Morgunblaðið - 14.04.1965, Blaðsíða 6

8
MORGU N BLADIÐ
Miðvikudagur 14. apríl 1965
•v.
<
*
BJarnveig Bjarnadóiiir:
lllt verk og dmaklegt
Flugmannastéttin lítilsvirt
ERFITT á ég með að trúa því, að
okkar mæta flugfélagi, Loftleið-
um, sé greiði ger með ýmsum
þeim skrifum um íslenzka flug-
menn, sem blöðin birta þessa
daga vegna kaupdeilu þeirra við
félagið. Sum þessara skrifa virð-
ast miða að því einu að naga af
flugmönnum okkar æruna. Reynt
er að koma því inn hjá almenn-
ingi, að í rauninni sé starf þeirra
ekki erfitt, og að venjulegast séu
það ómenntaðir menn, sem í
flugmannsstarfið veljast.
Eftir að ég las pistil Hákonar
skógræktarstjóra í „Velvakanda"
í dag, gat ég ekki á mér setið að
stiniga niður penna, svo rætin
þykja mér skrif hans og sumra
annarra, sem látið hafa ljós sitt
skína í sambandi við kaupdeil-
una. Vera má, að ýmsum þyki
það skrítið að kona skuli láta álit
sitt í ljós á flugmannastéttinni,
en það vill nú svo til, að ég hefi
haft aðstöðu til þess að kynnast
námi og starfi flug.nanna.
Kannski frekar en mangur sá,
sem mikið lætur nú á sér bera.
f hinum rætnislegu greinum
má lesa setningar eins og þessar:
„Hver skussi getur lært að
stjórna flugvél og að erfiðið við
flugstjóm er fyrirsláttur". Gerð-
ur er samanburður á starfi fluig-
manna og langferðabílstjóra, og
þess getið þeim síðarnefndu
til lofs, að þeir „fari ofan
fyrir allar aldir á hverj-
um degi langtímum saman, og
hafi mikið erfiði“. Líka má
lesa þessa klausu: „fslenzkir
flugmenn hafa flestir verið tekn-
ir upp á arma Loftleiða, látnir
læra á fullu kaupi allt það er
varðar flugstjórn hinna stóru
véla....... Það má segja að hér
bíti skepnan i höndina, sem elur
hana“. Og lesa má, að þessir
„rútubílstjórar loftsins", eins Og
einn greinarhöfundur kallar þá,
séu,tiltöluleiga ómenntaðir menn.
Sannleikurinn er hinsvegar sá,
að flugnámið er dýrt nám og erf-
itt, og í flugmannsstarfið geta
ekki valizt „skussar". Ungur flug-
maður verður að gangast undir
hæfnispróf, sem sker úr um það
hvort hann sé hæfur. Má segja
að flugmaður sé í sífelldu námi
allan sinn starfstíma. H?/sn byrj-
ar starf sitt sem aðstoðarfluig-
maður. Með aukinni þjálfun og
fjölgun flugtíma kemur loks að
því að hann fær flugstjórarétt-
indi. En ný vélartegund krefst
bóklegs og tæknilegs náms af
hverjum flugmanni. Og þanniig
endurtekur sagan sig með til-
komu stærri og nýrri véla.
í skrifum um flugmenmna er
mikið gumað af þvi að Loftleiðir
kosti þjálfun þeirra á nýju vél-
arnar. Hjá öllum flugfélögum
veraldar fer öll slík þjálfun fram
á kostnað félaganna. Enda er það
þeirra hagur að flugmeixnirnir
samþykki að setjast á skólabekk
að nýju. En í kjölfar þess fylgir
kauphækkun, þegar um er að
ræða stærri vélar og hraðfleyg-
ari.
Það er talið að starfævi flug-
manna sé mjöig stutt, vegna þess
hve geysimiklar kröfur eru gerð-
ar til andlegrar og likamlegrar
hreysti þeirra. Til engrar starfs-
stéttar eru gerðar eins strangar
kröfur um gott heilsufar. Tvisvar
á ári gangast fluigmenn undir
stranga læknisskoðun. Ef eitt-
hvað Skortir á fyllstu hreysti, eru
þeir hreinlega „afskrifaðir"
Tryggingu fá þeir greidda eins
og fleiri, en erfitt verður það
ýmsum að hefja á ný annsð. ævi-
starf, þegar það fyrra brestur, en
slíkt getur skeð á miðjum aldri.
Þotuflugstjóri hefur tjáð mér,
að því stærri og hraðfleygari
sem vélarnar eru, því meiri and-
leig áreynsla sé það að stjórna
þeim. Slíkir „rútubílstjórar lofts-
ins“ geta ekki stöðvað vélina,
hvílt sig og hugsað sitt ráð, ef
vanda ber að höndum. Vanda
hverrar sekúndu verður að leysa
samstunds og' þot'ð er áfram,
hvað sem framundan er. Að bera
því saman stjórnendur farar-
tækis á landi og í lofti er furðu-
legt fávizkuhjal. Og áreiðanlega
fara flugmenn „ofan fyrir allar
aldir“ ekki síður en bílstjórar.
Flugmenn Loftleiða stunda líka
sífellt næturflug því að flogið
mun oftast að næturlagi milli
Reykjavíkur Qg New York. Og í
myrkri og vályndum veðrum
norðurhjarans mun ekki ríða á
litlu, eins og raunar ætíð og
allsstaðar, að við stjórnvölinn
sitji velhæfur og öruggur flug-
maður en ekki „skussi".
Kjaramál ætti að ræða þannig
að það skaði ekki alla sem þar
eiga hlut að máli, beint eða
óbeint, en svo virðist nú sem það
sé að gerast, og er furðulegt.
Ekki er það neitt efamál, að
: íslenzkir flugmenn hafa unnið
I sér traust. Og á því trausti lifir
j íslenzkt fluig. Værum við „skuss-
ar“ á því sviði mundi hér ekki
vera flug í blóma. Þetta er höfuð-
atriði þessara mála. Þaö þarf að
vera okkar metnaðarm. að eiga
hér ætíð úrvals fluglið, sem allir
treysta. En til þess að svt megi
verða, þurfa að veljast þangað
hraustir og djarfir hæfileika-
menn, greindir og gætnir. Aðrir
valda ekki þessu vándasama
starfi svo í lagi sé. Það er því illt'
verk og ómaklegt að vanmeta svo
mikið og erfitt nám, og þvílíkt
ábyngðar- og vandaverk, sém
flugmannsstarfið er. Það er ekki
uppörvandi fyrir unga efnismenn,
sem þangað vildu leita.
Það hlýtur því að vera í óþökk
flugfélaganna, og í óþökk þjóðar-
innar allrar, að slík brígzl um
stéttina séu að verða blaðamatur,
hvað sem kaupdeilum Og kjara-
FLUGSTJÓRAR LEGGJA
ORÐ t BELG
Hér er birt bréf frá nokkr-
um flugstjórum Loftleiða:
EFTIR að stöðvun varð á
flugi hjá Loftleiðum h.f. á R.R.
400, dýrustu og afkastamestu
farartækjum, sem íslendingar
hafa átt, hafa nokkur blöð að
vanda tekið að hreyta ónotum
að flugmönnum og kjaradeilu
þeirra, og viljum við hérmeð
gefa nokkra áréttingu frá flug-
manna hálfu gegn villandi full-
yrðingum, sem fram hafa verið
bomar.
Hannes á Hominu hefur enn
sem fyrr fundið hjá sér hvöt
til að skrifa um málefni, sem
hann hefur ekki kynnt sér né
ber skynbragð á. Loftleiðir h.f.
var ekki stofnað af aðeins
tveim ungum flugmönnum,
heldur af þeim Alfreð Elías-
syni, Kristni Olsen og Sigurði
Ölafssyni auk nokkurra stuðn-
ingsmanna þeirra félaga. Var
það stofnað til að skapa rekst-
ursgrundvöll fyrir flugvél, sem
þeir félagar komu með heim
frá Kanada, þar sem Flugfélag
Islands treysti sér ekki til né
vildi taka hana inn í starfsemi
sína. Félaginu óx brátt fiskur
um hrygg og vom keyptar
nýjar flugvélar og fleiri flug-
mönnum, sem lokið höfðu námi
erlendis var bætt við. Þótt
vöxtur félagsins væri ör var
starfsemi þess og starfslið ekki
einn dans á rósum. Allir starfs
menn félagsins flugmenn, vél-
virkjar og aðrir unnu sem einn
maður, nótt sem nýtan dag,
við mjög erfiðar aðstæður og
ekki voru alltaf til peningar
í laimagreiðslur. Hér var ekki
aðeins tveggja manna verk
unnið, þó aðalstofnendurnir
væru einatt í fartirbroddi, því
allir aðrir starfsmenn tóku
höndum saman eins og ein fjöl
skylda. Ahugasamir stuðnings-
menn, þar á meðal nokkrir,
sem voru í stjórn félagsins
lögðu sig alla fram til stuðn-
ings með vinnu og útvegun
fjármagns og lögðu eigur sín-
ar að veði til tryggingar lána.
Eftir að harka í samkeppni
flugfélaganna á innanlands-
markaðinum hafði vaxið ár
frá ári tókst loks efitir áralanga
baráttu að bola Loftleiðum h.f.
út af innanlandsleiðum, en hér
voru ekki flugmenn að verki
og var þá ekkí nefnd uppreisn
né þessháttar, þótt ganga ætti
af félaginu dauðu með höggi
frá öðrum aðilum. Framsýni
Loftleiðamanna varð ein til
bjargar. Millilandaflugið var
eitt eftir, rekstrinum beint í þá
átt eingöngu, en margir voru
örðugleikarnir og voru lauha-
greiðslur með höppum og
glöppum, lifðu margir á snöp-
um hjá foreldrum og öðrum, en
starfsmenn voru hvattir til að
taka hlutabróf í stað launa,
þótt horfurnar væru sízt glæsi-
legar. Samdráttur félagsins
hafði sínar afleiðingar, mörgum
flugmönnum var sagt upp
starfi, annarra kosta var ekki
völ. Þeir flugmenn, sem fengu
uppsögn leituðu margir til út-
landa og fengu erlendis at-
vinnu hjá fyrirtækjum, sem
notuðu sér þekkingu þeirra og
reynslu. Aðrir urðu að sitja
heima af ýmsum ástæðum og
hafa sumir helzt úr lestinni.
Sögu Loftleiða h.f. hin síðari
árin þekkja flestir nokkuð.
Með fleiri flugvélum voru ráðn
ir fleiri flugmenn og nú gerðar
meiri kröfur um atvinnurétt-
indi, blindflug og siglinga-
fræðiréttindi og gert að skil-
yrði, að nýir menn störfuðu
sem siglingafræðingar áður
an þeir tækju við aðstoðarflug-
mannsstarfi. Sumir þeirra, sem
út höfðu farið komu aftur með
dýrmæta reynslu og þjálfun,
en aðrir starfa enn erlendis.
Megnið af síðustu 12 árum
hafa Loftleiðir h.f. haft í þjón-
ustu sinni erlenda flugmenn,
um lengri og skemmri tíma, og
hafa þeir ætíð haft hærri laun
en hinir íslenzku Starfsbræður
þeirra fyrir sömu vinnu. Þrátt
fyrir þetta hefur samstarf við
útlendingana verið ágætt, því
hví skyldu þeir virma fyrir
minni laun á íslandi en ann-
arstaðar býðst, en harla er erf-
itt að útskýra fyrir þeim hvers
vegna íslenzkur flugstjóri með
fulla ábyrgð á farkosti og far-
þegum skuli hafa helming
launa erlends aðstoðarflug-
manns síns, í stað ca. 35%
hærri launa, sem annars tíðk-
ast.
Við kaup á R.R. 400 var af
Loftleiðum h.f. stigið stærsta
spor í sögu félagsins. Var öll-
um ljóst, að mikið var í húfi
og er flugmenn og flugvéla-
stjórar voru sendir til Kanada
til tveggja mánaða þjálfunar
var farið án þess að fást við
samningaviðræður, og er fyrri
flugvélin kom heim einbeittu
allir sér að því að drífa hana
©PIB
Bjarnveig Bjarnadóttir
málum líður.
Og að síðustu þetta:
Svo er að sjá sem fyrrnefndir
greinarhöfundar leitist jafnframt
við í skrifum sínum að gera Loft-
leiðir að einskonar pislarvottL
Slíkt er ómaklegt og hreinleg
móðigun við þetta fjársterka félag
okkar, sem rekið er af óvenju-
mikilli reisn og dugnaði. Þarf
félagið sannarlega ekk á slíkum
meiðaumkvunar-skrifum að
halda þótt það eigi í kaupdeilu
við nokkra af flugstjórum sínum.
11. apríl
Bjarnveig Bjarnadóttir.
éifram, sigrast á þeim byrjun-
arörðugleikum, sem í ljós
komu, og sem eðlilegt er með
nýja flugvélagerð í fyrsta sinn
í farþegaflugrekstri. Að sumri
loknu bar ekki á öðru en
stjóm félagsins væri mjög á-
nægð með árangurinn og hældi
flugmönnum fyrir vel unnin
störf. Síðsumars var svo farið
að semja um kjörin en svo er
í fluginu, að allstaðar eru
greidd laun eftir afkastagetu
flugvéla. Um stund leit út fyr-
ir að samkomulag mætti nást
eftir samanburðarhlutfalli, en
síðar kom í ljós að allt virtist
á misskilningi byggt af hálfu
Loftleiða. Fór svo að lokum, að
flugmenn vísuðu málinu til
stéttarfélags síns, en hafa raun-
ar unnið samningslaust allan
tímann, því kjarasamningur
F.Í.A. við flugfélögin felur 1
sér gagnkvæmt undantekning-
aratriði varðandi þessa flugvéL
Eftir að viðræður hófust aft-
ur kom í ljós, að Loftleiðir h.f.
töldu flugmenn vera á samn-
ingi, þar sem þeir hefðu í tví-
gang tekið við launagreiðslu,
þar sem greitt var uppí vænt-
anlegt samkomulag. Hófst nú
gamla þófið, vitnaleiðslur og
lá við svardögum, en ekkert
mjakaðist. Sáu flugmenn sig
að lokum tilneydda til að
stöðva flug á þessum flugvél-
um, sem þeir höfðu reyndar
engan samning til að fljúga.
Fyrir vinnustöðvim höfðu flug-
menn þegar lækkað kröfur sín-
ar um 25%, en Vinnuveitenda-
sambandið er samt hvergi bang
ið við að útbásúna upphaflegt
reikningsdæmi sitt, en mun
sanni nær að kostnaður við
rekstur elzta flugstjóra hefði
getað orðið slíkur en það er
óskylt greiddum launum. Ekki
er minnst á, að Loftleiðir h.f.
Framhald á bls. 28.
6 v
12 v
B O SC H
háspennukefli í alla bíla
BRÆÐURNIR ORMSSON hí
Vesturgötu 3. — Simi 114íi7.