Morgunblaðið - 08.10.1958, Blaðsíða 6

M O R C V N n L 4 Ð I Ð
Miðvik'udagur 8. okt. 1958
Þýzki herinn var blekkfur
herfilega af gervisálfræðingi
Ólærður mabur nábi ótrúlega langt
FYRIR SKÖMMU mimtust Þjóð-
verjar þess, að 50 ár voru liðin frá
því, að hinn frægi og kímilegi at-
burður gerðist að kvöldi 10. sept.
1906 í Köpenick, einu úthverfi
Berlínar, að skósmiður einn að
nafni Wilhelm Woigt klæddi sig
í heimildarleysi í einkennisbún-
ing kapteins í prússneska hern-
um. í krafti einkennisbúnings
ins tók hann í sína stjórn her-
deild, sem hann mætti á förnum
vegi, fór með hana til ráðhússins
í Köpenick og handtók borgar-
stjórann og borgarritara staðar-
ins í nafni keisarans. Lét hann
hermennina flytja þessa embætt-
ismenn til fangelsis en stakk í
eigin vasa bæjarsjóðnum.
Atburður þessi þótti hinum
prússneska hernaðaranda til mik-
illar háðungar, en nafn „kapteins
ins frá Köpenick“ flaug um víða
veröld og vakti í sepn samúð og
hlátur. Woigt var dæmdur í 4 ára
fangelsi, en þegar fangavistinni
lauk, varð hann hetja. Honum
voru sendar stórgjafir og fjöldi
kvenna sendu hinum hugdjarfa
háðfugli hjúskapartilboð. Rithöf
undar og revíuleikarar fengu inn
blástur frá honum og jafnvel Ját-
varði VII Englandskonungi þótti
kostulega gaman að sögunni af
honum.
En Þjóðverjar þurfa ekki að
leita til fortíðarinnar til að grafa
upp slíka gamansögu um þýzka
herinn. Mitt á meðal þeirra hefur
nú komið upp nýr „kapteinn frá
Köpenick". Hann heitir Robert
Schneider og er nú fyrir her-
rétti í Bonn, þar sem smám sam-
an er verið að lyfta hulinni af
undarlegum og löngum svika-
ferli hans.
Honum tókst með fölsuðum
skjölum og vottorðum að sitja
í læknisembætti um langan
tíma án þess að hann hefði
nokkuð Iært og að lokum náði
hann hátindi framans, er hann
gegndi starfi í 7 mánuði, sem
yfirsálfræðingur alls hins ný-
stofnaða vestur-þýzka hers.
Kapteininn frá Köpenick var
gamall og ólæs. Hinn nýi „kapt-
einn“, falslæknirinn Robert
Schneider, er yngri maður og
hefur svolitla undirstöðumenntun
enda komst hann lengra á svika-
braut sinni. Hann er fæddur í
Vínarborg, höfuðborg Austur-
ríkis, árið 1919, lauk gagnfræða-
skólaprófi, en féll svo, er hann
ætlaði að halda áfram í mennta-
skóla. Faðir hans, sem hafði at-
vinnu af móttöku ferðamanna,
kom honum að starfi hjá ferða-
skrifstofunni American-Express.
Schneider féll það starf svo illa,
að við innlimun Austurríkis í
Þessi mynd var teiknuð fyrir sinnaskiptin.
Krús'eff í bindindi?
PXRÍS, 6. okt. — Bandaríski
fréttaritarinn, B. J. Cutler, sem
um tveggja og hálfs árs skeið
hefur dvalizt í Moskvu og er
einn kunnasti bandaríski frétta-
ritarinn þar, lét svo um mælt,
er hann ræddi við franska blaða-
menn fyrir helgina, að þess sæj-
ust nú merki, að Krúsjeff hefði
lagt flöskun* á hiiiuna. Sagði
hann, að heilsa K. ^effs væri
ekki upp á það t og hann
hefði, eins og svo margir, sem
skyndilega yrðu bin .eiismenn,
hafið mikinn áróður gegn áfeng-
inu.
Síðan Krúsjeff „gekk í stúku“,
sagði Cutler, hefur hann hækk-
að verðið á vodka að mun —
og í ræðu, sem hann ílutti ekki
alls fyrir löngu í Leningrad, for-
dæmdi hann heimabruggið harð-
lega — og feótti sárt í
broti.
Þýzkaland 1938 gerðist hann
sjálfboðaliði í þýzka hernum og
gegndi herþjónustu í einni af
skriðdrekasveitum hans. Hann
tók þátt í innrásinni í Frakkland
og er hann hafði staðið sig vel í
bardögunum fékk hann leyfi til
að stunda framhaldsnám í læknis
fræði og heimspeki. Dundaði
hann við það og starfaði m. a.
um skeið við sjúkrahús í Bæjara-
landi en lauk aldrei neinu prófi
í þessum greinum. Eina háskóla-
prófið sem hann hefur er hið al-
menna heimspekipróf.
Skjalasöfn Þýzkalands
eyðilögðust
En árið 1952 hóf hann blekk-
ingaferil sinn með því að semja
fölsuð próf-ogembættisvottorð. Á
þessum árum var oft mjög örðugt
að sannprófa gildi slíkra vott-
orða, því að í styrjöldinni höfðu
skjalasöfn skóla, sjúkrahúsa og
stundum heilla borga farið for-
görðum. Leitaði Schneider upp-
lýsinga um það fyrirfram, hvort
skjalasöfn stofnananna höfðu
glatazt og varð þetta til þess að
um langt árabil komst aldrei upp
um hanii en hann hlaut æ meiri
frama.
Er það í rauninni óhugnan-
legt að þótt hann skorti þekk-
ingu og lærdóm á þessum svið-
um, virtist enginn treysta sér
til að draga í efa öll hin glæsi-
legu vottorð, sem hann hafði
sér til framdráttar. Þegar mál-
ið er nú rannsakað fyrir dóm-
stólnum, fylgja því gríðar-
mikil dómskjöl, þeirra á meðal
játning sakborningsins, sem
fyllir 220 fjölrituð blöð. En
Schneider er alls ákærðmr um
84 brot, mestmegnis skjala-
falsanir.
Réði miklu um stöðuveitingar
Embætti yfirsálfræðings í
þýzka hernum, sem Schneider
gegndi í 7 mánuði, maí—des.
1956, var mjög þýðingarmikil
staða. Honum var falið að fram-
kvæma starfshæfnipróf á flest-
um þeim mönnum, sem ráðnir
skyldu til ábyrgðarstarfa í skrif-
stofum og stjórn hins nýstofnaða
þýzka hers. Vottorð hans um
eiginleika og starfshæfni um-
sækjendanna gátu margoft ráðið
úrslitum um stöðuveitingar. önn-
ur mikilvæg störf voru honum
falin, svo sem að semja reglur
Rohert Schneider — gervilæknir og svikahrappur
um sálgæzlu í þýzka hernum, en
þær reglur snerta verulega að-
búnað hermanna og umgengnis-
venjur í herskálum. Þessar regl-
ur gengu beint frá Schneider til
yfirmanna hersins, sem lögðu
blessun sína yfir þær eins og
venjulega án þess að lesa þær.
Reglurnar þykja hreinasta af-
bragð fyrir háðfugla og má það
merkilegt heita að með útgáfu
þeirra skyldi það ekki lýðum
ljóst að eitthvað var grunsamlegt
við yfirsálfræðinginn. í þeim var
svo dæmi sé nefnt bann við þvi,
að jazz væri útvarpað um hátal-
ara herbúðanna. Slíkt hefði óholl
áhrif á hermennina.
Almenningur í Þýzkalandi
dregur nú mjög dár að því, hve
yfirmenn hersins hafi verið auð-
trúa að taka þennan mann í þjón-
ustu sína og koma honum til
æðstu metorða. Þegar hann sótti
um starfið lét hann fylgja með
bréf þar sem hann kvaðst taka
þá ákvörðun að ganga í herinn
af föðurlandsást og fórnfýsi.
Hafði hann þá starfað sem lækn-
ir í mörg ár, en var fús til að
gefa upp góðan og arðvænlegan
„praxís“ af ást til föðurlandsins
og áhuga á að efla varnir þess.
Ástæðan til þess að honum var
veitt staðan, var þó fyrst og
skrifar ur
daglegq lífinu
d
\ukið viÖskiplin. —
Auglýsið í Mortfunhlaðinu
S / m
2-24-80
JiíoröimhlaMð
Öllum ber að hlýða
umferðarreglunum
OTRÆTISVAGNASTJÓRI“
,, skrifar:
í dálkum þínum sunnudaginn 5.
þ. m. skrifar „Ökumaður", sem er
auðsjáanlega allreiður, um ,,ó-
svífni“ okkar strætisvagnabíl-
stjóra í umferðinni. Við höfum
ekki haft fyrir því að svara slík-
um bréfum, þar sem við vitum að
þau eru skrifuð í reiðikasti og án
íhugunar. Mér þykir þó rétt að
svara einu sinni svona bréfi.
Ef „Ökumaður“ kann umferð-
arreglurnar, hlýtur hann að vita,
að öllum ber að fara eftir um-
ferðarreglunum, jafnt S. V. R.
sem öðrum. Ökuhraði strætis-
vagnanna fer eflaust oft yfir sett-
an hámarkshraða, en hvað um þá,
sem aka ennþá hraðar, þó slíku
sé ekki bót mælandi? Við höfum
oft nauman tíma, en reynum þó
að halda áætlun.
Þótt ótrúlegt sé, kemur varla
fyrir sá dagur, að litlir bílar aki
ekki inn á aðalbraut í veg fyrir
okkur og hefur þá oft naumlega
tekizt að forða árekstri. Við ætl-
um þó ekki ökumönnum slíkt, að
við höldum að þeir geri þetta af
ásettu ráði.
Oft höfum við veitt því athygli
að litlir bílar, sem aka niður
Skólavörðustíginn á grænu ljósi,
stanza ekki við rautt ljós á gatna
mótum Ingólfsstrætis og Banka-
strætis. Slíkt mun vera fátítt hjá
S. V. R., ef það hefur þá komið
fyrir. Þegar komið er að gang-
braut við gatnamót, er mjög var-
hugavert að snögghemla vegna
farþega, sem standa í vagninum,
þó að gult ljós komi, og höldum
við því áfram, enda þótt gula
ljósið nægi ekki ætíð til að
hreinsa gatnamótin, sem það á
þó að gera.
Strætisvagnarnir stirffari
í snúningum
0” KUMAÐUR átelur lögreglu-
þjóna fyrir það að veita okk-
ur ekki áminningu, ef þetta kem-
ur fyrir. Lögreglan mun vera það
vitibornari en „Ökumaður", að
hún skilur það, að strætisvagnar
eru ekki eins liprir í snúningum
og litlir bílar.
Svo að við snúum okkur aftur
að ökuhraðanum, þá hafa íleiri
farþegar kvartað undan þeim
vagnstjórum, sem ekið hafa hægt
en þeim, sem ekið hafa hratt, og
fáir vagnar mundu halda áætlun,
þegar mikið er að gera, ef aldrei
væri farið yfir löglegan hámarks-
hraða og þá fyrst myndu heyrast
verulegar kvartanir yfir „hæga-
gangi“ S. V. R.“
Reikningur sem listaverk
MAÐUR nokkur leit inn til Vel-
vakanda í gær, og þóttist
hafa gert merkilega uppgötvun.
Hafði hann setið í veitingahusi,
þar sem listaverk eftir íslenzka
málara prýða veggi. Fyrir ofan
hann hékk mynd, hvít í grunninn
og með svörtum formum. Leizt
honum allvel á myndina og lék
forvitni á að vita, hver væri höf-
undur þessa listaverks, en það
reynist þá ómerkt. Við nánari
athugun kom á daginn, að þetta
var bakið á reikningi frá Mjólk-
ursamsölunni, sem hafði verið
innrammaður og hengdur upp á
vegg. En aftan á slíkum reixning-
um eru svartir fletir, sem koma
í stað kalkipappírs. Þóttist mað-
urinn nú hafa fundið ljómandi
góða aðferð til að eignast ódýr
listaverk á sína eigin veggi.
Mynd þessi er búin að hang.a
aillengi í veitingahúsinu, gestum
til augnayndis, og minnir mig,
að ég hafi einhvern tíma minnzt
á hana áð^
fremst sú, að með umsókninni
sendi hann fjölda fegurstu vott-
orða, er sýndu framúrskarandi
námsferil og hæfileika í læknis-
fræði og sálfræði.
Uppljóstrun af tilviljmn
Haustið 1956 vöknuðu grun-
semdir yfirvaldanna fyrst af ein-
skærri tilviljun. Það var starfs-
maður við skrifstofu hersins, sem
var að skoða starfsmannaskrárn-
ar. Fletti hann af tilviljun upp
á manni að nafni Schneider, sem
hafði titilinn yfirsálfræðingur
hersins. Tók starfsmaðurinn sér-
staklega eftir því að Schneider
var fæddur í Vínarborg í Aust-
urríki, en þess var ekki getið
sérstaklega í skjalasafninu að
hann hefði þýzkan ríkisborgara-
rétt. En vottorð um ríkisborgara-
rétt hafði Schneider gleymt að
falsa. Skrifaði starfsmaðurinn
hermálaráðuneytinu í Bonn út
af þessu, en lét þó í ljós í bréf-
inu að máske væri ástæðulaust
að vekja máls á því. Ráðuneytið
tók málið einnig til athugunar
með hálfum huga, en þegar það
komst að því að Schneider hafði
alls ekki þýzkan ríkisborgararétt •
horfði málið öðru vísi við og
við framhaldsrannsókn var flett
ofan af blekkingum gervilæknis-
ins.
Ætlaði að forða sér aiustur á
bóginn
Þann 1. desember 1956 kom
hópur leynilögreglumanna í
skrifstofu Schneiders og ætl-
aði að handtaka hann. En
þeim brá í brún, þvi að hann
var horfinn. Hann hafði
fengið hugboö um hvað stæði
til og var á leiðinni að flýja
til Austur-Þýzkalands. Hann
hefði komizt undan ef liann
hefði ekki gert þá eimi skyssu
að leggja lykkju á leið sína
og fara heim til eins vinar
síns að kveðja hann. Það orsak
aði nógan drátt fyrir lögregl-
una er hafði byrjað allsherjar
leit að honum, og var liann
handtekinn skammt frá marka
línunni milli Austur- og Vest-
ur-Þýzkalands.
Enda þótt Schneider hafi
viðurkennt brot sín, er hann
stífur og hortugur í rétt-
inum. Birta blöðin margar frá-
sagnir af þótta hans og merki-
legheitum. Nýlega gaf hann þá
yfirlýsingu í réttinum, að þar
sem hann væri ekki þýzkur ríkis-
borgari, héfði þýzkur dómstóll
ekki leyfi til þess að dæma hann.
Og einu sinni, þegar dómsforset-
inn ávarpaði hann herra Schneid-
er, svaraði hann: Gerið svo vel
og kallið mig herra doktor
Schneider. En það var titillinn,
sem hann bar á ferli sínum sem
gervilæknir.