Morgunblaðið - 30.06.1949, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 30. júní 1949.
MORGVNBLAÐiÐ
9
Alþjóðasamningar tií1
erndar fiskveiðnm
Sunnukórinn á ísafirði.
Söngför Sunnukórsins á
ísafirði til Norðurlands
Kórinn minnisf 15 ára starfsemi sinnar
SUNNUKÓRINN á tsafirði Ragnar H. Ragnar, sem þá var
hyggst að fara söngför til Norð nýkominn til bæjarins, frá
urlands nú í sumar- Syngur Bandarikjum Ameríku og hafði
hann væntanlega á Siglufirði, tekið að sjer söngkennslu i skó
Akureyri og Húsavik og e. t. v.
víðar. Leggur hann af stað í
förina frá tsafirði með Esju í
dag.
Kórinn er stofnaður hinn 25.
janúar 1934, á svonetndum
„Sólardegi“ tsfirðinga, en svo
kalla tsfirðingar þann dag sem
blessuð sólin, f fyrsta skifti á
árinu lyftir sjer yfir hmn háa
fjallahring, er umlykur höfuð-
stað Vestfjarða. Þann dag eiga
ísfirðingar, e'ftir að hafa beðið
með óþreyju og eftirvæntingu
í tvo la.nga mánuði, von á því
að finna lífsgeisla sólarinnar
leika um sig á ný. Og þá er
hátíð í hugum manna-
Tilgangurinn með stofnun
hans var þessi:
1. Að sjá um og annast söng
í tsafjarðarkirkju, við venju
legar guðsþjónustur.
2. Að efla sönglíf í bænum.
Þessum tilgangi hefir f jelagið
unnið að á þann hátt, að það
he'fir jafnan síðan annast um
söng í kirkiunni og á hverju ári
aeft almennan söng og haldið
söngskemmtanir á Isafirði og i
nágrenninu. Haustið 1945 fór
kórinn i söngför til Reykjavik
ur og nágrennis og þótti vel tak
ast. Siðari árin hefir verið tek-
in upp sú nýbreytni að helga
ákveðnu tónskáldi heila hljóm-
leika. Þannig hefir kórmn hald-
ið söngskemmtanir me<ð lögum
eftir Jón Laxdal, — en hann
starfaði um langt skeið aö söng
málum á tsafirði, — einnig
með lögum eftir Jónas Tómas-
son (Jónasar kvöld), Sigfús
Einarsson og Franz Schubert,
(Schuberts kvöld). en þá var
sýndur þáttur úr óperettunni
„Meyjarskemman“, undir
stjórn frú Jóhönnu Johnsen,
með hljómsveitarundirleik, er
Gunnar Hallgrímsson stjórnaði,
en auk þess söng kórinn all-
mörg lög undir stjórn Jónasar
Tómassonar-
S. 1. sumar tók kórinn þátt í,
og annaðist undirbúning að
söngmóti blandaðra kóra á Vest
fjörðum, er haldið var á tsa-
firði og s. 1. vetur hafði kórinn
sýningar á óperettunni „Bláa
kápan“ undir leikstjórn Irk. Sig
rúnar Magnúsdóttur, en hr.
um bæjarins, annaðist söng
stjórn og undirleik
Þau 15 ár, scm liðin eru frá
stofnun fjelagsins, hefir það
haft til meðferðar 25 verkefni
og haldið samtals 62 söng
skemmtanir- Flestir meðlimir
Sunnukórsins höfðu tun margra
ára skeið haldið uppi söngstarf
semi á tsafirði, áður en kórinn
var stofnaður, án þess að urn
lögbundið fjelag væri að ræða
Þessari starfsemi stjórnaði Jón
as Tómasson, sem um nærfdlt
hálfrar aldar skeið hefir verið
lífið og sálin í hverskonar söng
starfsemi á Isafirði, og ásamt
honum, á tímabili, núverandi
biskup tslands hr. Sigurgeir
Sigurðsson, þáverandi sóknar
prestur á ísafirði.
Söngstjóri Sunnukórsins hef-
ir frá upphafi verið Jónas Tóm
asson tónskáld. Er hann norð-
lenskur að ætt, fæddur að Hró-
arsstöðum í Fnjóskadal 13.
april 1881, sonur hjónanna
Bjargar E. Þorsteinsdóttur og
Tómasar Jónassonar. Tómas
var talinn hagyrðingur góður,
orkti allmikið í bundnu máli og
þýddi og samdi auk þess nokk-
ur leikrit, sem á sínum tima
voru sýnd allvíða norðanlands.
Jónas lærði orgelspil og hljóm- ina
fræði hjá tónskáldinu Sigfúsi
Einarssyni, síðar prófessor- Org
anisti við tsafjarðarkirkju varð
Eftir Ernest Heitman, frjetta-
ritara Reuters í Washington.
I MASSASCHUSETTS-RÍKI í
Bandaríkjunum, ekki ýkja
langt frá New York, er stöðu-
vatn, sem heitir einu erfiðasta
nafni til aflestrar, sem þekkist.
Indíánarnir gáfu því nafnið og
síðan hefur það haldist. Það
hefur 45 stafi og heitir:'
„Chargoggagoggmanchaugga-
goggchauvunagamaugg og þýðir
„Jeg veiði mín megin, þú veiðir
þín megin, enginn veiðir i miðj
unni“. Nafnið stafar frá samn-
ingi milli tveggja Indíánahöfð-
ingja, um það, hvar mætti veiða
í vatninu.
Nú eru liðin mörg hundruð
ár síðan Indíánarnir gerðu fisk
veiðasamning sinn. En nú fyrst
Ellefu þjóðir undirrita
samning um
á IMV-Atlantshafi
svæði, verða látnar gilda fyrir
þær þjóðir, sem minni hags-
muna hafa að gæta þar. En
allir fiskimenn hafa sama rjett
við fiskveiðar, hverrar þjóðar,
sem þeir eru, og hvar sem er.
Þjóðirnar, sem að samningn-
um standa, vona, að með þess-
um nýju reglugerðum geti norð
vestur Atlantshafið aftur orðið
jafn fisksælt og það var áður.
En á undanförnum árum hefur
er farið að gera að verulegu1 hskveiðunum á þessu svæði sí-
ráði fiskveiðasamninga milli
þjóða til að hafa eftirlit með
fiskveiðum á heimshöfunum.
Hættan á útrýmingu
fiskstofna
Fiskveiðiþjóðirnar hafa kom-
ist að því, að hafið, sem þær
hjeldu einu sinni að geymdi ó-
þrjótandi mergð fiskjar getur
orðið rányrkt, svo að hætta sje
á útrýmingu fiskstofnsins.
Á síðustu 30 árum hefur
nokkuð verið gert til að \ægja
fiskveiðasamkeppni þjóðanna,
reyna að stilla til friðar og
koma föstu skipulagi á um fisk-
veiðar til að halda fiskistofnin-
um við.
Nýlega var undirritaður í
Washington fiskveiðasamning-
ur milli ellefu þjóða um,.fisk-
yeiðar á norðvestur hlutu At-
lantshafsins. Samningur sá er
víðtækasti fiskveiðasamningur,
sem enn hefir verið gerður. •—
Þjóðirnar, sem undirrituðu
hann voru þessar: Kanada, Dan
mörk, Bretland, ísland, Italía,
Frakkland, Nýfundnaland, Nor
egur, Portugal, Spánn og Banda
ríkin.
Eftir samningnum verða fisk-
veiðar á norðvesturhluta At-
lantshafsins settar undir yfir-
stjórn nefndar, þar sem fulltrú-
ar frá öllum samningsþjóðunum
eiga sæti. Hver þjóð má til-
nefna þrjá fulltrúa í aðalnefnd-
5 fiskveiðasvæði
Fiskveiðarnar
á norðvestur
hann árið 1910 og gegnir því Atlantshafi eru aðallega á fimm
starfi enn. Söngstjórn hefir mismunandi svæðum. 1) Við
hann einnig haft á hendi ávalt vesturströnd Grænlands. 2)
I Undan Labrador. 3) Undan Ný
fundnalandi. 4) Undan Nova
Scotia og 5) Undan norðvest-
urströnd Bandaríkjanna. Yfir
fellt farið hrakandi. Sem
gleggsta dæmið má nefna ýs-
una, sem alveg er að hverfa af
miðunum við Bandaríkm og
Nova Scotia.
Þá er og athugavert, að til
þess að fá valinn fisk verða
veiðiskipin nú að sigla þrisvar
til fjórum sinnum dýpra frá
landi en í gamla daga. Ufsaveið
ar hafa minnkað mikið og það
er jafnvel orðið erfitt að finna
þorskinn.
Eiga mikið undir fiskveiðum
komið
Nokkur lönd, sem undirrit-
uðu samninginn, hafa ekki
beinna hagsmuna að gæta á
þessu fiskveiðasvæði, en fisk-
veiðar í heild eru aftur á móti
mjög þýðingarmiklar fyrir þau
öll. .
Meira en 95% af útflutnings
vörum íslendinga eru fiskafurð
ir. Fiskveiðar eru og einn aðal
atvinnuvegur Norðmanna. Salt-
fiskur er ein aðalfæðutegund
Spánverja og Porugala. Þó fisk-
veiðarnar á þessu svæoi sjeu
ekki sjerstaklega þýðingarmikl
ar í fjárhagsmálum Bandarikj-
anna, þá nemur aflinn árlega þó
um einum milljarð dollara að
verðmæti árlega og verðmæti
als aflans á þessu svæði er talið
vera margir milljarðar dollara.
Aukin eftirspurn fiskmetis
Á eftirstríðsárunum hefur
fiskur haft aukna þýðingu. sem
fæða um gjörvallan heim. Tog-
araeign þjóðanna hefur aukist
mikið og ný og stórvirkari veiði
tæki hafa verið tekin upp. —
Veiðiskipin eru stærri og full-
komnari. Nýjar aðferðir við
flutning, frystingu og pökkun.
hafa opnað nýja fiskmarkaði.
Til að seðja hina miklu eftir-
hverju svæði verður sjerstök spurn eftir fiskafurðum hafa
síðan.
Þá hefir Jónas fengis all-
mikið við tónsmíðar og eru
sum af lögum hans þegar orð-
in landfleyg, en mikið mun
hann eiga í fórúm sínum sem cftirlitsnefnd, sem í eiga sæti íiskimenn unnið af meiri krafti
fulltrúar frá þeim þjóðum, sem svo að aflinn yrði sem mestur í
telja sig hafa sjerstakra hags- hvert sinn. Og þó. — Fyrir
! þremur eða fjórum áratugum
að fóru menn almennt að skilja
eiga í
enn hefir ekki komið fyrir al-
m enningssj ónir.
Kórinn hefir nú fengið nýj- muna að gæta þar.
an ágætan starfskraft þar sem Undirnefndirnar
er hr. Ragnar H. Ragnar. Gerð senda sjálfri aðalfiskveiðanefnd Það, að fiskimiðin - góðu væru
ist hann fjelagsmaður s.l. haust inni skýrslur og skrár um fisk- Þrátt fyrir allt ekki ótæmandi.
eiga
en þá var hann nýfiuttur til
bæjarins frá Bandaríkjunum,
ráðinn sem söngkennari skól-
arma og starfsmaður l'ónlistar-
fielags Isafjarðar. Aðstoðar
hann kórinn nú í fyrsta skifti
sem undirleikari.
Framhald á bls. 12
veiðar og mæia með eða móti Fyrstu merki um fiskþurð fóru
því, hvort heimilt skuli
fjölga fiskveiðiskipum.
að
Allir sömu fiskveiðarjettimíi
Aðgerðir þjóðanna, sem
mestra hagsmuna hafa að gæta
á hverju einstöku fiskveiða-
að koma í ljós í Norðursjónum.
sem einu sinni hafði bestu fiski-
mið heimsins. En frá siðustu
aldamótum hefur fisksæld þess
stöðugt farið þverrandi_
Þó jókst fiskstofninn i báðum
heimsstyrjöldunum, þegar ekki
var 'nægt að stunda veiðar þar.
Lík reynsla hefur fengist
annarsstaðar, þar sem haíið var
rányrkt.
Endurreisnarstarf
fiskifræðingarma
Fiskifræðingar komu upp
með öllum fiskiveiðaþjóðum. —
Þeir fengu sjerstök rannsóknar-
skip og rannsökuðu efni hafsins
og Hfið, sem í því býr. Eftir
langar rannsóknir, þar senv
milljónir fiska hafa verið rann
sakaðir, telja þeir sig hafa íund
ið aðferð til að auka fiskstofn-
inn, svo að jafnar og góðar veívl
ar geti haldist um ótakmarkað-
an tíma- Aðferðin er að vernda
hrygningarstöðvar og hafa eftir
iit með veiðum.
Og fiskveiðasamningarni r,
eins og sá, sem áður hefur ver-
ið skýrt frá eru aðallega ætlaðir
til að ákveða það fiskmagn sern
árlega má veiða.
Helstu fiskveiðasamningarnir
Samkvæmt samningi ári#-
1923 milli Bandaríkjanna og
Kanada, hefur ufsaveiði vid
Kyrrahafsströnd þessara landa
verið takmörkuð eftir tillögum-
sjerfræðinga.
1938 gerðu þessi lönd samn-
ing um laxaveiði í Frazier ánni
og samkvæmt honum ákveða
fiskifræðingar, hve mikil veiðt
sje hæfileg á hverju ári.
Nú í ár var undimtaður
samningur milli Bandarikjanna
og Mexikó um túnfiskaveiðar í
Kyrrahafi. í þeim samningi var
ákveðin náin samvinna með
fiskifræðingum þessara ianda.
Hvalveiðisamningur var und
irritaður af fulltrúum 21 þjóð-
ar í Washington, árið 1946, og
gengu ákvæði hans í gildi 9.
nóvember 1948. Samkvæmt
þeim samningi setur alþjóðleg
hvalveiðinefnd reglur um hval-
veiðar hvarvetna í heiminum.
Samkvæmt fiskveiðasamn-
mgi undirrituðum í London.
1946, sem 12 þjóðir undirrit-
uðu, er haft eftirlit með fisk-
veiðum í Norðursjó og á norð-
austur hluta Atlantshafsins.
Það er föst regla hjá Banda-
ríkjastjórn, að leyfa öllum þjóií
um, sem einhverra hagsmunu
hafa að gæta, að taka þátt *
umræðum um nýja fiskveiða-
samninga varðandi Ameriku-
mið.
Með fiskveiðasamningnum í
London 1946 og Washington
1949, er Norður-Atlantshaf fyr
ir norðan 39 breiddarstig nú það
úthaf, þar sem best eftirlit er
haft með fiskveiðum.
Ársaf mæli.
BELGRAD — Júgóslavar hjeldu upp
á það, er ór var liðið frá þvi, nð
Kominform-deilan hófst og Tito fjekk
fyrstu ánúnninguna með því ;,ð Jýsa
yfir, að Rússar hefðu farið algjorlegí*
halloka i þeirri deilu.