Morgunblaðið - 08.11.1946, Page 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 8. nóv. 1946
Endanleg reiknisskil bæjarins
vegna Hitaveitunnar
I SAMBANDI við endanleg
reiknisskil bæjarins við Hoj-
gaard & Schultz vegna Hita-
veitunnar, sem kom til umræðu
á bæjarstjórnarfundi í gær
lagði borgarritari fram eftir-
farandi greinargerð, sem borg-
arstjóri hafði samið um málið:
,,Vegna bókunar bæjarfull-
trúa Alþýðuflokksins á bæjar
stjórnarfundi 5. sept. þ. á. og
t>ókunar Sigfúsar Sigurhjartar-
sonar á bæjarráðsfundi 5. þ. m.,
varðandi viðskipti bæjarins við
h.f. Höjgaard & Schultz vegna
hitaveituframkvæmdanna, vil
jeg taka fram:
Verkfræðilega yfirumsjón
með framkvæmdum firmans
hafði Valgeir Björnsson, nú
hafnarstjóri, jafnan með hönd-
um á byggingartímabilinu. Var
jafnan leitað álits hans og sam
þykkis varðandi framkvæmdirn
ar, sem máli skipti.
Daglegt verkfræðieftirlit var
urr. langa hríð, einkum er unn-
ið var eftir síðari samningnum,
rækt af Helga Sigurðssyni, nú
hitaveitustjóra, Helga H. Eiríks
syni skólastjóra og Jóni Sig-
urðssyni, nú slökkviliðsstjóra,
en verkefni hans varð er á
leið, einkum í því fólgið, að
hafa eftirlit með heimæðum
og innanhússlögnum.
'A síðara virkjunartímabilinu
var af bæjarins hálfu haft all-
nákvæmt eftirlit með öllum
gi'eiðslum fyrir vinnulaun og
akstur. Umboðsm. bæjarins við
það eftirlit, Alfred Guðmunds-
son, fvlgdist jafnan með því,
hversu margir menn unnu
hverju sinni og hvað bifreiða-
akstri leið, en flutningar voru
að verulegu leyti unnir í ákvæð
isvinnu.
Frá júlíbyrjun 1943 var, skv.
samkomulagi við firmað, settur
sjerstakur trúnaðarmaður bæj-
arins við afgreiðslu á vörulag-
er firmans, Auðunn Hermanns-
son.
Samkv. þessum staðreyndum
fullyrði jeg, að meira eftirlit
var af bæjarins hálfu haft með
hitaveituframkvæmdum firm-
ahs, en tíðkast hefir yfirleitt
um opinberar framkvæmdir
hjer á landi, en þrátt fyrir það
má játa, að enn meira eftirlit
hefði verið æskilegt. í því sam-
bandi má þó fcenda á, að verk-
fræðinga var ekki unnt að fá
til slíks eftirlits, fleiri en að
því störfuðu, en um framan-
greinda verkfræðinga er það að
segja. að þeir höfðu jöfnum
höndum öðrum óhjákvæmileg-
um störfum að sinna.
I samningnum við Höjgaard
& Schultz um síðari hluta hita-
veituframkvæmdanna, dags. 7.
nóv. 1942, er tekið fram, að
firmað skuli hafa með höndum
aflt reikningshald vegna fram-
kvæmdanna, að því leyti sem
firmað vann að þeim, og .er
þóknun til firmans m. a. mið-
uð við það v°rkefni.
I bókhaldi ibæiarins voru
a|lar greiðslur til firmans jafn-
afe færðpr á stofnkokfnaðar-
raíkning hifaVeitúhnaf, en hitt
er rjett, að ekki þötti tiltöku-
lqgt, sð færa firmanu til tekha
í vi3skiptarei!ín,i ngi ,þger,fjgrr
Greinargerð
borgarstjóra
hæðir, sem það kvaðst hafa lagt
út skv. mánaðarlegum yfirlit-
um, fyr en bau yfirlit höfðu
verið yfirfarin af endurskoðend
um. Endurskoðendurnir hafa
nú gert sjerstskt yfirlit um öll
viðskiptin, eftir að endurskoð-
un lauk, og er reikningsskila-
samningurinn m. a. gerður skv.
þeim tölum, sem endurskoðend
urnir hafa komist að raun um.
Með sama hætti voru greiðsl
ur vegna vörukaupa í Ameríku
færðar beint á stofnkostnaðar-
reikning, en ekki haldinn sjer-
stakur viðskiptareikningur við
hvert viðskiptafirma, sem e. t.
v. má segja að hafi verið rjett-
ara. Það hefði þó verið nokkr-
um vandkvæðum bundið, m. a.
vegna þess að við endurskoðun-
ina kom í Ijós, að nokkur plögg
frá viðskiptafirmum í Ameríku
höfðu glatast á leiðinni hing-
að, eigi síður en sumt af vör-
unum, sem kaup voru fest á.
Endurskoðendurn-ir gengu
fyllilega úr skugga um, að
kostnaður af vörukaupum í
Ameríku er rjett tilgreindur í
stofnkostnaðarreikningnum þar
með talinn vátryggingarkostn
aður og flutningsgjöld.
Samkvæmt greinargerð end-
urskoðendanna 22. maí 1946
hefir firmað Hcjgaard &
Schultz innt af höndum greiðsl
ur í stofnkostnaðarreikning
hitaveitunnar á síðara virkjun-
artímabilinu, alls kr. 14.905.-
408.56.
Nánar sundurliðast greiðsl-
urnar þannig:
1. Vinnulaun kr. 10.481.708.-
17.
2. Akstur kr. 2.052.001.58.
3. Lagning götuæða, skv. sjer
stöku tilboði h.f. Götulögn kr.
975.835.06.
Samtals kr. 13.509.544.81.
4. Timbur kr. 267.566.85.
5. Ýmsir reikningar kr.
1.128.296.90.
Alls kr. 14.905.408.56.
Fyrir greiðslum skv. 1—3
eru kvittanir þeirra, sem unnu
við framkvæmdirnar, auk þess
sem sjerstakt eftirlit var haft
með þeim greiðslum, sem áður
segir.
Athugasemdir endurskoðend
anna hafa því nær einungis
beinst að greiðslum skv. 4.—5.
lið, og enda þótt það sje játað,
að um fullar sannanir fyrir
þeim greiðslum öllum sje ekki
búið á óyggjandi hátt, þá er
ekki af fyrirliggjandi gögnum
unnt að vjefengja þær — og
vitað að þær hafa verið inntar
af höndum, firmað hefir látið
í tje til hitaveituframkvæmd-
anna vörur, sem þaT' eru taldar.
Að lokum skal jea taka fram,
að þrátt fyrir það, að stofn-
kostnaður hitaypitunnar-.. var
mikill, og , laHgtum hæríi • en
nokkru sinnij vgy áæstlað, þá
var það ekkert sjerstakt fyrir-
brigði um hit'aveituna. ■
Hið sama hefir orðið raunln
á um ajlar. yerklpgar fram-
kvæmdir hjer á landi, sem unn
ið hefir verið að á tímabilinu
síðan 1942, að síðara virkjunar-
tímabilið hófst.
En vafalaust er hitaveitan þó
mörgum milj. króna ódýrari en
ella hefði orðið, vegna fyrri
samningsins við Höjgaard &
Schultz 15. júní 1939, og þeirra
verka sem firmað hafði leyst
af höndum skv. þeim samningi.
Rvík, 6. nóv. 1946.
Bjarni Benediktsson.
*
OvBst |im kosn-
ingaúrslitin í
Færeyjum í dag
Afar hörð kcsningabarátta
Thorshavn, Færeyjum í gær.
Einkaskeyti til Mbl.
MIKILL áhugi ríkir hjer fyr-
ir Lögþingskosningunum, sem
fram eiga að fara á morgun
(föstudeg). Stóra spurningin er
hvort Þjóðflokkurinn ásamt
Jakup í Jakupsstova, sem býð-
ur sig fram í Vagey, fái al-
gerðan meirihluta á þingi. En
þessir aðilar eru með skilnaði
við Dani. Skiftar skoðanir eru
um hver úrslitin munu verða
og líklegt er að úrslit í einstök-
Baráitan við
sauðfjársjúkdómana
LAGT HEFIR verið fram í
neðri deild stjórnarfrumvarp
um varnir gegn útbreiðslu
næmra sauðíjársjúkdóma og
útrýmingu þeirra, flutt að til-
hlutun landbúnaðarráðherra.
Pjetur Magnússon landbún-
aðarráðherra flutti ítar-
lega ræðu um þetta mál, og
skýrði frá efni frumvarpsins.
Rakti ráðherra sögu sauðfjár-
sjúkdómanna hjer á landi frá
því þeir byrjuðu að herja hjer
1933, og mintist á þær varnir,
sem gerðar hafi verið gegn
þeim.
Drap ráðherra því næst á þá
höfuðstefnu, sem fram kemur
í frumvarpi þessu en hún er,
eins og segir í 2. gr.: „Mark-
mið framkvæmda þeirra, sem
lög þessi fjalla um, er að hindra
útbreiðslu sjúkdóma þeirra sem
taldir eru í 1. gr.. og vinna að
útrýmingu þeirra með fjár-
skiptum innanlands, svo og
með kynbótum og tæknifrjógv-
un frá erlendum sauðfjárkynj-
um, er kunna að verða flutt inn
í þeim tilgangi.“
Hjer er tekin upp sú stefna
að styðja bændur til að útrýma
sýkta stofninum og fá heilbrigð
an stofn í staðinn, og að koma
á kynblöndun í því skyni að
koma upp ónæmum stofnum.
í 2. kafla frv. er lýst fram-
kvæmdarstjórn þessara mála, og
skal landbúnaðarráðherra hafa
yfirátjórnina, en skipar 5 manna
sauðfjársjúkdómanefnd að til-
hlutun Alþingis, sem hefir á
hendi stjórn þessara mála.
3. kaflinn fjallar um varnir
gegn útbreiðslu sjúkdómanna,
og horfið frá því að hafa varn-
arlínurnar fastákveðnar með
lögum, heldur skuli stefnt að
því að allar varnir verði í sem
fyllstu samræmi við það, sem
sauðfjársjúkdómanefnd telur
heppilegast á hverjum tíma.
A.f'p. og 6. kaflarnir fjajla um
ifjársjkijjitin sjálf,
Í.í 32,. gt% pr þeim fjáreigend-
ujri, sem hafa heilb.pigt fje,,.gert
slfylt að selja öll þau gimbrá-
latnb, er þeir hafa til fjölgun-
ar,’ ,og, hrútlömb ,eftxr þprfum,
til þeirra fjáreigenda, sem
hafa fjárskipti samkvæmt lög-
um þessum. Verðlagsnefnd land
búnaðarafurða «kal ákveða
verð líflamba eftir lifandi
þunga, miðað við afurðavferð
hvers árs.
I 6. kafla eru ákvæði um f jár-
framlög ríkisins til fjárskipt-
anna.
Er sagt í 38. gr. að framlag
ríkisins skuli greiðast á þann
hátt, að fyrir hverja fullorðna
kind og gemling fái fjáreigend-
ur frá ríkinu haustlamb heim-
flutt.
7. og 8. kafli fjalla um inn-
flutning kynbótahrúta og tækni
frjóvgun og innfl. sauðfjárs og
eldi.
Skal hið erlenda fje ræktað
og alið til reynslu á tveim stöð-
um á landinu, og í Hrísey á
Eyjafirði skal efnt til hrein-
ræktunar 1—3 erlendra fjár-
kynja, svo og blöndunar við
íslenskt fje, að fengnu sam-
komulagi við hlutaðeigandi
sauðfjár- og landeigendur.
Loks fjallar svo 9 kaflirin um,
að komið skuli upp í eyju í ná-
grenni Reykjavíkur öruggri
sóttvarnarstöð, þar sem hafa
megi í haldi undir fullu eftir-
liti dýr hverju nafni sem nefn-
ist, sem til landsins koma.
Frumvarp betta er samið af
nefnd sem landbúnaðarráð-
herra skipaði með brjefi dags.
3. sept. 1946. Voru þessir menn
skipaðir: Árni G. Eylands full-
trúi, Jónas Jónsson, alþm. og
Jón Pálmason alþm.
Jón Pálmason hefir sjerstöðu
um nokkur atriði varðandi inn-
flutning erlends sauðfjárs, eldi
og kyttblöndun. Vili hann ekki
ganga svo langt í kynblöndun
og dreifingu erlends sauðfjár
hjer á landi, eins og frumvarp-
ið fer fram á.
•Til máls 'tóku einnig Bjarni
ÁsgeirsFon, Sigurður Hlíðar.
: .Tón Páímason, Jónas'Jónsson,
Jón Sigurðsson og, Skúli Guð-
mundsspn.;
Frv. var vísað til 2. umr. og
landbúnoðarnefndar, , , , ... ,
um kjördæmum verði mjög ó-
lík.
Fyrri kosningar.
í Suduroy hefir Sambands-
flokkurinn og Alþýðuflokkur-
inn mikið fylgi. Þessir flokkar
höfðu algjöran meiri hluta þar
við síðustu kosningar. Þá fjekk.
Sambandsflokkurinn þar 1
fulltrúa kjörinn, Alþýðuflokk-
Urinn 2 og Þjóðflokkurinn i.
Háborg ÞjóSflokksins er Spd
urstreymoy, þar sem Thorshavn
er. Þar fjekk Þjóðflokkurinn
síðast 3 fulltrúa Sambands-
flokkurinn 1. Á Norduroyar
hlaut Þjóðflokkurinn báða full-
trúana kjörna..
Á Nordurstreymoy, Eystur-
oy, Vagoy og Sandoy eru flokk-
arnir nokkurnveginn jafnir.
Kosnir "atölur flokkanna á
öllum eyjunum við síðustu kosn
ingar voru þessar' Þjóðflokk-
urinn 5708 atkvæði, Sambands-
flokkurinn 3199 atkv., Alþýðu-
flokkurinn 3007 og Sjálfstýri
flokkurinn 1235 atkv.
Sjálfstýriflokkurinn hlaut
engan kjördæmakosinn ful.l-
trúa við síðuátu kosningar ög
þessvegna engan uppbótarþing-
mann, en þar sem Sjálfstýri-
flokkurinn er í kosningabanda-
lagi við Alþýðuflokkinn að
þessu sinni fara atkvæði hans
ekki til ónýtis nú.
En vegna kosningabandalags
Sjálfstýriflokksins og Albýðu-
flokkinn, sem hallast að sam-
bandi við Dani, munu margir
kjósendur hans kjósa með Þjóð
flokknum að þessu sinni. Enn-
fremur munu þeir Albýðu-
flokksmenn, sem eru með sjálf-
stæði Færeyja, að þessu sinni
kjósa með Þjóðflokknum, eða
í Vogaoy munu beir margir
kjósa Jakup, sem áður var Al-
þýðuflokksmaður en var rekinn
úr flokknum.
Það veltur á því fyrir Þjóð-
flokkinn hvað hann fær mikið
af þessum kjósendum, sem eru
óánægðir með stefnu sinna
flokka. En vegna fjármála-
og fjelagsmálastefnu Þjóð-
flokksins styrjaldarárin, er ekki
gott að segja hve marga af þess-
um óánægðu kjósendum Þjóð-
flokkurinn fær.
ÓHklegt er talií að Sam-
bandsflokkurinn bæti við sig at-
kvæðum
HörS kosningahríð.
Gagnstætt áróðnnum fvrir
þjóðaratkvæðagreiðsluna, sem
var málefnalegur og blátt á-
fram hefir áróðurinn fyrir Lög
þingskosningarnar verið óvæg-
inn, og hatursfullar og illgjam
ar árásir á einstaka menn hafð-
ar í frammi. Einkum hefir bor-
ið á þessu í bíaðinu Dimalætt-
ing og Tingakrossur.
Frumsýning Leikfjelags
Reykjavíkur á leikritinu .Tóns-
rriessudraumur á fátækraheim-
ilinu verður á sunnudaginn 'kl.
8 ’SÍðd. ■ ■ ■ • ■ 1 1 *i