Morgunblaðið - 20.04.1952, Blaðsíða 9

Sunnudagur 20. apríi 1952
MORGUNBLAÐIÐ
9
laugardagur
19. april

l
í
í Brussel
FREGNIRNAR frá íslenzku list-
sýningunni í Briissel og undir-
tektum þeim, sem íslenzk list fœr
þar, vekur að sjálfsögðu mikla
ánægju hérlendis. Hér heima
fyrir höfum við imdrast, hve
myndlistin hefur tekið skjótum
þroska, hve margir lisíamenn
hafa hér komið frarn á sjónar-
sviðið, á skömmum tíma og hve
mikil ítök hin unga myndlist hef-
ur náð í hugum almennings.
Þcgar þess er gætt, að fyrir
og um alðamótin síðustn var
myndlist svo til alðanða með
fslendingum, sæmiíega drátt-
hagir menn voru hér sárfáir,
er það ævintýri líkzst, hve
myndlistin náði hér mikilli
útbreiðslu á tiltötck'ga fáum
árum og varð áberaitdi þáttur
í þjóðlífinu.
Menn spyrjar Hafa íslend-
ingar orðið svo fljótir til að
tilcinka sér og taka framför-
um í myndlist, vegna þess, að
i þúsund ár hefur þjóðin öll
verið þátítakandi * aanarri list
grein, skáidskapnum?
Hér er rannsókcaEefni fvrir
þá, gsm til þess eru færir.
Tildrögin
TILDRÖG þessarar íslenzku list-
sýningac, sem nú stendur yfir í
Brússel voru þau, að sendiherra
Belgíu fyrir ísland, Charles
Vierset, en hann er búsettur í
Osló, sá fyrir nokkrum árum nor
raena samsýningu listaverka er
haldin var þar í borg og fékk
áhuga fyrir því, að stofnað yrði
til íslenzkrar listsýningar í >
Belgíu.
Þegar hann kom hingað til
lands vegna sendiherraem'bsettis-
ins, kynntist hann. betur íslenzk-
um listaverkum í beimilum
manná og sannfærðist þá ennþá
betur um, að íslenz.k listsýning
ætti erindi til höfuðborgar Belgíu
Vann hann síðan að þessu máh
með þeim árangri, að hín ís-
lenzka sýning var oprtuð í lista-
höll Brússelborgar þann, 5. þessa
mánaðar.
Þessi maður og aðstoðarm.onn
hans, einkum ráðunautur belg-
ísku stiórnarinnar í listmálum,
M. Langue, eru upphafsmenn
þess, að íslenzk myndlist er nú
kynnt fyrir milljónaþjóðum, sem
áður höfðu enga hugmynd um, að
íslenzk myndlist væri til og naum
ast höfðu gert sér grein fyrír því i
að íslendingar væru menningar- i
Þjóð.
Það er íslenzkri þjóð og ís-
Jenskum listamönmmi sérstak-
lega, cmetanlegnr styrkur um
p.Ua framtíð, að ðómar list-
fróffra manna þar sySra skuii
vera á þá lund, a® íslcnzk nú-
tímalist jafnist á við ííst m'irg
KR) sinnum maRnfleiri þjéff-
um.
í umsögn blaffa um sýning-
una í Rrússel er m. a. sagt á
þá lund aff hán opní nönnnm
ný útsýni yfir sérkenní nor-
ræns anda.
Vinnugleðm í
Þýzkalandi
FYRIR nokkrum öögum V>irtist
hér í blaðinu stutt frásögn Ragn-
ars bókaútgefanda Jónssonar um
þeimsókn hans til Hamborgar í
þessum mánuði. Hann lýsti því,
hve endurreisn þessarar miklu
borgar færi fram með miklum
hraða. Kann dáist að því, hve
fólkið þar er starfsairnt, vinnu-
gleði þess sýnilega míkil. Þessi
starfsgleði eykur þjóðiimi ásmeg-
in og skapar henni lífsfögnuð,
sem er undirrót hinna r.tórstígu
framfara og .íramkvæmda.
Vestur-þýzka þjóðin, er fyrir
skömmu var þjökuð og kúguð af
óstjórn og styrjöld, hefur iurðu
fljótt risið á legg að nýju.
Ragnar Jónsson heldur bví
fram, að listræn áhrif geri hin-
um frjálsu Þjóðverjum í Vestur-
Þýzkalandi auðveldara aS skipu-
leggja vinnu sína, samstilla
Sýningin i Brussel þáttaskil í íslenzkri myndiist • Vinnu-
gleðin hjálpar þýzku þjóðinni • Þar sem ríkisreksturinn leiðir
til þrælahalds • Þegar Einar Olgeirsson krafðist herverndar •
Sýklahernaður kommúnista rekinn eftir fyrirmyndum Hitlers •
Farsóttir herianna í Kóreu stafa af óþrifnaði og lélegum sótt-
vörnum
BLIX —: Hér eru engin eitruff skorkvikindi. Sveltiff hermemiina. Svo skulum við sjá hvort
þeir komast ekki á aðra skoðun!
greindarleysi, sem þeir einir
menn öðlast, er hafa yfirgefiff
persónuleika sinn og heígaff
sig kommúnismanum af lifi <tg
sál.
í sííku prófi er sagan ura
Grímsey nothæf. En hún er
þá ekkert annaff en innan-
ílokksmál kommúnista til að
gera flokksforystunni auffveld
ara fyrir að skilgreina h\;tða
flokksmenn hafi rúiff sig allri
skynsemi og frjálsri hugsun »
þágu flokksins og gerzt meff
því fyrirmyndar komraúnistar
eins og Moskvástjórnin fyrir-
skipar þeim.
• l»að vax Einar
í ÚTVARPSRÆÐU sinni þann
4. apríl s. 1., ■ þar 'sem Bjarni
Benediktsson, utanríkisráðherra,
talaði um varnir landsins í sam-
bandi við afmæli varnarbanda-
lags Atlar.tshafsþjóðanna, gat
hann þess, að árið 1939 hefði
einn þeirra manna, er œjög hefur
látið utanríkismál, til sín taka
komizt þannig að orði:
..Frá því aff ísland fékk
sjálfstæffi sitt 1918, heíur orð-
iff svo stórfeíld breyting á al-
þjóffaháttum, að sú trygging,
sem me.m þá trúffu á aff
nægja mundi fyrir smáþjóð
sem íslendinga, virðing fyrir
sjálfstæði þjóffar og dreng-
skapur fyrir vopnlausri smá-
þjóff, eru nú horfin.“
Ennfremur sagði sami mað-
ur þá:
krafta sína til að vinna sér og
þjóð sinni gagn.
Mönnum verður hugsað til
ástandsins hér heima. Er vinnu-
gleðin, starfsánægjan, áberandi
þáttur í lífi manna? Hvar verða
aðkomumenn varir við þessi skap
einkenni landsmanna? Eða skyldi
það vera ástæða til að efla þessar
kenndir og glæða. Eða höfum við
ekki í harðbýlasta Iandi álfunn.ar
ástæðu til að gefa þessum mál-
um gaum?
Og svo eru afköstin, verktækn-
in og kunnáttan. Hvernig stönd-
umst við samanburðinn í þessum
efnum við hina verkhyggnu og
ötuiu Þjóðverja?
Kommúnistar, sem þykjast
hafa ráð undir rifi hverju og
telja, að þjóðinni sé bezt borgið
í verklegum efnum, ef áhrifa
þeirra gætir sem mest, segja vita-
skuld, að hér á landi sé sá hæng-
ur á, að verkafó’k hafi ekki fram-
leiðslutæki í sínum höndum. Yrði
sú breyting gerð hér á, mvndi
starfsáhuginn og afköstin aukast
frá því sam nú er, segja þeir.
Hið mikla áfall
UNDANFARNA áratugi hafa
sósíalistar og kommúnistar um
allan heim predikaff blessun
l íkisrekstursins, þó sá áróður
hafi á síffustu árum orffiff
meira hikandi hjá lýffræffis-
sinniiðum jafnaSarmönnum en
áður var. Er engin furffa þótt
þeir treysti sér ekki lengur til
að trúa á ágæíi ríkisreksturs
og ríkiseinokunar eftir að hinn.
valdamikli Stalin varð að við-
urkenna í verki aff vinnugleð-
!n, tarfsáhuginn neðal óegna
l:ans undir fargi kommúnism-
ans, væri kominn svo langt
niður á viff, aff hann nálgaffist
míllpunkt. Hann gæti því ekki

Frá Grímsey.
Það er ekki íurða þótt Þjóð-
verjar í Vestur-Þýzkalandi líti
ekki fcjörtum augum á framtíð-
ina, ef þeir geta búist við að
sömu örlög bíði þeirra á nsesta
leiti og landsmanna þeirra austan
. járntjalds. Enda lét borgarstjóri
Vestur-Beriínar, Reuter, svo um
mælt á dögunum, þegar hann var
í heimsókn í Osló, að bezta lækn-
ing gegn kommúnismanum væri
sú, ef menn gætu farið í heimsókn
til Austur-Berlínar og kynnst
ástandinu þar af eigin raun.
Grímsey
SÍÐASTA hálfan mánuðinn hafa
hinir andríku greinahöfundar
Þjóðviljans tönnlast á því dag
eftir dag, að „Bandaríkjamenn
hafi gert kröfur til Greímseyjar"
þeir vilji breytá eynni i „einangr-
í.ð víghreiður og flyija ibúanii
nauðuga til Iands“.
Þegar ríkisstjórnin svaraðbekki
þesSu orðskvaldri, þá varð þetta
já máli Þjóðviljamanna talin „aiun
leg þögn“ við „upp]jóstrunum“
orðskvaldri eyra, hlýtur að sjá,
að það væri álíka skynsamlegt
fyrir varnarlið landsins að æskja
eftir að koma sér upp „einangr-
uðu víghreiðri" úti í Grímsey eins
ög að staðsetja einhvern hluta
varnarliðsins uppi á Bárðar-
bungu.
Væntanlega eru menn ekki
svo áttavilitir, þó þeir séu
kommúnistar, áff þeir geti lát-
iff sér detía í hug, aff Grímsey
sé eðíilegt forvígi til varnar,
ef virsaherir kommúnista
kynnu aff sækja að landinu. —
Þetr sem kæmu að austan
niundu eiga nokkuff hægt meff
; ð ná til meginlandsins án þess
aff leggja lýkkju á leiff ; ína
um Grímsey.
En svo getur verið, ao Þjóð-
viljinntaé hér að efna til alls-
herjar gáfnaprófs meffal
ílokksmanna sinna og telji sér
þkð hagkvæmt aff sannreyna
hverjsr hiíöa flokksbundnu
kommúnista hafi tileinkað sér
fcið fyrirskipaða algera dóm-
lengur séff þjóffum sínum borg
iff í hinum vífflendu rikjum,
nema meff því móti að hneppa
þá milljónum saman í þræl-
dóm.
Innilokun Sovétríkjanna á und
anförnum árum hefur torveldað
mjög nákvæniar fregnir af þræla-
haldi Stalins. En fimmtu her-
deildarmenn hans, meðal lýð-
ræðisþjóðanna hafa allt fram und
ir síðustu tíma neitað því, að
nokkuð þrælahald- ætti sér þar
stað.
Vissulega eru fagrir draumar
kommúnista um sæluríkið rnikla
í austri orðnir nokkuð umbreytt-
ir, þegar það sannast, að efna-
hagsstarfsemi þjóðar helst uppi
með því móti að verulegur hluti
verkaíolksins er hnepptur í þræl-
dóm.
kommúnista. Það er gefið mál að
engin ríkisstjórn í lýðræðislándi
getur elt ólar við allan hinn lát-
lausa fáránlega þvætting komm-
únistablaða. •
Prófsteinn á hollustu
við lýgina
GRÍMSEYJARSAGA Þjóðvilj
ans er einn sá fáránlegasti upp
spuni, sem þar hefur sézt. AIl-
ir, sem að Þjóffviljanum
standa híjóta að vita, að fyrir
fconum er enginn fótur.
í fyrstu var þess getið til hér í
blaðinu, að einhver hugkvæmur
náungi hefði lagt þessa flugu í
munn Þjóðviljamanna, blátt
áfram til þess að láta þá hlaupa
með hana sér til háðungar. Því
hver sá, sem kynni að ljá þessu
„Þ;ví er þaff, að íslenzka
þjóffin verffur og að tryggja
sér, e£ nokkur kostur er á,
að erlend ríki, sem styrkur
er að og standa mundu viff
skuldbindíngar sínar, taki
einnig ábyrgð á sjálfstæði fs-
lands cg verffu það, ef á þaff
yrffs ráðist.“
Er minnst var á þessi 13 ára
gömlu ummæli hér í blaðihu, vaf
þess ekki getið, hver sá máður
hefði verið, er svo einbeittlga
benti'á nauðsyn þess, að íslend-
ingar tryggðu sér og landi sínu
hervernd frá einhverri þeirri
þjóð, er virðir og metur tilveru-
rétt vopnlausrar smáþjóðar, og
sem hægt er að treysta að standi
við gerða samninga.
Fjöldamargar fyrirspurnir hafa
komið til biaðsins um það, hver
sá maður væri, sem svo skelegg-
lega barðist fyrir því, að land-
inu yrði séð fyrir hervernd.
En enginn af fyrirspyrjendun-
um, er hafa snúið sér til blaðs-
ins, hafa gert sér grein fyrir
hver maður þessi væri eða get-
ið upp á hinum rétta.
Þetta var Einar alþingisntaffur
Olgeirsson.
Sýklahernaður
Kommúnista
Á FYRRI öldum komu skæðar
drepsóttir oft í kjölfar styrjalda.
Jafnvel eftir heimsstyrjöldina
fyrri sótti í sama horf. En í
síðustu styrjöld reyndist heil-
brigðiseftirlitið svo rækilegt
meðal vestrænna þjóða, að ekki
bar á farsóttum þeim, sem á
fyrri öldum urðu jafnvel mann-
skæðari en sjáiíar orrusturnar.
Öðru máli var að gegna meðal
herflokkanna í Norður-Kóreu.
Þar brutust bráðsmitandi far-
sóttir út og dreifðust þaðan til
Manchuríu og næstu landshluta
Kína, Vegna þess hve heilbrigðis-
ráðstaíanir eru þar af skornum
skammti og læknisaðgerðir allar
ófullkomnar, fáfræði almennings
mikil og þrifnaði ábótavant.
Þar hafa farsóttirnar orðið yf-
irvöldunum svo óviðráðanlegar,
að einræðisherrarnir, er ráða
þar ríkjum, fundu ekki aðra leið
en að skella allri skuldinni á
andstæðinga sína. Þrástagast þeir
á þeirrj stórlygi, að það sé her-
bragð Sameinuðu þjóðanna að
dreita éitruðum skorkvikindum
yfir víglínur kommúnista.
Áróffurinn um sýkladreif-
ingu Eandaríkjamanna og
Framh. á bls. 12