Morgunblaðið - 23.09.1960, Blaðsíða 12

12
MORGVNBLAÐIÐ
Föstudagur 23. sept. 1960
tTtg.: H.f. Arvakur Reykjavlk.
Frarnkvœmdastjóri: Sigfús Jónsson.
, Ritstjórar= Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók.: Arni Öla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6 Sími 22480.
Askriftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 3.00 eintakið.
VINNULÖGGJÖF
UTAN UR íIEIMI

Það er alltaf margt um manninn á „Októberhátíðinni“
Á ,,gleöivöllum
— þar sem ölið flóir
44
¥ ENGI hefur verið um það
rætt, að brýna nauðsyn
bæri til að endurskoða vinnu-
löggjöfina. Alkunna er, að
löggjöfin, sem nú er meira en
tveggja áratuga gömul, er
mjög úrelt og ófullkomin. Í
skjóli hinnar ófullkomnu lög-
gjafar hefur síðan þróazt
innan verkalýðshreyfingar-
innar spilling, sem alltaf
öðru hverju brýzt út í stráks-
skap og skrílmennsku á borð
við það, sem kommúnistar
hafa sýnt að undanförnu, á
fyrstu dögum kosninga til
næsta þings Alþýðusambands
íslands.
Kjörskrárfalsanir kommún-
ista, skrípalæti á fundum og
brot á lögum og reglum
verkalýðssamtakanna, skipta
þó ekki meginmáli í sjálfu
sér. Hitt er sýnu verra, að
störf þeirra launþegasamtaka,
sem kommúnistar ráða, bein-
ast alls ekki að því að gæta
hagsmuna félaganna, heldur
eingöngu að pólitískri mis-
notkun. Kommúnistar hafa
sjálfir lýst því yfir, að yfir-
ráð þeirra í launþegasamtök-
unum um langa tíð hafi ekki
leitt til kjarabóta hérlendis.
Ástæðan til þess er þó ekki
AÐ er óumdeild staðreynd
að Islendingar hafa ekki
á undanförnum árum öðlazt
sömu kjarabætur og ná-
grannaþjóðirnar. Ætti ekki að
þurfa að eyða mörgum orð-
um að því, hvernig á þessu
standi. Fáir munu halda því
fram, að íslenzka þjóðin hafi
ekki lagt að sér í vinnu á borð
við nágrannaþjóðirnar, né
heldur að við höfum við
styrjaldarlokin verið verr
undir það búnir að byggja
upp blómlegt atvinnulíf en
þær þjóðir, sem verst urðu
úti í styrjöldinni.
Skýringin getur því aðeins
verið ein, og er aðeins ein,
að við höfum búið við ranga
stjórnarhætti. Uppbótakerf-
ið, nefndafarganið, höftin og
bönnin hafa komið í veg fyr-
ir eðlilega þróun í þjóðlífinu.
Léleg kjör eru því afleiðing
þeirrar vinstri stefnu, sem nú
hefur, góðu heilli, verið varp-
að fyrir róða.
En hve fijótt tekst þá að
byggja upp að nýju? Þeirri
spurningu er ekki auðvelt að
svara, því að hverjum og ein-
um ætti að vera það ljóst, að
bætt kjör eru komin undir
sú, að hér hafi skort á kröfu-
hörku og verkfallspólitík.
Kjarabætur hafa ekki náðst
af tveimur ástæðum. í fyrsta
lagi hafa kommúnistar ekki
áhuga á því að kjör verka-
manna batni um of, því að þá
telja þeir, að erfiðara mundi
reynast að nota samtök þeirra
í harðvítugri verkfallspólitík,
þegar mikið ríði á fyrir flokk
þeirra. í öðru lagi hefur svo
mætti þeirra samtaka, sem
kommúnistar ráða, verið
beint að því að viðhalda
efnahagsstefnu, sem óhag-
stæð er þjóðarheildinni, og
kemur þannig verst við laun-
þega. Það vita og skilja allir,
sem vilja, að almennar kjara-
bætur geta því aðeins
náðst, að heilbrigð efnahags-
stefna ríki í þjóðfélaginu,
sem stuðli að framförum og
framleiðsluaukningu. —■ Þess
vegna hefur sú barátta verka
lýðsfélaga, sem beinzt hefur
að því að viðhalda uppbótar-
kerfi, beinlínis verið andstæð
hagsmunum verkalýðsins, og
á sama hátt mundi sú bar-
átta, sem miðaði að því að
kollvarpa viðreisninni, bein-
ast gegn hag launþega.
því hve skjótt framleiðslan
eykst. Framhjá þeim alvar-
legu staðreyndum verður
ekki gengið, að aflabrögð hafa
að undanförnu, bæði á síld-
veiðum og togaraflotanum,
verið léleg. En hitt er þó enn
alvarlegra, að svo mikið verð-
fall hefur orðið á ákveðnum
útflutningsvörum, að nemur
7% af heildarverðmæti út-
flutningsins.
Þetta mun valda því að
nokkur töf verði á kjarabót-
um þeim, sem fylgja viðreisn-
inni, því að auðvitað hefur ár-
ferðið og verðlag útflutnings-
afurða okkar meginþýðingu
fyrir kjör allrar þjóðarinnar.
Má því segja að sú staðreynd,
að menn geta haldið þeim
kjörum, sem ráð var fyrir
gert við setningu efnahags-
löggjafarinnar, sýni hve hún
hefur verið reist á traustum
grunni. Raunverulega ættu
verðlækkanirnar og aflaleys-
ið að valda því að um beina
kjaraskerðingu væri að ræða,
og þannig hefði það líka orð-
ið, ef uppbótarkerfið hefði
verið við lýði, því að þá hefði
orðið að leggja á nýja skatta,
sem allur almenningur hefði
greitt.
M Á R G IR íslenzkir náms-
menn hafa dvalizt í Munchen
í Þýzkalandi á undanförnum
árum, auk ferðalanga, sem
heimsótt hafa borgina — og
munu því býsna margir ís-
lendingar kannast við „Októ-
berhátíðina“ svonefndu, og
jafnvel hafa tekið þátt í
henni. Þessi mikla og vin-
sæla hátíð verður haldin í
150. sinn á þessu hausti, og
verða þar því eflaust slegin
öll met í gleðilátum — en þau
felast einkum í feiknlegri öl-
drykkju og lúðrablæstri og
öðrum hávaða „í stfl“ við það.
• Á „TERESÍU-VÖLLUM“
Ems og undanfarin 149 ár, vérð
ur hátíðin haldin á hinum víðáttu
miklu „Teresíuvöllum‘- utan
Múnchen, en frá 24. september
það er 'á morgun til 9. október
(af veðurfarlegum ástæðum er
hátíðin nú orðið hafin í sept-
ember) breytast þessir vellir
í geysimikinn, einstæðan
skemmtistað — en miðdepill hans
eru hin heljarstóru „öltjöld“,
sem þekktustu ölverksmiðjur í
Bayern reisa. í þeim er hægt að
veita 3000—4000 manns í einu.
Þarna eru einnig pallar, þar sem
hornaflokkar, er sumir telja allt
upp undir 100 manns, leika þind-
arlaust daginn út og inn, meðan
öiið rennur í striðum straumum.
— ★ —
Kringum tjöldin geta menn svo
fundið sér margt til dægrastytt-
ingar — allt frá risastórum renni
brautum og hringekjum til nekt-
ardansmeyja.
★ SEX MILLJÓNIR GELTA?
„Októberhátíðin" er ekki leng-
ur nein einkahátíð Múnehenbúa,
heldur er hún orðin ein helzta
„beita“ Vestur-Þýzkalands fyrir
ferðamenn, sem streyma þangað
hvaðanæva úr Evrópu til þess að
njóta gleðinnar. Er búizt við, að
um 6 milljónir gesta sæki hátíð-
ina í ár — og að þeir muni eyða
sem svarar um 500 milljónum kr.
á Teresíu-völlunum.
Hátíðin hefst formlega á morg
ur: með því, að borgarstjórinn í
Múr.chen slær sponsið úr fyrstu
öltunnunni með trékylfu einni
mikjlli, eftir að stærðar-skrúð-
ganga hefir farið um götur borg-
arinnar. Og svo flýtur ölið óslit-
ið næstu 16 dagana — og fólkið
bókstaflega keppist við að
skemmta sér af hjartans lyst.
Fyrsta „Októberhátíðin*1 var
haldin árið 1810, í tilefni þess, er
segir Stravinsky
BANDARÍSKI hljómsveitarstjór-
inn Robert Graft sendi fyrir
nokkrum árum frá sér skemmt!-
lega bók með viðtölum við Igor
Stravinsky, eitthvert frægasta
tónskáld nútímans, nefnist
„Conversation with Igor Stra-
vinsky". — Nú hefir Craft gefið
út eins konar framhald þessarar
bókar, sem ekki er sögð síðri
aflestrar en hin fyrri. Nýja bók-
in nefnist „Memories and
commentaries" (Minningar og at-
hugasemdir). — Hér eru nokkur
„leiftur“ úr bókinni:
• ★ •
Um barnæsku sína segir Stra-
vinsky m. a.: „Hún var öll ein
óralöng bið eftir þeirri stund, er
ég gæti sagt öllu og öllum, sem
hana snertu á ein eða annan hátt,
að fara fjandans til.“ — Um
fyrsta píanókennara sinn, ung-
frú Kashperova, segir hann:
„Hún var góður píanóleikari —
og hræðilegur klunni, sem býsna
oft fylgist að. Þröngsýni hennar
stuðlaði mjög að því að koma inn
hjá mér þeim biturleika, sem
varð til þess, að ég skömmu eft-
ir tvítugt gerði uppreisn gegn
námi mínu, uppeldi mínu og for-
eldrum mínum . . .“
• ★ •
Hið fræga, rússneska tónskáld,
Rimsky-Korsakov, var kennari
Stravinskys — og hann fær þessi
„eftirmæli": „Hann olli mér von-
brigðum með borgaralegu guð-
leysi sínu — og með því að ein-
angra sig frá sérhverri trúarlegri
eða háspekilegri hugsun" — Um
framlög menningarstofnana til
eflingar ’tónjistarlMi: „Kappið,
sem lagt er á að fá samdar nýjar
kantötur, strokkvartetta, sinfón-
íur o. s. frv. með peningaflóði frá
Ford, Rockefeller og öðrum sjóð-
um, er af sama toga spunnið og
sú viðleitni, sem kemur Banda-
hinn bayerski krónprins (siðar
Lúðvík I.) hélt brúðkaup sitr
með Theresíu prinessu af Saxen-
Hildburghausen. — Hátíðin var
haldin á hinum víðu völlum, sem
síðan voru heitnir eftir prin-
sessunni — „Theresienwiese“. —■
Og það er víst óhætt að fullyrða,
að Theresíu-vellir séu nú em-
hverjir mestu „gleðivellir" í
Evrópu . . .
ríkjastjórn til að kaupa upp um-
frambirgðirnar af korni. Stórbrot
in tónlist sér fyrir sér sjálf . .
• ★ •
Hollywood fær líka sitt: „Þeir
vilja kaupa nafnið mitt, ekki
músíkina mína. Þegar ég hafnaði
eitt sinn tilboði um að skrifa
„baksviðstónlist" fyrir kvikmynd
r.okkra, sem ég átti að fá stóra
STRAVINSKY: —
Stórbrotin tónlist sér fyrir sér
sjálf . . .
summu fyrir, var mér tjáð, að
sama upphæð skyldi greidd mér,
ef ég aðeins vildi leggja náfn
mitt við tónlist, sem annar höf-
undur skrifaði . . .“
• ★ •
Og enn segir Stravinsky, í sam-
bandi við spjall um hina nyju
,,atonal“ og 12 tóna tónlist, sem
hinn síungi, 78'ára gamli meistari
hefir mikinn áhuga á: „Ég hefi
andstyggð á því hvernig sögnin
„að skapa“ er nú notuð, hvort
sem um er að ræða tórdist eða
eitthvað annað . . . Guð einn get-
ur skapað . . .“
KJARABÆTUR
Guðeinngeturskapað