sjá ríkuleg
an ávöxt verka sinna meðan
hann ern var í fullu fjöri.
íslenzka þjóðin mun lengi
minnast hans og verka hars.
Karlmennsku hans dreng-
skap og vináttu mun ég
aldrei gleyma.
Haraldur Guðnumdsson.
mnprspið
Bamaspítalasjóðs Hringsins
eru afgreidd í
Verzl. Augustu Svendsen,
Aðalstræti 12, og í
Bókabuð Austurbæjar,
nefndur af Sambandi ís-
ler.zkra barnakennara.
Stefnt að því í Noregi og Svsþjóð, að
hafa barnaheimilá mörg en fámenn.
----- ■ i ■■■■■
ÞÁTTTAKENDUM í norræna barnaverndarmótinu í
Osló þótti heilsuvernd barna á íslandi vera komin í gott
horf. Vakti einkum athygli þeirra, að sund er hér skyldu-
námsgrein í barnaskólum og einnig það, að veikluð börn
í flesíöllum kaupstöðum geta notið ljósbaða að vetrinum.
Á hinn bóginn eigum við íslendingar við erfiðar aðstæður
að búa að því leyti að hér er ekki hægt að flokka, nema að
litlu leyti, þau börn, sem af einhverjum ástæðum verða
að dvelja á barnaheimilum.
Stefnan virðist vera sú á
Norðurlöndum að hafa barna
heimili mörg, en fámenn, og
með isem hkustum blæ og
fyrirkomulagi og heimili. Er
í Svíþjóð itallð að barna heim
ili með 12 börnum séu ódýr-
ust í rekstri, en Norðmenn
hafa komið upp barnaheimil
um með aðeir.s 7 börnum.
6. Búrnaverndarmótið í
Oslo stóð yfir frá 5 til 8.
ágúst sóttu það um 800
man.ns frá öllurn Norðurlönd
um og f jórir . frá íslandi.
Þátttakendur héðan voru
Arngrímur Kristjánsson
skólastjóri. en hann er for-
maður baímjavemdarráðs,
Jónas B. Jónsson fræðslu-
fulltrúi, sem er formaður
bamavemdtamefndarinnar í
Reykjavík, Valborg Sigurðar
dóttir, skólastjóri uppeldis-
skólans og Sólveig Jónsdótt-
ir, barnahjúkrunarkona, er
stundað hefur nám í Noregi
að undanförnu.
Fundir mótsins voru haldn
ir í Samfundshuset. Flutti
G&rhardsen forsætisráðherra
setningarræðu, en áður flutti
ávarp Ingvald Carlsen sókn-
arprestur, formaður undir
búningsnefndarinnar norsku.
Fulltrúi frá hverju landi
flutti skýrslu um ástand og
horfur í barnavemdarmálum
í sínu Landi. Höfðu öll er-
indin, verið prentuð en síðan
var rætt um ákveðin mál.
Arngrímur Kri&tjánsson
fhxtti’ skýrslu af hálfu íslend
inga. Talsverðar framfarir
hsfa orðið á Norðurlöndum
í tesurn efr.um eftir stríð
brátt fyrir slæmar aðstæður.
Til dæmis hafa tífaldazt í
Noregi þær stöðvar, sem
fylejast með heilsu barna og
ráðleggja um meðferð þeirra,
enn fremur hefur tífaldazt
rúm á Barnasiúkrahúsum frá
því fyrir stríð.
Venjan er sú, að halda nor
ræn barnavemdarmót á 5
ára frestf; er.. ekki hefur þó
neitt slíkt mót verið haldið
síðan árið 1936. Aðilar, sem.
fara með barnverndarrnál af
hálfu ríkis bæja og félaga,
standa að mótinu. Næsta mót
verður haldið í Stokkhólmi,
en íslendingar létu á bví
brydda, að þeim væri ljúft,
að slíkt mót yrði haldið hér
áður en lar.gt liði.
Barnaverndarráð var skip
að hér í sumar. Eru í því
þessir menn: Arngrímur
Kristjánsson, formaður, til-
nefndur af fræðslumála-
stjómi. séra Jakob Jónsson,
tilnefndur af prestafélaginu,
og Ingimar Jóhannesson, til
son verkamaður
ÁTTRÆÐUR ER í DAG
Guðmundur Sigurðssoni
verkamaður, Grjótagötu 12
hér í bæ.
Fyrir nokkrum árum varð
Guðmundur að hætta al«
gengri ,'vexkamanna vinnu
fyrir aldurssakir, e,n um fjöl
mörg ár vann hann hér í bæni
um hvers konar verkamanna
vinnu er til féll. Leysti hanru
jafnan hvert starf af hendi
með dugnaði og af alúð.
Guðmundur var um margra
ára skeið starfandi félagi x
Verkamanrjafélaginu Dags-
brún. og einlægur Alþýðu-
flokksmaður hefur hann allt
af verið.
Kommúnistar undirbúa
Framh. af 5. síðu.
þeir ætla sér í haust að
byggja brottrekstur
verkalýðsfélaga í heilum
landsfjórðungi á því. að fé
lögin fara eftir fyrirmæl-
um Iaga Alþýðusambands-
ins!
Hann er svei mér ekki lít-
ilsvirði fyrir framfaramál
verkalýðssamtakanna, ein-
ingaráhugi þessara pilta; að
ekki sé nú á það minnst,
versu mikill glæpur það er
í augum hinnar kommúnist-
isku Alþýðtxsambandsstjórn-
ar hjá verkalýðsfélögunum á
Suðurlandi að stofna með sér
eigið fjórðungssamband. eins
og verkalýðsfélögin í lands-
fjórðungunum þremur höfðu
þegar gert.
Lög sín sneið Alþýðusam
band Suðuylands eftir lög
inn nýstofnaðs fjórðungs-
sambands Norðurlands.
Norðurlandssambandið
hlaut þegar í stað viðnr-
kenníngu Alþýðusambands
ins, en Suðurlandssam-
bandinu hefur verið neit
að um sams konar viður-
kenningu af sömu mönn-
um. Alþýðusambandi
Norðurlands er stjómað af
kommúnistum, en Suður
landssambandinu ekki.
Það var þetta sem réði
. himii mismunandi afstöðn
einingarpostuianna til
þessara tveggja f jórðungs-
sambanda.
Á þennan veg er hin hátt-
hrópandi eining Jóns Rafr.s-
sonar & Co. í framkvæmd.
Það er svo sem ekki póli-
tíkinnd fyrir að fara hjá slík
um mönnum.
Ætla ekki að hlýta
löglegá,,klörrsym
meirihlyta!
Hinum kommúnistisku
ráðamönnum Alþýðusam-
bandsins er nú orðið ljóst, að
dagar þeirra -sem slíkra eru
taldir á komandi hausti, ef
íulltrúakjörið á þing A.S.Í.
yrði látið skera úr um það,
hverjum verkalýðsfélögin
óska að fela forustu heildar-
samtaka siima í náinni fram
tíð.
En kommúnistarnir, sem
nú fara með völd í Alþýðu-
sambandinu, og óviljandi
skopast á stundum að sjálf
um sér með því að telja sig
sérstaka vini lýðræðis, og um
fram allt boðbera hinnar
sörnu einingar í verkalýðs-
hxeyfingunni, í
ætla sér ekkj að láta Al-
þýðnsambandið af hendi
við löglega kjörinn meiri
hluta Alþýðusambands-
þingsins. Það sýnir fram-
koma þeirra gagnvart
verlcalýðssamtökunum á
Vestfjörðunum, það sýnir
hirðisbréf Jóns Rafnsson-
ar. hins ópólitíska fram-
kvæmdastjóra Alþýðusam
bandsins, og það má marka
af afstöðu þeirra til Al-
þýðusambands Suður-
lands.
Þess vegna hafa þeir nú
tvennnr reglur um full-
trúaréttindi verkalýðsfé-
laganna á Alþýðusam-
bandsþingið í haust, þar
sem þeim hópunum, er
ekki fer að lögiim A.S.Í.,
er ætlað að sitja yfir rétti
hinna. sem að lögum fer.
Slíkum bolabrögðum og
þeim, er kommúnistar hyggj
ast beita verkalýðssamtökin
á sambandsþinginju í haust
er ekki hægt að svara betur
á annan veg en þann, að láta
hlut kommúnista við fulltrúa
kjörið í haust verða sem
minnstan. Þá gæti svo farið,
að þei r hættu við að heimska
sig á bví >að reka marga tugi
fulltrúa frá þingsetu, unz
-þeir iteldu sig vissa um að
ráða þinginu, eir.s og allt
bendir nú til að þeir ætli
sér.
En, ef þeir, þrátt fyrir allt,
sýndu slíkt ofbsldi. að reka
verkalýðsfélög í heilum lands
fjórðurgi úr Alþýðusamband
inu, íil þess að halda þar
völdum, þætti mér ekki ó
sennilegt, að þeim mörgu, er
skapa nú mikinn meirihluta
verkalýðshreyfingarinnar í
landir.u og ekki lúta vald-
boði kommúnista. þætti tími
til þess komin að íhuga af-
stöðu sína til þeirxar sam-
bandsnefndar, er kommún
istum hefði þá tekist að
gera úr beildarsamtökum ís-
lenzkrar alþýðu. Og illa
væri þá verkalýðssamtökun
um í lardinu farið aftur. ef
slík íhugun yrði kommún-
istum í hag.
Helgi Hannesson.