Morgunblaðið - 24.02.1950, Qupperneq 2

MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 24. febr. 1950,
ftaforkulánadeild múl sfofn- íslensk gluggasýn-
ing í Washinglon
íslensk sýning í Washington
¥sS BýnaSarbanka Sslands
Skai veHa ián fyrir heimtaugagjöiihn
— Frumvarp IngóHs Jónssonar.
INGÓLFLTR JÓNSSON, 2. þingmaður Rangæinga, flytur í
neðn deiid frumvarp um raforkulánadeild Búnaðarbanka
íslands, þar sem lagt er til að stofnuð verði sjerstök deild
við B. í ., sem hafi það verkefni að veita lán fyrir heimtauga-
gjoídutn tii þeirra bænda, sem fá rafmagn hjá rafmagns-
veríum ríkisins.
!». ítnlj, kr. stofnfje. ‘
. Sfofrdjo deildarinnar skai
veua kr. 5.000.000.00 og greið-
psh á-þrem árum úr jafnvirðis-
«jóði. þannig: 2 millj. kr. greið-
nsf.ifyr.ir árslok 1950, 2 millj. kr.
íyrir msLok 1951 og 1 millj. ki’.
fyríf ársiok 1952.
&áran. skulu veitt til 15 ára
gegn tryggingum, sem stjórn
Vömiaðarbanka íslands tekur
gildar. Vextir skulu vera 3 Vz % .
tLeggja skal árlega í varasjóð
af útistandandi fje deildar-
vnnar.
íjúnaðarbankinn annast reikn
-mgshald, útlán og fjárreiður
deildurinnar fyrir þóknun, sem
ekki má faia yfir fú % árlega
a£ -útnstandandi fje deildarínn-
ar
-Vtí enpiiaMg'ag j ö I di n
orn njjög há.
Ifruriivarp þetta er flutt
vegnu þess, að eins og nú er
ást.atfc telur engin lánsstofnun
sjer skylt að veita lán fyrir
"’fieimtaugargjöldum. Hafa því
-♦nargir bændur, sem fengið hafa
jfafmagn leitt til sín, orðið að
taka víxillán með milligöngu
Vjreppsfjeiaga eða sýslufjelagá.
tíeíúi. þetta valdið miklum erf-
ifHeikum og kostnaði, sem vont
GT; að, búa. undir. Rafmagns-
Ijeimtaugargjöld eru mjög há,
injðað er við, að kostn-
uðar rafmagnsveitanna greiðist
af n.otendum. Mun láta nærri,
að sá hluti sje til jafnaðar 6
kr. á. býli. Við það bætist
'nniagmngarkostnaður í íbúð-
arhús og peningshús, auk raf-
magustækja. Má því fullyiða,
að heildarkostnaður við það að
£á rufmagnið verði 12—15 þús.
kr til jafnaðar á býli. Aðeins
fáir bændur geta bætt slíkum
bagga við hin venjulegu út-
gjöid án þess að taka lán.
Verði raíorkumáladeild slofn
-uð við Búnaðarbankann, eins
og frunivarp þetta gerir ráð fyr
ir, má fullyrða, að bætt verður
úr þeim vandræðum, sem marg
ir eru nú í vegna þess, að þeir
hafa ekki fengið hentugt láns-
fje til þess að greiða með heim-
taugargjöidin. og einnig má
ætia, að deildin með 5 millj kr.
stofnfjé geti fullnægt brýnustu
t>Örfum að þessu leyti í næstu
framtíð.
Með fcumvarpinu er ekki lagt
-til, að deildin fái árlegar tekj-
ur frá ríkinu. Þykir ekki á-
sfæði tii þess að svo stöddu,
jpnda eðiilegra, að tekjuöfiun
ffyrir deiichna verði athuguð síð
|-ar, eftir að reynsla er fengin
tfyru því, að hve miklu leyti
fctofnijeð nægir.
* <5ert- er ráð fyrir, að lánin
verði veitt til 15 ára með 3 %
vöxtum. Eftir að höfuðstóll
deildarinnar hefur verið lán-
aður út, verða árlegar nettó-
tekjur hennar eigi að síður 500
þús. kr., þar af afborgun 7,5%
af stofnfjenu og svo vaxtatekj-
ur.
Nægilegt þykir að leggja í
varasjóð árlega Vz % af úti-
standandi fje deildarinnar. —
Búnaðarbankinn mun sjá um
rekstur deildarinnar fyrir væga
þóknun, eins og 5. gr. frum-
varpsins geiir ráð fyrir.
Kyrrstaða má ekki
eiga sjer stað.
Síðan raforkulögin komu til
framkvæmda, hafa rafmagns-
veitur verið lagðar um ýmsar
’sveitir þessa lands. Hafa slíkar
framkvæmdir vakið sóknarhug
og aukinn framkyæmdavilja í
sveitunum. Er enginn vafi á því,
að rafmagnsframkvæmdir í
sveitunum eru mjög þýðingar-
iniklar fyrir framtíð þeirra og
velgéngni. Það má því ekki eiga j
sjer stað, að nú komi kyrrstaða
■á þessu syiði í stað athafna. —
jEnda þótt tímarnir verði erf-
!íðír og meira þurfi að sjer að
jleggja en áður, verður að halda
þeim framkyæmdum áfram,
sem síst verður án verið.
FLUGFJELAGIÐ American
Overseas Airlines hefir undan-
farið haft gluggasýningar í
Washington, helgaðar þeim
löndum, sem fjelagið heldur
uppi samgöngum við.
íslensk gluggasýning hófst
mánudaginn 23. jnaúar s.l_, og
hafði Ferðaskrifstofa ríkisins
lagt til sýningarefni, en einn-
ig lánuðu íslensku sendiherra-
hjónin í Washington, íslenska
silfurmuni, þ. á m. stokkabelti,
armbönd, brjóstnælur, silfur-
skeiðar o. fl. Vakti sýningin
mikla athygli, og bárust ótal
fyrirspurnir í sambandi við
hana. Upphaflega átti hún að
standa í viku, en sökum þeirra
athygli, er hún vakti, var hún
framlengd og höfð í þrjár vik-
ur, til 13. febrúar.
lífið fylgi kofflmún-
isia ineða! Etainar-
verkafflamta
BRUSSEL, 23. febrúar: — Það
er búist við, að á næstunni
ikomi flutningaskip með her-
:gögn frá Bandaríkjunum til
Beigíu, en hergögn þessi munu
Belgíumenn fá samkvæmt her-
jvarnaráætlun Atlantshafs-
Ibandalagsins. Kommúnistar í
Belgíu reyna nú allt sem þeir
jgeta til að æsa hafnarverka-
imenn gegn hergagnasendingum
íþessum, en verður lítið á-
tgpngt. Eru allar líkur til að æs-
ingar þessar verði kommúnist-
um til hinnar mestu háðungar,
því að verkamenn neita að
fyígja skipunum þeirra, enda
skilja þeir af reynslu Belgíu-
manna úr fyrri styrjöldum,
hvað það getur kostað þjóðina,
ef landvarnirnar eru í ólestri.
Kommúnistar kölluðu fyrir
skömmu hafnarverkamenn í
Ostende saman á mótmælafund,
en aðeins sjö mættu á þeim
fundi. Samskonar fund ætluðu
þeir að halda í Antwerpen og
leigðu húsnæði, sem tóku 3000
imenn í sæti. Af 13.000 hafnar-
verkamönnum í borginni komu
aðeins 150 á fundinn. — Reuter.
Styrkur úr Minning-
arsjóði Oiav
Brunborgs
NÆSTA VETUR verður einum
stúdent eða ungum kandidat
(karlmanni, helst innan við
þrítugt), veittur styrkur úi’
„Stud. ökon. Olav Brunborgs
Minnefond“. Styrkurinn nemur
2000 norskum krónum.
Styrkur þessi er veittur ís-
lenskum og norskum stúdent-
um til skiptis, — næsta vetur
íslenskum stúdent til náms við
háskólana í Osló eða Björgvin.
Umsókn um styrkinn, ásamt
prófskírteinum og upplýsingum
um nám, skal senda Skrifstofu
Háskóla íslands í síðasta iagi
15. mars.
Rokossovsky vil! að
Pólverjsr hlýði
Rússum
VARSJÁ, 23. febr. — Rokoss-
ovsky marskálkur, yfirmaður
pólska hersins og valdamesti
maður Póllands, gaf í dag út
dagskipan til hersins. I dagskip-
un þessari leggur hann áherslu
á það, að Rússar eigi voldug-
asta her í heimi og að Pólverj-
ar eigi að hlvða Rússum, hvað
sem í skerist. D.agskipunin var
gefin út í tiíefni sameiginlegs
32 ára afmælisdags rússneska
hersins og 5 ára minningar-
dags þess, að rússneski herjnn
hóf sókn sínr. yfú’ Pripet mýr-
arnar inn í Pólland. — Reuter.
Engin breyiing á ulan-
ríkisslefnu Bandaríkja
WASHINGTON, 23. febrúar:
Acheson utanríkisráðherra
Bandaríkjanna sagði í dag á
fundi utanríkismálanefndar öld
ungadeildarinnar, að Bandarík
in myndu í engu breyta utan-
ríkisstefnu sinni þó vitað sje,
að Rpssar ráði yfir kjarnorku-
sprengjunni. Sjerfræðingar í
alheimsstjórnmálum þykjast
hafa orðið varir við, að Rússar
sjeu oiðnir harðdrægari í við-
skiptum, síðan þeir gátu fram-
leitt slíkar sprengjur.
— Reuter.
ÞESSI mynd er frá íslensku gluggasýningunni, sem A. O. A,
hefir sett upp í Washington.
Talið að minkur leggisl
á sauðfje á Rangárvöllum
Veiðinaðor qeiður úi til höfuðs yargi beim.
ÞAU TÍÐINDI hafa frjettst austan frá Rangárvöllum, að mink-
ur hafi þar lagst á sauðfje, og sært það svo, að orðið hafi aö
lóga því. Þó þessi nýi bitvargur hafi gert vart við sig í flestum
sýslum landsins, hefir það ekki heyrst fyrri, að hann hafi ráð->
ist á kindur.
Veiðimaður gerður út 1
Veiðimaður, sem er í þjón-
ustu landbúnaðarráðuneytisins,
Carl Carlsen að nafni, hefir
verið sendur austur, til þess að
hafa upp á minknum og eyða
honum. Minkurinn getur ekki
verið ættaður frá nálægum
minkabúum, því ekkert minka
bú hefir verið í Rangárvalla-
sýslu, og ekkert nær en á Sel-
fossi. En það er fyrir nokkru
lagt niður.
Tómas bóndi að Reynifelli
átti flestar hinar dýrrifnu kind-
ur, svo líklegt er, að minkur-
inn haldi sig fram með Eystri
Rangá.
Útilokað að sje eftir tófu
Þeir, sem sjeð hafa hinar
meiddu kindur, fullyrða, að
refur geti ekki verið valdur að
áverkunum, því hjer hafi allt
öðruvísi verið farið að, en er
irefavani, eyru rifin af kindun-
um, spenar bitnir, júgur rif-
in og eins dindillinn. Eins og
snjóalögum nú er háttað þar
eystra, ætti vanur veiðimaður
fljótt að geta gengið úr
skugga um, hvort minkur sje
þar á ferð. Slóðir eftir hann
ættu að sjást meðfram ánni, og
önnur vegsummerki.
Talað um að hætta
minkacldi
Annars hniga flest rök að
því, að meiri áhersla verði lögð
á það, að útrýma þessu aðskota
dýri í íslensku dýralífi, heldur
en að halda áfram uppeldi
minka.
meðan villiminkar eru í land~
inu, sem leika lausum hala, þ,
e., að lóga þeim dýrum sem
geta komið að gagni, er skað-
semdardýrin lifa eftir.
Útrýmingarlögin
í fyrra voru gefin út lög um
verðlaun fyrir minkadráp. —»
Hafa þau borið árangur. Marg
ir hafa notað sjer af þessu, og
lagt stund á að veiða mink. —-
Eru þeir best settir við þær
veiðar, sem hafa vanið hunda
á að elta og þefa uppi minka,
Með vönum hundum er sagt, aö
veiði þessi sje fremur auðveld.
Á Norðui’landi hefir minka->
búum fækkað, sagt að þau sjeu
aðeins eftir í Eyjaf.iarðarsýslu>
Orðið hefir vart við villimink
í Laxárhólmum í Þingeýjar-
sýslu. En ekki vitað hvort
hann hefir haldist þar við, eða
hvort hann hefir drepist. ——
Sennilegt að villiminkur eigi a8'
jafnaði erfiðara uppdráttar yf-
ir veturinn á Norðurlandi en
hjer fyrir sunnan.
Hnefaleikari deyr
af meiSsiuni
NEW YORK, 23. febr. Banda-
ríski miðhungalmefaieikarinn
Laverne Roach Ijest í dag !-
sjúkrahúsi í New York. Bana-
mein hans var meiðsli, er hanrs
hlaut í hnefaleikakeppni viö
George Small i fyrradag. Roach
varð knock out í 10. lotu hnefa-
leikakeppninnar og kom ekkl
Sumir halda því óhikað fram, | framar ^il meðvitundar. Höf-
að það eigi ekki aðeins að uðkúpa hans hafði brotnar. —-
Roach átti 25 ára afmæli í gæiv
blátt
minka minkaeldi heldur
áfram að banna það.
En svo eru aftur aðrir, sem
— Hann var talinn efnilegui?
hnefaleikamaður, ættaður frá
telja það hlálegt, að drepa alla Texas og hatði aðeins tapað 4
þá minka, sem eru í vörslum _ keppnum af 32. sem hann hafði
manna, og geta komið að gagni,! keppt í. — Reuter.