Morgunblaðið - 12.08.1965, Blaðsíða 14

14
MOkGU N BLADIÐ
Fimmtudagur 12. ágúst 1965

Útgefandi:
Framkvæmdastjó.ri:
Ritstjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Auglýsingar:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreiðsla:
Askriftargjald kr. 90.00
í lausasölu kr.
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6.
Aðalstræti 6. Sími 22430.
á mánuði innanlands.
5.00 eintakið.
ALLTAF SAMA
STAGLIÐ
etta sumar hefur verið eitt-
hvert hið bjartasta og
fegursta, sem menn muna í
þessu norðlæga landi. Þjóðin
stendur í miklum fram-
kvæmdum og önnum á öllum
sviðum. Framför og uppbygg-
ing setur svip sinn á þjóð-
lífið og fólkið gengur bjart-
sýnt og dugmikið að störfum
—sínum. Ýmsir erfiðleikar og
vandkvæði gera að sjálfsögðu
vart við sig eins og jafnan
áður. En yfirleitt er óhætt að
fullyrða að íslenzku þjóðinni
líði í dag betur en nokkru
sinni fyrr.
En gróandi þjóðlífsins fer
fyrir ofan garð og neðan hjá
blöðum stjórnarandstöðunnar
á íslandi. Þar getur daglega
á að líta sama staglið um
vandræði og öngþveiti við
hvers manns dyr. Ríkisstjórn-
in geri ekkert annað en hrella
þjóðina með alls konar fanta-
brögðum, og eigi enga ósk
heitari en að skerða lífskjör
almennings sem freklegast og
þröngva kosti hans á alla
lund!!
Þennan söng kyrja mál-
»-gögn Framsóknarflokksins og
kommúnista viku eftir viku,
mánuð eftir mánuð.
Forustumenn þessara
flokka ættu að gera sér Ijóst,
að almenningur á íslandi er
orðinn leiður á þessu nei-
kvæða og andlausa stagli, þar
sem hvergi örlar á neinni
sjálfstæðri stefnu stjórnar-
andstöðuflokkanna gagnvart
helztu vandamálum þjóðfé-
lagsins. Sannleikurinn er sá,
að svona stjórnmálaskrif eru
ekki lengur tekin alvarlega í
neinu lýðræðisþjóðfélagi,
hvorki hér á íslandi né ann-
’ ars staðar. Þau eru til þess
eins fallin að gera fólkið leitt
á hinni endalausu þvælu,
sem engan boðskap felur í sér
annan en vantrúna á heil-
brigða dómgreind þess.
Það er þess vegna kominn
tími til þess að háttvirtir
stjórnarandstæðingar líti úpp
úr stagli sínu, sjái lífið í kring
um sig, hagi sér eins og lif-
andi menn með jákvæð við-
horf til stórbotinna verkefha
í ungu og vaxandi þjóðfé-
lagi.
ÖHUGNANLEGAR
SMYGLFRÉTTIR
■Uinar tíðu fréttir af smygl-
tilraunum með íslenzkum
skipum eru orðnar óhugnan-
legar. Hvert stórsmyglið rek-
ur annað. Nú síðast hefur
• komizt upp um víðtækt
smvél á áfengi og tóbaki í
„Langjökli.“ Mun hér um að
ræða eitt hið stærsta smygl-
mál, sem upp hefur komizt
hérlendis. Á sama tíma ber-
ast fréttir um smygl í íslenzku
skipi úti í Kaupmannahöfn.
Auðsætt er að flestar meiri
háttar smygltilraunir hér
undanfarið hafa þann tilgang
að skapa þeim, sem að þeim
standa stórfelldan fjárhags-
legan hagnað. Hér er ekki um
að ræða innflutning áfengis
og tóbaks til einkanótkunar
þeirra einstaklinga, sem hlut
eiga að máli. Smyglið er með
öðrum orðum að verða að
nokkurs konar stóratvinnu-
rekstri þátttakenda þess.
Þetta er svo alvarlegt mál,
að fyllsta ástæða er til, að því
sé gaumur gefin. Tollgæzlan
hefur verið efld að miklum
mun undanfarið. Engu að
síður er smygltilraunum hald
ið áfram í stórum stíl, og váfa
laust heppnast einhverjar
þeirra. Það er ekkert laun-
ungarmál, að margskonar
varningur, ekki aðeins tóbak
og áfengi hefur verið fluttur
til landsins með skipum og
flugvélum, án þess að tollur
hafi verið greiddur af honum.
Nokkuð mun að vísu hafa
dregið úr smyglinu við það,
að tollar voru verulega lækk-
aðir með nýrri tollskrá fyrir
skömmu. En smyglið virðist
aftur vera að færast í auk-
ana.
Það er ekki aðeins fjár-
hagslegt tjón ríkisins af toll-
svikunum sem er alvarlegs
eðlis. Sú spilling og kæru-
leysi, sem liggur til grund-
vallar þeim, er ekki síður
hættuleg og alvarleg. Hið
stórfellda smygl og ólögmæt-
ur auðgunartilgangur þess er
þjóðfélagsleg meinsemd, sem
leggja verður hÖfuðáherzlu á
að útrýma.
YFIRLÝSING
ROCKEFELLERS
TVTelson Rockefeller, ríkis-
stjóri í New York ríki,
hefur lýst því yfir að hann
muni ekki framar gefa kost
á sér til forsetaframboðs í
Bandaríkjunum. En eins og
kunnugt er vildi Rockefeller
verða frambjóðandi Repú-
blikanaflokksins í forseta-
kosningunum 1960 og 1964. í
fyrra skiptið varð Richard
Nixon fyrir valinu, en í síð-
ara skiptið Barry Goldwater.
Þeir sem þekkja til banda-
rískra stjórnmála vita, að
Nelson Rockefeller er einn af
dugmestu og glæsilegustu
ieiðtogum Repúblikanaflokks
Opus 27
HAUSTIÐ 1966 mun 27.
kvikmynd sænska leikstjór-
ans Ingmar Bergmans verffa
frumsýnd. Heiti hennar: „Per
sona“. Þetta verður ef til vill
síðasta kvikmynd hans.
Ingmar Bergman, sem nú er
47 ára að aldri, hefur frá því
1945 að jafnaði gert eina eða
tvær kvikmyndir á ári, fyrir
utan árið 1951, er sænsk kvik
myndagerð almennt komst í
mikla kreppu. Eftirfarandi
var haft etfir Bergman fyrir
stuttu, er hann var að hefja
gerð framangreindrar kvik-
myndar: Ég hef búið til kvik
myndir í 20 ár. Ur þessu fer
ég að taka öliu með meiri
ró. Næsta surnar mun ég ekki
stjóma töku ncinnar kvik-
myndar, og hvað par á eftir
verður, um það þori ég ekki
að hugsa“. Bergman er ný-
kominn úr sjúkrahúsi, þar
sem hann hefur dvalið mán-
uðum saman til þess að ná
sér eftir lungnasjúkdóm.
annari frá sér, og taka á sig
vegna þessa sambands per-
sónuleg einkenni hvor frá
annari.
Þessar tvær konur eru ung
leikkona og ung hjúkrunar-
kona. Með hlutverk þeirra í
myndinni eiga að fara þær
Bibi Andersson og Liv Ulm-
ann, en þær eru svo líkar í
útliti að þær gætu verið tví-
burar. Bergman mun hafa
fengið hugmynd sína að efni
myndarinnar, er hann sá ljós
mynd með þeim báðum.
Aðrar hugmyndir varðandi
efni myndarinnar fékk hann
úr lífi sjálfs sín og starfi.
svikin hjón með ætarnafninu
Vogler, birtast nú aftur í
„Persona“. Unga leikkonan
þar og maður hennar bera
einnig nafnið Vogler.
Þessi Voglerhjón áttu einn-
ig að koma fram í þeirri
kvikmynd, sem Bergman
hafði haft í hyggju að gera
nú í ár, þ.e. „Mannæturnar“.
Sú mynd mun hins vegar
ekki verða gerð úr þessu, eft-
ir því sem næst verður kom-
izt. Samkvæmt frásögn blaðs-
ins „Dagens Nýheter“ mun
efnið úr þeirri mynd einnig
að nokkru verða tekið til
meðferðar í „Persona“.
Þessi tæmandi nýting efn-
isins, bendir til þess að
skammt sé að bíða þess, að
Bergman hætti kvikmynda-
gerð. Annað, sem einnig bend
ir til þessa, er breytt viðhorf
Bergmans gagnvart leikkon-
um sínum. Til þess að þókn-
Ingmar Bergman ásamt höfuffleikendunum í „Persona“, þcim
Bibi Andersson og Liv Ulmann
Síðasta kvikmynd
Ingmar Bergmans?
Veikindi hans neyddu hann
til þess að hætta við gerð
kvikmyndar, sem ætlun hans
hafði verið að gera í sumar
(,,Mannætur“) og að hætta
enn fremur við að stjórna
gestaleikritum bæði í Ham-
borg („The Rakes’s Progr-
ess“) og París („Marat").
Engu að síður notfærði
Bergman sér þetta hlé sem
varð vegna dvalar hans í
sjúkrahúsinu. „Mér leiddist
hræðilega og byrjaði að
skrifa. Ég skrifaði og skrifaði
og las það síðan yfir — og
það leit út eins og kvik-
mynd“.
Þessa ógerðu kvikmynd
vildi Bergman nefna „Cine-
matographie, opus 27“. Kvik-
myndafélag hans „Svensk
film“ sannfærði har.n þó um
það, að annað nafn væri
betra, og Bergman vatdi lat-
neska nafnið „Persona“, sem
upphaflega þýðir „gríma
leikandans“.
Segja má, að þetta heiti sé
inngangurinn að efni kvík-
myndarinnar. ,Bergman tekur
hér til meðferðar einu sinni
enn vandamál sálræns eðlis.
Hann teflir fram tveimur kon
um, sem ýmist dragast hvor
að annari eða hrinda hvor
Alveg eins og upphaf „Per-
sona“ hófst á heitsuhæli,
þannig byrjar sagan, sem hún
segir frá í sjúkráhúsi, og líkt
og önnur mynd Bermans
(„Eins og í spegilmynd", sem
sýnd var í Hafnarfirði fynr
skömmu), fer kvikmyndataka
„Persona“ fram á hinni af-
skekktu eyju Gotland.
Hugmyndin um leikgrím-
una, sem gefin er til kynoa
í heiti kvikmyndarinnar, er
einnig fastur þáttur í ýmsum
öðrum myndum Ing.æar
Bergmans. Fyrstu myndir
hans sögðu frá grímuklæddu
fólki —• leikendum og föru-
fólki — eins og „Kvöld trúð-
anna“ og „Sjöunda innsigl-
ið“. Grímuklætt fólk, án þess
þó að gera sér grein fyrir
því, er viðfangsefni 20. mynd
ar hans, „Andlitið". ,
Höfuðpersónurnar I kvik-
myndinni „Andlitið“, von-
ast annarri aðalleíkkonunni í
„Fersona“, Bibi Andersson,
en hún hefur gert samning
við bandarískan kvikmynia-
framleiðanda, ætlar Bergman
að ljúka töku hinnar nýju
myndar sinnar á óvenjulega
stuttum tíma eða fyrir tíunda
september.
Áður fyrr var Bergman
vanur að gera útlæga úr hópi
leikenda sinna fyrir fullt og
allt þá leikendur, sem létu
freistast af tilboðum erlendra
kvikmyndaframleiðenda.
Þýtt úr „Ðer Spiegel"
ins. Hann er frjálslyndur og I
öfgalaus maður, *sem unnið
hefur mikið og merkilegt
starf í þágu heimaríkis síns.
Þáð er vissulega kaldhæðni
örlaganna að ráðamenn
Repúblikanaflokksins skyldu
taka Barry Goldwater fram
yfir Rockefeller. Afleiðingar
þeirrar ráðabreytni Urðu
hörmulegar fyrir flokkinn.
Hann beið einn mesta ósig-
ur í sögu sinni, og er nú leið-
togalaus og sundraður.
Sá staðreynd verður ekki
sniðgengin, að Eisenhower,
fyrrverandi forseti og Ric-
hard Nixon, fyrrverandi vara
forseti, bera verulegan hluta
ábyrgðarinnar á hinu lán-
lausa framboði Barry Gold-
wáters, sem leiddi hrun yfir
Repúblikanaflokkinn. Þeir
híiðruðu sér hjá að taka af-
stöðu til hinnar ábyrgoar-
lausu ævintýrastefnu Go'J-
waters. Rockefeller, Scranton,
ríkisstjóri í Pennsylvaníu og
Romney, ríkisstjóri í Michi-
gan, höfðu hinsvegar mann-
döm og kjark til þess að taka
upp harða baráttu gegn Gold-
water og stefnu hans, en þeir
voru ofurliði bornir. Þess
vegna fór sem fór. ,