Morgunblaðið - 08.11.1946, Page 7

jTostudagur 8. nóy. 1946
MORGUNBLAÐ IÐ
/\> /■
Þrjár
men
tir:
jólabækur
Helgafells
eru nu
semÍAFORLÖGIN - - —
Ur sína3St Undlrhúa jólabæk
J'firldUt °g mun Prer>tun þeirra
BóW - V6ra langt komin.
er núaUtSafan Nelgafell, sem
hjer .meðal stærstu forlaga
^aða^K ^an<^u Refir ákveðið
f>Eeku^ alíUr skuli verða jóla-
lagig nar ,1946' Þá hefir for-
vinsaeieinnÍð al<veóið að hinn
maanab- bokaflokkur-- Lista-
aíram Pmg Skuli verða haldið
Jóiabæki;
ríá
dórs
þrjár- Gretti
Miðillinn Hoisteinn Björnsson
að best. En í Reykjavík hafa
bækur eins og Nóa Nóa og Birt-
ingur sýnilega vakið mesta at-
hygli. Skoðunakönnunin varð
til þess að ákveðið var að halda
Listamannaþingi áfram. Næsti
flokkur heitir því Listamanna-
þing II. í þessum flokki verða
miklu stærri verk. Lesmál
verður næstum því fjórum
sinnum meira, en í fyrsta flokki
og bækurnar yfirleitt við al-
þýðu hæfi. Þessar bækur verða
í flokknum:
Gráúlfurinn, æfisaga Mú-
stafa Kemal, einræðisherra
Tyrkja. í þýðingu Ólafs Þ.
Kristjánssonar.
Fáni Noregs, eftir Nordahl
Grieg, í þýðingu Davíðs Stef-
ánssonar frá Fagraskógi.
Feður og synir, eftir Túr-
genjev, í þýðingu Vilmundar
Jónssonar landlæknis.
Sylvanius Heythorp, eftir
Galsworthy, í þýð. Boga Ól-
afssonar yfirk.
Síðsumar, saga frá Kína, i
þýðingu Gísla Asmundssonar.
Hverjum klukkan glymur 1.
Eftir Hemingwav. í þýð. Stefáns
Bjarman.
Blái fuglinn eftir Maetelin-
ck í þýð. Einars Ól, Sveinss.
Nóatún, eftir Wilhelm Heine-
sen, í þýð. Aðalsteins Sigmunds
sonar.
Manon Lescaut, í þýð. Guð-
brands Jónssonar, próf.
Hvíta pestin, eftir Carel Cap-
ek í þýð. Bjarna Bja?nasonar
læknis.
Ýmsir vita það nú þegar, að
Helgafell ætlar að koma nýj-
um bókaflokki af stað, er nefn-
i mvndum eftir ist: Nútíma sogur. Það verða
^ista * ^ikningarnar lýsa á verk Þeirra skálda, sem mesta
Uta lalesan hátt styrjöldun- athygii hafa vakið úti í heimi
aP.taf hafa hrjáð siðustu ár. Sögurnar verða frá
beirrakynið og afleiðingum sjö ióndum og eru þær þessar:
StuttUr tVerrÍ teikningu fylgir |
■^agnúg |Xt\ 1 ljóðum, sem
■^sgeirsson hefir þýtt.
Ur Helgafells verða
s K v UÍSSaga 1 úfgáfu Hall
bók PrvVan Laxness- — Þessa
inenni 3 teikningar eftir lista-
GunnlaugÞS°2ald Skúlason og
itig >. 8 öcheving, en skreyt-
USSonennar befir Ásgeir Júlí-
i satrm8^1' Þes‘si bók verður
saga jr-,.roti og Brennunjáls-
á ver),1 lans' Þa heildarútgáfa
s°Uar Utn ,'lonasar Hallgríms-
kefir t , Guðmundsson
íyrra heftð Verkið saman- — í
skóiúgj lnU eru kvæði lista-
eru g-ns 8°ða, en í hinu síðara
SerðirSUl og brjef hans, rit-
fyrir °,' fl; Lyrra bindi kom út
Jórts g° •1 fvrra. En myndir
iua vngllberts er prýða bók-
isrtdi 01U ú’Prentaðar í Eng-
tif lanri^ b*r komu svo seint
að fregtSln?’ að f°rlagið ákveð
Tórnas & útkornu Þess, þar til
lokift ,. vGuðrnundsson hefði
Seníf Síðara bindið-
asta bn! egt er> að bókin Síð-
Siefstakmið’ muni vekja alveg
Segja h r atilvgli- Sannast að
ið út á6'1^ Stlk bok aldrei kom-
hiófttig lslenska tungu. Síðasta
Setrt er 6r ,eftir James Thurber,
i Bann^h® kunnur listamaður
hfannu91^1111111111' — Þetta er
Miðillinn Hafsteinn
Björnsson. Elínborg
Lárusd. hefur safnað
og skríð. — Norðri
1946.
UM MIÐLANA er búið að
skrifa margar bækur, og
mönnum er að verða æ ljós-
ara, að í sambandi við þá ger-
ast merkilegir hlutir, sem ekki
mega liggja í þagnargildi en
eiga erindi til hugsandi
manna. Slíkar bækur hafa áð-
ur komð út um íslenska miðla
og reið þar Þórbergur Þórðar-
son á vaðið með bók sína um
Indriða mikil, er hann reit að
mestu eftir frásögn Brvnjúlfs
Þorlákssonar. Mörg af fyrir-
brigðunum, er gerðust hjá
Indriða, verða ekki vottfest
hjeðan af, en í bók Þórbergs
saknaði jeg þess, að ekki
skyldi birtur þar greinaflokk-
urinn „í Svartaskóla“, er próf
essor Guðmundur Hannesson
reit forðum í blaðið Norður-
land, en hann sagði frá mörgu
merkilegu af fundum Indriða
og var afburða skemmtilega
fyrir blekkingum af miðlin- menn, sem lesa þessa bók, og
um, þar sem sannanlegt er, að
hann gat enga hugmynd haft
um margt það, sem af vörum
hans var sagt, meðan hann
var í trans-svefni.
eru ekki fyrir fram ákveðnir
í að neita því, að um líf eítir
dauða líkamans geti verið að
ræða, staðnæmist við ýmsar
frásagnirnar og gefist upp vifS
Mörg dæmi þess eru í bók- að fmna aðrar skýringar á
inni. Miðillinn hefur tíðum þeim en þá, að þarna haíi
enga hugmynd um, hvaða) framliðnir menn verið að
fólk situr fundi hans, það
kemur stundum ókunnugt og
án þess að hafa sagt til nafns
síns, en raddirnar, sem tala af
vörum hans eftir að hann er
fallinn í trans-svefninn, virð-
ast eigi að síður nákunnugar
fólkinu, tjá sig vera látna ást-
vini þess og færa sönnur á það
með því að rifja upp endur-
minningar frá jarðlífi sínu.
Hvaðan er þessi vitneskja
komin inn í vitund hins sof-
anda miðils? Úr huga fundar-
gestanna, svara sumir, og það
er auðveldara að segj það en
færa á það sönnur. En málið
fer að vandast, þegar sannan-
legt er, að hvorki miðillinn
nje nokkur viðstaddur gat
hafa vitað það, sem af vörum
ritaður eins og vænta mátti af miðilsins er sagt.
v TVber
°^kUr hefir gefið ut fleiri
hafa v^?eð t*essu sniði og þær
tekt ; , lð m.iög mikla eftir-
Verður eimalandi hans. Það
slenj;ngarnan að sjá hvernig
Eftir 8ar taka slíkri bók.
ar Relp^h'1311 mánuðinn ætl-
Iúyeöasa ells~útgáfan að halda
Skálan, VninSu í IJstamanna-
eiknin„ Par verða sýndar
LrettiSsbr' Sem prýða eiga
Verknm >U’ 0g fyrra bindi að
ar og te'ien.asar Mallgrímsson-
ógru v * nln?arnar sem eru í
Veróld o. fl. bókum.
ar.
urinn Listamanna-
miklum vinsældum,
Dimraur hlátur, eftir Sher
wood Anderson.
Reköld, eftir Remarque.
Mannlíf, eftir Malraux.
Sigurvegarinn eftir Graham
Green.
Við skreytum okkur skolla-
klóm, eftir Sandemose.
Brenninetlurnar blómstra,
eftir Harry Martinson.
Daglaunamenn. eftir Hans
Kirk,
Grænn varstu dalur, I.—II.,
eftir Llewelyn.
Skipið siglir sinn sjó, eftir
Nordahl Grieg._
Meðal þýðenda eru Karl ís
feld, Ólafur Jóhann, Haraldur
Sigurðsson, Jón Magnússon o.fl
Fyrsta bókin í þessum flokki
kemur út í þ^ssum mánuði.
Á vegum Helgafellsútgáf
unnar hafa á þessu ári komið
út margar merkar bækur, skal
þá fyrst nefnda Bókina um
manninn, í útgáfu dr. Gunnl.
Claessen, Fagra veröld, Tóm-
próf. Guðm. Hannessyni. Þá
skrifaði frú Elínborg Lárus-
dóttir góða bók um ýmislegt,
sem gerðist í sambandi við
Andrjes heitinn Böðvarsson,
merkan mann og góðan miðil,
og studdist þar mjög við frá-
sögn frú Salvarar Ingimund-
ardóttur, ekkju hans, sem er
greind kona og rjettorð.
Nú er enn komin frá hendi
frú Elínborgar myndarleg bók
um fyrirbrigðin hjá Hafsteini
Björnssyni, miðli. Hefur frúin
lagt mikla vinnu og alúð í að
gera bókina sem best úr garði.
Hefur hún safnað efninu víða
að frá þeim, sem verið hafa
með Hafsteini, og ritar sjálf
athyglisverðan kafla um æsku
hans, en Jónas Þorbergsson,
útvarpsstjóri, ritar um miðil-
inn og kynni sín af honum.
Þegar mjer var kunnugt, að
von væri á þessari bók, varð
það mjer ekkert gleðiefni.
Mjer fannst miðillinn vera
svo ungur enn, að jeg áleit
Rókau af,okk
Úngkaflokk
en bonaði
m.er nýlega lokið. —
akvað útp-a<ðUt' en svo varð>
fk°ðanak'a 3n að lata fara tram
nluta , °nnun meðal nokkurs
h°ka i annPendanna’ um val
b lngs. qtan flokk Listamanna ' asar Guðmundssonar og nú síð
eiddi ; j. ,oð<’nakönnun þessi ast heildarútgáfu á verkum
af fagnrr°S’ að of mikið þótti Jakobs Thorarensen. Þá má
Dæmi: Miðillinn er staddur
suður í Sandgerði og er í
trans-svefni. Af vörum hans
talar rödd, sem tjáir sig vera
framliðinn eiginmann frúar
einnar í Reykjavík. Til þess
að sanna það segir rÖddin,
hvað frúin sje að aðhafast
þessa stundina suður í Reykja
vík, hvar hún sje stödd, og
ennfremur það, að hann (eig-
inmaðurinn) hafi rjett í þessu
komið til hennar og tekist að
„taka frá henni kraft“ svo að
hún hafi orðið máttfarin í
bili. Röddin leggur áherslu á,
að frúnni sje sagt þetta sam-
dægurs. Það var gert og allt
reyndist að vera nákvæmlega
rjett. Frúin hafði verið á þess
um tiltekna stað (suður í
kirkjugarði), við þessa til-
teknu vinnu (að klippa trje),
verki.
Það er svo aftur önnur saga,
að með þetta mál má fara
heimskulega eins og öll önn-
ur mál. Salrænu fyrirbrigífcn
eru mjög opin íyrir hártogun
um og oft hefur verið farið
með þau svo, að málefnið hef-
ur beöið álitshnekki af. En það
haggar ekki sannleikanum,
hann er sá sami, hvernig sem
óvandaðir menn eða óskyn-
samir fara með hann, alveg
eins og sannleikurinn í kenn-
ing Krists er jafn háleitur'og
vafalaus, hversu fáránlega
sem sumir boðendur hans
túlka hann.
Hverskonar skynsemdar-
laus gagnrýni er skaðteg,
hvort sem hún kemur fram í
því, að trúa skilyrðislaust öllu
því, sem í heilagri Ritning
stendur, að trúa skilyrðislauot
og án þess að gagnrýna hverju
því, sem fram kemur af vör-
um miðlanna, eða þeim, sem
menn halda vera miola. Ofsa-
trúarmenn eru til innan trú-
arbragðanna, innan stjórn-
málanna og í hópi spíritist-
anna. Því fer fjarri, að þessa
sje gætt ævinlega, þegajr
menn eru að fást við hinar sál.
rænu staðreyndir, og ekfi
kunna allir með þær að fara.
Þess vegna gera menn sig
hlægilega og óvirða rnál, sem
er merkilegt rannsóknarefní
fyrir skynsama menn, og dýr-
mætt alheimsmál.
Þess er ekki að vænta, að
verulegar rannsóknir hafi ver
ið reknar á öllum þeim fyrir-
brigðum, sem bók frú Elfo-
og varð svo máttfarin á þess- ýporgar Lárusdóttur fjallar um,
ari stundu, að hún varð að en þarna hefur skynsamt fólk
hætta vinnunni.
Þetta gat hvorki miðillinn
nje nokkur annar viðstaddur
raðlegra að biða semm tima, jsuðui i Sandgerði hafa vitað. legum hlutum og sje bæði
þegar hann væri búinn að hvaðan er þessi vitneskja þöf., miðlinum og öðrum, sem
þá komin? Annaðhvort er hún
verio að verki, og flestir le»-
endanna munu fella þann
dóm, að bókin segir frá furðu
væn
starfa lengur sem miðiíl og
fjölbreyttir hæfileikar, sem
jeg vissi að hann var gæddur,
hefðu náð meiri þroska.
Bókin er komin, og trúi jeg
ekki öðru en að hugsandi og
hleypidómalausu fólki muni
finnast hún býsna
verð.
athvghs-
Jki. -q ræð'úegum bókment
b%kurnrTReyklavikur Þóttu
b°ttum n„ Ú0kullinn> Að haust-
g ^^kkjáli yfirleitt lík
Efni hennar er fjölþætt og
mikið, en það skal ekki rakið
hjer. Þekking frú Elínborgar
á hinum ýmsu greinum rniðils
gáfunnar hefur hjálpað henni
til að flokka efnið vel og gera
bókina skipulega úr garði. —
Hún lætur fólkið sjálft segja
frá, og er það tvímælalaus
kostur á bókinni. Verður les-
andinn sjálfur að ráða, hvort
hann tekur frásagnir fólksins
trúanlegar eða ekki. En naum-
ast er sanngjarnt að gera ráð
fyrir, að sá hópur af merku
og trúverðugu fólki, sem
ekki gleyma síðara bindi Víttiþarna segir frá, sje að gera
sje jeg land og fagurt. En fyrrajsjer leik að því að blekkja. En
bindið varð metsölubók Heíga-Jum margar frásagnirnar er ó-
fells á jólum í fyrra. hugsandi, að fólkio hafi orðið
komin frá framliðnum eigin-
manni frúarinnar, eins og
röddin af vörum hins sofanda
miðils staðhæfir, eða vjer
verðum að gefast upp við að
koma með nokkra skýringu,
sem vit sje í og eigi sjer stoð
í þeim veruleika, sem vjer
þekkjum.
Fa6st af því, sem kemur í
gegn um miðlana, sannar líf
mannssálarinnar eftir dauð-
ann svo að af taki öll tvímæli
og um ójarðneskan uppruna
þess verður ekki staðhæft, en
það getur verið frjósamt rann
sóknarefni engu að síður. En
hinu verður ekki neitað, að
mikil mergð sannanagagna
hefur komið fram, sem ekki
verða skýrð á annan veg en
þann, að þar sjeu framliðnir
menn að verki, og á þeim
sannanasögnum hafa heims-
frægir vit- og vísindamenn
lýst yfir því, að sannað sie, að
látinn lifi. Ekki get jeg hugs-
að annað en að hugsandi
hlut eiga að máli, til sóma
Þetta er, eins og Þorsteinn
Jónsson (Þórir Bergsson)
sagði í gætum ritdómi í Víal
„bók fyrir hugsandi menn“.
Jón Auðuns.
yy)aqndð ^Jkof L
[aqnuð ^shonaciaó 1
hæstarJeltuiSgmaður
^Oaistrteu ». Siml 1878. i
isiHianiniuiiMuiiK
HUIMNIIIIIIl.lMn
Uppáhalds
silfurmunum yðar er ennþá
hægt að halda skínandi björt-
um, því að dálítið af S I L V O
sjer um það.
BEST AÐ AUGLÝSA
í MOKGUNBIJVÐINU