Morgunblaðið - 03.02.1944, Side 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Fimtudagur 3. febrúar 1944
imtttitMftfrife
Útg.: H.f. Arvakur, Reykjavík
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar:
Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Óla
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 7.00 á mánuði innanlands,
br. 10.00 utanlands
í lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með Lesbók.
Rógurinn um Alþingi
ÞAÐ ER EKKI nýtt fyrirbrigði hjá okkur íslending-
um, að Alþingi fái misjafna dóma, bæði í ræðu og riti.
Sumir dómarnir eru rökstuddir, en flestir ekki. Þeir eru
staðhæfingar út í bláinn — órökstuddir sleggjudómar.
Það er beinlínis sýki á sumum mönnum að staðhæfa,
að afloknu hverju þingi, að aldrei hafi aumara þing verið
háð á íslandi.
Að sjálfsögðu er ekkert við það að athuga, að menn
gagnrýni gerðir Alþingis. Það er mönnum rjett og skylt
að gera í lýðfrjálsu landi. En þá ófrávíkjanlegu kröfu
verður þjóðin að gera til þeirra raanna, sem gagnrýna
þingið og störf þess, að það sje gert af góðum hug til
stofnunarinnar og einlægum vilja til umbóta. Því að
hitt er háskalegt, að menn sjeu að rægja þingið, með
það eitt fyrir augum að rýra álit þess í augum þjóðar-
innar. Með því er verið að vinna skemdarverk, sem getur
haft alvarlegar afleiðingar fyrir þjóðina. Við þekkjum
dæmi þess frá öðrum löndum, að pólitískir æfintýramenn
hafa einmitt beitt þessari aðferð, þegar þeir hafa verið
að knjesetja þjóðþingin, til þess svo sjálfir að setjast
í hásæti einræðisherrans.
★
Menn hafa án efa veitt því eftirtekt, að það eru póli-
tískir utangáttamenn, sem hafa kveðið upp þyngsta
dóma yfir Alþingi hjer hjá okkur nú upp á síðkastið, og
þeir hafa dyggilega fylgt aðferð hinna erlendu æfin-
týramanna. Þeir hafa gefið út blöð, til þess eins að
skamma og svívirða þingið og alt, sem þar er unnið.
Það er ekki umbótaþörfin, sem hefir knúið þessa menn
til þess að kveðja sjer hljóðs. Fyrir þeim er hitt aðal-
atriðið, að rýra álit Alþingis í augum þjóðarinnar. Hvað
þeir ætla að uppskera með þessari iðju sinni, er enn á
huldu.
★
Því er ekki að leyna, að Alþingi hefir nú sett talsvert
niður í áliti hjá þjóðinni fyrir það, að því hefir ekki
tekist að mynda þingræðisstjórn. Þessu unir þjóðin illa,
og er það að vonum, því að myndun ríkisstjórnar, sem
Alþingi eða meiri hluti þess ber ábyrgð á, er svo veiga-
mikill þáttur í sjálfu skipulaginu, að vanræksla eða
getuleysi í því efni hlýtur að leiða út í ógöngur. Þetta
viðurkenna allir og einnig þingmenn sjálfir, þótt ekki
hafi þeim enn tekist að koma hjer annari skipan á.
En þótt allir viðurkenni þetta, er hitt fjarstæða, að
nota þetta til árása á sjálfa stofnunina, Alþingi. Og enn
meiri furðu gegnir, að til skuli vera íslendingar, sem
nota þessi mistök alþingismanna til ^ess að kveða upp
úr um það, að Alþingi sje þess alls óhæft, að taka ákvarð-
anir í sjálfstæðismáli þjóðarinnar. En þessa óhæfu hafa
undanhaldsmenn leyft sjer að bera á borð.
Undanhaldsmenn kyrja nú látlaust þann són, að Al-
þingi beri að hætta öllum afskiftum af lýðveldismálinu,
vegna þess að því sje ekki treystandi til að fara með
málið. Vitanlega vakir það eitt fyrir þessum mönnum,
að reyna með þessu að hindra að lýðveldi verði stofnað
á íslandi.
★
Nú er það vitað, að Alþingi hefir til þessa borið gæfu
til að standa einhuga og samtaka um alt sem gert hefir
verið í þessu máli. Það stóð einhuga 1940 og 1941, þegar
stefnan var mörkuð. Milliþinganefndin í stjórnarskrár-
málinu skilaði einróma áliti og tillögum. Þar unnu full-
trúar þingflokkanna, jöfn tala frá hverjum flokki. Þar
ríkti fullkomin eining um öll aðalatriði málsins. Það er
því ekki þingsins sök, ef einhverjir þingmenn skerast úr
leik nú og hverfa frá því, sem þeir hafa áður lagt til
málanna. Vonandi verður það ekki.
En ömurlegt væri. ástand íslensku þjóðarinnar, ef
hún ljeti róg um Alþingi verða til þess að hindra fram-
gang þess lýðveldis, sem hún hafði beðið eftir og þráð
í alda raðir.
Brjef:
Hugleiðing
Herra ritstjóri!
KIRKJUBLAÐIÐ hóf göngu
sína síðastliðið vor. Við megum
þakka þetta ópólitíska, heiðríka
blað, sem kemur eins og friðar-
boði með sunnanandvara. Mjer
segir svo hugur um, að þar
megi leita hafnar göftigum mál
efnum framtíðarinnar. Skilning
og samband heimila og kirkju
þarf að örfa og verður blaðií*
sterkur þáttur á því sviði.
Gæfuríkara yrði, ef heimilin
og æskan tækju betur á móti
útsendingum kirkjunnar, sem
boðar hið heilbrigða náttúru-
lögmál, er veitir hina sönnu
næringu, því trúin er frumeðli
mannsins. En því miður virðist
oft svo vera, að aðeins harmur
og byrði sorgarinnar leiði að
ljósi trúarinnar. I meðlætinu
höldum við okkur of örugg, en
í meðlætinu væri gott til þess
að vita, að ljósið væri tendrað,
er við höldum út í blámóðu þess
ókomna.
Tómlætið í þessum efnum er
lýðum ljóst, nú á þessum döpru
hörmunganna tímum.
Mannslífið á að vera dýrmætt
og það þykir fagurt, að bjarga
drukkna.idi manni, en ef fjöld-
inn vildi lifa eftir kenningum
frelsarans, hversu margir
myndu þá bjargast? •
Lífið getur veitt mikinn un-
að, ef maður bara vildi fara
eftir lögmáli þess. Flestir
verða þess varir, ef þeir leita
í faðm móður náttúru, ,,að and
ar Guðs blær“. Úti í fegurð,
kyrrð og angan náttúrunnar,
springpr út hin sanna ástarþrá
og kærleikur til als. Þar er vor
og uppfylling andans, en við
erum þar ekki altaf eins og
okkur ber.
★
VALIÐ Á SKEMTUNUM er
orðið þjóðarmein. Réykingar og
drykkjuskapur eru orðin að á-
föstum sníkjudýrum á þeim ein
staklingum, er í þessu lenda, og
verða svo að burðast með á
kostnað heilbrigði líkama og
sálar, en eftir verða þrotnir
kraftar, andlegt tómlæti . og
lífslelði. Þeir fljóta sem sagt
sofandi að feigðarósi. Slíkt
framferði vérður ekki orku-
gjafi fyrir efri árin.
Hin unga kynslóð er fögur
og djörf, guð hjálpi henni tli
þess að verða sinn eigin gæfu-
smiður.
*
HRIFNIR YRÐU margir, ef
raddir æskunnar hljómuðu í
kirkjunni með s^lmasöng, því
ættu ekki allir að syngja með
í kirkjunni, er syngja rjett og
vel? Ef einhver einstaklingur
leggur sinn skerf til guðsþjón-
ustunnar, verður samstilling-
in áhrifameiri.
Islenskum heimilum er skylt
að taka með lotningu á móti
boðskap og útsendurum kirkj-
unnar. Það má enginn við því
að útiloka þau andlegu verð-
mæti og reynslan kennir manni
að meta og finna, að „römm er
sú taug, er rekka dregur föður-
túna til“.
R. E.
Hættumerki um loft-
árás.
REYKVÍKINGAR eru orðnir
svo vanir að heyra í loftvarna-
flautum bæjarins á miðvikudög-
irai klukkan 1, að enginn kippir
sjer lengur upp við það. En bæj-
arbúar búast við, að þegar loft-
varnaflauturnar eru reyndar á
þessum ákveðna og auglýsta
tíma, þá heyrist í þeim stans-
laus sónn, eins og þegar merki
er gefið um, að loftárásarhætta
sje liðin hjá, en ekki slitróttur
sónn, sem er hættumerki.
En þetta kom fyrir í gærdag.
Kukkan 1 byrjuðu loftvarna-
flauturnar í Vesturbænum og að
mjer er sagt í Austurbænum að
væla hættumerki. Margir urðu
skelkaðir. Mæður fóru óttaslegn
ar að huga að börnum sínum,
sem komin voru út og víða skap
aðist óþarfa ótti hjá fólki.
Sennilega hefir verið um mis-
tök að ræða, frekar en bilun á
loftvarnaflautukerfinu, en atvik
eins og þessi mega ekki koma
fyrir, því hætta er á, að ef til al-
vörunnar kæmi, yrði ekki tekið
mark á hættumerkjunum.
•
Er þörf á loftvarna-
ráðstöfunum lengur?
VEGNA ÞESS, hve lengi hef-
ir verið hljótt um loftvarnamál
bæjarins og almenningi að
minsta kosti er ekki kunnugt um
að vart hafi verið við ferðir
þýskra fugvjela hingaiiji. norður
eftir, hafa heyrst raddir um, að
skynsamlegast væri að hætta
öllum loftvarnaráðstöfunum í
bænum. Leggja niður loftvarna*-
nefnd og rífa hin leiðu poka-
loftvarnabyrgi. Þeir, sem þessu
halda fram hugsa sem svo, að
engin hætta sje lengur á, að
Þjóðverjar hugsi til loftárása
hjer á landi. Þeir hafi um nóg
annað að hugsa, ein& og er.
Eins og jeg hefi áður sagt hjer
í dálkunum, er jeg ekki á sama
máli og þessir menn. Það er og
verður ávalt hætta á, að ein og
ein þýsk flugvjel komi hingað
og varpi niður sprengjum á með
an ^ptulið er í landinu og Þjóð-
verjar eru ósigraðir og hafa
bækistöðvar í Noregi.
Við eigum því ,ekki að slá
slöku við okkar loftvarnir nú
frekar en áður. Hitt væri svo alt
annað ,mál, að ef bandamenn
gerðu innrás í Noreg og þeim
hepnaðist að hrekja Þjóðverja
þar úr landi, þá fer málið að líta
öðruvísi við frá okkar sjónar-
miði. Þá er fyrst tímabært að
fara að tala um að leggja niður
loftvarnarráðstafanir, en ekki
fyr.
Sumir hafa tekið það sem
merki um, að við ætluðum að
fara að hætta öllum loftvarnar-
ráðstöfunum, að varðstöðin í
Landakotskirkjuturni var lögð
niður. En sú ráðstöfun á ekkert
skylt við það. Jeg hefi altaf ver-
ið þeirrar skoðunar, að sú varð-
stöð hafi verið þýðingarlaus.
•
Símaskráin.
TALSVERÐ ÓÁNÆGJA virð
ist ríkja meðal símnotenda yfir
þeirri ákvörðun símastjórnar-
innar, að gefa ekki út símaskrá
á þessu ári. Á núverandi síma-
skrá stend.ur: „Símaskrá 1942—-
43“ og er því ekki nema eðlilegt,
að símanotendur hafi búist við
nýrri útgáfu fyrir árið 1944.
Ástæðan fyrir því, að ekki er
gefin út símaskrá á þessu ári,
er sögð vera sú, að litlar sem
engar breytingar hafi orðið á
númerum. En það er þó vitað, að
fjölda margir hafa breytt um
heimilisföng sícfan skráin var
prentuð síðast og talgyert hefir
orðið um breytingar. Það er t. d.
alls ekki óalgengt, að menn hafi
fengið afnot af síma með öðrum,
en nafn viðkomenda er þó ekki
að finna í skránni, af eðlilegum
ástæðum. Þó að það kunni rjett
að vera, að breytingar hafi ekki
orðið það miklar, að það rjett-
læti útgáfu nýrrar símaskrár á
þessum dýrtíðartímum, ‘ þá ætti
símanum þó ekki að vera um
megn að gefa úí viðbæti, eins og
oft hefir verið gert áður.
•
Barnaleikrit.
ÞAÐ RÍKIR almenn ánægja
og eftirvænting meðal yngstu
borgaranna í bænum um þessar
mundir, eftir að auglýst var, að
byrjað væri að sýna barnaleik-
ritið Óla smaladreng á ný. Það
eru ekki svo margbreyttar
skemtanir fyrir börnin í þessum
bæ, að minna þarf nú til en sjer-
stakt barnaleikrit, til að börnin
gleðjist og hlakki til að fara í
Leikhúsið.
Þær systur Emilía Borg og
Þóra Borg Einarsson hafa á
hendi leikstjörn á Óla smala-
dreng eins og í fyrravetur. Hafa
þær lagt mikið á sig við að koma
leikritinu á leiksvið, bæði nú og
í fyrravetur. Það þarf ekki að
efa, að aðsókn verður mikil að
barnaleikritinu, enda er foreldr-
um óhætt að leyfa börnum sín-
um að sjá Óla smaladreng. Óli
smaladrengur er ágætis barna-
leikrit og það mun vafalaust
,,ganga“ fram á sumar. Skemti-
legt væri, ef Leikfjelagið sæi
sjer fært að halda þeim góða sið
á hverjum vetri að sýna leikrit
fyrir yngstu borgarana.
©
Rottuherferðir.
NÝLEGA ER lokið hjer í bæ
einni r.ottuherferðinni. Var þetta
einn þáttur í þeim sóknaraðgerð
um, sem við Reykvíkingar stofn-
um til árlega og stundum nokkr
um sinnum á ári. Þetta eru okk-
ar einustu hernaðaraðgerðir, en
ekki er hægt að segja, að víð
látum mikið yfir sigrum okkar.
Því aldrei kemur það fyrir, að
við birtum lista yfir tjón óvin-
arins, að hætti annara ófriðar-
aðilja.
Það liggja engar skýrslur fyr-
ir um það, hve margir fjellu af
óvinunum og það er víst, að
mörgum finst óvinurinn furðu
hress í lok hverrar sóknar.
Mjer datt þetta í hug í sam-
bandi við blaðagrein, sem jeg las
i gær í nýkomnu Lundúnablaði.
Þar er verið að segja frá rottu-
herferð, sem Lundúnabúar hófu
nýlega gegn rottuplágunni. Þeir
Lundúnabúar virðast hafæ aðr-
ar hernaðaraðferðir heldur en
við í baráttu sinni við rotturn-
ar. í umræddri grein stendur
m. a.:
„Annar þáttur rottuherferðar-
innar hefst á morgun. Honura
verður líkt hagað og fyrra þætti,
þegar 500.000 rottum var eytt. í
fjóra daga verður matur settur
á hernaðarlega mikilvæga staði
rottunnar. Á fimta degi verður
beitan eitruð“.
Mjer og fleirum hefir skilist,
að hjer sje eitrað strax í fyrstu
umferð. Ótrúlegt, að Lundúna-
búar sjeu að fóðra rotturnar að
óþörfu í fjóra daga.
Vafalaust geta sjerfræðingar- í
rottuhernaði gefið upplýsingar
um, hvor aðferðin, sú breska eða
sú íslenska er heppilegri til sig-
urs.