Tíminn - 25.06.1964, Síða 7

Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN.
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Frétta-
stjóri: Jónas Kristjánsson. Auglýsingastj.: Sigurjón Davíðsson.
Ritstjórnarskrifstofur i Eddu-húsinu, símar 18300—18305. Skrif-
stofur Bankastr. 7. Afgr.sími 12323. Augl., sími 19523. Aðrar
skrifstofur, sími 18300. Áskriitargjald kr. 90,00 á mán. innan-
lands. — í lausasöiu kr. 5,00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f.
Tollakjör og lánskjör
fiskiðnaðarins
Fundur Sölusambands íslenzkra fiskframleiðenda, sem
nýlega var haldinn, samþykkti að skora á ríkisstjórnina
að beita sér fyrir því á næsta Alþingi, að afnema með
öllu tolla af vélum og tækjum til fiskvinnslunnar. Enn-
fremur skoraði hann á ríkistjórnina að gera stofnlána-
deild sjávarútvegsins kleift að aðstoða fiskframleiðend-
ur til vélvæðingar og kaupa á fiskvinnslutækjum.
Saltfiskframleiðendur hafa þannig tekið undir þær
kröfur, sem áður hafa komið frá hraðfrystihúsaeigend-
um um þessi efni.
Eins og nú er háttað, verða fiskvinnslustöðvarnar að
greiða 35% toll af öllum vélum og tækjum. Á þennan
toll leggst svo söluskatturinn. Þetta eykur stofnkostnað-
inn alveg gífurlega, enda var það upplýst á Alþingi
í vetur, að útilokað væri að láta hina fyrirhuguðu kísil-
gúrverksmiðju bera sig, ef hún ætti að greiða sömu tolla
af vélum og tækjum og fiskiðnaðurinn. Þessir tollar
væi;u líka svo háir, að hliðstæð dæmi fyndust ekki
annars staðar.
Það er í samræmi við þetta, að Framsóknarmenn
beittu sér fyrir því á seinasta þingi, að tollar á vélum og
tækjum til framleiðsluatvinnuveganna yrðu lækkaðir úr
35% í 4%. Þeir Helgi Bergs og Karl Kristjánsson fluttu
um þetta ýtarlegar tillögur í efri deild, þegar frumv. um
léiðréttingar á tollskránni var þar til meðferðar. Helgi
Bergs gerði í framsöguræðu mjög nána grein fyrir þess-
um tillögum.
Jafnhliða því, sem létta ber þessum óeðlilegu tollum
af fiskvinnslunni og hliðstæðum atvinnugreinum, þarf
að tryggja henni stórum betri lánskjör. Davíð Ólafs-
son fiskimálastjóri vakti athygli á því á norrænu sjávar-
útvegsráðstefnunni, sem nú er haldin hér, að fiskiskipa-
stóllinn hefði aukizt hér hlutfallslega miklu meira en
fiskiðnaðurinn og því væri aflinn fluttur út meira og
minna lítið unninn. Þetta stafar m. a. af því, að meiri
og hagstæðari lán er hægt að fá iil skipakaupa en til að
reisa eða endurbæta fiskvinnslustöðvarnar.
Á þessu þarf að verða breyting. Fiskiðnaðinn þarf
að efla og stórauka hagræðinguna í rekstri hans. J>etta
kostar mikið fé. Þess vegna þarf jöfnum höndum að leið-
rétta tollakjör hans og tryggja honum aukið lánsfé.
Ef rétt er á haldið, er fiskiðnaðurinn sú atvinnugrein,
sem getur átt hér einna mesta og bezta vaxtarmöguleika.
Hann er jafnframt sá iðnaður, er öðrum iðnaði fremur
getur treyst jafnvægið í byggð landsins. Fátt er skað-
legra efnalegri afkomu þjóðarinnar en að þrengja óeðli-
lega aðstöðu hans með ranglátum tollakjörum og láns-
fjárskorti.
Það er nú upplýst, að menntamálaráðherra er farinn
að hafa veruleg afskipti af fréttum útvarpsins. Það þekk-
ist ekki í nágrannalöndum okkar, að ráðherrar hafi slík
afskipti. Þar er þvert á móti stefnt að því, að fréttastofur
útvarps- og sjónvarpsstöðva séu sem óháðastar ríkis-
stjórnunum. Allir réttsýnir menn þurfa að sameinast um,
að þeirri stefnu verði einnig fylgt hér enda er það eitt
í samræmi við útvarpslögin. Annars er stefnt í óefni og
deilur, sem gætu reynzt skaðlegar starfsemi útvarpsins.
S. P. Chambers, abalforstjóri í.C.I.:
Kostir og gallar iðnaðar og
tæknimenntunar í Sovétríkjunum
Sumt er til fyrirmyndar, en annað ekki
Nýlega vair S.P. Chambers,
aðalforstjóra hitns mikla enska
efnaiðnaðarhrings ICI, boðið til
Sovétríkjanna Eftir heimkom-
una skrifaði haim grein í „The
Suinday Times“, þar sem hann
segir kost og löst á rússneskum
iðnaði og vísindum. Girein þessi
sem hefur vaklið verulega at-
hygli, fer hér á eftir:
HEIMBOÐIÐ var óvenjulegt
Það stóð ekki í neinu sambandi
við samningaumleitanir um
efnaverksmiðjur. Rudenoff að-
stoðar-forsætisráðherra, formað
ur samvinnunefndar um vísinda
legar rannsóknir, bauð mér að
dvelja mánaðartíma í Rússlandi,
ásamt konu minni og dóttur,
til þess að hitta menn að máli
og kynnast því, sem kostur væri
og við hefðum hug á.
Við hlutum hvarvetna hinar
ágætustu viðtökur, Fyrst var
rætt við ýmsa menn í Moskvu
og við vorum viðstödd hátíða-
höldin fyrsta maí. Síðan fórum
við tii Leningrad og nálægra
staða, svo sem Pushkin og
Riga í Lettlandi. Að því loknu
vorum við aftur nokkra daga í
Moskvu og fórum því næst til
Sochi, sem er hressingardvalar
staður austanvert við Svartahaf
ið, og Tbilisi, höfuðborgar Ge
orgíu. Þá fórum við enn til
Moskvu og komum þar til nokk
urra nálægra staða, til dæmis
Klin, en þar er efnaverksmiðja.
í Moskvu ræddi ég við Rudne
og Kosygin en hann er einn
af þremur aðstoðarforsætisráð
herrum, Kostandoff, sem er
efnaiðnaðarráðherra, Patolich-
eff ráðherra utanríkisverzlun
ar, — en hann hafði heimsótt
verksmiðjur okkar í Wilton og
Billingsgate í byrjun ársins. —
og fleiri menn hitti ég að máli
Þetta voru ekki á neinn hátt
samningaviðræður, en fjölluðu
þó um, á hvern hátt helzt mætti
efla samskipti okkar, ekki að-
eins að því er snerti sölu á
búnaði efnaverksmiðja og af-
urðum þeirra, heldur 'einnig
framleiðslu nýrra vörutegunda
sem kynnu að vera mikilvægar
fyrir efnaiðnaðinn almennt og
iandbúnaðinn.
Umræðurnar voru mjög opin
skáar og kunna að reynast af-
drifaríkar í frajntíðinni. Eg er
ekki ' neinum efa um einlægan
vilja Rússa til þess að auka við
skiptin við Bretland á sem flest
um sviðum og eins víða og við
verðui komið. hvað sem vern
kann um önnur svið utanríkis
mála
SOVÉZK efnahagsstefna varð
mér æ ljósari eftir því sem ég
átti tal við fieiri menn og fór
víðar Viðleitnin til bættra lífs
kjara virðist koma fram á flest
um sviðum. jafnt í kennslumál
um, rannsóknum og byggingar
málum. svo og flestu, sem áhrif
hefir á það hvernig frítíman
um er varið Eg kom í stutta
heimsókn til Moskvu og Lenin
grad árið ! 960 og framfarirnar
hafa orðið töluverðar síðan
Fólk er mjög greinilega betur
klætt og aukið úrval plastleik
fanga í vöggustofum, barna
heimilum og verzlunum sýnir
greinilega hneigð til notkunar
nýrra efna, einkum þó afurða
efnaiðnaðarins.
Samanburður lífskjara í Bret
landi og Rússlandi út frá
skráðu gengi (2,52 rúblur móti
sterlingspundinu) er ekki til
neins, þar sem allar aðstæður
eru svo gerólíkar. Út frá þess
um verðmæli virðast þó sumar
vera á hliðstæðu verði og ger-
ist hjá okkur í Bretlandi, en
verð annarra vara er mjög hátt.
Matvörur virðast til dæmis
þrisvar til fjórum sinnum dýr-
ari en gerist hjá okkur og fatn
aður fimm eða sexfaldur í
verði. Húsaleiga er aftur á
móti lág og fargjöld fyrir al-
menning sérlega ódýr.
FYRR1 HLUTI
Ljósari mynd gefur að reyna
að gera sér grein fyrir beim
lífskjörum, sem unnt er að
veita sér fyrir útborguð laun
Á þessu eru þó alvarlegir ann
markar. Óbreyttur verkamaður
fær greiddar um 65 rúblur á
mánuði í reiðufé og fyrir það
getur hann fátt veitt sér. Þess
ber pó að minnast, að nálega
allar konur stunda fulla laun-
aða vinnu, nema nokkurt skeið
fyrir og eftir barnsburð. Starfs
maður við tæknistörf fær um
160 rúblur á mánuði, auk um
60 rúblna aukaþóknunar (sem
þó er mjög misjöfn) og býr
við sæmileg lífskjör en þó án
alls iburðar.
ÞRENNS konar rannsókna-
stofnanir vöktu áhuga minn.
Ein greinin heyrir undir vís-
indaráðið, önnur lýtur efnaiðn
aðarnefnd ríkisins og hin
þriðja háskólanum. Auðvitað er
um fleiri rannsóknastofnanir
að ræða, sem tengdar eru á-
kveðnum iðngreinumi
Vísindaiegar rannsóknir eru
mjög yfirgripsmiklar og eftir
tektarvert er, að samvinna um
þær heyrir undir nefnd, sem
aðstoðarforsætisráðherra veitir
forstöðu. Þessi samvinna er
verð sérstakrar athygli. Rann
sóknunum er auðvitað ekki
skipt beint niður og ákveðnum
verkefnum uthlutað, en sneitt
er hjá alvarlegum tvíverknaði
mismunandi stofnana á á-
kveðnu sviði. Meginlínurnar i
rannsóknaráætlunum eru sarn
þykktar í samvinnunefndinm
um vísindalegar rannsóknir, en
gengið er frá öllum minni hátt
ar atriðum annars staðar Ráð
stefnur eru svo haldnar til
þess að samræma störfin og
skiptast á upplýsingum.
ÉG SKOÐAÐI þrjár rann-
sóknastofnanii á vegum efna-
iðnaðarins, hverja í sinni grein
eina ■ Leningrad, aðra í Riga
og þá þriðju ' Moskvu Yfirleitt
var aðbúnaðurinn góður og
enginn skortur á tækjum. Eric
Bates aðstoðarmaður minn.
sem sjálfur er sérfræðingur.
staðfesti það álit mitt, að störf
in væru vel af hendi leyst.
starfsfólkið fyllilega starfi sínu
vaxið og sýndi jafnvel snilli i
einu eða tveimur tilfellum
Meðaialdur þess var furðulega
lágur . t.d. aðeins 24 ár í Riga
og ríkja virðist almennur áhug:
og einbeitni á rannsóknastof
unum, að svo miklu leyti serr.
við gátum um það dæmt. þar
sem starfsfólkið talaði aðra
tungu en við
f stofnununum, sem við heim
sóttum fóru bæði fram frum
Framhald á 13 síðu
T í M I N N, fmmfudagur 25. júní 1964.
r