Morgunblaðið - 13.09.1932, Blaðsíða 3

MORGUNBIAÐIÐ
8

• JHorgmiblaðifc •
» •
« t'ts*t.: H.f. Árvakur, KirkJtTlk. *
® JUtatjörar: Jön Kj&rtanaaon.
• Valtýr Statánaaon. a
• Kltatjörn og afaralOala:
•J Auaturatrntl t. — Slaal III. J
• Auclýalngaatjörl: H. Hafbarc. •
| Aucl^alncaakrlfatofa: •
« Auaturatraatl 17. — Slaal Tlt. •
• ■•iaualaar: a
« Jðn KJartanaaon nr. T4I. •
» Valtýr Btefinaaon nr. 3410. •
JB. Hafberc nr. 770. J
« AakrlftasJald: •
« Innanlanda kr. 1.00 á. aUiill. •
» Utanlanda kr. 1.10 * atáaaOL. •
• § lauaaaölu 10 aura •iataklS. J
10 aura m«B Uaabök. •
• •
•«•••••••••••••••••••••••&
Íröttahreyfingin.
Merkileg framþróun
í sögu þjóðlífsins, og
merkileg viðspyrna.
í. S. í. v:ir stofnað 28. janúar 1912
.af 9 fjelögum. hjer í Reykjavík og
var fjelagatala þeirra alls 595. —
.Mannflest var Skautafjelag Reykja-
víkur, 200 fjelagar, þar næst Ung-
snennafjelag Reykjavíkur, 98 fjelagar,
Xþróttafjelag Reykjavíkur 70 fjelag-
ar, Knattbpyrnufjelag Revkja víkur
■<32 fjelagar, UngmennafjelagiS Iðunn
(konur) 53 fjelagar, Knattspyrnufje-
lagið Fram 32 fjelagar, Grlímufjelagið
Ármaim 30 fjelagar, íþróttafjelagið
Kári 27 fjelagar og Sundfjelagið
'Grettir 23 f jelagar. Af fjelögum þess-
um hafa flest sofnað, en eftir eru „í.
R.“, „K. R.“, „Fram“ og „Ármann“.
Þrátt fyrir þetta hefir íþróttafjelögum
innan vjebanda í. S. í. farið stórum
í jölgarwl'i ár frá ári og eins fjelagatölu
sambandsfjelaganna, eins og sjá má á
'Skýrsln, sem stjórn I. S. I. hefir ný-
■skeð gefið út. Hún sýnir jafnan en
hraðfara þroska íþróttafjelaganna hjer
£ landi og virðist svo, sem að í stað-
inn fyrir hvert eitt, sem heltist úr
lestinni, komi þrjú önnur með fleiri
fjelögum heldur en hin höfðu. Jafnvel
á stríðsárunum, þegar íþróttakeppni
■3á hjer niðri að miklu leyti, fjölgaði
sambandsfjelögum jafnt og þjett, og
'fólki í fjelögunum fjölgaði líka.
— Árið 1917 voru til dæmis 40 í-
þróttafjelög í f. S. í. og voru fjelagar
þeirra þá taldir 2070. En nú í ár eru
Sambandsfjelögin orðin 120 og hafa
10.512 meðlimi.
Þegar litið er yfir þessa skýrslu
Jf S. í. sjest það fljótt, að íþrótta-
menn og íþróttakonur landsins hafa
sjeð hvers virði það er að taka hönd-
um saman, og að hin ýmsu fjelög
standi undir einni sameiginlegri
stjórn. Og þegar litið er á alt það,
sem í. S. í. hefir gert fyrir íþrótta-
málin og íþróttahreyfinguna hjer á
landi, er undarlegt að ekki skuli öll
íþróttafjelög landsins skipa sjer undir
sama merki, og að helst skuli þar
’kenna sundrungar og kala frá þeim, er
ítelja sig til samvinnustefnunnar.
Bjömssons
minnismerki.
Ósló 12. sept. NRP. FB.
Björnsons-minnismerki var afhjúp-
að á Aulestad í gær. Mun aldrei hafa
verið fleira fólk saman komið á Aule-
stad en við afhjúpunarathöfnina. —
Fyrir hönd Björnsons-fjölskyldunnar,
þakkaði Einar Björnson. Frú Karoline
Björnson sat við glugga sinn á með-
an athöfnin fór fram og fylgdist með
í öllu.
Fjölskylðan fljúganöi
Sænskum stúdentum
útveguð atvinna
fór frá Julianehaab á sunnudagsmorgun
en varð að nauðlenda skamt frá Ang-
magsalik.
Síðan hefir ekkert til hennar
spurst og halda menn að hún hafi farist.
Grænlenska stjórnin tilkynti á
sunnudagskvöld:
Samkvæmt skeyti frá Angmagsalik
varð Hutchinson að setjast á hafið
kl. 15.10, á 65,28 gr. norðurbreiddar
og 38,45 gr. vesturlengdar. Neyðar-
skeyti bárust þá frá flugvjelinni og
tók loftskeytastöðin í Angmagsalik
á móti þeim. Enskur togari, „Lord
Talbot“, sem var um 25 sjómílur
þfcðan, sem flugvjelin varð að setj-
ast, lagði þegar á stað til að bjarga
fólkinu. Loftskeytastöðin í Angmag-
salik hafði stöðugt samband við
flugvjelina, þangað til kl. 16,23, eða
í fimm stundarfjórðunga. Þá slitnaði
sambandið og síðan hefír ekkert til
flugvjelarinnar heyrst.
„Lord Talbot“ kom á staðinn, þar
som flugvjelin settist, tveimur stund-
um á eftir, en þá sást ekkert til flug-
vjelarinnar. Þykir sennilegast að hvin
hafi sokkið og allir, sem í henni voru,
átta manns, hafi farist.
Grænlenska stjórnin hefir beðið
nýlendustjórnina í Angmagsalik og
dr. Knud Rasmussen, sem er um borð
í „Th. Stauning“ hjá Lindenow-
firði, að reyna að koma fólkinu til
hjálpar, ef mögulegt er.
Hutchinson lagði á stað frá Juli-
anehaab á sunnudagsmorgun og ætl-
aði til Islands.
(Sendiherrafr jett).
Enska skipið „Lord Talbot“ náði
sambandi við tvo línuveiðara og voru
öll þrjú skipin að leita í gærdag að
Hutchinson, en höfðu einskis orðið
vísari um afdrif hans er seinast
frjettist.
Flugvjel tók líka þátt í leitinni
í gær. Mun hún hafa komið frá
Julianehaab og vera flugvjel sú, er
dr. Knud Rasmussen hafði með sjer
til Grænlamdte í sumar. Átti að taka
flugvjelina í sundur í Julianehaab og
flytja hana heim á danska Græn-
landsfarinu „Disko“, sem Daugaard-
Jensen er með. En „Disko“ er ekki
enn komin svo langt suður á bóg-
inn, og því mun flugvjelin ekki hafa
verið sundur tekin. Sennilegast er,
þótt ekki hafi frjest um það, að flug-
vjel þessi hafi farið þvert yfir Græn-
land sunnarlega. En þegar hún kom
ti’ austurstrandarinnar í grend við
Angmagsalik, var svo mikil þoka, að
hún varð að setjast. Þetta var um
íniðjan dag í gær. Lá hún þarna um
tíma, þangað til þokunni ljetti og
lagði þá á stað til þess að taka þátt
í leitinni.
í alla fyrrinótt var „Lord Talbot“
að leita Hutchinsons.
Hefir hann Ijóskastara og lýsti með
honum stór svæði, þar sem helst var
von á að flugvjelin mundi vera, ef hún
væri ofansjávar. Einnig gaf hann
hvað af hverju hljóðmerki með eim-
pípunni, í þeirri von, að flugvjelin
.mundi 'heyra tií sín og geta svarað,
en svo varð ekki. Þegar birti í gær-
morgun, gaf hann einnig merki með
því að blása út reykmekki, en alt fór
á sömu leið, að ekkert heyrðist til
,„fjölskyldunnar fljúgandi‘ ‘.
ís er ekki mikill á þessum slóðum,
aðeins jaki og jaki á stangli.
í skeyti, sem sendiherra Dana barst
í gærkvöldi, segir svo:
Leitin að Hutchinson hefir enn ekki
borið neinn árangur. ,Universal Film'
í Berlín, sem er að láta taka kvik-
myndir í Grænlandi, hefir lagt fram
hinar þrjár flugvjelar sínar, sem
þar eru, til þess að taka þátt í leit-
inni.
Samkvæmt fyrirmælum dönsku
stjórnarinnar var ströndin sunnan við
Angmagsalik rannsökuð í gær af
mörgum húðkeipuni og kvenbátum, án
neins árangurs, en þeirri rannsókn
verður haldið áfram.
Flugvjel flotam'álaráðuneytisins, sem
leiðangur dr. Knud Rasmussens hefir
haft í sumar í Grænlandi, tekur líka
þátt í leitinni.
* Flugvjel Watkins-leiðangursins, sem
var í Angmagsalik, fór þaðan kl. 6
í gærkvöldi til slysstaðarins.
Uíkingaskipið.
Ósló 12. sept. NRP. FB.
Seinni hluta dags á laugardag fór
bræðsluskipið Ne\v Bedford fram hjá
víkingaskipinu „Roald Amundsen' ‘,
suðaustur af Færeyjum. Er skipið á
leið til Noregs. Folgerö býst við að
koma til Bergen á miðvikudag.
Enska þingið
og Ottawa-ráðstefnan.
London 12. sept.
United Press. FB.
Opinberlega tilkynt, að þingið komi
saman til funda þ. 18. okt. og verði
þá unidinn bráður bugur að fullnað-
ars-amþykt samninga þeirra, sem und-
irskrifaðir voru í Ottawa.
Til marks um hraðann.
Bílstjóri einn sagði að hraða-
mælirinn á bíl sínum væri í ólagi.
En það gerði ekkert til, því hann
hefði ýmislegt annað til marks um
hraðann. Þegar hraðinn er 30 km.
skrölti í hettunni yfir kælinum.
Við 40 km. hraða skrölti luktirnar
til, við 50 km. hraða skröltir í
brettunum, og þegar jeg ek á 60
km. hraða, skrölta mínar eigin
gerfitennur.
svo að þeir geti
staðist kostnað við
nám sitt.
Um allan heim eru erfiðir tímar
fyrir stúdenta. Sænsku stúdentarnir
hafa reynt að hjálpa sjer sjálfir og
hefir sú tilraun þeirra borið góðan
árangur. I vetur sem leið kusu .stú-
dentafjelögin sænsku nefnd, og var
hlutverk hennar að útvega hinum fá-
tækustu stúdentum sumarvinnu, svo
a£ þeir gæti unnið fyrir sjer og feng-
ið eitthvert kaup til þess að standast
kostnað við frarahald'snám.
Nefnd þessi starfaði vel og dyggi-
lega og hefir hjálpað mörgum fátæk-
um stúdentum, eins og sjá m'á á
skýrslu, sem hún hefir nýlega gefið
út. Á þessari skýrslu sjest það, að
stúdentar veigra sjer ekki við því að
ganga að hvaða vinnu sem býðst. Af
karlmönnum hafa sumir verið vjela-
menn (mótoristar) í sumar, aðrir bíl-
stjórar, næturþjónar á veitingahúsum,
ferðamannatxilkar, innheimtumenn,
götusalar og prófarkalesarar, en stúlk-
urnar hafa verið heimiliskennarar,
vinnukonur, þernur í veitingahúsum
ög sumarbústöðum.
Þetta er hin fyrsta tilraun sem
sænskir stúdentar hafa gert til þess
að bjarga sjer sjálfir, og hefir hún
tekist svo vel, að búist er við því, að
á næsta sumri verði hægt að útvega
mörgum sinnum fleiri atvinnu heldur
en í ár.
Nýjasta
mannörápsujelin.
Fallbyssa, sem ekk-
ert heyrist í og eng-
inn reykur sjest úr
þegar skotið er
Tveir ítalskir liðsforingjar í stór-
skotaliðinu, De Lued og Guerra, hafa
fundið upp áhald, sem varnar því, að
nein skotþruma heyrist í fall'byssum,
þegar hleypt er af þeim, og að neinn
reykur sjáist. Var uppfinning þessi
reynd hjá Neapel fyrir skemstu í við-
urvist margra hernaðarfræðinga. Var
höfð 75 millimetra víð fallbyssa til
tilraunanna, og tókust þær þannig, að
aðeins sá örlítinn reykjareim um leið
og hleypt var af byssunni, en hann
greiddist ótrúlega fljótt sundur. Skot-
þruma heyrðist engin, aðeins ofurlítill
hvellur, líkt og þegar slegið er á nagla
með ljettum hamri.
Gamlir og gráskeggjaðir hershöfð-
ingjar, sem voru við tilraunirnar, urðu
svo hrifnir að þeir föðmuðu hugvits-
mennina að sjer, kystu þá á báðar
kinnar og grjetu gleðitárum.
Og þetta skeður samtímis og allar
þjóðir þykjast vilja leggja vígbúnað
niður.
Höfnin. Á sunnudaginn kom línu-
veiðarinn „Ölver“ að vestan. — ,Vest-
manröd', norskt fisktökuskip, kom frá
útlöndum. — Fylla kom úr eftirlits-
fcrð. — Enskur togari, Embassy,
skipstjóri Páll B. Sigfússon, kom inn
af veiðum og fór aftur í gær. —*
Línuveiðarinn Andey kom í gær
síldveiðum. — „Sama“, fisktökuskip,
kom í gær. — Nonni kom af síld-
veiðuni. — Kailsefni kom af ísfisk-
veiðum með 1000 körfur fisks, og
fór aftur út á veiðar.
Bjöm fílagnúBson
símastjóri á ísafirði.
Þann 11. ágúst síðastliðinn ljest
á ísafirði Björn Magnússon síma-
stjóri. Hann var aðeins 51 árs að
aldri. Var hann sterkbygður mað-
ur og lengst af mjög heilsuhrapst-
ur, en árið 1930 kendi hann mein*
er ágerðist. Kom hann hingað til
Reykjavíkur á fyrra sumri og var
þá gerður á honum holskurður.
En mein hans reyndist ekki læki*-
anlegt, og ljest hann, eins og áðui’
er sagt, 11. f. m. <eftir allmiklar
þjáningar.
Björn var Skagfirðingur að ætt
— fæddur í Garðakoti í Viðvíkur-
sveit 26. apríl 1881, sonur Magn-
úsar bónda Vigfússonar og konu
hans Guðrúnar Stefánsdóttur.
Björn ólst upp hjá foreldrum
sínum, uns hann fór í Möðruvalla-
skóla. Eftir það að hann lau%har
námi, var hann verslunarmaour
á Sauðárkróki, þar til árið 1904.
Fór liann þá til Kaupmannahafa-
ar. Það ár var ráðið að lagður
yrði ritsími til Islands, og voru
þá fjórir íslendingar fengnir til
þess að nema símritun í Höfn,
tíl þess síðan að verða starfsmenn
væntanlegs ritsíma á Islandi. —
Björn var einn þeirra. Hinir voru
Gísli J. Ólafson, Halldór Skafta-
son og Magnús Thorberg. Halldór
er mí einn á lífi þessara fjögra
fyrstu íslensku símritara, og dóu
hinir allir á þroskaaldri.
Þegar Björn hafði t'ekið sím-
Htarapróf, fór hann til íslands og
varð símritari á fyrstu ritsíma-
slöðinni, sem reist var hjer á landii
Það var Seyðisfjarðarstöðin. Árið
1907 hafði hann eftirlit með lagn-
ingu Vestfjarða-símalínunnar og
varð síðan stöðvarstjóri á Borð-
eyri. Því starfi gegndi hann til
1922, en þá var hann skipaður
símastjóri á ísafirði og var það
til dauðadags. Hafði hann þannig
verið starfsmaður símans óslitið
frá því sími var lagður hjer til
lands fyrir 27 árum, og af þeim
tíma stöðvarstjóri 25 ár.
Jafnan gegndi Björn- trúnaðar-
störfum, hvar sem hann var, fyrir
utan starf sitt í þjónustn ríkisins.
Voru það bæði fjelagsmál og sveit
armál. Þótti liðsemd hans betri en
flestra annara, því hann var hæði
vinnusamur og afar reglusamur.
Gekk flest fram. er hann tók að
,sjer, því hann kunni vel að koma
skapi við samstarfsmenn, en þó
afar fylginn sjer. Stóð hann heill
að hverju máli, er hann ljeði lið,
og þorði að hætta til þess fje
sínu og leggja við það sóma sinn.
í landsmálum fylgdi ihann stefnu
Sjálfstæðisflokksins, og var einn
af þrem eigendum og útgefendum
blaðsins „Vesturland“, meðan sá
er þetta ritar, var ritstjóri blaðs-
ins.
Björn Magnússon var igiftur
Ingibjörgu Jónsdóttur hreppstjóra
á Sauðárhróki. Heimili þeirra
hjóna hefir verið eitt hið ágætasta
á þessu landi. Þau áttu vini og
' knnningja um alt land, og var1
jafnan gestkvæmt á heimili þeirra,
bæði af langferðamönnnm og grönn
um. Varla mun hafa komið svo
skip á fsafjörð, eftir að þau hjón-
in fluttu þangað. að ekki gengjn
þav einhverjir rakleiðis að dynu»
'Björns. Var hverjum þar fagnsal,