Morgunblaðið - 20.02.1935, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 20. febr- 1935
MORGUNBLAÐIÐ
in slys orðið af keyrslunni, sem
liægt væri að kenna gáleysi
•ökumanna eða vanbúnaði vagn-
anna. Tveir eftirlitsmenn ann-
ast að staðaldri eftirlit með
-öllum viðgerðum, akstrinum út
.á við gagnvart farþegum og út-
liti vagnanna og ástandi. Auk
forstjóra vinna hjá fjelaginu
^skrifstofustjóri og einn skrif-
.•stofumaður, en aðrir starfs-
menn eru vagnstjórarnir og eru
laun þeirra kr. 300, á mánuði,
.auk einkennisfatnaðar, 10 daga
;sumarleyfis og 30 veikindadaga
á ári, og hefir fjelagið þannig
-orðið fyrst til af sambærilegum
-atvinnufyrirtækjum, að skapa
starfsmönnum sínum lífvænleg
kjör.
Eins og jeg sagði áðan, þá
skyldu vagnarnir upphaflega
vera 5 en þó voru þegar bygð-
ir 6, og átti einn þeirra að vera
til vara. En eftirspurnin reynd-
ist svo mikil, að þetta var með
■ öllu ókleift. Eftir þriggja ára
starfsemi eru þeir nú orðnir 16
og nægir illa. Fyrsta árið voru
rstarfsmenn fjelagsins 16, síð-
astliðið ár að jafnaði 41. Þetta
sýnir best, hver þörf var á
slíkri starfsemi.
Þjer spyrjið um framtíðar-
horfurnar!
Þessu er ilt að svara, því
mennirnir spá, en guð ræður.
Fjelag okkar er ekki stofn-
að sem gróðafjelag, enda hefði
þá að líkindum gengið betur að
safna því stofnfjár. Hver eyrir,
,sem unnist hefir eða handbær
hefir verið, hefir farið til end-
orbóta og viðbóta, nema kr.
3000.00, sem greiddar hafa ver
:ið hluthöfum í arð þessi þrjú
ár, sem við höfum starfað. Báð
,:ar „innanbæjarrúturnar" svo-
kölluðu hafa frá upphafi verið
reknar með tapi. En við höfum
hins vegar litið á þann óbeina
hagnað, sem við teljum okkur
hafa af því að fullnægja þörf-
■um fólksins, eftir því sem við
verður komið, og að fullkomna
og samræma samgöngukerfi
bæjarins sem best. Rauðhóla-
rútan ber sig ekki heldur þegar
hún er rekin eins og við ger-
■;um, með daglegum, reglubundn
um ferðum. En með þessu móti
hefir fjelagið gefið þúsundum
bæjarbúa kost á því að kom-
•ast út úr bænum að sumarlagi
gegn vægri greiðslu — fólki
:sem annars hefði ekki haft efni
eða möguleika á því. Jafnframt
hafa hinar föstu ferðir fjelags-
ins gert mönnum kleift að reisa
;sjer sumarbústaði á leiðinni
milli Reykjavíkur og Rauðhóla,
milli Hafnarfjarðar og Reykja-
víkur og suður á Seltjarnarnesi.
Jeg býst við að svo verði enn
sem hingað til, að fjelagið kapp
kosti að auka og bæta samgöng
urnar, öryggi og þægindi far-
þeganna, þannig, að þörf við-
skiftamanna og eðlileg þróun
■bæjarlífsins verði látin sitja í
fyrirrúmi fyrir ágóðavon hlut-
hafanna. Fjelagið hefir unnið
sjer vinsældir allra bæjarbúa
•og þær vinsældir gera kröfur
til fjelagsins.
Jeg vil geta þess, segir Ólaf-
ur Þorgrímsson, að lokum, að
fjelaginu hafa borist áskoranir
um að taka upp áætlunarferð-
:.ir til Vífilsstaða, en ekki sjeð
Þjóðminjasafnið brennur.
Aleiga þessarar stofnunar
verður eldinum að bráð.
Alt, sem áður bar áþreifan-
lega vitni um athafnir feðra
vorra, listræna menningu þeirra
og hagleik, alt fer þetta for-
görðum, ef ekki er aðgert í
tíma.
Komið og skoðið geymslu-
staðinn, sem ætlaður er þessu
dýrmæta safni. Háaloft Safna-
hússins, þar sem alt er þiljað
skraufþurrum, olíumáluðum
þiljum í hólf og gólf.
Þessar þiljur eru viðbúnar
að taka við hverjum neista er
til kann að falla úr rafmagns-
þráðunum er þar liggja um súð-
irnar þvert og endilangt, eða
frá timburhúsunum hinummeg-
in við götuna, ef vindur stend-
ur þaðan á þakið eða þakglugg
ana.
Svona varðveitir þjóðin sóma
sinn! Hvar er hann vátrygður?
Hver vill vera borgunarmað-
ur fyrir þessu safni, ef það
brennur eða spillist af eldi og
vatni?
Enga opinbera eign veit jeg
jafnómetanlega og enga jafn-
ótryggilega varðveitta (þótt jeg
efist ekki um að viðhald safn-
ins og dagleg hirðing sje ann-
ars í besta lagi).
Reyndar mætti minnast hjer
á aðrar þjóðminjar, sveitabæ-
ina gömlu, sem nú eru að glat-
ast. Þeir grotna niður hver af
öðrum, án þess að nokkur mað-
ur hirði um að eignast af þeim
uppdrætti eða lýsingar, er tal-
ist geti viðunanleg heimild um
gerð þeirra og fyr en varir eru
þeir algerlega úr sögunni. Og
sama er að segja um fleiri fá-
gæt hús hjer á landi.
Indriði Einarsson skrifaði ný
lega í „Vísi“ um þjóðleikhúsið.
Þar getur hann þess, að þjóð-
minjavörður hafi beðið um
húsakynni í leikhúsinu handa
þjóðminjasafninu, en sú hug-
mynd muni hafa gufað upp.
Þar stendur ennfremur þessi ó-
trúlega frásögn:
„Nú hefir komið upp ný hug
mynd. Það er beiðni frá einni
af skipulagsnefndunum um
það, að nyrst í Leikhúsinu,
fyrir norðan ganginn, bak við
leiksviðið, yrðu settar í lag
skrifstofur handa þessum
nefndum og nokkur klæðaher-
befgi um leið, ef jeg skil rjett.
Húsameistari ríkisins hefir
reiknað út kostnaðinn og álítur
að hann sje 240.000 krónur.
Leigurnar af skrifstofunum
reiknar hann 43.000 kr. árlega,
og að þær gengju til að borga
sjer fært að verða við henni enn
sem komið er sökum vagna-
skorts, enda þótt ekki vanti
viljann þar sem s-júklingar,
starfsfólk og gestir að Vífils-
stöðum verða að greiða helm-
ingi hærra fargjald á milli en
frá Reykjavík til Hafnarfjarð-
ar, en fargjöldin á þeirri leið
lækkuðu, svo sem kunnugt er,
um helming, þegar Strætisvagn
arnir hófu áætlunarferðir sínar
þangað.
L. S.
þessar 240.000 krónur með
vöxtum“.-------
Þarna stendur 240.000 —
tvö hundruð og fjörutíu þús-
und — (endurtekið), og leiga
43,000 kr. árlega, svo að þetta
: er tæplega prentvilla. Og ekki
efast jeg um að hr. I. E. hafi
þetta rjett eftir. En ótrúlegt
er það.
Fyrir þessa upphæð mætti
byggja nýjan „Arnarhvál“,
eða jafnvel hús undir þjóð-
minjasafnið og ef til vill mál-
verkasafnið — eða það, sem
nýtilegt er af því — líka.
Hafi leikhúsið aflögu svona
stórkostleg húsakynni, ætti að
mega notast við þau fyrst um
sinn undir þjóðminjasafnið. —
Þar væri það þó að minsta kosti
í minni hættu, en þar sem það
er nú og sennilega rýmra um
það.
Þetta er hugmynd, sem hægt
er að tala um í alvöru og ekki
á að lognast út af að óreyndu.
Enn er mörgum í fersku
minni bruni Landsbankahúss-
ins. Þaðan var safnið flutt fám
árum fyrir brunann og skall
þar hurð nærri hælum.
Og enn vofir hættan yfir.
Er þingi og stjóm ekki kunn
ugt um þetta?
Hefir þjóðminjavörðurinn
ekki gert viðvart um hættuna?
Ef hugmyndin um nýtt hús-
næði hefir „gufað upp“, þá
væri reynandi að kæla skýin
og kalla hana til jarðarinnar
aftur og það sem fyrst, því að
langar eru þingmannaleiðir og
torsóttar — ef ekki er ein-
hverju sjerstöku „láni“ að
fagna.
Minnist þess að það tjón
verður aldrei bætt ef þjóð-
minjasafnið brennur.
Sig. Guðmundsson.
Kirkjumál
Reykjavikur.
Kirkjviráð hefir gengist fyrir
kosningu nefndar til þess að vinna
að fjölgun presta og kirkna og
sóknaskiftingu í Reykjavík. Var
þetta gjört að undirlagi Presta-
fjelags íslands og í samráði við
sóknarnef nd D ómkirk j usaf nað ar-
ins, og ætlast til, að tillögur um
nýtt fyrirkomulag þessara mála
tæki fult tillit til hins öra vaxtar
höfuðstaðarins og framtíðarstarfs
kirkjunnar þar.
í nefnd þessa voru kosnir:
Báðír prestar Dómkirkjusafnað-
arins, bóksali Pjetur Halldórsson
alþm., eand. tlieol. Sigfús Sigur-
hjartarson og prófessor Sigurður
P. Sívertsen, er kjörinn hefir verið
formaður nefndarinnar.
Nefndin hefir eftir athugun máls
ins, samið frumvarp til laga um
afhending Dómkirkjunnar til safn-
aðarins í Reykjavík og fjölgun
sókna og presta í Reykjavík og
öðrum kaupstöðum, og ætlar að
leggja það fyrir Alþingi. Þykir
vinum kristindóms og kirkju mik-
ils um vert, að þessum kirkjumál-
um höfuðstaðarins verði tekið með
vinsemd og skilningi á löggjafar-
þingi voru.
(Kirkjuritið).
Það tilkynnist vinum og vandamönnum, að elskulegur eigin-
maður minn og faðir okkar, Daníel Bergmann, kaupmaður frá
Sandi, andaðist að heimili sínu, Laugaveg 126 hjer í bæ, að morgni
þess 18. febrúar, síðastliðinn.
Jarðarförin verður ákveðin síðar.
Sigríður Bergmann og börn. '
Móðir okkar, Jakobína Þóra Pálsdóttir, andaðist mánudags-
kvöldið, 18. þ. m.
Sigurlaug Vilhjálmsdóttir, Lúðvík Vilhjálmsson,
Ólafur Vilhjálmsson, Pálmi Vilhjálmsson.
Móðir okkar Margrjet Árnadóttir húsfreyja á Barkarstöðum
í Fljótshlíð, verður jarðsungin að Hlíðarenda, laugardaginn 23.
þ. m. — Húskveðja hefst að heimili hennar kl. 12 á hádegi.
Börnin.
Faðir minn, Ólafur Árnason frá Eyrarbakka, Þórðarkoti, sem
andaðist á Elliheimilinu, 15. þ. m. verður jarðsunginn frá Dóm-
kirkjunni föstudaginn 22. þ. m. og hefst með kveðjuathöfn frá
heimili mínu Þingholtsstræti 23.
Fyrir hönd mína og annara aðstandenda.
Gísli Ólafsson.
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda hluttekning við fráfall og
útför föður okkar og manns mins, Þorsteins Sigurgeirssonar,
gjaldkera.
Garðar Þorsteinsson, Sigríður Árnadóttir, Stefán Þorsteinsson,
Guðlaug Þorsteinsdóttir, Guðrún Þorsteinsdóttir,
Sigrún Þorsteinsdóttir, Aðalbjörg Albertsdóttir.
Tilkynning.
Frá ritara Fjelags íslendinga
í Þýskalandi, Bimi Sveinssyni,
hefir blaðinu borist eftirfar-
andi:
Þýsku ríkisbrautirnar hafa
fyrir skömmu síðan gefið út til-
kynningu um, að allir útlend-
inga, sem ferðist um Þýskaland
hjeðan af og til 31. október
1935, fái 60% afslátt á far-
gjöldum. Skilyrði eru þó þau,
að menn dvelji ekki minna en
eina viku og ekki meira en tvo
mánuði samfleytt í Þýskalandi.
Með þessari tilkynningu falla
úr gildi allar eldri reglugerðir
um þenna afslátt (en áður hafði
verði ákveðið, að afsláttur þessi
skyldi ekki gilda nema sumar-
mánuðina, að undanskildum
stuttum tíma í ,vor.)
Virðingarfylst.
Fjelag Islendinga í Þýskalandi.
Björn Sveinsson
ritari.
—...---------
Eignir nokkra
rlthöfunda.
Þegar hinn nafnkunni sjónleika
höfundur, sir Arthur Pinero, and
aðist ljet hann eftir sig 1. milj
300.000 króna.
í Englandi þótti þessi fúlga
ekkert smáræði og enskt blað eitt
fór að grenslast eftir fjárhag
fleiri merkra rithöfunda. Það
komst að þessari niðurstöðu:
Lytton Strachey ljet eftir sig
160.000 krónur, Robert Bridge
120.000 kr. og D. H. Lawrence
50.000 kr. Þegar Dickens dó, átti
hann fjárupphæð sem nam um 2
milj. 600.000 króna. En rithöfunð-
urinn Arnold Bennet, Conan Doyle
og W. J. Locke ljetur eftir sig
800.000 kr., 600.000 og 50.ooo hvor.
Kænflr þfófar.
1 Slcotlandi liefir horið mjög á
því, að þjófar hafa ásótt lestir
þær sem hlaðnar voru whisky. Til
skams tíma gat lögreglan ekki
ráðið þá gátu, hverjir væru þar
að verki, eða með hverjum hætti
jþjófnaðurinn væri framinn.
| En nú vita menn, hvernig þjóf-
arnir fóru að því að stela, en aftur
á móti hefir ekki náðst í sjálfa
þjófana.
Það kom iðulega fyrir í haust
að lestirnar stöðvuðust á leið upp
brekkurnar. Lestarstjórarnir sem
töldu þetta koma af því, að téin-
arnir væru votir, ljetu sjer nægja
j að strá steinanasandi, og síðan var
jhaldið af stað aftur. En nú hefir
jkomið í ljós að það eru þjófarnir
S sem lijer hafa verið að verki. Þéir
hafa smurt teinana fitu! Þegar
lestin stöðvaðist og starfsmenn
hennar voru að strá sandinnm á
teinana, fóru þjófarnir á kreik,
brutust inn í flutningsvagnana
og stálu eins miklu af whisky ög
þeir komust með á brott, og það
var allmikið, því að whisky-flösk-
urnar hurfu í kassatali.
En það var ein fitukrukka sem
kom upp um aðferð þjófanna.
— Hana höfðu þjófarnir óvart
skilið eftir hjá teinunum. —
Er gert ráð fyrir, að þeir
hafi stolið whisky fyrir alt að
90 þús. krónur.