Morgunblaðið - 24.02.1950, Page 5

Föstudagur 24 febr. 1950.
MOliGVNBLAÐlÐ
EíhiAR ARIMÓRSSON SJÖIIJGIIR
I DAG verður Einar Arnórsson
70 ára. Þessara merku tíma-
móta í ævi hans vil jeg minn-
ast með nokkrum orðum, en í
stuttri blaðagrein er ekki unnt
að rekja æviatriði og verk þessa
mikla afkastamanns nema í
stórum drátturrr.
Um aldamótin síðustu hófst
nýtt viðreisnartimabil í sögu
þjóðarinnar. Hún ól þá með sjer
miklar vonir um bjartari fram-
tíð, aukið sjálfstæði og vaxandi
menningu. Einar var þá orðinn
fulltíða maður, stóð. á tvítugu.
I honum bjó óvenjulega mikil
starfsorka og vaxtarmáttur.
Ekki er að eía, að hann hefur
þá þegar eínsett sjer að leggja
hönd að verki með þeim, er
hefja vildu þjóðina upp rir
fornri niðurhegingu til aukins
þroska og sjálfsforræðis. Lífs-
ferill hans síðar sýnir og sann-
ar, að mikið l'efur fyrir honum
vakað. A þeim aldarhelmingi.
er nú er að renna út með þessu
ftri, hefur Eir.ar viða við kom-
íð í íslensku þjóðlífi og hvar-
vetna maikað glögg spor, þar
sem hann heíur farið, á sum-
trni sviðum dvpri spor en nokk-
ur annar Islendingur á undan
honum.
Ætt Einars ætla jeg mjer
ekki að rekja, og um æsku hans
og uppvöxt austur í Grímsnesi
er mjer lítt kunnugt. Þó þykist
jeg vita, að sr.emma muni hann
hafa vaníst við vinnubrögð, og
heyrt hef jeg að góður liðs-
maður hafi hann þótt austur
þar. Til skólanáms braust hann
af sjálfs sín ramleik, en erfitt
var það á þeim tímum. í latínu-
skólanum var hann óvenjulega
jafnvígur á allar námsgreinir
og lauk þar prófi með miklu
lofi.
Þegar Einar hafði lokið
stúdentsprófi, hneigðist hugur
hans að norrænum málvísind-
um, og las hann þau fræði um
eins árs skeið við Kaupmanna-
hafnarháskóla en* hvarf þá að
laganámi, líklega hefur sú á-
kvörðun ekki verið Einari með
aldarinnar. fyrri, en það er mjer ’ viðurkenningarskyni fyrir vrs~
í minni, að á þeim umrótstím- | indaafrek hans.
um þótti stjóm landsins í styrk- | Ekki má láta þess ógetið, að
um höndum, þar .-em Eínar var. Einar talar hreinna og traust-
Sæti átti Einar á Alþingi fyrir ara íslenskt mál en flestir aðiir
Arnesinga 1914—1959 og fyrir og hefur tamið sjer svo sjer-
Revkvíkinga 5 931—1932. Áhrif kennilegan og persónulegan
hans í islenskri stiórnmálasögu
urðu þó mest. og að öllu mérki-
legust, er hann átti sæti í sam-
bandslaganefiidir.ni árið 1918.
Leiddi það starf hans með fleiri
góðum nefndarmönnum til fullr
nr viðurkenr.ingar á fullveldi
Tslands, svo sem kunnugt er.
En svo ljet Knud Berlin próf.
um mælt, að Ðanir hefðu verió
miög hlunnfarnir í þeiijr samn-
ingum, og keAndi um Einari.
Þó að Einar Ijoti af þing-
störfúm, hafð: hann samt marg-
vísleg áhrif á íslenska stjórn-
málabróun og löggjafarmál.
Hann átti t. d. sæti í dansk—
’slensku ráðgjafarnefndinhi ár-
in 1918—1934 og ófá eru þau
lög og lagahálkar sem hann
hiefUr sajnið. I bæjárstjórn
Revkí&víkur atti liann sæti 1930
—5 932 og grpndi skattstióra-
störfum í Reykjavík 5 923—
1928.
Einar Arnórsson.
Einar tók eftur sæti i ríkis-
jstiórn í des. 1942 sem dóms-
öllu sársaukalaus, en til mikils' Einars, og e - jeg einn í hópi málaráðherra í utanbingsstiórn
láns varð hún islenskum lög- þeirra. Er það ei’nróma álit nem dr. B.iörns Þórðársonar og er
vísindum. Lagaprófi lauk Ein- enda hans, að hann sje gæddur það í feisku minni. N;mt hann
ar árið 1906 með hærri einkunn frábærum kennarahæfileikum. þá þeirrar ánægju að eiffa sæti
en riokkur Islendingur hafði Veldur þar mestu um óbilandi í stiórn landsins, er týðveldið
tekið á undan honum. Árið þekking hans á lögum og rjetti, var stofnað.
1908, nokkru oftir að Einar var
heim kominn ú’á námi, var stofn
rökvísi, aðgreining aðalatriða j Þó að ótrúlest ••meffi vivðast.
frá aukaatriðum og Ijós og er langt frá þvl, að enn si° atlt
stíl, að venjulega má þekkja
það, er hann ritar, þó að naíns
hans væri ekki getið.
I persónulegu lífi sir>u hefur
Einar átt því láni að fagna að
eignast ágætan og si'er samboð-
inn íifsföruRA.ut, Sigríði Þor-
láksdóttur, og með htmii mann-
vænleg börn. Hann hefur eíhhig
eignast góða og trygga vitö, hn
ekki hirt um oð vera allra vin-
ur, því að vinavandör er hanfnj
en vinfastur að sama skapi.
Ekki vil jeg telja aldur Ein-
ars háan, þó að hann fylli nfk
sjöunda tuginn, enda er hánn
enn í hópi starfandi íslenákra
laga- og fra-ðimanna með ó-
skerta líkamskrafta og sáfar.
Hann á að v:su langan viímu-
dag að baki, því að hann var
snemma hafinn, og eftir haxin
liggia afrek sem halda mum»
uppi nafni hons í sögu þjóðar-
innar um ókcmna tíma. F.n íull
ástæða er til að ætla. að 'hahn
eigi enn eftir að vinna rnört' og
merk stöi f í þágu íslensrkrá-'Itíg-
vísinda og annarra fræða *A
þessum afmælisdegi hans flyt
jeg honum óskir um. að svo
megi verða. c-g árna honum'og
.fjölskyldu hans alíra hei'í'ih.
Þórður Ej jólfssor.t
annar af tveimur kennurum
skólans. Hóf hann þá það verk,
kennslu og samningu lögfræði-
rita, sem hann vann lengst að
og telja má hofuðlífsstárf hans.
Þegar Háskóli íslands var stofn
aður árið 1911. var Einar skip-
aður prófessor við lagadeild.
Gegndi hann því starfi til árs-
Framleiðendnr
aður lagaskóli í Reykjavík, og skemmtileg +-amsetning. Sjer- þa« fram talið sem Einar hefur
var hann þá þegar skipaður staklega eru okkur minnis- ' afrekað Auk löpfræðirita sinna,
stæð ýmis dæ-mi hans, er hann seni áður var getið hefu’' hann ■
setti saman og brá upp í unnið mikil fræðistörf á sviði
kennslustundum. Lögfræðingar, íslenskra saonvísinda. en wn
er sátu á skólabekk hjá honum þau efni er hann manna fróð-
Tyrir 30 40 árum, hafa enn í astur. Af frumsömdum ritum
dag slík dæmi hans á hrað- hans, sem varða landssöguna,
bergi. • !en eru þó einnig logfræðilegs
Á þeini árum, sem Einar efnis, skal ieg sjerstaklega
stundaði lagakcnnslu. ritaði nefna Rjetíarstöóu íslands
ins 1932. þó að undanteknum hann margar fræðibækur í (1913) og Rjettarsögu Alþíngis
tæpum tveimur árum, er hann kennslugreinum sínum. Hafa (1930). Þá á hann einnig fjölda
var ráðherra. ! sumar þeirra verið gefnar út ritgerða í tímaritum og safn-
Margir hafa riotið lagakennslu , u prenti en aðrar fjölritaðar.
Eru þær flestar úr dómskapa-
rjetti og stjórnlagafræði, en
þær greinar lögfræðinnar kendi
Einar. Með ritum þessum hef-
Sel framleiosluvörur yðar sjálfur. Annast pökkun. út-
sendinu, innheimtu og alít þar að lútandi. Tilboð merkt:
„Söluhæfni — 0136“, sendist Mbl fyrir 25. þ. m.
N Y T T
N Y T T
Hjer með leylum vjer oss að vekja atbygli yðar á hinni
nýstofnuðu
PYLSU OG ÁLEGGSGERÐ
Vjer höfum á að skipa fyrsta flokks kunnáttumönnum
í þeirri grein og erum þess vegna færir um að láta yður
í tje það besta sem völ er á. — Vjei b’óðum yður upp á
bjúgu — pylsur — hangikjöt og allskonar álegg.
Hringið í hima 80199 og vjer láturn yður í tje allar
hánari upplýsir.gar.
Pyisu- og Álðggsgsrðin
Langholtsvegi 89
Sími 80199.
RÆRJUR,
ritum, innlendum og erlendum.
Hann hefur og annast. útgáfu
Alþingisbóka íslands og Lands-
yfirrjettaidóma (1802 og á-
fram). Um áratugi hefur hann
ur Einar unnið mikið og merkt átt sæti í fulJtrúaráði Hins ís-
brautryðjandastarf og einnig lenska bókmenntafjelags og í
hafið islenskt lagamál til nýs stjórn Söguf.ælagsins og verið
vegs og virðingar úr mikilli forseti hins siðarnefnda síðustu
niðurlægingu, sem það hafði 15 árin. Eæðr hafa þessi fjelög
komist í á rndanförnum öld- kjöríð hann heiðursfjelaga. Há-
um- skóli íslands hefur og kjörið
Árið 1932 var Einar skipaður hann heiðursdoktor í lögum í
hæstarjettardómari, og gegndi
hann því tmbætti til 1945. Mjer
er vel kunnugt, að það starf
leysti hann einnig af höndum
með ágætum. Frábær lagaþekk-
ing hans, rökhyggja, skarp-
skyggni og hlutlægni nutu srn
ekki síður í dómarasætinu en á
kennar astóln um.
Eftir að Einar kom heim að
laganámi lokr.u, tók hahn þeg-
ar mikinn þátt í stjórnmálum,,
gerðist þa’' brátt áhrifamaður
og um skeið f'orýstumaður. Ráð
herra varð hann vorið 1915,
hinn fimrnti og síðasti þeirra,
sem einir sátu hjer á ráðherra-
stóli. Ljet h„nn aftur aí ráð-
herradórru í árSb/rjun 1917. Á
þeim árum varð rnikil röskun
hjer á landi á sviði f jármála og
atvinnumála vegua heimsstyrj-
Libyu
LONDON 21. febr — Bevin,
utanríkisráðh. Breta og ái. Átl-
rian Pelt, umboðsmaður $T 'P.
í Líbyu, áttu í dag viðræður
saman um framtið Libyu. Éink-
um virðist nú vera á döfrnni,
að setja á S^ofn fulltrúaþing,
kosið af Libyumönnurh sjáM-
um til þess að til verði eínbver
ábyrg stofnun sem geti ’tetöÁ
við stjórn lar.dsins, þegar þail
fær sjálfstæði sitt 1952. Pelt
hefur að undanförnu férðast um
Libyu og er hann þeirrar skoð-
unár, að slíkn fulltrúaþingí ætt%
hið fyrsta að fela nokkur völ<%
til reynslu, m. a kerinslumál
og síðan smáauka vald þess, svo
það verði hæft til að stfjórnA
landinu, þegar þar að kemur.
—Reuter.
ávaílt fyriríiggjandi.
^Jsriitiániion Js? CJo. k.f.
Gaterpillar-vjelar
Nýar eða nýlegar Catei-pillar Diesel vjelar no. 112,
óskast til kaups. Upplýsing:ár gefur *
Alfred Guðmundsson,
Áhaldahúsi bæjarins, Skúlatuni 1.
• • u • WtOAIt» ■